Alþýðublaðið - 20.11.1947, Qupperneq 4

: ALÞYB IIJHHbAfMP
Firmntudagur 20. nóv. 1947.
4
Útgefandi: Alþýðuflokkurinn.
Ritstjóri: Stefán Pjetursson.
Fréttastjóri: Benedikt Gröndal. '■
Þingfréttir: Helgi Sæmundsson.
Ritstjórnarsímar: 4901, 4902.
Auglýsingar: Fmilía Möller.
Auglýsingasími: 4906.
Afgreiðslusími: 4900.
Aðsetur: Alþýðuhúsið.
Alþýðuprentsmlðjan h.f.
RafmsgnHksrfurinn
ÞESSA DAGANA EIGA
Reykvíkingar við mikinn raf
magnsskort að búa. Margar
verksmiðjur og önnur fyrir-
tæki, sem þurfa vélaorku
með, verða að stöðva síarf
semi sína lengri ;eða skemmri
tíma dag hvern, rafmagn til
ljósa og suðu er alls kostar ó-
fullnægjandi, kuldi er að
næturlagi 'óþolandi í íbúð-
um manna, og að öðrum húsa
kynnum er þannig búið í þess
um efnum, að þar er óvinn-
andi og illverandi, eins og sjá
má af því, að orðið hefur að
loka einum barnaskóla höfuð
staðarins af þessum ástæð-
um.
Þannig er ástandið í dag, í
fyrsta kuldakasti vetrarins.
En því miður er ástæða til
þess að ætla, að það fari enn
Versnandi í þessum mánuði,
og í næsta mánuði sér í lagi.
yrði hér um vetrarhörkur að
ræða, myndi rafmagnsskort-
urinn leiða til válegra vand-
ræða fyrir sérhvern íbúa höf-
uðstaðarins.
*
Þetta ástand er fjarri því að
vera nýjung, þó að það hafi
sjaldan eða aldrei verið verra
og alvarlegra en einmit-t nú.
Reykvíkingar hafa búíð við
tilfinnanlegan rafmagnsskort
undanfarin ár strax og haust
hefur svifið að og kólna tekið
í veðri. Almenningur hefur
rætt þessi vandræði, fulltrú-
ar hans hafa rætt þau í bæj-
arstjórn Reykjavíkur og kraf
izt úrbóta, rafmagnsyfirvöld-
in hafa gefið skýrslu á
skýrslu ofan og þvegið hend
ur sínar, bæjaryfirvöldin
hafa gefið skýrslur og yfir-
lýsingar og heitið bót og betr
un. En allt hefur setið við hið
sama, og nú er rafmagns-
skorturinn meiri en nokkru
sinni fyxr.
*
Reykvíkingar hafa ekki
farið varhluta af þvi, að raf-
magn er dýr vara. Rafmagns
reikningarnir eru verulegur
baggi á herðar reykvískrar
alþýðu, og það vantar ekki,
að þeim sé framvísað á rétt-
um tíma og ríkt gengið eftir
greiðslu þeirra, eem eðlilegt
er. En úrbætur á ófremdar-
ástandi ríafmagnsmálanna
eru hins vegar ærið mikið á
eftir áætlun.
Þetta ástand er orðið óvið-
unandi. Tilvísun til þess. að
verið sé að undirbúa viðbót-
arvirkiun Sogsins er í þessu
efní litlar sárabætur. Við-
bótarvirkjunin verður góð og
gagnleg, þegar henni er lok-
ið, en tilhugsunin um hana1
veitir hvorki ljós né yl í
Samtal í roki. — Síldin eyðileggnr plön ríkis-
stjórnarinnar. — Samtal við pulsuvagn. — Hvar
er lýðræðið? — Hvar er Hákon?
„MIKIÐ FJANDI ætlar ríkis-
stjórnin að fara illa út úr allri
þessari síláveiði í Hvalfirði",
sagði maður við kunnan komm-
únista í rokinu í fyrradag. Þeir
voru á leið niður í bæ. Hann
var grafalvarlegur og þó eins og
gremja í svipnnm. Kommúnist-
inn leit framan í manninn, sem
var kunningi hans, var ekki al
veg viss um að hann hefði heyrt
rétt, því að það var mikið rok
og ryk og kuldi. „Ha? Hvað
varst að segja?“ — „Ég var að
segja, að mikið fjandi ætlaði
Stefán Jóhann að fara illa út úr
þessu með síldina í Hvalfirði."
KOMMÚNISTINN VARÐ á-
hugasamur. Hann vissi kanske
eitthvað, kunningi hans. „Ha?
