Alþýðublaðið - 07.01.1948, Blaðsíða 3

Alþýðublaðið - 07.01.1948, Blaðsíða 3
Miðvikudagur 7. janúar 1948, ALÞYÐUBLAÐIÐ Verzlun í fullum gangi íil sölu á bezta stað í bæntum. Notið gott tækifæri. send'ið tilboð- til blaðsins tfyrir kl. 7 í kvöld,.merkt „Góð verzlun“. Jónína S. Líndal sexlug, I DAG, 7. janúar, er Jón_ ína Sigurðardóttir Líndal að Lækjamóti sextug. Hún er dóttir Sigurðar Jónssonar hreppstjóra og sýslunefndar. manns, er bjó að Lækjamóti, og konu hans, Margrétar Ei- ríksdóítur Jakobssonar Snorrasonar, prests að Húsa- feíli. Móðir Margrétar var Guðríður Jónsdóttir, prests að Auðkúlu. En móðir; séra Jóns var Margrét, dóttir Finns Jónssonar, biskups í Skálholti. Ung fór Jónína á kvenna- skólann á Blönduósi, þar sem systir hennar var forstöðu- kona. Utskrifaðist hún úr skólanum aðeins 16 ára. Árið 1908— 1909 gekk hún á kenn- araskólann og lauk þar fulln- aðarprófi Vorið 1909. Frá 1909— 1911 var hún svo kennari við barnaskólann á Sauðárkróki. Vorið 1911 fór hún til Svíþjóðar og stundaði nám við August-Abrahamson stiftelse á Nesi í Svíþjóð og síðar á Statens .Lærerinde- skole í Stabæk. Jóníiia S. Lindal lokinni og fróðari um starf og áhrif skólans. Þegar herinn kom til lands- ins, lá nærri að skólinn yrði ekki starfræktur. Hermenn byggðu bragga sína fast upp að skólalóðinni og báðu ekki um leyfi. Það var uggur í mönnum að láta dætur sínar í skólann til vetrardvalar. Þá gerðu þær sér ferð að Lækjamóti Sólveig Benedikts , , dóttir, er þá var forstöðu- Þegar hun 'kom var hun k0na, og frú Ásta Sighvats- áhuga fyrir ^óttir, er um mörg ár hafði brennandi af menntun húsmæðra. En þá var enginn skóli til hér á því sviði — aðeins farkennsla á vegum Búnaðarfélags ís- iands. Jónína kenndi þrjá vetur norðanlands á vegum búnað- aa’félagsins. Síðan hafði hún í tvo vetur húsmæðraskóla í Gróðrarstöðinni á Akureyri. Á þeim árum skrifaði hún langa grein í ,,Tímann“ um húsmæðraskóla í sveitum og sýndi fram á nauðsyn þess að slíkir skólar væru stofnaðir. Búskap að Lækjamóti hóf hún 1917. Eftir heimkomuna setið í .skólanefnd. Fannst þeim sem fléirum þetta ekki álitlegt og leituðu álits frú Jónínu. Hún svaraði: Ef við leggjum skólann niður nú, er óvíst hvenær hann tekur aftur til starfa. Auk þess felst í þessu mikið vantraust á ungu stúlkunum, sem eiga ævinlega og alls staðar að gæta sóma síns og legg eg það til, að skólinn starfi áfram með sama hætti og áður. — Og varð það svo úr. — Það kom aldrei til á- rekstra. Ungu stúlkurnar stofnaði hún þrjú kvenfélög | brugðust ekki því trausti, er - T í T 1 ... •pT'l 1 T ú T, i rr 1-1 rll 1 L nTITI n í sýslunni. í skólanefnd var hún kosin 1925 og hefur síð- an átt þar sæti. Fýrsta á- hugamál Jónínu, eftir að hún kom í skólanefndina, var að breyta reglugerð skólans, sem hún sá þá strax að var ófullnægjandi. Var svo ný reglugerð samin og stóðu þær að henni frú Jónína, frú Hulda og Kristjana Péturs- dóttir. Hefur það fyrirkomu- OLag, sem þá var ákveðið, ver_ iö tekið til fyrirmyndar við skólana að Laugum^ Lauga- landi og á ísafirði. Eftir að Jónína fór að hafa afskipti af skólamálunum, var tekinn upp sá siður, að á vetri hverjum var einni konu úr hverjum hreppi boðið að dvelja nokkra daga í skólan- um. Voru þarna oftast saman komnar um tuttugu11 konur. Þarna gafst konum kostur á að kynnast skólalífinu. Þeim er sýndur skólinn. Þær mega sitja í itímum og hlusta á kennslu. Þarna er sungið og spilað og dansað, og er kátt á hjalla. Konurnar halda heim glaðar í bragði að dvölinni frú Jónína bar til þeirra Frú Jónína hefur verið 'at_ kvæðamikil kona og starfs- söm. Auk þessa hefur hún gegnt stóru og gestkvæmu heimili og verið þar lífið og sálin í öllu starfi og öllum framkvæmdum. Og