Alþýðublaðið - 16.03.1948, Blaðsíða 5

5
ÞriðjudaguT. 16. raarz 1948.
ÞEGAR ég dvaldi í Moskvu
árið 1940, varð ég vitni að
atviki, sem um stund fékk
mig til þess að undrast það,
að ég var ekki staddur í
Caríton í London eða Wal-
dorff Astoria í New York í
stað þess að vera á Metro-
polhótelinu í höfuðborg ör-
eigalýðveldisins. Hár og
þrekinn maður klæddur dýr
um safalafeldi rigsaði inn
um dyr hótelsins. Dyravörð
urinn og þjónustusveinninn
hneigðu sig niður í gólf, og
burðarmaður kom þjótandi
og tók farangur hans. Á
hæla honum kom f jöldi einka
ritara, én úti fyrir biðú
nokkrar bifreiðir, sem flutt
höfðu hann og lið hans á á-
kvörðunarstað. Stundu síðar
kom hann inn í veitingasal-
inn, og sýnai þjónaliðið hon
um auðmýkt sína á allan
hátt. Með lagni gat ég vei'tt
það upp úr dyraverðinum,
að þessi mikli maður var for
stjóri fyrir Magnitogorskstál
verksmiðjunum, einn vildar-
manna Stalins og þar að auki
milljónamæringur.
Milljónamæringur í Sovét
ríkjunum! Það virtist vera
mótsögn, en það er sannast
mála, að nálægt fjörulíu
milliónamæringar voru í
Moskvu fyrir stríð. í Sovét-
ríkjunum eru engir kapital-
istar í þess orðs eiginlegu
merkingu — en þar eru ör-
eigar — og öreigar eru allir,
sem lifa á eigin vinnu,
hversu miklar itekjur, sem
þeir hafa. í daglegu tali á
Sovét-Rússlandi er auðvald
ið menn, sem lifa á fjárgróða
bralli og arðráni. Er bannað
að eiga atvinnutæki og hafa
marga starfsmenn. Sú aðferð
til að afla sér fjár er háð
nákvæmu eftirliti stjórnar-
valdanna. En eigi menn nóg
af fé, geta þeir fengið sér svo
margar bifreiðir og íbúðar-
hús sem þá lysiir. Enn frem
ur má sá, sem v.ill og getur,
hafa um sig þjónahð mikið,
ef hann aðeins fær engar
ttekjur af þeim.
Einhver auðugasti maður
í Rússlandi er rithöfundur-
inn Alexej Tolstoj, sonar
sonur skáldsins heimsfræga
Leo Tolstoj. Hlaut hann
frægð fyrir bækur sínar úm
Pétur mikla og hefur af þeim
miklar tekjur. Fyrir það eitt
að semja kvikmyndaleikritið
Pétur Zar fékk hann þrjár
milljónir rúblna í heiðurs-
laun, - sem greidd eru eftir
sömu reglum og í Svíþjóð.
Auk þess hefur hann hlotið
fyrir bækur sínar, sem kom-
ið hafa út í milljónum ein-
taka, Stalinsverðlaunin, 200
þúsund rúblur.
En hvað skyldi þessi rúss-
neski auðjöfur gera með fjár
rnuni síha. Hann á einbýlis-
hús og íbúð og bifreiðar í
Leningrad og hefur þar
þjóna og starfsfóik. A sama
hátt hefur hann búið um sig
í Moskvu, á Krim, við Kauka
hús og íbúð og bifreiðir í
susströndina og í Mið-Asíu í
Tasekhant og Bokhara.
Megnið af eignum sínum
hefur Alexej Tolstoj lagt i
sparisjóð ríksins, en þar eru
greddir 3% vextir, og auk
þess hefur hann keypt stríðs
skuldabréf fyrir nokkur
hundruð þúsund rúblur. A
hinn bóginn getur hann ekki
lagt fé si'tt í nein fyrirtæki,
braskað með hlutabréf eða
ÞAÐ finnst víst flestum
fjarstæða að tala um millj
ónamæringa í Sovétríkjun
um, en þeir munu samt
ekkj vera svo fáir þar
þrátt fyrir alít. — Þessi
grein, sem er efíir Svíann
Ingvar Larsson og birtist í
tímariíinu „AHt i fiekfor-
mat“, segir frá nokkrum
þeirra.
keypt hús til að leigja það
út.
Michael Sjolochov, höfund
ur skáldsögunnar „Lygn
streymir Don“, er einn
milljónamæringanna og bæk
ur hans hafa komið út í meir
en 10 milljónum eintaka.'
Ann-ars dró hann s% út úr
skarkala lífsins og á heima á
bökkum Donfljótsins. Lagt
hefur hann mikið af fé sínu
í stríðsskuldabréf.
Aðrir auðmenn, sem nefna
mætti, eru til dæmis leik-
stjórarnir heimsfrægu, Eisen
stein og Pudovkin og Vas-
iljevbræðurnir í Leningrad.
