Alþýðublaðið - 26.05.1948, Side 6

«
ALÞYÐUBLAÖIÐ
Miðvikudagur 26. maí 1948.
Vöðvan
Ó. Sigurs
ÍÞRÓTTAÞÁXXUR.
Enn nálgast Olympíuleikarn-
ir, hin mikla sigurhátið manns-
andans; friðarhátíðin, sem háð
er í anda hins sanna bræðralags,
regmhátíð hinnar sö’.nni íþr^tta
mennsku.
Vér íslendingar erum, auk
þess að vera einhver mesta í-
þróttaþjóð heimsins, miðað við
fólksfjölda, líka mikil söguþjúð.
Það er okkur ómetanlegt gagn,
því vera má að hástökksinet
Gunnars og langstökksmet
Skarphéðins hefðu ella fallið í
gleymsku. Og sem söguþjóð höf
um við yndi af sögulegum vís-
indum. Því er það, að ég ætla í
þessari grein að freista að segja
sögu Ólympíuleikjanna, bjóð-
inni til gagnsamrar menntun-
ar. Það getur haldur varla
vanzalaust talizt, að oss, sem
vegna íþróttaafreka voru, miðað
við fólksfjölda, skulum ekki
hafa séð svo um, að saga þessara
fórnu leikja væri kennd í barna
skólum. Það mundi vera miklu
gagnsamari menntun en margt
annað, sem kennt er þar nú, eins
og t. d. að vera að kenna grasa-
fræði, þar sem hver maður þekk
ir gras, og hefur auk þess ekk-
ert við gras að gera á meðan
maðurinn er ekki annað livort
skepna eða í Náttúrulækr.inga-
félaginu. Mér finnst eiginiego,
að enginn ætti að fá fermingu
fyrr en hann hefur lokið prófi í
sögu Olympíuleikjanna, og sýnt,
að sann skilji til fulls bvevnig
nota megi þá til auglýsinga ís-
lenzkra framleiðslu.
Ég veit t.d. að margir halda að
þessir merkilegu leikir séu
kenndir við verzlunina Olvmpíu
Köld bdrð og
heifur veizlumafur
sendur út um allan bæ.
SÍLD & FISKUR
Púsningasandur
Fínn og grófur skelja-
sandur. — Möl.
Guðmundur Magnússon.
Kirkjuvegi 16,
Oafnarfirði.. — Sími 9199.
LA PALOMA
Skáldsaga eftir Toru Feuk
Kaupum tuskur
Baldurgötu 30.
hér í bæ, en það er eklci til-
fellið. Hins vegar veit ég ekki
hvað veldur þessu samnefni, og
gæti ég bezt trúað, að því réði
bara hending, eins og þegar t.
d. tveir menn heita báðir Jónar,
án þess að heita hvor eftir öðr-
um. Annað verður, að minnsta
kosti mér vitanlega, ekki sögu
lega sannað. Sumir fræðimenn
álíta, að leikirnir hafi jafnvel
verið starfræktir í fornöld í ein
hverju landi, sem á að hafa
heitið Hellas, og segja um þá
sögu, að keppendurnir hati
keppt þar allsberir, og hafi því
engir kvenmenn mátt koma
þangað. Þessu til sönnunar
benda þeir á, að f jall eitt í land
inu muni þá hafa heitið Olym-
pos. Þetta er auðvitað helber
draugasaga, eða réttara sagt
þjóðsaga. Má hrekja hana með
ýmsum dæmum; til dæmis því,
að ég hef hvergi séð nein stað-
fest eða skrásett met frá þessum
mótum; — að;það er óhugsa-
legt, að nokkrir forráðamenn í
þróttamóta hafi verið svo vit-
lausir að banna stúlkum áðg.ing
að mótum, því nærvera stúlkn-
anna hefur einstaklega hvetj-
andi áhrif á keppendurnar og er
það margsannað; og þetta
með fjallið er engin sönnum,
fremur en verzlunin Olympía
sannar, að leikirnir hafi fvrst
staðið hér á landi.
Áður en ég held lengra sögu
hinna merkilegu leikja, langar
mig til að skýra nafn þeirra, því
ég hef orðið var við, að margir
skilja það ekki, enda er- það
fornt og eitt af þessum svo-
nefndu Eddukenningum. Þetta
er samsett nafnorð í einum að-
alhluta og tveim svarahlutum,
eða aukahlutum, sem þó mega
alls ekki missa sig, því þá
mundi aðalhlutinn breyta um
meiningu og verða meiningar-
laus. Fyrst kemur sem sagt vara
hlutinn ,,Ó“, sem er viðskeytt
forskeyti; síðan aðalhlutinn
„lymp“, sem miðskeyti, tengt í
báða enda, — að framan for-
skeytinu „Ó“, og að aftan aftur
skeytihu ,,ía“, — eða, eins og
sagt er málfræðisvísindalega;
það er forskeytt og afturskeytt,
eða tvískeytt aðalskeyti; síðast
kemur svo afturskeytið ,.ía“,
sem hefur verið nefnt áður og
er framtengt við miðskeytið, og
þýðir ekki neitt, heldur er bara
tengt miðskeytinu til þess að
láta orðið enda einhvernvegínn.
