Alþýðublaðið - 08.10.1947, Blaðsíða 3

Miðvikudagur 8. okt 1947.
ALÞYÐUBLAÐIÐ
Séra Helgi Sveinsson:
rnaskölinn og viðskiptaráðið
nam stórkostlegu fjármagni,
þá mundu nauðsynlegir og
sjálfsagðir hlutir sízt verða
út undan. Hér sannast enn,
að undirmönnum er sæmst
að þegja, þegar „húsbóndinn
ætlar að tala“. Göring hinn
þýzki á að hafa sagþ er hann
var ásakaður um samneyti
við persónu, sem ekki var
talin nógu arísk: „Eg ákveð
sjálfur, hvað er arískt.“ Hið
háa ráð ákvað að sjálfsögðu.
hvað var nauðsynlegt cg
hvað ekki.
Við, undirlendisfólkið, sam
búum hér í kvosinni milli
Hellisheiðar og Olfusár, ber-
um mikla virðingu fyrir hin-
um stóru i Reykjavík og tví-
stigum með dérhúfuna nníli
handanna í hvert sinn, er við
komum inn fyrir þröskuld
þeirra. Við sáum nýjar og
nýjar bifreiðar af öllum
hugsanlegum gerðum koma
frá þeim vestan yfir heiði,
hinn ótrúlegasta grúa. Við
fögnuðum þessu mjög, því
að við erum nýsköpunarfólk,
og þegar við. sáum glæriýja
og glampandi lúxusbíia renna
fram hjá okkur, glöddumst
_við yfir því að slík velsæld
væri orðin í þessu útkjálka-
iandi.
Við trúðum á framtíðina
og hófum að byggja mjög
myndarlegt hús fyrir barna-
og unglingaskóla okkar. En í
því er engin heimavist, því
að sá háttur hefur verið, að
skólabörnin hafa daglega ver-
ið flutt til og frá skóla í bif-
bifreiðum. Þessir flutningar
hafa orðið okkur afardýrir,
vegna þess að ekki var kost-
ur á nýjum og hentugum bíl-
um. Nú hagar svo til, að
byggðin liggur í skeifu og er
barnaskólinn í Hveragerði
nálægt miðjum boganum. Af
því leiðir, að þegar ernn bill
á að annast flutning skóla-
barnanna, þá verða börnin,
sem heima eiga í austur- eða
vesturhelmingi sveitarinnar,
að bíða aðgerðailaus eina eða
jafnvel hátt á aðra klukku-
stund, meðan verið er að
sækja börnin í hinum helm-
ingnum, og gerir þetta hvort
tveggja i senn að torvelda
kennslustarfið og íþyngja
þeim börnum, sem verður að
gætilega verið farið með hinn rífa upp úr rúmum sínum
erlenda gjaldeyri.
Nú hugðu fávísir menn og
villuráfandj. í völundarhúsi
hinna æðri viðskipta, að með
an hið háa ráð úthlutaði
gjaldeyris- og innflutnings-
VIÐ ÍSLENDINGAR er-
um ekki ráðlaus þjóð. Hvert
ráðið öðru æðra og fullkomn-
ara er stofnað hér á landi, og
fer þeim ört fjölgaridi. Sem
betur fer„ virðast engar lík-
ur til þess, að í náinni fram-
tíð verði þjóðin ráðþrota í
þessum skilningi.
Eitt hinna ágætu ráða, sem
þjóðinni hefur hlotnazt á síð-
ari tímum, er svo nefnt við-
skiptaráð. Ekki ,man ég hve-
nær það var stofnað, en á
miðjum hundadögum síðast
liðnum var þessu ráði hafn-
að og í sfað þess aðeins skip-
uð nefnd. Vafalaust hefur
þetta ráð unnið mikið þjóð-
nytjaverk meðan það sat á
rökstólum. En ekki er mér
grunlaust um, að ýmsir með-
al þessarar vanþakklátu þjóð
ar telji að erlendum gjald-
eyri hefði stundum verið bet-
ur varið á annan veg en
þessu ráði þóknaðist, og sýn-
ir það aðeins, að enn erúm
við skammt á veg komin
að meta okkar beztu bjarg-
vætti, því að fávíslegt er að
fást um það, þó að erlendum
gjaldeyri hafi verið til þurrð-
ar eytt. Var ekki sagt í ein-
hverri sögu, að leit var gerð
um gjörvallt riki nokkurt í
Austurlöndum að h'amingju-
samasta manninum, og er
hann loks fannst, átti hann
ekki einu sinni skyrtu. Ef
' skortur á erlendum gjaldeyri
verður að sínu ley.ti vald-
andi atvinnuleysi, stafar van-
þakklæti til forsjónar okkar
í viðskiptamálum aðeins af
þvi, að íslenzkir erfiðismenn
hafa enn ekki skilið gildi
þess að sitja skyrtulaus og
einblina á naflann á sér að'
hætti hins indverska yoga-
fólks. Þessi orð mín má vafa-
laust hártoga þannig, að ég
sé að líkja við klæðlausan
mann þeirri þjóð, sem á und-
anförnum árum hefur eign-
azt hin mörgu nýju sköpun-
artæki (þ. e. nýsköpunar-
tæki), en það er engan veg-
inn meining mín að mæla
slikt um þjóðina í heild, en
orðið getur þrengra í búi hjá
mörgum Islendingi,, en þurít
hefði að vera, einmitt fyrir
þær sakir, að ekki hafi nógu
leyfum á báða bóga svo að
eldsnemma, jafnt þótt sé 1
svartasta og kaldasta skamm
degi. Skólanefnd samþykkti
því í samráði við fræðslu-
málastjóra að keppa að þvi
að útvega skólanum tvo bíla.