Hvernig? Er eitthvað nýtt?“ —
Já, þú sérð það sjálfur,“ svaraði
maðurinn. „Þetta hlýtur að
vera helvíta mikið strik í reikn
inginn hjá honum. Þarna situr
hann með sveittan skallann, á-
samt hinum ráðherrunum öllum
og stritar við að búa til kreppu
og atvinnuleysi, að minnsta
kosti segir blaðið okkar það. En
svo kemur síldarfjárinn alveg
upp í landsteinana-og eyðilegg-
ur plönin. Mikið asskoti held
ég að þeir í stjórninni hati síld-
ina.“
FYRST HORFÐI kommúnist
inn á kunningja sinn tvíráður á
svipinn, eins og hann væri ekki
alveg viss um hvernig hann
ætti að taka þessu. En allt í einu
sá hann einhverja brosdrætti í
munnvikum hans og augnakrók
um — og það þurfti ekki me-ra
Hann þaut upp og það þarð líka
öskurok í munninum á honum.
Maðurinn hlustaði á hann svo
litla stund, en hvarf svo frá
honum brosandi og kallaði yfir
öxl sér. Blessaður góði. Þú
nagar þetta þangað til næst.“
Það hefur ef til vill verið eitt-
hvað slæmt bragð í munninum
á kommúnistanum, því að hann
tók upp tóbaksglas, hvolfdi úr
því í lófa sér og setti í „kjallar |
ann“, svo lagði hann tóbakið við
neðri vörina — og hélt áfram
í rokinu, öskuvondur á svipinn.
Á 8UNNUÐAGSKVÖED var
þröng við pulsuvagn. Þar eru
alltaf næturhrafnar og þeir eru
í öllum flokkum. Næturdroll og
fyllirí fer ekki eftir flokkum. i
Jæja, það var þröng þarna við
pulsuvagninn. Einn gestanna
var ákaflega vígalegur. Hann j
hafði heita spulsu í hnefanum j
og veifaði stúfnum yfir höíði |
sér; hann öskrar: „Ég elska land
ið. Já, ég elska ísland. Hvar er
lýðræðið? Hvar er Hákon?“ —
„Hvaða Hókon?“ sagði annar
fylliraftur um leið og hann
stakk upp í sig hveitibrauðs-
sneið löðrandi í sinnepi. „Þekk-
irðu ekki hann Hákon? Hann
Hákon, sem heimtaði í dag að |
fá að vita hvar lýðræðið væri j
og málfrelsið og allt það. Ég
man ekki allt, sem hann sagði.
Hann Hákon sko frá Haga“.
HVAÐA BÖLVUÐ VIT-
LEYSA. Hákon í Haga er dauð-
ur. Hann dó fyrir hundrað ár-
um. Þú átt við einhvern allt ann
an Hákon. Hákon í Hæstarétti,
ha?“ „Nei, góði, það er allt ann
ar handleggur. Ég meina ’hann
Hókon, sko, sem talaði í dag og
heimtaði lýðræði, vildi sko fá
að vita hvar það væri. Ég elska
sko ísland, kunningi. Elskar þú
ekki landið ha? Hann er sko í ^
skóggnum. Veistu ekki hvaða
Hákon ég á við, ha?“
„JÁ, SÁ HÁKON! Hann er
víst farinn að sofa.“ „Ertu sjóð
andi vitlaus. Heldurðu að menn |
fari að sofa sem berjast fyrir ;
þjóðina og eru að leita að lýð- I
ræðinu. Heyrðu ég ætla að fara
heim til hans og tala við hann,
komdu með. Við getum séð í
símaskránni hérna á torginu
hvar hann á heima“. — Svo
fóru þeir saman. Ætluðu heim
til Hókons. Ég vona bara að þeir
hafi ekki íengið að vita hvar
hann átti heima. Fólk á að hafa
næði á næturna. En þa‘ð gengur
illa fyrir frelsishetjur að fá
næðisstund. Enda geta þær
heldur ekki kráfizt þess.
Heimilisritið,
nóvemberheftið, er nýkomið
I út og flytur meðal annars þetta
efni: Það kostaði mig ekkert,
smásaga eftir Robert Fontraine,
Um feimni', grein eftir dr. L. B.
Hohman, Skólasystkin, smásaga
eftir Ingólf Kristjánsson blaða-
mann, Vilja Ameríkumenn fjöl-
kvæni? grein eftir David L. Co-
hon, í dal skugganna, smásaga
I krossgáta og fleira.
nr, 22 ÍMI frá skðmmtparsfjéra
Samkvæmt heimild í 3. gr. reglugerðar frá 23. sept-
ember 1947 um vöruiskömmtun, takmörkun á sölu, dreif-
ingu og afhendmgu vara, ,h.::íur viðskiptane'fndin ákveð-
ið að tekin skuli upp skömmtun á koluni.
Fyrir því er hér með lagt fyrir alla þá, er hafa undir
höndum kol 'kl. 6 e. h. rniðvikudaginn 19. þ. m. að fram-
kvæma birgðákönnun hjá sér á þessari vöru, og tilkynna
bæjai'síjóra eða oddvita í því umdæmi, þar sem kolin
eru, hve birgðirnar séu miklar, séu þær 1000 kg eða
meiri. Skriflegar tilkynningar eða símskeyti um birgo-
irnar s'kulu sendar viðkcmandi bæjarstjóra eða oddvita
eigi síðar en kl. 12 á hádegi föstudaginn 21. þ. m.
