Alþýðublaðið - 22.10.1948, Qupperneq 6

« _____________ALÞYÐUBLAÐIÐ
Föstudagur 22. okt. 1948.
Fiögurra ára áætlunin
Framh. aí' 5. síðu.
og eins og hún hefux verið
send efnahaigssamvinnu-
stofnuninni í Pai'ís, er nán-
ast að kalla óskalisti, og
drög að áætlun, því að á
þeim stuitta tíma, sem var til
ráðstöfimar v’ð samninigu
hennar, var hvergi nærri
hægt að gera tæmandi rann
sókn á ýmsum atriðum, sem
þó skiptu höfuðmáli-
Að samningu þessarar áætl
unar óg raunar allra þeirra,
er gerðar bafa verið, hafa
unnið þeir Þórhallur Ás-
geirsson skrifstofustjóri, Dav
íð Óiafsson fiskimálastjóri,
og frá fiárhagsráði þeir dr-
Oddur Guðjónsson og Sig-
itryggur Klemensson, en þeir
hafa svo aftur haft samráð
við þá a-ðila flesta á sviði at
vinnulífsins og ríkisstofnan-
ir, sem áætlunin snertir, og
fengið upplýsinigar frá þeim.
Nokkur atriði, sem í áætl-
uninni 'eru talin, eru þegar
komin til framkvæmda, um
önnur hefur verið samið, og
framkvæmdir ákveðnar. en
langflest þeirra eru á .undir
búningsstigi, og hafa verið
það lengi, án þess að lengra
yrði komist, af ýmsum ástæð
um, gjaldeyriskorti, féle-vsi
o. fl.
Emstakt tækifæri.
Hér hefur komið upp í
hendurnar á okkur, svo að
segja, tækfæri, sem er alveg
einstakt. og kannske eini
möguleikirm í fyrirsjáanlegri
framtíð til að gera þessar
hugmyndir að veruleika.
Eg viðurkenni að vísu, að
hér er um stórkostlega fj ár-
festingu að ræða á okkar
mælikvarða, þegar tillit er
tekið til þess. að þar fyrir
utan kemur svo hin venju-
lega fjárfesting, húsbygging
ar, vegagerðir, brúarbyggíng
ar, hafnai’gerðir o. s. frv. —
og þegar þess er gætt, að
framleiðslustarfsemin í land
inu má ekki líða v«»ð það. að
missa vinnukraft yfir í þess
ar fjárfestingarframkvæmd-
ir.
Ríkisstjómin hefur þó vilj-
að setja markið þeitta hátt,
og mun leitast við að fella
Öll þessi atriði inn í áætlanir
næstu fjögurra ára, eftir því
sem rnöguleikar frekast leyfa
og íé og vinnuafl verður fá-
anJegt tíi.
Mér er kunnugt um, þæði
frá fundi viðskiptamálaráð-
herra Norðurlanda, sem hald
inn var í Stokkhólmi fyrir
rúmum mánuði, og af þedm
fjögurra ára áætlunum þátt-
tökuríkjanna, sem hingað
hafa borizt, að þátttöburík-
in hyggja á miklar fjárfest
ingar á svípaðan hátt, til
skjótrar uppbyggingar efna-
hagsstarfsemi sinnar á þessu
tímabili. og að allar meiri
háttar framkvæmdir hjá
þeim eru miðaðar við Mar-
shallaðstoðina.
Marshallaðstoðin í
framkvæmd.
Það eru nú liðnir 3—4
mánuðir síðan Marsihallsamn
íngurinn var undirritaður.
Á þessu tímaþili hefur komið
til framkvæmda:
1- Að íslendingum hefur ver
ið úthlutað 11 millj. doll-
ara á fyrsta ári, itil 30.
júní n. k.
2. Lán að upphæð aliit að 2.3
millj. dollara hefur veríð
tekið til að byggja upp síld
ariðnað við Faxaflóa,
kaupa síldarvinnsluskip o.
fi.
3. Sala á síldarlýsi og síldar
miöli til Evrópu, að upp
hæð 1.9 milij. dollara, heí
ur verið greidd i dollurum
af þessu fé- og þannig bætt
úr yfirvofandi dollara-
skorti í sumar.