Allir hafa þeir fengið Stalins
verðlaunin, ágóðahlut af
kvikmyndum og þóknun frá
ríkinu fyrir listastarfsemi.
Allir, sem hlotið hafa tit-
ilinn „verðugir listamenn
lýðveldisins“ eða þjóðlista-
menn lýðveldisins“ mega
teljast milljónamæringar. —
Meðal þeirra eru tenórsöngv
ararnir Koslovsky og Leman-
sjev og sömuleiðis baryton-
söngvarinn Pigarov. Þ'eir ó-
'perusöngvarar eru til, sem
fá nokkur þúsund rúblur
fyrir eina söngskemmtun,
og sagt er í Moskvu, að Kos-
lovsky fái 12 000 fyrir eina
einustu sýningu.
En ekki eru Sþað einungis
rithöfundar og aðrir lista-
menn, sem geta aflað sér
mikilla tekna í Sovétríkjun-
um. Flugvélaverkfræðing-
arnir Iljustjin og Lovatjkin
og hergagnafræðingurinn
Degtjarev, _ sem fann upp
Stalinorgelið og rússnesku
hríðskotabyssuna, hafa allir
fengið S talinver ðlaun i n
nokkrum sinnum. Mánaðar-
laun þeirra, fyrir utan ágóða
hluta, nema. nokkrunfi þús-
undum rúblna. Einnig bera
háttsettir herforingjar, mar-
skálkar og hershöfðingjar,
mjög mikið úr býtum. Mar-
skálkur í rauða hernum hef
ur sjö ftil tíu þúsund krónur
sænskar í Iaun á mánuði, en
hershöfðingjar fimm þúsund.
Þeir hafa því jafn há laun
og starfsbræður þeirra í Bret
landi og Bandaríkjunum, en
rússnesku berforingjarnir
eru í reyndinni' mun betur
launaðir, því að þeir ilosna
við að greiða margs konar
persónuleg gjöld, svo sem
tryggingarútgjöld og fleira,
sem ríkið greiðir. Þeir geta
því varið miklu af tekjum
sínum eftir eigin geðþótta,
jafnvel þeir, sem eiga stórar
fjölskyldur.
Yfirmenn stóriðnaðar.ins
ieru einnig meðal milljóna-
mæringanna. Þar til 1934
voru þeir töluvert lægri, en
þá er Stalin kom því á, að
einn maður stjórnaði hverju
fyrirtæki og bæri jafnframt
ábyrgð á því fyrir ríkisstjórn
i'nni, voru iaun þeirra hækk
uð allmjög, en þeir fá auk
þeirra ákveðna hundraðs-
tölu af brúttóframleiðslu þá
hafa og margir þeirra hlotið
Stalinsverðlaunin.
Ekki befur Sovétstjórnin
einungis gert gæðingum sín
um kleift að afla sér fjár,
hún hefur einnig látið 'þeim
í té mörg þægileg tækifæri
til þess að koma þeim í lóg;
til dæmis má nefna skemmti
staðina við Svartahaíið, Ri-
vieraströnd Rússlands. Á
strandlengjunni milii Tuap-
se og Batum er hvert ,,lux-
us“-hótelið við annað. Verð
ið á þessum hótelum fer eftir
því hve vönduð þau eru að
búnaði cg framreiðslu. I
Sotji má vel komast af með
2o0 rúblur á mánuðí, en á
hoíelinu ,,Kaukos ,.Áa Biv
ieran“ er það i'Imm sinnum
dýrara. Það e; rétt við klett
ótta ströndina, og á því biia
fjölmargir leikarar og aðrir
listamenn frá Moskvu og
Leningrad, og einmg starfs-
i'nenn Sijórnarinnar og gull-
grafarar frá Síberíu.
En enginn skyldi halda að
a'ðeins himr auðugustu hefðu
ráo á b'ú ' Ö fara til Svarta
hafsins íii hvíldár og hress-
irgar. í dotji ert. 51 hótel
og hvílrt;; íeimili, sem ód\rt
v*r að dvelja á, encta ocrð i'yr
ir verk-inm.n og iagr tctía
starfsmenn ríkisins.
Fáir búa við svo go't sem
háttsettir berforingjar, er
þeir hafa :eyf>. Fyrstu «hg-
ana af starfsárinu dvelja þeir
'alltaf í aðalstöðvum rauna
hersins við Kommúnaltorgið
i Moskvii, sem aln.ei n'. er
kallað Zik. Minnir það einna
helzt á einkaklúbba með við
byggingu fyrir konur. Hver
háttsettur foring.i hefur yfir
að ráða einni eða tveim stof
um, sem búnar eru út án
þess að tekið sé tillit til þess,
hvað það kostar. Oski gest-
urinn þess, getur hann til
dærrns fengið þangað píanó.