Þeim, sem hafa undir höndum birgðir af kolum, er
nema meiru en 1000 kg k'l. 6 e. h. miðvikudaginn 19. þ.
m., er óheimilt að selja -eða 'láta af hendi nokkuð af
Slíkum birgðum, nema eftir skriflegri heimild frá bæjar-
stjóra eða oddvita í þvi umdærni, þar sem birgðirnar eru.
Bæjarstjórum eða oddvitum, hverjum í sínu um-
dærni, skal heimilt að veita einstöíkum notendum s'krif-
lega innkaupaheimild fyrir kolabrrgðum, er þeir telja að
nægja mimi notandanum til eins mánaðar í senn, þar
s>em notandinn býr innan 10 km fjarlægðar frá kolasala,
en til lengri tírna, þar sem íjarlægðin er meiri, allt eftir
mati viðkomandi bæjarstjóra eða oddvita á staðháttum
og þörfum á hverjum stað. Skal þá tekið fullt tillit til
kolabirgða notandans, svo og þeirra ko'labirgða, sem fyr-
irliggjandi eru á hverju verzlunarsvæði á hverjum tíma,
en hver notandi skal teljast til þess verzlunarsvæðis, þar
sem hann áður hefur venjulega keyp't kol.
Þær sérstöku reglur skulu gilda um skömmtun á
kolum til notkunar handa skipimi og hvsrs konar eim-
knúðum vélnm, að slíkir notendur fái innkaupáheimildir
fju-ir kolum, er nægja ti'l eins mánaðar, miðað við venju-
lega kolaeyðslu vélanna. Sé um skip að ræða, má e.igi
veita innkaupaheimild fyrir meiru magni kola en því,
er nægi til að fylla hina eiginlegu kolageymslu skipsins,
nema fengið sþ til þess sérstakt leyfi skömmtunarstjóra.
Engar sérsta'kar innkaupaheimildir hafa enn verið
prentaðar til notkunar við kolaskömmtunina, og v-erða
því bæjarstjórar og oddvitar að gefa út skriflegar inn-
kaupaheimildir í því formi, ssm þeir telja hentugast, þar
til öðruvísi kann að verða ákveðið.
Komi upp ágreiningur við bæjarstjóra eða oddvita
út af skömmtun á 'kolum, sker skömmtunarstj óri úr.
Reykjavík, 19. nóvember 1947.
Sköitimfunðrcljóri
Auglýsið í Alþýðubfaðinu
skammdeginu og haustkuld-
unum.
Bjargráð rafmagnsyfir-
valdanna og bæjaryfirvald-
anna átti að vera bygging
emtúrbínustöðvarinnar við
'“ðaár. Nú liggur vinnan
“ð hana niðri vegna verk-
falls járniðnaðarmanna, en
henni væri hægt að ljúka á
mjög skömmum tírna, ef
verkinu væri fram haldið.
En rafmagnsyfirvöldin og
bæjaryfirvöldin eiga líka
sína sögu í sambandi við
byggingu teimtúrbínustöðv-
arinnar. í því efni sem öðr-
um hafa þessir aðilar staðið
vel í sldlum um skýrslur og
loforð, en efndirnar hafa
orðið heldur betur á eftir á-
ætlun. Eimtúrbínustöðin er
sem sé orðin á annað ár á
eftir áætlun, og hinn upphaf
lega áætlaða kostnað við
. byggingu hennar verður á-
reiðanlega óhætt að marg-
falda með þremur, þegar hún
loksins tekur til starfa.
Stjóm Reykjavíkurbæj-
ar og fyrirtækja hans er ó-
glæsileg um margt. Hlutur
þeirra, sem stýra rafveitunni
og rafmagnsmálunum er þó
vafalítið hvað verstur. Stofn
unin er skriffinnskubákn, og
eina framkvæmdin, sem geng
ið er að af sýnilegum áhuga,
er hækkun aínotagjaldanna.
Aðrar framkvæmdir tefjast
von úr viti, og þegar þeim
loksins er lokið, verður
kostnaðurinn við þær marg-
faldur á við það, sem upphaf
lega er áætlað. Sagan um
byggingu eimtúrbínustöðv-
arinnar er í þeim efnurn
glöggt dæmi, og sú staðreynd,
að Reykvíkingar verða ár
eftir ár að una tilfinnanleg-
um rafmagnsskortí, talar
v!ssulega sínu máli.
Ráðamönnum rafmagns-
málanna og bæjarfélagsins
hefur gengið báglega að læra
af reynslunni. En Reykvík-
ingar mættu læra margt af
þeirri reynslu, sem rafmagns
skorturinn og afleiðingar
hans hafa þegar orðið þeim.