Alþýðublaðið - 23.11.1948, Side 8

Alþýðublaðið - 23.11.1948, Side 8
8 ALÞÝÐUBLAÐIÐ Þriðjudagur 23- nóv. 1948. Skýrsla Stefáns Jóh. Sfefánssonar: Framhald af 7. síðu irlnnar i þeim vanda. Ríkisstjórnin undirbjó fyrstu lausn þessa máls mjög rækilega- Hún valdi af sinni hálfu sérfróða menn til þess að rannsaka sér staklega hag og afkomu sjá- varútvegsins, og einnig til þess að láta í Ijós álit um mis munandi leiðir, er hugsanlegt væri að fara, fyrst og fremst til stöðvunar verðbólgunni, og einnig með það fyrir aug- um að lækka dýr.tíðina, er stundir liðu fram- í samræmi við málefnasamning stjórnar flokkanna, var einnig kölluð saman stéttaráðstefna, þar sem ríkisstjórnin ræddi þessi mál við fulltrúa frá launþega samtökunum og fulltrúa frá samtökum framleiðenda til sjávar og sveita. Fóru þar og fram ýmsar rannsóknir og umræður, þótt eigi leiddi sú ráðstefna til neinnar ákveð- innar niðurstöðu, en ríkis- stjórnin kynnti sér þó á ráð stefnunni hug og skoðanir fulltrúa þessara stétta. Eftir að ríkisstjórnin hafði látið þaulrannsaka og ýtar- lega rætt ýmsar ráðstafanir voru þær bomar undir flokk ana, er standa að stjórninni’ og kom ríkisstjórnin sér loks saman um tillögur varðandi dýrtíðarráðstafanir. Lætur það að líkum að enginn einn flokkur hefur fengið full- nægt öMum sínum óskum í því efni, heldur hafa þeir, eins og al/ltaf þegar um sam- stjómir er áð ræða, fallizt á niðurstöður og samkomulag, sem unnt var að ná samstarfi um, en skoðanamunur var allmikill. Árangur af þessu öllu voru lög urn dýrtíðarráðstafanir frá 29. des. 1947. Fyrsti kafJ.i laganna ræðir um markmið þeirra, annar kafli um éigna aukaskatt og er þar að finna ákvæði um sérstakan skatt, er leggst á eignaaukningu sem orðið hefur tímabilið 1- janúar 1940 til 31. des. 1947. Settar eru í iögunum ýmsar reglur um það hvernig skatí inn skuli reikna, en að því búnu eru ákvæði um að af eigraaukníngu 100—200 þús und krónur greiðist 5% af því sem umfram er 100 þús. kr., af 200—400 þús. kr. greið ist 5 þús- kr. af 200 þús. kr. og 10% af afgangi. Síðan fer skaftstiginn hækkandi og endar með því að af eiímár miMjón kró.na eignaaukningu greiðist 145 þús. krónur og 30% af því sem þar er fram yfir. Voru ákvæði þessi sett til þass að þek menn, sem á stríðsárunum hafa safnað auði, skyldu nokkuð af mörk um leggja- Er um ákvæðin um eignaraukaskatt það sama að .segja og önnur á- kváeði 'Jagár.ha,' að þar voru rnjþg niismúnánái sjóúarmið úpþi, ö’g énginn fíokkanna fékk því framgengt, sem hann hefði frekast kosið. Þriðji kafli þessarar lög- gjafar ræðir um verðlagsupp bætur o. fl. og þar er meðal arnars ákveðiö að verðlags- uppbót á starfslaun og aðrar greiðslur megi ekki vera hærri, en samkvæmt vísitölu 300, meðan lögin gilda. í fjórða kafla eru ákvæði um ríkisábyrgð vegna báta- útvegsins og eru þar ákvæði er tryggja bátaútvegirmm á árinu 1948 65 aura verð fvrir hvert kí'ló af nýjum fiski, miðað við þorsk og ýsu, slægð an með haus. Þá eru ákvæði um að ríkissjóðuir ábyrgist hraðfrystihúsum það sem á kann að vanta að söiuverð á þcrskflökum riái kr. 1,33 hvert enskt pund fob. og sam svarandi verð á öðrum fisk- tegundum- Ríki.ssjóður ábyrg ist sa!