Alþýðublaðið - 05.01.1928, Blaðsíða 2

2
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
[alþýðublaðkð j
I
\
4
4
4
\
4
4
i
I
J
kemur út á hverjum virkum degi. »
■ — ....... " " 1 ' = \
Afgreiösia i Alpýöuhúsinu viö {
Hverfisgötu 8 opin SrA kl. 9 árd. t
til kl. 7 síðd. [
Skrifstofa á sama staö opin kl. £
9Vs—101/* árd. og kl. 8—9 siðd. [
Simar: 988 (afgreiðsían) og 1294 [
(skrifstoían). E
Verðlag: Áskriftaiverð kr. 1,50 á t
mánuði. Augiýsingarverðkr.0,15 !
hver mm. eindálka. [
Prentsmiðja: Alpýðuprentsmiðjan [
(í sama húsi, sömu simar). t

Fálnaið.
Allir muna, hvernig fór fyrir
Kristjáni Albertsyni, þcgar hon-
tiírn skjöplaðist svo hrapalega að
halda, að hann maetti skrifa eftir
sinni eigin sannfæringu í blað'-
ið, sem hann var ritstjóri að, oig
lýsti því yfir, að kj.ördæmaskip-
unin væri óréttlát.
ihaldsstjórnin setti ofan í við
hann, tók hann úr ritstjórasessin-
um um skeið og lét Árna, fo.r-
stjóra Brunabótafélagsins, skrifa
grein, par sem því var lýst yfir,
að IhíTldsflokkurinn vildi enga
lireytingu á kjördæmaskipuninni.
,, Morgunb I.'“-r itst jórunum var ð
hið .sama á og Kristjáni. Þeir
böJsótuðust rétt sem snöggvast
út af kjördæniaskipuninnj en
tóku svo alt saman aftur.
Það bjuggust víst fáir íhalds-
menn v,ið, að ritstjórarnir myndu
sreynast ópægir í annað sinn.
G rein, sem Jón Kjartansson
hfiíir, skrifað undir, birtist í „Mg-
bl.“ 3. þ. m. Kennir þar mapgra
skringi 'egra grasa, sem enginn efi
er á, að íhaldslýð'urimn er sár-
óánægður með. En mesta athygli
vekur það, -sem sagt er um þing-
ræöið, því að þar gægist einhver
sannfæringardrusla úl undan
. bJekkingakápu ílialdsins.
x Álþýöublaðið hefir þráfaldlega
sýnt fram á, hve kjördæmaskip-
unin,, eins og hún er nú, er ö-
réttlát.
; Atkvæúatala flokkanna við
kosningarnar í sumar var eins og
hér segxr: .
ihaldsflokkurinn 14441 atkv.
, F'Tamisökruar' ‘-flokk urinn 9962 -
JafnaftaTmenn 6257 —,
,Frjálslyndi‘ flokkurimx 1996 —
Ef réttlæti og lýðræöi ætti að
ráöa hér rjokkru, þá ætti þing-
mannáfjiöLdi' flokkanna að fara
eitir atkvæóamagninu. En svo er
þó ekki, ,og verða jafnaðarmenn
haröast úti. „Fratnsóknar“-f.lokk-
nrinn heíir 20 þingmcnn, en jafn-
möarmenn áð eins 5, — þó hefir
„Franisókn“ einurxgis 3500 atkv.
fram yfir jafnanamumn. Sama
veröur uppi á teningnum, þegar
borið er saman atkva.-ðantagn
jafnaöiarmarma og íhaldsins. I-
haldið heíir 8000 atkvæðutn ilVúa
en jafnaöarmenn, en tær þó 16
þingsæti, en jafnaöarmenn að eins
5.
Að Téttu æ tu jafnaðarmerm að
hafa 9 þingsæti (hafa 5), íhaLds-
flokkurinn 18 (hefir 16), „Fram-
sókn“ 13 (hefir 20) og „frjáls-
lyndir“ 2 (hafa 1).
Úr sumum kjördænrunum hafa
þingmenn verið sendir til þings
nreð 250—400 atkvæði að baki,
en í öðrum kjördæmum Ixggja
þieir eftir í valnuni, þótt þéir hafi
fengið um 1000 atkvæði.
Það lítur út fyxir, að það séu
þúfurnar og moldarbörðin, sem
eiigi að ráða þvi, ‘‘hverjir eiga
sæti á alþingi Islendinga, því
að farið hefir verjð eftir þvi i
kjör.dæmaskiftingunni, hvað kjör-
dæmið er stórt að flatarmáli, og
það sætir næstunr undrun, að
Vatnajökull skuli ekki eLga eina
ívo þingmenn á alþingi. Nógu
stór er hann!
En þrátt fyrir þetta gífurlega
órétttæti í kjöfrdæ'maskiít'ngunni
vill íhaldsílQ.kkurinn ekki brayta
henni, og þó lýsa íhaldsritstjóir-
arnir hver urn annan þveran vatn-
þöknun sihni á henmi.
Það er svo sem ekki samræmi
í neinu hjá þessu vesala flokks-
bákni. Takmarkalaust fálm og
flan úr einu í annað einkennisr all-
ar gerðir ihaldspostulanna, þvi að
auðvitað lýsir Jón Kjartansson því
bráðlegá yfir í „Mgb.1.", að hann
hafi ekkert rneint með því, senr
hann saigöi um kjördæmaskift-
inguina og lýðræ'ðið „í hinu unga
konungsríki, íslandi". Hann verð-
ur að gera það, því að annars fær
Irann ekki aö skTÍfa um pólitík
oftar.
