Alþýðublaðið - 05.01.1928, Blaðsíða 3

alþýðublaðið
5
Appelsírmr, 240 stk. kassar.
Haframjöl.
Hrísgrjón.
Kaffi.
Hestahafrar.
Maismjöl.
Maís.
Blandað hænsnafóður.
heí'ir lent saman. Ákafir bardag-
ar. Eitt hundraö og fimtíu Banda-
ríkjahermenn hafa veriö drepnir
af her uppreistannanna. Stjórn-
in í Bandaríkjunu'in hsfir skip-
að svo fyrir, að senda skuli
hjáiparlið tii Nicaragua tii pess
aö bæla niöur uppreistina og
vernda Bandaríkja'menn.
Frægur söngmaður iátinn.
Frá Vínarborg er símað: Finski
söngmaðurinn Helge Lindberg er
látinn.
Esperanto-pingið 1927’
(Erindi filutt í útvarpið.)
(Nl.)
Hér er hvorki rúm né tími tii
að segja ýtarlega frá öllu því,
sem g'erðist á þiingi þessu. Væri
þó vel vert að minnast á sumt afi
því, ,svo sem fyrirlestra þá, sem
fiuBtór voru undir nafninu „So-
mera Universitato“ (Sumar-há-
skóli), því að margir þeirra voru
rnjög merkitegir. Sanra má segja
um flesta fundina. Á einum
þeirra talaði skólastjóri einn frá
Dresden uam bréfaskifti milli
bama í ýmsum löndunt, — auð-
vitað alt á esperanto. Hafði hann
allmikia reynslu fyrir sér í þessu
efni, því að nú er esperanto kent
við skóla í 68 borgum í Saxlandi,
en sjálfur hefir kennarinn kent
þaö í 18 vetur. Taldi hann þessi
bréfaskifti barna sérlega þýðing-
armikil. Þau koma börnunum svo
vei í skilning um, að í öðrum
löndum eru líka börn og menn,
setm eiga hjarta og tilfinningar,
sorgir og gleiði, áhugamál og
hugsjónir, — alveg eins og þau:
sjálí. Það hefir líka koniið glögt
í ijós, að bömin hneigjast fyrir
þetta rneir að friðarstefnunni en
ella myndi oig fá miklu meiri
þekkingu á öðputn iöndum. Mál
þetta er því mikilvægt bæS^ frú'
uppeldislegu og sálfræðilegu
sjónarmiði.- Og það má bæta þvi
við, að áhrif þessi fara alls ekki
rneð' öilu iram hjá aðistandendum
harnanna. Og þau miða öll tii
góðs, því að aukinn skilningur
fæðir ait af af sér samúð og
kæripika. —
Ýmsu var útvarpað af ræðnvm
manna, þar á meðal kveðjiuorð1-
Það er marg sannað,
að kaffibætirinn

um esperantista úx 15 löndum,
og voru þau flutt á þjóðtungu
þeirria sjálfra og síðan á esper-*
anto.
Þá má ekki gleyrna að minnast
á „Kostuma Balo“ (þjóðbúninga-
danzieik). Þar Itiæðast rnenn þjöð-
búningum sínum, og getur þar
að líta margt fagurt og nýstár-
legt. Að þessu sinni var skipuð
nefnd til að dæma um búning-
ana, og hlaut japönsk kona for-
sætið, en Búlgari nokkur af körl-
um. Sænsku búningarnir vöktu og
mikla athygli. Hvaða róm myndu
íslenztór búningar hafa getið sér
þar?
Þegar hið eiginlega þing í Dan-
zig var á enda, fóru margir fund-
armenn tii Varsjövu og komu að
gröf mieista'rans, dr. Zainenhofs.
Þaöten var farið til þorpsins Bja-
listok. Þar fæddist Za'menhof. Var t
við þiað tækifæri fest tafla til
minningar um hann á hús það,
er hann fæddist í.. Þetta var 7.
ágúst. Bæjarstjórnin stóð að sjálf-
sögðu fyrir athöfninni og sýndi
esperantistunum hina mestu virð-
ingu. Sama var gert í Danzig.
Borgarstjórnin þar bauð þeim til
kviVldverðar og hljómleika. Fuil-
trúi Þjóðabandalagsins sömuleið-
is. Póststjórniin gaf út sérstök
póstkort með áletrun á esperanto,
og Rússar notuðu tækifærið til
að gefa út frímerki með mynd
Zamenhoís, og er hann fjórði
maðurbm, sem þeir sýna þann
heiður. Helzta dagblaðið í Dan-
zig kom að hálfu leyti út á es-
peranto, meðan þingið stóð yfir.
Og síðast, en eltki sízt: Borgar-
stjörnin í Zoppot gaf nýlagðri
götu • hátíðjega nafníð Esper-
antovegur. Og á sérlega fögrum
stað þar í Liorghmi iét hún reisa
stiein með þessari áletrun: ,,E&-
peranto-reitm'“. — Hátíðareik,
gróð'ursett af þátttakendum hins
19. allsherjarþings esperantista í
Danzig og Zoppoí til minningar
um 40 ára 'tilve.ru milliþjóða-
máisins esperantós, 3i. júií 1927."
Og hátíðaieitón var gróðursett
einmitt þennan sarna dag. Að röt-
um lienna.r var lögð inoid úr
mörgum iönduin. Dóttir meistar-
ans kom með moid frá gröf hans.