ífiskútflytjendum það, sem á kann að vanta til að söluverð'. verði kr. 2.25 fyrir kg. fob- miðað við fullsaltað- an stórfisk (þorsk) fyrsta flokks, og sé verð ar.narra flokka cg fisktegurida sam- svarandi. Þá er gert ráð fy.rir að ábyrgjast kjötframleiðend um verðlagsárið 31. ág. 1947 ti'l 1. sept- 1948 það, sem á kann að va.nfa að þeir fái fyrir úlflutt kjöt, sem til hef ur faMið á tímabilinu, það verð, sem lagt er til. grurid- vallar í verðilagningu land búraðarvara það verðlagsár, samanber löggjöf um verð- lagningu la.ndbúnaðarafurða■ í fimmta kafla laganna er gert ráð fyrir ráðstöfunum til aðstoðar við síldarútvegs- menn, er veiðar stunduðu 1947 og ríkisstjórr.inni heim- iilað að taka al.lt að 5 mi-llj. króna lán í því sambandi. í sjötta kafila laganna er samþykkt að framlengja hækkun á vörumiagnstolli og verðtoMi og í sjöunda kafla j er lögleiddur söluskattur til | þess að standast fiskábyrgðar j greiðslurnar og r.iðurgreiðsl- i ut' á innlendum vörum- Nem ur söluskatturinn af heild- sölu og umboðssölu 2%, aí smásölu llúýf). | Þessi lög, sem nú hefur verið greinit írá, voru sett til þess að gera iilraun til þess að stöðva vaxandi verð- bólgu í landir.u og þá gengið út frá því að allir þyrfcu nokkuð af mörkum að leggja í því sambandi. Þess végna var sett ákvæði um eignar- aukaskaít og festing verðlags uppbóíar á laun miðað við vísitölu 300. Sömuleiðis þótti nauðsynlegt eins og áður, að taka ábyrgð á ákvaðnu verð- lagi ýmissa útflutr.ingsvara. Framleiðsla þessara vara stendur og fetlur með því að hægt sé að halda tilkostnað- inum við framsleiðsluuia hæfí lega í skefjum. Síldarleysið á síðastliðnu sumri varð mönnum mjög þungt í skauti og atvinnurekstur þeirra sem sjávarútveg stunda er í mjög slæmu ásíar di svo að á ný varður að gera ráðstaf- ánír til stuðnings. Löggjöf þessari eða þeirri til r aun s.em með henni var gerð ! til að stöðva verðbólguna vac að sjálfsögðu misjafnlega tek ið, en 'þó er vert að .gsta þess launastétturum til hróss að I þær skildu hvað tjl grundvall ar lá þessum aðgjörðum, þ, e- að þær voru til þess gerðar, að ekki stöðvaðist atvinnu- ! rekstur í landinu og þar með öflun ertends gjaldeyrís, sem aftur myndi hafa leiít til at- vinnuleysis og hrurs Korom únistar reyrdu að sjálfsögðu, eftir því sem bair framast gátu, að torvel'da bæði setn- ingu laganna og framkvæmd þeirra, en með litlum árangri. Það kcm strax í ljós um áramótin 1947—48 ,að þessar cýrtíðarráðstafar.ir lækkuðii verðlagið í mörgum tiifellum og voru um þau áramót sett ný verðuagsákvæði og leiddi þetta allt til þess að vísitalan lækkaði úr 328 niður í 3.(9 stig. Á yfirstandandi ári hef ur vísitalan verið 319—324 stig, nokkuð mismunandi frá mánuði til mámaðar, og hefur hækkun á sumurn aðfluttum vörum lei tt til nokkurrar hækkunar á vísitölunni og þá einnig hækkun sú, semgerð var í hau:st á landbúnaðar- vörum. Er hér við mikla erf iðlejka að stríða og ekki unnt að segja hverr.ig verður hald ið í horfinu, en það er eitt af verkefnum ríkisstjórnar og alþingis þess sem nú situr, að gjöra frekari xáðstafanir til þess að halda verðbölgunní í iskefjum, svo að atvinnurekst urirn og gjaldey.risöflun geti orðið á þann veg, sem þjóðar búsakpurinn krefst- arflokksins, þar sem