Baldwin stjórnin
Og
námaverkaraennirniK
Seinni hluta nóvemibermánaðar
uröu nokkrar óeirðir í neðri
deild enska þingsins. Loftið var
iævi blandið, þegar við íundar-
setningu, og ekki batnaði skap
þingmanna, þegar á leið fundinn.
Verkamannaflokk-urimn bar franr
kröfur um hjálj) handa hiinuin blá-
snauðu nárnavrrkamiöinnunr,. og
það var þessi kraía, sem gerði
það að verkum, að hvert þing-
sæti var skipað.
Ástandið í kolanámunum víðs
vegar unr England er mjiög bág-
borið. Laun vi»nulýðsins eru svo
lág, að hvergi hrekkur fyrir brýn-
ustu lífsnauðsynjum. Húsnœði
varkamanna eru varlá boðleg
hundum, lrvað þá tnönnum. At-
vinnuleysi er gífurlegt. Kuldinn
sverfur að (í sjálfum /t'o//héruö-
unuml). Vintuin. þegar hún fæst
er óholl, og allur verklegur
aðbúnaður í sjálfmn námunum
er i stökustu niöumiðslu.
Foringi jái na ðarinanna í 1 o k k s
ins, Rarnsay McDönáid, fékk orö-
ið þegar í íundarbyrjun. Har haon
fttH'in vantraustsyfir.lýsingu t i 1
sijórnarinnair. Va.r þessi van-
traustsyfirlýsing röstndd með
mörgum dænnrm urn viljaleysj
stjórnarimrar til að bæ;a úr
Nörðurhöfði (Nordkap) er myrzti
oddi Noregs. Þangað . streymir
fjöldi íerðámanna á sumri hvtrju,
bæði erlendra og inniendra. En
landtaka er erfið í vikinni vestan
við hölðann, því að vikin er stutí
og.fyrir opnu hafi. Nú er í ráði,
að stoinað verði félag í Osló, serti
fái leyfi hjá ríkisstjórninni til að
taka höfðann á iéijgu og taka Iest-
argjald af hverju skemtiskipi, senr
,á víkina kemur. Ef úr þessu yrði,
yrði fénuvarlð til hafnar-og vega-
bóta og ti! þess að reisa veitinga-
hús uppi á böfðanum. Myndin
er af höfðammi ag víkinni.
slæmiu ásíandi imranríkis — og
hernaðarbrasir hen: ar og nýiendu-
pólitík. Sérstaklega íékk stjórn-
in þö' ávítur fyrf.r franikomu sína
gagnvv.rt n ámaverkamíönnunum.
Ræ?:a McDomáíds var flutt af
hþa og sannfærfngarkra/ti. Bjugg-
ust flestir • við, áð forsætisráð-
herrann, Baldwin, njyndi svara
henni, en svo varð þó ekki. Þótt
hann væri viðstaddur, þá tók
hann ekki til máls, heldur lét
hann verzlunarmálaráðherrann,
Cunliffe-Lister, svara fyrir hiönd
stjórnarinnar. Verkamjann'afull-trú-
arnir kröfðust þess 'úndregið, aö
Baldwin svaraði sjálfur, og reyndi
ekki að skjóta sér undian skyldu.
Varö af þesisu s\"oijn(Tk,^I 4þs ag ó-
læti í dþildinni, að forseti frestaði
fundi:
Einni stundu síðar var furnlur
settur á ný, en ástatrulið var enn-
]>á óbreytt: Baldwin vildi ekki
enn þá’ taka til máis, og verka-
mannafulltrúarnir, nreð stuðningi
irjálslyndra, mótmæltu því ein-
(Ireai ö, a ð v e rz I unariná laráðflrérr-
airn talaði. Forseti írestaði því
fundi enn á ný, en í þetta skifti
til næsta dags. Áður en þingmenb
gtuigu hrott úr deildinni, iiröu
töluverðar óspektir. .1 rrmmiu sló
nriiUi flokkanna, og hrindingar
hyrjuðu. Baklwin var að siðustu
bjargaö út með fussum og sveium
andstæðinga á baki.
Með mikilli eftlrvamtingu var
s\ö fundur settur dagihn eftir.
Allir vissu, að stjórnin varð á
ei'nn eður annan hátt að svara
mótmælum og árásum verka-
mannaflokksins, og Baldwin tók
tiil máls.
Meðan hann 1a[aði,ríkti dauða-
kyrð í saltnum.. Allir vi.Ldu heyra,
hvað æðsti valdsmaöur.'inn hefði
að segja tii bjargar sveltatndi
stéttiinni — námaverkamönn unum.
En allir uröu fyrir vonhrigðum.
Baldwin lýsti því yfir, að hann
neitaði að ræða ástand og kjöir
kolaverkamamna frekair. Lýsti
hann því enn fremur yfir, aö ekk-
ert væri hægt að gera í þessu
máli.
Yfirlýsiing þéssi. vakti geysi-
athygli unr alt England. Máliðj,
sem ra>tt var uni, var nresta
vandamál þjóðarinnar, og í því
gat íhaldið ekkert gert, en ef uan
fjárveitingu til hernaðar hefði
verið að ræða, þá rnyndi íhaldið
hafa lraft ráð á hverjum fingri..
Khöfn. FB., 4. jan.
Litla bandalagið ogUngverjar.
Frá Prag er srmað: Stjórnir
Litla hamdaiagsims ræða um
vopnashiygl unina til Ungverja-
lands. Blöðiin heWnta strangar
ráðstafanir gegn leynileginn her-
búnaði IJngv'erjalaads.
St /rjöld i Atneriku.
Frá Washingion er símað: Upp-
reistarmönnum í Nicaragua og
herliöi Ba.nd?.ríkjan:va þar í tandi