Nú hugðum við skóla-
á ritstjórn Alþýðublaðsins.
Vinnutími frá kl. 1 til 7 sd.
Upplýsingar á ritstjórn Alþýðublaðs-
ins eftir klukkan 1.
nefndarmenn gott til þess að.
ná andlegu sambandi við hið
vitra viðskiptaráð. Við brut-
um heilann um það, á hvern
hátt við gætum sem kurtéis-
legast ávarpað slika stofnun.
En af því að við höfðum lært
það í kverinu, að himnaríki
tilheyrði börnUnum, hertum
við upp hugann og sömdum
bænarskrá til hins háa ráðs
vegna barnanria í Olfusi. Við
nefndarmenn ásamt oddvit-
um Olfur- og Hveragerðis-
hreppa báðum í október 1946 i
um gjaldeyris- og innflutn-
ingsleyfi fyrir tvo 12 manna
bíla. Okkur dreymdi um það
í skammsýni okkar, að börn-
in okkar fengju að vera með
i hinrii nýju sköpun. Svarið
frá sköpunarstöðinni við
Skólavörðustíg kom vonum
fyrr, skráð á litinn miða. En
bak við þennan smáa miða
bjó þó stórhugur ráðsins.
Það hugði á hærri mið en
barnamenntun í Olfusi. Um-
sókn okkar var synjað. Við
trúðum því ekki, að þetta
væri lokasvar. Vegna þess
tóku sumir nefndarmanna og
skólastjóri sér fyrir hendur
að fá viðtal við einn og einn
úr hópi ráðsmannanna unz
þannig hafði verið talað við
meirihluta þeirra og suma
oftar en einu sinni. Þessir
menn tóku okkur, sem vænta
mátti, með nokkurri með-
aumkun, en gættu þess þó að
svara með tvíræðpm orðum
að hætti hinnar grísku vé-
fréttar. En vegna þess að við
höfðum engan til að túlka
véfréttina, reyndum við að
vera bjartsýnir. Sjálfur
fræðslumálastjóri lagði okk-
ur lið í málum okkar. Svo
fór þó að íokum, að öll von
var úti. , Barnaskólinn í
Iiveragerði fékk' engan bíl.
En áfram héldu hinar
glansmiklu bifreiðar sköpun-
arinnar að berja brautir okk-
ar nótt og dag. Við spurðum
hver annan: Er hið háa ráð
ekki þjónn rikisvaldsins og,
veit það ekki að ríkið, hús-
bónda þéss, vantar þessa bíla,
og að því ber að greiða 3A
hluta af kaupverði þeirra,
svo að það ér ríkinu tjón, ef
skólinn verður að kaupa bil
'eða bíla á svörtum markaði?
Okkur komu í hug orð eins
og húsbóndahollur eða önn-
ur álíka úrelt hugtök. En nú
var ekki um að villast. Nú
var lokadómur 'Öpp kveðinn.
Við stóðum upp yfirgefnir á
kveldi sköpunarinnar, hinnar
, nýju eða númer tvö, og börn-
um Olfusinga var sjáanlega
hvergi ætlaður staður í hinni
nýju Paradis. Að lokum fór
svo, að við neyddumst til að
kaupa bíl með svarta mark-
aðs verði, sem er . að ýmsu
leyti óhentugur og ófullnægj
andi.