Þarna er einnig við hendina
rakari, þjónn og framreiðslu
maður; marskálkar rauða
hersins raka sig ekki sjálfir,
það þykir vera neðan við
virðingu þeirra.
Á Zik fá þair ókeypis lækn
isskoðun og aðgang að alls
konar heilsusamlegum böð-
um. Þeir eiga að verai full-
komalega hraustir áður en
þeir fara aítur til starfa.
Starfsárið er það tímabil í
ævi hins rússneska mar-
skálks, þegiar hann er borinn
á höndum og dekrað við
hann eáns og barn. Hann geit
ur búið annað hvort á Zik
eða hinu glæsilegai Metropol
hóteli. Getur hann, ef hann
lystir, eytt tímanum við
drykkju og hlustað á bala-
lajkamúsik. Það er engin
þurrð á konjaki eða þá
vodka í Rússlandi. Nú er aft
ur farið að tíðkpst að gefa
þjórfé, þótt slíkt sé bannað,
svo sem stendur á öllum mat
seðlum.
í leikhúsi rauða hersins og
sömuleiðis í óperunnl hefur
hver marskálkur sitt sér-
staka sæti og er mafn hans
letrað þar á gullskjöld. Hef-
ur hann umráð yfir því á
hverjum deg.i og má engum
selja það fyrr en tíu mínút-
um áður ©n sýning hefst.
Enda þótt flestir pistlar
séu litaðir af áróðri, færist
þó blaðiamaðurinn meira í
fang en vænta mætti.
Vinsælasti danssamkomu-
staður herforingjanna er
danssalur nokkur, sem er í
sambandi við Udavnikkvik-
myndahúsið, en þar má
heyra bezta danshljómlist í
Moskvu. Annar upp á halds
staður broddanna í rauða
hernum — margir þeirra
bafa mjög gott vit á list-
um — er Bohemian í Kuz-
nesky Most. Bezti danssnill-
ingur rauða hersins er hinn
geysihái Konstantin Rokoss-
ovsky marskálkur. Kemur
það oft fyrir að áhorfendurn
iir 'hætta dansinum til þess að
virða marskálkinn fyrir sér
og dansfélaga hans. Hann er
ekki ólíkur Don Juan og er
sagður hafa unnið ýmis
frægðarvérk, svo sem í utan
ríkisþjónustunni. Rokoss-
owsky er einnig frábær veiði
maður. Hafði hann með sér
veiðibyssu í herferðinni um
Pólland, og ef hlé varð á bar
dögum skemmti hann sér
með veiðiferðum. Leonid
Govorov, eftirmaður Voroshi
lovs sem yfirhershöfðingi í
Lenngrad, er sá, seiíi herinn.
smjaðrar fyrir. Hann eyðir
miklum tíma hjá rakaran-
um, og á vígstöðvunum hef-
ur bann birgðir af sérstokni
hárolíu, sem hann flytur inn
frá Asíulöndum Rússa. A
hverjum degi er yfirskegg
hans snyrt og augabrýr hans
sömuleiðis, en heridur hans
— eins og Potemkins —
glampa !af dýrum steinhringj
um. Enn fremur er Govorov
einhver færastii sérfræðing-
ur hersins í öllu, sem lýtur
að fagurfræði og framkomu.
Ver hann sig með því, hve
þetta hafi góð áhrif á hugar
ástand hermannanna.
Shukov var áhugasamur
um stjórnmál, og þótt þessi
áhugi hans ylli honum ým-
issa óþæginda, breytti hann
ekki um. Honum þótti gam-
an að því að ræða um stjórn
mál — helzt um framtíðar-
þróun Rússiands — meðan
hann renndi niður ótrúliega
mörgum bollum af te. Þegar
Ivan Bagramjan fer heim til
æskustöðva. sinna í ArmenÚL
er tekið á móti hpnum með
sitarleik og balletdansi, sem
dansaður er honum til heið-
urs af fegurstu stúlkum hér
aðsins.
Hinir nýju auðjöfrar Sov-
ét-Rússlands lifa ,sem sagt í
vellystingum praktuglega,
en þeir eyða til þess sínurn
tekjum, en ekki því, sern
aðrir menn vinna fyrir. Ef
van Bagramjan fer heim til
um. ríksins, þá er Stalin og
samverkamenn hans . ekki
fastir á fé. En eigi að síður er
svo sem sjáist endurskin af.
dr ykkj uveizlum keisaratím-
ans nú í hinu stóra ríki ör-
eiganna, þótt styrjö.ldin haíi
dregið úr munaðinum og há
tíðahöldunum.
Athygli skal vakin á því, að þcir sem hoðaðir
eru tií viðtals hjá Skattstofu Reykjavíkur vegna
skatíframtals, eiga að mæta á Lindargötu 9a
(Edduhúsinu) 3. hæð.
Skattstofa Reykjavíkur.