Þax kom saman mold úr öllum
heimsálfum, enda hefir esperan-
to teygt arrna sína út um þær
aliar, svo að nú eru esperanf-
istar til í a. m. k. 127 löndum.
Þetta þing hefir fært mðnnuin
heim sanninn um það enn á ný,
að esperanlo-hreyíingin er nú o;ð-
in svo sterk, að hún verður ekki
stöðvuð. Menn eru líka óðúm að
sjá og viðurkenna það mikla
gagn, sem miilliþjóðamál eíns og
esperanto hlyti að gera í öilum
viöskiítum milli rikja, ef það væri
alment kent og notað. Og þó
er það ekki1 síður inikils virðii,
að slikt hjálparmál myndi draga
mjög úr metnaði þeim og ríg,
sem nú gengur fjöllum hærra með
þjóðimum, þar sem hinar stærri
neyta afJsmunar og aöstöðu tiil
þess að kúga smælingjana til að
tala annarleg tungumál, en deila
svo sjálfar þrotlaust um það,
hvert inálið eigi að meta mest,
því að enginn vill viðurkenna, að
sitt mál sé ekki öðirum jafn-
snjalt á þeim vettvangi, og er
það að vonum. En það er ein-
kenni á esperantistum, að þeir
eru flestir friðarvinir og lausiir
við ]>á heimskulegu hjátrú, að
Jieirra þjóð sé ölluim öðrum þjód-
um befri; þeir einir séu menn;
hitt séu alt tómir „barbarar", viili-
menn. Þó < inkennilegt kunni að
þykja, ]>á er þessi hugsjón svo
nátengd .esperaintó, að hún verð-
ur tæpast frá þvi skilin. Nauð-
ugir viljugir hrífast menn nieð
að meira eða ininna Ieyti. Þessi
hugsjön gengur eins og rauður
þráður gegnium allar bókmentir
esperantista. Og hún kemur ekki
sizt fram á þmgum þeirra. Þar
eru allir fyrst og fremst ntenn. Og
þeir læra ]>ar að líta á aðra sem
jafningja sína, sem m.enn, án til-
lits tii þjóðerdis þeirra. Það ligg-
ur nærri, að þeir telji sig sér-
staka þjóó. Þeir hafa sinn sér-
kennandi þjóðernisblæ, sín |>jóð»-
areinkenni. Þeir hata sitt tungu-
mál. Og einmitt þessi tilfinnihg
•um hæna háu hugsjón, sem'espe-
rantó er sprottið af, hefir vaidið
þvi, pl ð esperantó er i raun rettrí
fyrir löngu orðið iifandi mál og á
í því sæti. á bekk með öðtrum
þjóðtungum. Og roeðan menn trúa
á sigur andans ýfir efnjnu, sigur
hins góða, framför og þróun mann-
kynsins, á meðan lifir esper
rantó. Það er þess \ægna að eins
til að isýna viljann í verkinu
að enda grein þessa með árnað-
aróskinni: Vivu, kresku kaj floru
la Esperanto!*)
Ói. P. Kristjánsson.
WeritameM sláMIa*
í forjéstfylkátijjss.
Afarmikil áherzia er nú iögð á
það i flestum löndum, að auka
mentunarskilyrðin. Ekki þarf hjá
oss islendi'ngum að fara lengra
'aftur í tímann en til síðustu
aldamóta til þess að finna léléga
barnakenslu og illhæft dyTÍrkomu-
lag fræðslumála. Skóiar voru fáir
og öfullkomnir og kensla léleg.
Við,- sem orðnir erurn fuilorðnir,
gleðjumst vitanlega yfir þvi, að
unga kynslóðin fær greiðari og
lietri aðgang en við fengum að
lykiununi til þeirnar mentunar
sem nauðsynleg er í lífsbarátt-
unni.
En fræösluástandið var víðar
vont en á íslandi. 1 mörguni
lönrium var það meira að segja
margfalt verra.
Eftitr þvi sém verklýðsíélögin
færðuist í aulvana og jafnaðar-
mannaiiokkarnir efldust. jukust
kröfurnar til verkamanna sjálfra.
Féiagsskapuriim hafði í för með
sér, að verkametm nrðu að gegna
ábyrgðarmiklum stöðum, og þörf
var á ötulum og færum mönnum
í brjósti'ylkingu. Og af því að
verkamönnum tókst að íinna rétta
ihenn til foirvíigis tókst líka
fuirðu Ujótt efling félagsskapar
þeirra og útbreiðsla jafnaðair-
stefnunnar. H.ver og einn getur
getið sér þess til, að fyrirhöin
hafi það iiostað trúnaðairmenn
verkamanna aó afla sér þeirrar
þekkmgax, sem þeir þturftu að hafa
til brunns að bera, til þess að gela
gegn t vandasömum störfum i
]>águ félaga sinna. Það kosta&i
líka oftlega meira fé og fyrirhötn
en þeir höföu aflögu. Fé hafðii
félagsskapurmn iítið, og oft ekk-
*) Liíi, vaxi og blömgist Vonar-
máiið!
H e 1 íh
Súkkalaði og Car:'.«
er frægt n viba veröld og áreiðaniega það Ijúffengasta og
hezta, sein hægt er að fá, enda stórvaxanrii sala.
Notið að eins þessar framúrskanatidi vörar.
HtfiJdsölubirgðir hjá
Hf. F. H. Kjartansson & Co,