Hið háa viðskiptaráð hef-
ur að sjálfsögðu hlotið verð-
ugt lof. Það eru aðeins vorid-
ir menn, sem vanþakka það,
sem gert er af hinum út-
völdu. Að því er ég bezt veit,
voru í ráði þessu fulltrúar
allra' stjórnmálaflokka - í
landinu. Með .því átti að
vérða tryggt, að elsku hjart-
ans kjósendurnir fyndu hina
alls staðar nálægu hlýju frá
sínum rétta flokki eða for-
ingjum hans. En okkur hér í
Olfusi yfirsást hrapalega.
Myndin sýnir stóran hermannagrafreit Bandaríkjamanna
á eynni Guam í'Kyrrahafi. Þar hvíla hermennirnir, sem
féllu í bardögunum við Japani, er Bandaríkjamenn voru
að taka eyna af þeim.
ÞAÐ ER EKKI OFT, sem
manni veitist sú ánægja, að
geta þakkað forustumönn-
um Alþýðusambandsins fyrir
hreinskilni, og því síður er
það venja þeirra, að játa á sig
lögbrot og óhæfu innan verka
lýðssamtakanna; enda hafa
blaðadeilur þær, sem fram
hafa farið um sumarverkfall
Alþýðusambandsins, bezt
sýnt það, að kommúnistar
hafa ætlað sér annað hingað
til, en játa bað fúslega að um
misbeitingu verkalýðssam-
takanna hafi verið að ræða t-
d. í sambandi við verkfall
verkalýþsfélagsins „Þróttar"
á Siglufirði.
í síðasta hefti „Vinnunnar“
gerast þó hin stóru undur,
þar sem sjálfur varaforseti
Alþýðusambandsins, Stefán
Ögmundsson, ritar greinár-
kor.n um sumarverkfall Al-
þýðusambandsins og fjallar
greinin aðallega um samhjálp
vinnandi manna. Grein vara-
forsetans er vel rituð, enda
er maðurinn ágætlega ritfær,
margt segir hann rétt og vel
í greininni og ekki hvað sízt
um upphaf verkalýðsbarátt-
unnar og þeirrar andstöðu,
sem hún átti að mæta hjá at-
vinnurekendum, sem tókst
að blinda sfórari hóp hinna
vinnandi stétta með hótunum
og vinnukúgunum.
Þótt varaforsetanum hafi
tekizt vel í upphafi greinar-
Barnaskólinn í Hveragerði
er ekki kjósandi.
Hér er aðeíns eitt dæmi af
ótal mörgum um það hversu
mikillar fræðslu þjóðin
þarfnast til þess að hún skilji
hugsjónir allra þeirra ágætu
manna, er skipa vgldasætin.
Hveragerði, 2. okt. 1947.
Helgi Sveinsson.
innar í sagnrltuninni um þá
tíma,. er hann var aðeins
drengur í barnaskóla, þá fer
honum hún ekki eins vel í lok
in, þegar hann tekur að rita
um sína eigin þátttöku og af
skipti í verkalýðsbáráttunni
fyrir nokkrum mánuðum.
Bæði er það, að hann ógildir
með örfáum pennastrikum
það, sem samherjar hans
höfðu áður riiiað og sagt
manna á meðal, og hitt, að
hvergi urðu menn varir sam-
hjálpar hans sjálfs, er hann
hafði msð atkvæði sínu í .sam
bandsstjórn samþjdikt að ota
verkalýðsfélögunum til kaup
skrúfu og verkfalla á sama
tíma og sölutregða á fram-
leiðisluvörum íslendinga fór
sívaxaridi, vegna verð — og
kaupþsnslu innanlands.
Samher jar varaforsetans og
skrifinnar Þjóðviljans hafa
ekki gert svo lítið af því, að
fullvissa menn í verkalýðs-
hreyfingunni um það, að hinn
svokallaði Þróttar-dómur
hefði verið stjórn Þróttar eða
kommúnistum hliðhollur,
enda hafi allt það sem Þrótt
arstjórnin aðhafðist verið lög
legt og í samræmi við starfs
aðgerðir löghlýðinna manna
í þingræðislöndum. Kappi
því, sem Jón Rafnsson og er-
indrekar hans hafa íagt á
þessa túlkun, er aðeins hægt
að lýsa með stórum orðum,
enda hafa þeir, sem haldið
hafa því gagnstæða fram, ó-
spart verið kallaðir verkalýðs
svikarar,’ verkfallsbrjótar og
klofningsmenn.
En hér kemur sagnritar-
inn „svikurunum" til hjálp-
ar og segir orðrétt:
„Hrópað er um hræðslu og
Frh. á 7. síðu.
I