nú rétt fyrir jólin kom út bók eftir hanat sem ber nafnið Heim- ilishandbókin. Eg hef þessa bók liggjandi á borðinu hjá mér meðan ég rita þessar lín- ur. Bókin er allstór, í ekki litlu broti og 158 blaðsíður. Því miður er hún nýkomin í mínar hendur og ég ekki far. in að lesa hana, svo að um verðleika hennar get ég ekki dæmt. En mér sýnist öllu í henni vera skipulega niður raðað og tei ég víst, að fyrst Jónína hefur samið hana, muni bókin koma að þeim notum sem til er ætlazt og verða konunni hjálp við mat- argerð og heimilisvetk. Leekjamótsheimilið 'hefur lengi verið rómað — og fáir eru þeir, sem ekki hafa heyrt Margrétar að Lækjamóti get- (Framh. á 7. siðu.) ÞEGAR Hitler og Stalin höfðu gert með sér vináttusamning og hinn þýzki her hafði í skjóli hans flætt yfir alla Evrópu, vöktu Bret- ar allsherjar aðdáun, állra and- stæðinga nazismans, er þeir börð- ust einir með liðstyrk lítilla flótta herja gegn ofurbflinu. Sigurvonir þeirra sýndust þá litlar eða eng- ar. En kjarkur Breta var óbilandi. Unclir sameinaðri forustu hreskra íhaldsmanna og jafnaðarmanna börðust þeir ótrauðir, þangað til þeim hafði borizt liðsafl og sigur var fenginn. Þetta afrek brezku þjóðarinnar mun rómað, meðan mannkynúiga verður skráð og lesin. Hetjudáðum brezku þjóðarinn- ar lauk þó eigi með ófriðnum. Endufreisn sú, sem hafin var í ófriðarlok, er að ýmsu leyti engu minna þrekvirki, en þrautseigja sú og kjarkur, er Bretar sýndu í stríðinu. Leiðir íhaldsmanna og jafnað- armanna skilclu og brezka þjóðin fól hinum síðar nefndu einum forystu málefna sinna. Landið var í sárum eftir ófrið- inn. Þjóðareignin hafði verið not- uð í verulegum mæli til þess að greiða kostnaðinn við hann. Á meðan hann stóð hafði mannslíf- um verið . fórnað og fjármunir farið í ófriðarhítina, sem annars hefðu verið notaðir til almenn- ings þarfa, svo sem - vegalagn- inga, skólabygginga, sjúkrahúsa, verksmiðj ubyggingu og ýmis kon ar annarra framkvæmda í þágu atvinnulífsins eða ahnennings. Fyrir ófriðinn hafði þjóðareign brezka konungsveldisins aukizt um 300 milljón puncl sterling á ári. Þessi eignaaukning hvarf al- veg á ófriðarártínum og snerist við þannig, að þjóðarauðurinn minnkaði um sömu upphæð ár- lega. Auk þess höfðu óvinirnir eyðilagt og skemmt mikinn fjölda húsa og mannvirkja bg sökt meira en helmingi alls verzlunarflotans. Það var því ekkert smávegis verkefni, sem beið brezku AI- þýðuflokksstjórnarinnar. íhalds- stjórnín hafði notið einhuga stuðnings Alþýðuflokksins, til þess að vinna ófriðinn, en þegar að því kom að græða sár ófriðar- ins, vildi hvor flokkurinn hafa 1 • til þess sína aðferð. Alþýðuflokk- urinn hefir því orðið að vinna uppbyggingarstarf sitt í fullri and stöðu við ihaldsflókkinn. En þrátt fyrir alla erfiðleika og hina hörðu andstpðu »hófst Alþýðu- flokkurinn brezki ótrauður handa* og hefir honum orðið mjög mikið ágengt á skömmum tíma. Um þessa stórkostiegu upp- byggingarstarfsemi hefir lítið ver- ið ritað í blöð hérlendis — að und- anteknum greinum próf. Gylfa Þ. Gíslasonar er hann ritaði í Alþbl. að lokinni Bretlandsför sinni s. 1. sumar. Hins vegar hefir vertð tilkynnt í útvarpinu um mikla rýrnun matarskammtsins. í Bretlaiídi, síðan ófriðnum lauk. Enn fremur hefir þar einu sinni verið kastað hnútum að Alþýðu- flokksstjórninni af litlum skiln- ingi. Sá, sem það gerði heíir horft á diskinn sinn og fundizt skarrimturinn lítill, samanborinn við' skammtinn hér hbima. En því) miður hefir þeim annars skarp- skyggna manni dulizt þáð, aS brezka þjóðin, leggur hart að sér í því skyni aS byggja upp nýtt og betra þjóðfélag undir forystu brezka Alþýðijflokksins. Öll á- herzla hefir verið lögð á að byggja upp, og þess vegna hefir n'eyzlan