Sjálf- stæðisflokkurinn heldur fast við að innflutningurirm eigi að verulegu leyti að vera í höndum einkainnflytjenda, en Framsóknarflokkurirm keppir hins vegar að því, að sem mest af innf'lutningnurn fari um hendur samvinnufé- laga- Þetta hefur verið við kvæmt deilumál og orðið hlutfekiþti Alþýðuflokksins að rniðla málum, eftir því sem u.nnt hefur verið. Munu nú ko.ma til athugunar innan rík isstjórnarjnn-ar og síðan á al- þingi, bréytingar á löggjöf- in.rii um fjárhagsráð o. íl., og mun sérsiaklega komið inn á þetta atriði- En um viðskipta má’ii.r. yfirleitt mun ég ekki ræða frekar að þessu sinni, þa r sem Emil Jónsson, við- sjkiptaraálaráðherra, mun hér ííT'flokksþinginu flytja sér- s|akt erindi um þessi mál og ský.ra þau nákvæmlega. Sala laodbijnaðar- Viðskiptamálin hafa verið eitt af örðugustu viðfangsefn um núverandi ríkisstjórnar. Togast þar mjög á stefr.a og sjónarmið tveggja samstarfs flokka Alþýðuflokksins, Sjálf stæðisflokksins og Framsókn I samræmi við stefnuyfír- lýsinguna, hefur verið sett löggjöf um sölu á landbúnað arafurðum og löggjöf um ræktunarsjóð og annað, er heitið var í stefnuskránni um þessi málefni. Sé ég ekki á- stæðu tihbess að rekja þau at riði sérstaklega í þessari skýrslu mir.ni. RÍKISSTJÓRNIN LÝSTI YFIR ÞVÍ, að hún myndi vinna að framhaldi nýsköp unar íslenzkra atvinnuvaga, Hefur verið hrundið í fram kvæmd ýmsum málum í sam ræmi við þetta. Eftir að sýnt var,ð að síddveiði í Faxaflóa gæli orðið mikill og gagnleg ur þáttur í atvinnulífi lands- manna og gefið mikinn er- lendan gjaldeyri, þótti sjálf- sagt, að fenginri reynslu, að gera ráðstafanir til þsss að unnt væri að notfæra sér síld ina á hinn hagkvæm-as ta hátt. í því skyni hefur rikjsstjórn- ir stuðlað að því, að nýjar síldarverksmiðjur kæmust á fót við Faxaflóa, á Reykja- nesí, Akranesi •— og jafnvel í Vestmannaeyjum. Nú er veríð að reisa stóra síldarverk smiðju í Örfirisey og endur bætur hafa, verið gerðar á verksmiðju í Hafnarfirði, Rieykiav:'k, Keflavík og Njaxðvikum, — allt með bað fyri.r aurium >að geta tekið á móti og brætt hér vetrarsíld. Þá var stöfnað hér nýtt félag m. a- fyrir forcröngu ríkisins, ori hefur það keypt skipið HiSRINGí ' sertb • á að 'j.vé’rðá ■fj|ótar.d'i..aí‘ld,arve.rksmij|ðja. Er sfcipið •korhdð' tjl Reyki áyík < ur og ve-rjð að útbúa bað svo, að það geti gesrnt hlutverki sínm sem síldarbræðsluskip. Er ekkent vaíamál. að yiðbún aður er nú ailur an.nar en áð ur var til að hagnýta síldina. Ríkisstiórnin hefur m. a. rot að MarshaM-aðstoðina til þessara aðgjörða, og má þetta teljast mérkidegt, framha.ld nýsköpunarinnar í sjávarút- vegsmálum. Þá er það, sem ekki er minna um vert, að ríkisstjórn in héfur samið um smíði 10 togara í Bretlandi- Verða tog ararnir af hinni fullkomn- ustu gerð og jafnstórir hin- íóðarinnar um stærstu af nýsköpunartog urunum. Eiga skipin að verða tilbúin 1950 og 1951- Er þess að vænta, að þetita verði mjög þýðingarmikil viðbót við tog araflotann. En reynslan af nýsköpunartogurunum er hin ákjósanlegasta. Hafa þeir bæði möguleika til að veiða meira magn á istyttri tíma en eldri skipin, og einnig er að búnaður skipshafnar , miklu betri en tíðkast hefur. Slíkir togarar eru til hins mesta