4. í gegnum þetta greiðslu-
kerfi verður unnt að selja
eftirstöðvar okkar af hrað-
frystum fiski. fyrir um 3.5
m/Mlj. dollara og vinna
þannig tvennt í senn, losna
við fiskinn fyrir gott verð
og . afla nauðsynlegra doll
ara.
Ef þannig verður fram
haldið, eins og byrjað er. má
gera sér miklar vonir um að
þessi samningur hafi ómetan
lega þýðingu fyrir íslendinga
næsitu 4 ár, og raunar miklu
lengur, fyrir þau framleiðslu
tæki, sem við eignumst á
þessu tímabili.
Mér þykir rétt að taka
fram, að lokum. af gefnu til-
efni, að fulltrúar Bandaríkj-
anna bæði í París og Wash-
ington, hafa jafnian haldið
því fram, að við ættum fyrst
og fremst að einbeita öllum
okkar viðskiptum til Evrópu
landanna — þátittökuríkj-
anna — á þeirri stefnu bygg
ist öll von um viðreisn þess
ara landa í efnahagsmálum.
Frá Ameríku kæmi ekki til
greina að kaupa nema þær
vörur. sem ekki væri unnt
að komast af án, með góðu
mótií, og sem ekki væri hægt
að kaupa í Evrópu.
Allit tal um kaup á afgangs
vörum frá Bandaríkjunum,
sem verið sé að neyða upp á
þátttökuríkin, er hireinn upp
spuni.
Bnginn doIlarahaSH
eftir fjögur ár
Þegar reiknað er með öll-
um þeim framkvæmdum,
sem 4 ára áætlunin gerir ráð
fyrir, og #raunar mörgum
fíeirum, er áætlað, að íslend
ingar muni geta jafnað doll-
áraballann á árinu 1952—53
og þó búið við allgóð lífs-
kjör. Þessi ályktun byggist
á því í fyrsta lagi, að gert er
ráð fyrir, að bátttökuríkin
muni þá geta látið Íslendíng
um í té nauðsynjar, sem nú
er aðeins hægt að fá frá
Bandaríkjunum. og í öðm
lagi, að íslendingar geti auk
ið útflutning- sinn úr 3.4
millj. dollara, sem hann er
áætlaður 1948—49, í 6 millj-
dollara árið 1952—53, og þá
er megintilganvinum náð, en
harm er sá fyrst og fremst,
að ná þessum dollarajöfnuði.
Jón Báldvinssonar for-
seta fást á eftirtöldum stöð
um: Skrifstofu Alþýðu-
flokksins. Skrifstofu Sjó_
tmannafélags Rieyikjavíkur.
Skrifstofu V.K.F. Fram-
sókn, Alþýðubrauðgerð-
Laugav. 61, í Verzlun Valdi
mars Long, Haínarf. og hjá
Svembimi Oddssyni, Akra
nesi.
V.... Leonhard Frank: “
MATTHILDUR
£
vin sinn Weston. Þarna
drukku allir. En vinur hans
drakk of mikið. Mætti hann
segja honum, að benni félli
það illa? Hann hélt, að það
gæíi haft góð áhrif.
Hún roðnaði ákaflega. ,,Ég
get ekki bannað hr. Weston
að drekka.“ Én hjarta hennar
var þegar flogið til Bataviu
og var með honum þar.
,,Það er verst!“ Og hann
brosti, en fremur með augun-
um og skegginu- Og nú lang-
aði, hann að fara og sjá kast-
alá' gömlu ræningjaharón-
anna.
,,Það er ekkert að sjá
nema gras og svolitlar rústir
af vegg. Húsið okk.ar ,var
býggt úr steinum úr kastala-
rústunum.“
Þá hefur Baedeker Iogið
eða þá að hann hafði lesið
skakkt. Við dyrnar spurði
hann hvort hann mætti bæta
við kveðju frá henni í skeyt-
ið til Westons.
'./Hún kinkaði kolli. Hún
gekk aftur á bak, Ikoaði dyr
unum og hallaði sér upp að
hurðinni- En hné hennar létu
undan. Hún gat aðeins látið
sig síga niður. Hún var kyrr
á hnjánum og hvíldi ennið
upp við hurðina.