En hvað þýðir þá orðið. Við
byrjum þá á aðalskeytinu eða
sama og íslenzka orðið
miðskeytinu ,,lymp“. það er
sama og íslenzka orðið ,,lympa“,
sem þýðir hálfgerður lasleiki,
slen eða lympa; — óhreysti,
með forskeytinu ,,Ó“; sem er
þarna neikvætt, þýðir það; ekki
lympa, ekki hálfgerður lasleiki
eða ekki slen; — þ. e. ekki ó-
hreysti, heldur hreysti. Eins og
áður er framtekið er afturskeyt
ið eða endaskeytið bara ending,
sem ekki þýðir neitt, heldur er
bara ending eins og til dæmis
í kvenmannsnafninu Filip-ía. Á
íslenzku mætti því kalla leik-
ina „Hreystínleikina", sem er
ákaflega hljómrænt, táknrænt,
raunhæft og þjóðlegt, og tel ég
sjálfsagt að taka það upp innan
lands, þegar við tölum ekki við
útlendinga.
Framhald og meira seinna.
Með íþróttakveðjum.
Vöðvan Ó. Sigurz.
Lisbetar,. kringum munninn
og dökkblá augun. Þau voru
óteljandi tárin. sem hún hafði
úthellt, hvert skipti, sem von
in brást henni um að eignast
barn. Marga bænina hafði
hún beðið um barn, í þeirri
vísu von að það færði mann
hennar nær henni. En hvert
skipti isveik sú von hana og
hún varð ekki barnshafandi.
Hún hefði heldur viljað að
maðurinn hefði æst sig upp
við har.a en að hann með-
höndlaði hana með þessari
þögnu fyrirlitningu, sem
hann var meistari að sýna.
Skæri í kviku, ef hann kom
að þessu atriði. Það hitti
hana í hjartastað. Jafnvel
faðmlög hans urðu enn fágæt
ari. stuttaralegri og kulda-
legri og kældu tilfinningar
hennar. Það var líkast því
sem Lisbet stæði fyrir fram
an glerkúlu, og í -gegnum
þykkt og hart yfirborð henn
ar sá hún mynd mannsins um
leið og hún vissi að hún kæm
ist aldrei inn fyrir þessa
skorpu. í ímynd hans var hún
fögur mynd, mikilsverður lið
ur til að komast til valda.
Hún átti að gefa honum það
sem hann vantaði fyrir að fá
að bera nafn hans. Það fannst
honum góð skipti. Að hann
sýndi henni órúfandi tryggð
var líka eitt samkvæmt hug
myndum þeim, sem hann.
gerði sér um drengskap. En
hann gl-eymdi því, hve k=>ld
ur hann var að eðlijsfari.
Hann skildi heldur ekki, að
hann gerði útaf við þrá henn
ar og hlýju, og heldur ekki að
innibyrgð hryggð hennar
eyðilagði heilbrigði hernar.
Hann gekk fram hjá þeirri
hlýjulausu ást. sem hann
hafði fundið til á æskudö?
um sínum, það sem enffl’n
þeirra sem honum hafði litizt
á hafði átt nokkurn hlut til.
Hann fann stundum til en
harn leit aldrei um öxl os
hlustaði aldrei á rödd hjarta
síns. Hann seiglaðist upp á
við á leið sinni. Hann hafði
snemma verið ákveðinn í því
að ef hann gifti sig þá giftist
hann konu, sem gæti gefið
honum það, sem harnii ekki
gætf aflað sér með vinnu
sinni. Skynsemiai átti að vera
tilfinningunum s.terkari. Oh
heldur vi.ldi hann ríka ekkju
bó að hún ætti börn, ef hún
hefSJi góð sambör.d, en fá-
tæka og litilsmegandi stúlku
Ástin var fyrir hina ve!k-
lyndu. ©em ekki gátu beðið
eftir því sem lífið hafði að
bjóða.
Þegar hann hi.tti Lisbet
Uhlefáldt va.rð hann hrifinn
af fögru andliti hennar ov
hlýðri framkomu. H-ann kom
fram við hana á mjög kurt
eislegan hátt og sýr di henni
ekki ■mjn.n.stu ástleitni fvrr
en hann hafði rarmsakað
hvernig ástatt var um fiöl-
skyldu hennar og fjármál.
Það reyndist fullnægjand!
iafnvel fyrir hams miklu
kröfur.