gagns fyrir íslenzkan þjóðar búskap og einnig mjög vel við eigandi að hin dugmikla íslenzka sjómannastétt fái í hendur fullkomnustu tæki til sjósóknar. Ýmismál. Ríkisstjórnin hefur eft'ir mætti stuðlað að því, að af- greidd væru reksturshalla- laus fjárlög, en í meðförum alþingis hefur það verið ýms um erfiðleikum bundið. Þá lagði ríkisstjórnin og fram á síðasta alþingi frv. til laga, er tryggja. átti bæj- um og atvinnustöðvum afnot af löndum og 'lóðum í nánd við bæina. Var frv. þetta upp runailega undirbúið af malli- þi.nganefnd, en síðan endur- skoðað af færustu lögfræð- ingum, og nokkru breytt til samræmis við eignarréttará- kvæði 'stjórnarskrárinnar. Frv. dagaði uppi á alþingi og mun það verða, lagt fram þar að nýju. Fyrir frumkvæði ríkis- stjórnarinnar og í samræmi við stefnuyfiiTýsingu henn- ar, hefur varið sett lÖggjöf um stjórn og rekstur flug- mála- Þá hefur og verið sett löggjöf um ýmsar endurbæt uir :á framfærslulöggjöfinni. SVO SEM ALKUNNA ER og vakiö hefur heimsathygli, lýsti Mari-hal'l, utanríkisráð- herra Bandaríkjanna, yfir því í ræðu í Harvard hinn 5. júní 1947. að hanr. teldi nauð synlegt að eerðar yrðu ráð- stafanir til viðreísnar Evrópu. Smám saman færðist þessi hugmynd ’ fast form fyrir forpöngu Bandaríkjanna og hefur hurimyrdin verið kenrd við höfundinn og köll uð Marshall-hjálpin eða Marshall-aðstoðin. Leitað var til Evrópuríkianna yfirleitt um þátttöku í e.ndurraisnar áform.um þessum með stuðn- jncri Bandaríkjanna. Kom í liós., að rki þau hér í álfu, sr.m eru undir áhrifum Rú-sa- skárust úr .leik- og; þó npuðúg surn. t..(d. Tókkoslý- Yakía.pgjEmnlándj, én í! iipm töhu.n]]rprur§fi rik,^ '.jýgjirra á meðal Jslgrd. Þeo'ar be+ta máiefni haíði komið til ríkisstjórnarinnar, og hun fengið um það svo ná kvæmar upplýsingar, sem unnt var. m- a. ky.nrt sér lög crjöfina ur< þetta efni, sem sett va’* í Bandaríkjunum, á- kvað m'ðstjórn Alþýðuflokks ins fyrir sitt leyti að vera með því að ísland gerðist að- ili að' samtökum þessum. J Sama varð niðurstaðan hjá ! hinum stjórnarflokkunum. Ráðstefna, er hin 16 þátttöku ríki héldu í París 16. apríl 1948, samþykkti samning um þetta efni, og var hann full- giltur af forseta íslands að því er íisland varðar hinn 3. júlí 1948. Efni samningsins mun ég -ekki rekja hér. Hcíur það verið gert ítarlega á al- þingi, bæði af viðskiptarnála ráðherra, Emil Jónssyni, og utarríkisráðherra, Bjarna Benediktssyni. Hins vegar þykir mé.r rétt að drepa á höf uðatriðin í þessum viðr.eisn- ! aráformum, þótt Emil Jóns- son muni e- t- v. koma nánar að þeim atriðum í sinni ræðu hér á flokksþinginu. íflaridi hefuir’ þegar verið úthlutáð' ’ riókkru fé ■ sam- 'kvæmt • 'Marsha.ll-hjálpinm. j V'ar það fýrst ’ög fremst láns ! fé, er notað var til þfess að | kaupa sildarbræðsluskipið llæring og til þess að fu.ll- : gerá síddarverks'miðjur þær j við FaxafOóa, er ég áður nefrdi. Sömuleiðis hefur Marshall-hjálpin orðið okkur til aðstoðar á þann hátt, að við höfum selt 8000 lesiir af íiskflökum með ábyrgðar- Framh. á 9. síðu.

x

Alþýðublaðið

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Alþýðublaðið
https://timarit.is/publication/2

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.