verið skorin niður, svo mjög, sem framast var unnt. Þarna er hygg-: in og þrautseig þjóð að verki, sem er ákveðin í því að útrýma at- vinnuleysi og búa í haginn íyrir framtiðina. A tveim árum hafa 6 milljónir verkamanna verið fluttir úr her og flota. og hernaðarframleiðslu og til friðarstarfa. Jafnhliða hefir verksmiðjum verið breytt og þær auknar til þess að taka á móti þessum rpannfjölda. Þá hafa verið byggðar að nýju og endurreistar • 460,000 íbúðir á 2J4 ári móts við 5500 hús er reist voru á tveim árum að lokn- um hinum fyrri heimsófriði. En alls er talið, að byggja þurfi um 750,000 nýjar íbúðir til þess að fullnægja éftirspurninni. Eru nú um 200.000 ný hús í smíðum, svo byggingaráætlun brezku stjórn- arinnar sýnist komin vel á veg. AlbÝðublaðið vantar fullorðið fólk og unglinga til Blaðburðar í þessi hvertfi: Rauðarárholt Hverfisgötu, :i Láugaveg, Njálsgötu, Grettisgötu, Bergsstaðastræíi, .. TT 77' 77 77. .. 77 Miðbæinn. Skólavörðustíg Talið við afgreiðsluna. m Þá hefir verið lögð mikil á- herzla á að cndurbyggja iðnaðár og framleiðslufyrirtæki svo og samgöngukerfið heima fyrir. T. d. voru frá því í júní mán. 1946 til jafnlengdar 1947 búnir lil 400 eimvagnar, 30.000 járnbrautar- vagnar og 1000 farþegavagnar fyr- ir innlendar járnbrautir. Mjög mikið af vinnusparandi vélum var búið til handa kolanámunum. Landbúiiáðurinn fékk 25 milljón- ir sterlingspunda virði af vélum, iðnaðurinn 14 milljón sterlings- punda virði af verksmiðjuáhökl- um og 100.000 nýir vörubílar bættust við flutningaflotann i landi. Síðan í lok ófriðarins hefir netto fjárfesting brézku þjóðar- innar til iðnaðarins heima fyrir, húsabvgginga og opinberra -fram- kvæmda numið 1300—1400 milljónum punda. Þá hefir ríkið með höndum verksmiðjubygg- ingar, er nema um 15 milljón fer- fetum og einstaklingar um 1314 milljón ferfeta. Brezka ríkið he-fir tekið að sér kolarnámareksturinn. Þar senl mjög mörgu var ábótavant og reksturinn víða gamaldags. Þessú er nú verið að breyta svo sem drepið er á hér að framan. Þá er brezka ríkið nú að taka að sér rekstur járnbrautanna og hins mikla samgöngukerfis í sambandi við þær. En þær hafa áður vcrið í einkaeign og mikið af vögnunx orðið mjög úr sér gengið, t. cl. er talið að’ 29% af járnbrautar- vögnunum sé yfir 35 ára gamlir. Þrátt fyrir það- hve mikið brezka Alþýðuflokks’stjórnin hef- • ir lagt til bygginga heima fyrir hefir önnur endurreisn tekizt svo vel að útflutningur Breta er nú að magni til orðinn meiri en hann var fyrir ófriðinn. Þó er nú svo komið vegna skorts á dollurum að Bretar verða að draga nokkuð úr fjárféstingu sinni. Höfðu þeir áætlað hana á árinu 1948 1600 miljón pund en gera ráð fyrir að hún verði nokkru minni eða 1420 miljón pund. Verður nokkrum framkvæmdum I til lífsþæginda frestað ei\ öll stund jlögð á að auka útflutnihgsfram- í leiðslu. Af því sem hér hefir verið skýrt frá, og er þó aðeins skýrt frá fáu, er augljóst að stjórn brezka Al- þýðuflokksíns er alveg staðráðin í því að nota auðlindir landsins til hins alira ýtiasta, og á þann hátt að þær komi þjóðarheildinni að gagni, en verði ekki til auðsöfn- unar einstökum mönnum svo seni verið hefir. Þessar r-áðstafanir fara allar fram á lýðræðislegan og þing- ræðisiegan hátt. ’Hér er engri kúg- un beitt. Hér eru engar blóðsút- hellingar. Hver maður má segja sínar skoðanir á framkvæmdum ríkisstjórnarinnar ,hvort heldur í ræðii eða riti. Hinni konunglegu stjórnarandstoðu er ekki útrýmt með fjöldamorðum eiris og í ein- ræðisríkjunum, heldur er hún (Frh. á 7. síðu.),

x

Alþýðublaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Alþýðublaðið
https://timarit.is/publication/2

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.