í allri ringulreiðinni, sem á
hana komst, var henni þó
ljóst, að hana hafði ekki
dreymt komu mannsins. Og
þegar hún stóð upp, þá var
allt öðruvísi en áður. Allt var
nú orðið svo mikilvægt. Hún
gat verið eins óákveðin og
hún vildi, hún þurfti ekkert
að hugsa eða gera. Hún þurfti
aðeins að anda. Heimurinn
var gerbreyttur.
Hún hallaði sér upp að ar-
inhellunni og horfði út í blá-
inn- En það var eitt, sem hún
varð að spyrjai sjálfa sig um.
Hvernig hafði hún getað
blekkt sjálfa sig svona djöf-
ullega? Ön þessi ár hafði hún
verið að bíða eftir honum. Og
hvers vegna hafði hún ekki
vitað það fyrr en núna? Já,
núna!
Allt var í uppnámi í henni-
Henni fannst hún hafa annað
blóð og alveg nýjar frumur.
Þegar maður er svona ríkur
er gott að gera ýmislegt smá-
vegis. „Ég gæti borið kalk á
bohna á .plómutrjánum
núna,“ sagði hún, þegar móð-
ir hennar kom inn.
Að snúa sér við, að taka
gömlu svuntuna niður af
snaga, að setja hana á sig —
í öllum heiminum gat ekki
verið til meiri sæla.
Stóri burstir.n var bundinn
við spýtu. Hún rak hann of-
an í kalkdósina og fór að
bera á bolina, byrjaði að ofan
og niður eftir. Plómumar,
sem enn vom mjög litlar og
grænar, voru varla greinan-
legar frá grænum laufblöðun
um- Ótrúlegt, að þær skyldu
verða svona stórar, bláar og
sætar, hugsaði hún. En þann
ig verða þær. Maður þurfti
ekki annað en bíða-
Hún horfði á sjö hvíta trjá-
bolina. Sá, sem hún hafði
borið fyrst á, var þegar orð-
inn þurr. Sá síðasti var enn-
þá blautur og gljáði með olíu-
gljáa. Svo bar hún burstann
í vinstri hendi og dró á eftir
sér kalkkrúsina og kom
henni fyrir í skýlinu. Gatan á
millum beðanna var svo mjó,
að hún varð að setja hvern
fótinn fram fyrir an.nan. Þeg-
ar hún gerði það, hreyfðist
allur líkami hennar og hún
fór að brosa.
í skýlinu tók hún af sér
svuntuna sína, setti ha.na eins
hátt og hún g.at og lét hana
svífa niður- Það var gaman.
Hún hélt af stað út á engið
með hendur fyrir aftan bak
og gekk hægt sömu þröngu
götuna, sem hún hafði svo oft
farið með rauðu ævintýra-
bókina undir handleggnum,
þegar hún var krakki. Og þar
sem hún einu sinni hafði
bjargað sniglinum og seti
hann niður í grasið hinum
megin-
Og þegar hún fann það, að
eftir langan hring í gegnum
lifið var hún komin á stað-
ir.n aftur þar sem hún hafði
hafið för sína, þá gekk hún
hægt að skógarjaðrinum, þar
sem fjólurnar glitruðu og
bærðust örlítið fyrir andvar-
anum. Hún teygði úr sér á
mosanum og lét sig dreyma.
Og það sem hana dreymdi
var ekki lengur neinn draum
ur, því að raunveruleikinn
var sætari og betri en nokk-
ur draumur.
Hún velti sér á magann
full af gáska, hvildi olnbog-
ana á jörðinni, setti hökuna
ofan á hnefana og horfði inn
í skóginn, svo lyfti hún til
skiptis fótunum upp frá jörð-
inni.
Maðui’ verður að taka sæl-
una inn í smáskömmtun.
Maður getur ekki þolað of
mikið af henni í einu, hugs-
aði hún og stóð upp. Hún ýtti
svolítið við trjábolnum með
annarri mjöðminni og vegna
þess að tréð hafði enga hand-
leggi til þess að geta faðmað
hana, þá greip hún sjálf utan
um það og hvíldi kinnina við
hrufóttan börkinn.