Hann var þá þegar efni-
legur lögfræðingur með skín
andi framtíðarmöguleika, og
faðir Lísbetar og bræður ját-
uðu bónorði hans með gleði.
Á ást hafði aldrei verið
minnzt á miUi þsirra. En Lís
bet hafði undir eins orðið
ástfangin af honum. Hann
sjálfur gerði sér mjög títt um
hina laglegu urnustu sína en
honum var ekki sýnt um þess
háttar. Það gat orðið hættu-
legt fyrir mann. Það var hægt
að hugsa það, en sjaldan segja
það og aldrei skrifa það.
Hann fíýtti brúðkaupinu
við dóttur Uhlefálts banka-
stjóra. Hálfu ári eftir að
hann hafði, hitt hana var hún
Lísbet Minthe, og hann var
kominr. feti fraimar á frama-
braut sinni. Allar dyr, sem
hann vegna ættar sinnar
hafði ekki þegar aðgang að,
stóðu honum nú opnar. Með
lipurð og kurteisi notfærði
hann sér það. Hanm sást alls
staðar, laglegur og vel vax-
inn, þar isem hagkvæmt var
að sjást.
Og bárr aleg augu Lísbetar
geisluðu á móti honum;,hend
ur hennar gældu við hann.
En þeim var fljótlega bægt
frá, og nú var öll löngun
þeirra eftir ástúð dauð.
Hrólfur litli hafði öðlazt
athvarf hjá hjónunum ný-
giftu. og með því, hve -Lísbet
annaðist hann af mikilli um-
hygsju. átti hún vísasta leið
að hjarta manrs síns. Hann
tók miklu ástfóstri, við mág-
konu sín-a, og henni þótti
innilega vænt um hann, og
því m-eir e-em maður hennsr
hafði minni og minni tíma af-
löcm fyri-r hana.
Barnslegur vöxtur henrar
hafði þessi fimrntán ár
breyitzt, og hún var O'iðjn-
holdugri, en annars tók
Min-the málafærs.lumaður
eftir því, að hún var sjálfri
sér iík að flestu 1-eyti og að
útlit hennar vakti sífellt að-
dáun, og gestir þei-rra slógu
henni gullham-ra. Ha.nn var
nógu hégómlgur til þess að
hafa ánægju af því- að aðrir
meim dáðust að henni, slægu
hen-ni gullhamra. Hann eign-
aði sér það allt saman. Það
var hann, sem hafði valið sér
hana, átti hana og bjó með
hemii. Hún var þeim til sóma,
eem hún var kennd við.
Gestirnir, sem þau buðu á
heimiii sitt, voru ekki fólk,
sem þeim geðjaðisit sérstak-
lega vel að heldur aðeins
fólk. sem hafði mikil völd og
var auðugt. Þórgnýr Minthe
hafði átt fáa vi-ni. Hann átti
þó traustan vin þar sem
tengdafatiir hans var, -sem
skildi hann vel og tilfinninga
snautt eð!i hans. Hann hafði
far'ð nákvæmlega eins að í
lífi sír.u. Erá því að vera í
jlla launaðri iskrifarastöðu í
banka h-afði hann orðið
ten-gdasonu.r xíks. bankast jóra.
Hann hafði verið mesti harð_
stjóri við konu sína og gert
henni lífið mjög leitt. Fimm
börn hafði hún átt með hon-
um. þó sér þvert um geð,
fj-óra syni og dót-turina Lís-
bet, sem var lifandi eftir-
myrd móður sinnar. Hann
hafði ekki einu sinni gert sér
upp neina ást til konu sinnar.
Hann leitaði sér hugðarefna
og ástar bar sem honum þókn
aðiGit. Konan var aðeins til
vesma heimilisins og. til að
fæða horum bör.n. Er hún var
crðin þ-reytt á þessu ástar-
! snauða Iífi og var orðin beisk
í lund og vonsvikin, hafði hún
dag nokkurn sagt skilið við
þennan heim og eins árs
gamla dóttur -sína með því að
taka svefnskammta.
Skrautlegur legsteinn með
gylltri áletrun var nú það
eina sem va-r til minja um
hana.
Uhlefált bankasitjóri gladd-
ist yf!r feeu-rð dóttur sinnar
og unni henni eins heitt og
hægt var að vænta af honum.
j Þrír sona hans höfðu tekið að
erfðum framgirn-i hans og
meitorðapiirrd og voru þess
vevna aU:r þrír á unga aldri
í ábyrgðarstöðum.
Sýning Eggerts Guðmundssonar
______ _________________ .., __________ ___® ■ *-».
Þangfj'ara nefnist þessi mynd, sem er ein af málverkum þeim,
sem eru á sýningu Eggerts Guðmundssonar listmálara, Höfða-
túni 11. Sýningin hetfur nú verið opin frá því á sunnudag og
verður opin út þessa viku frá kl. 13—22 daglega 10 myndir
hatfa þegar selst.