Þarna inni á milli trjónna
stóð hvíti hesturinn með litlu
ævintýraveruna á bakinu og
hvarf strax, því að nú var
sjálft lífið orðið ævintýri.
Hollenzku Austur-Indíur
eru langt í burtu. En ef til
vill er skeyti mannsins þegar
komið af stað til hans og á
morgun veit hann allt saman.
Hún veit þetta allt núna.
Hún snart hrufóttan börkinn
með vörunum.
„Hvað gengur að þér í
dag?“ spurði móðir hennar.
,,En það andlit!“
Nei, hún ætlaði ekki að
lóta r.eitt uppi af því. Hún
ætlaði ekki að segja orð-
„Sertu niður og leyfðu mér
að elda í dag.“
En hún gat ekkert borðað.
Hún lézt borða svolítið og fór
svo beint inn í herbergi sitt.
Dálitla stund stóð hún
hreyfingarlaus og laut höfði.
Hún gekk út að glugganum
eir.s og maður, sení gengur í
svefni og lokaði hlerunum,
þó að það væri ekki enn orð-
ið dimmt og kveikti á lamp-
anum á máttborðinu sínu.
Skólalandakortið hennar stóð
á hillu við hliðina á rauðu
ævirjtýrabókinni. Hún settist
á rúmið, rétt við lampann og
gáði að hollenzku Austur-
Indium. Hún gætti að Bata-
ýíu- Þarna voru þessir sjö ör-
smáu bókstafir. Iiún kyssti
Batavíu og var þó alveg ró-
leg. Heimshöfin lágu miilum
hans og hennar- Svo langt,
svo lar.gt! Og þó svo nálægt.
Hann var hjá henni.
Hún tók hreinan náttkjól
upp úr kommóðunni sinni og
setti har.n undir eins niður
aftur. Hún hafði verið í þess-
um náttkjól á meðan hún var
með Silaf. Hún tók upp ann-
an splunkunýjan, sem móðir
hénriar var nýbúin að sauma
hsnda henni. Þegar hún
verður með honum, þá ætlar
hún ekki að vera í neinu af
því gamla. Ekki svo mikið
sem sokk- Hún ætlar að
kaupa sér alveg nýjan brúð-
arfatrað. Það er mikilvægt.
Ó, svo mikilvægt! Hún ætlar
að verða alveg ný að utan, en
ekki eins ný eins og hennar
innri miaður er.
Nýi náttkjóllinn var stirð-
ur. Hún lá í rúminu og brosti
af því að náttkjóllinn var svo
slííur og allt of víður. Það
leit út fyrir að hún hefði alls
engin brjóst. En hún hefur
það/ Hún þreifaði á þeim. En
svo tútnaði gróft léreftið út
aftur, og aftur var eins og
þau væru engin. Og þessar
víðu, síðu ermar- Hamingjan
góða, hun mamma hennar!
Hvernig bessi kjóll er! Ég er
engjr.n krakki lengur.
Hún sofnaði og dreymdi
hræðileaasta draum, sem
har.ahafði nokkurntíma áævi
j Opinbert uppboð verð-
ur haldið hjá Áhalda-
húsi bæjarins við Skúla
tún mánudaginn 1.
!
nóvember n.k. kl. 1,30
eftir hádegi.
Seldar verða til lúkn-
ingar opinberra gjalda
eftirtaldar bifreiðir
eftir kröfu tollstjórans
í Reykjavík og bæjar-
gjaldkerans í Reykja-
vík:
R— , 96, R— 229, R—
1289, R-1323, R-1668,
R-1784, R-2011, R-2141,
R-2152, R-2190, R-2498,
R-2619, R-2624, R-2664,
R-2909, R-2924, R-3082,
R-3239, R-3432, R-3686,
R-3688, R-3695, R-4081,
R-4131, R-4183, R-4303,
R-4308, R-4759, R-5355,
R-5421, R-5452, R-5907
og R-5930.
Greiðsla fari fram við
hamarshögg.
BORGARFÓGETINN
í REYKJAVÍK.