Alþýðublaðið - 12.12.1948, Blaðsíða 10

10
ALÞÝÐUBLAÐÍÐ
Sunnudagur 12. des- 1948.
Frú Dáríður
Dulheims:
FISKIFRÆÐI OG
DULRÆN REYNSLA
Allir vita, að fiskifræðin er
geysimikið og vísindalegt verk
efni, sem margir þaulreyndir og
mjög svo gætnir vísindamenn
gata á hvað eftir annað, og virð
ast þó aRtaf jafnvissir í sinni
sök. Hvergi kemur þetta þó
jafn greinilega í ljós og í þeirri
grein þessarar vísindagreinar,
sem um síldina fjallar. Hvergi
er verkefnið jafn örðugt og þar
og hvergi gata vísindamennirn
ir jafn oft og augljóst sem þar,
.— og hvergi eru-gatistarnir ein
mitt státnari og stoltari af af
rekum sínum og vissari í sínum
fullyrðingum. Sönnunin er sú,
að síldin er ákaflega sálrænn
fiskur, sem lýtur óafvitandi
æðri lögmálum, og er því ekki
á öðru von, ,en að vísindaxnenn
irnir eigi örðugt með að átta
sig á þessu, því að þeir menn
standa alltaf á gati gagnvart
öllu því, sem andlegt er, sem
líka er von, þar sem þeir vilja
aldrei-taka sönsum og trúa.
Fyrir boð að handan, frá
Þuríði sundafylli, hef ég móttek
íð tæmandi upplýsingar um allt,
sem síldina varðar, svo og allar
ástæður fyrir því að hún kemur
ekki hingað í sundin, og ekki
heldur í Hvalfjörðinn svo að.
nokkru nemi. Og þegar maður
heyrir þær skýringar, stendur
maður aldeilis gáttaður á því að
menn skuli ekki hafa séð þetta
fyrir langa löngu, svo virðist
þetta allt liggja í augum uppi,
ef maður aðeins nennir að veita
athygli einföldustu atburðum, ,
Eem gerast í kring um mann. I
Þuríður sundafyllir segir
nefnilega, að þetta sildarleysi'
Eé allt okkur sjálfum að kenna.
Við höfum nefnilega gripið
fram í fyrir æðri ákvörðunum,
og auðvitað hefnir slíkt sín allt
af. Sko, — segir hún, — hval
irnir voru ákveðnir sem síldar
smalar og hafa alltaf verið. Á
hverju hausti sækja þeir síldar
torfurnar út á haf, synda fyrir
þær eins og þegar smalar hlaupa
fyrir rolluhópa, og buga þeim
inn undir Reykjanesið. Þegar
þeir eru komnir þangað með
safnið, bæla þeir það um skeið
í kring um Eldeyna, unz þeir
álíta tíma til þess kominn að
stugga því inn í Sundin og Hval
fjörðinn. Þetta hafa þeir gert á
hverju hausti um aldaskeið.
Þetta hafa þeir gert á hverju
haust um aldaskeið. og öðru
hverju höfum við borið rfefu til
að hagnýta okkur þetta starf
beirra. En nú, einmitt í sumar,
tókum við það heimskulega at
ferli upp að drepa smalana frá
safninu, sem síðan dvaldi um
hríð, agalaust og aðgæzlulaust
kringum Eldeýna, en dreifðist
síðan hingað og þangað eins og
vonlegt var. Það er ekki í fyrsta
sinnið, sem við gerum okkur
ctórtjón með græðginni, því
hvað skyldi lýsið af smölunum,
— í þessu tilfelli hvölunum, —
vera á, móts við allt það verð
mæti, sem glatast við það að
drepa þá frá hjörðinni.
Þetta segir nú Þuríður bless
unin, og þegar maður skoðar
það í ljósi staðreyndanna, er
auðséð, að þetta liggur í augum
uppi. í haust veiddist þó dálítið
af hafsíld við Eldey, — það var
einmitt restin af hjörðinni.* —
Nei, hættið að drepa smalana,
— hvalina, —- og sjáið hvort
ekki breytist.um til hins betra;
og látið lönd og lcið það, sem
þessir svonefndu vísindamenn
Gegja.
í andlegum friði.
Dáríður Dulheims.
Nýkomið:
Pó'leraðir standlampar
úr mahogny, hnotu og
bir'ki.
Saumaborð, póleruð
(birki).
Barnasett (borð og tveir
stólar).
Barnarúm með dýnum.
Útvarpsborð úr eik.
Húsgagnaverzlunin
Atoma,
Njáisgötu 49,
simi 6794.
Leonhard Frank:
MATTHILD
unni. En eftir hálftíma hætti þá
að kenna til. Þeir höfðu strax
hætt við að ganga þjóð.veginn.
Þeir hugsuðu ekki fremur um
Marseilles en einhvern ókynn
an depil á annarri stjörnu. Tak
mark þeirra var næsta þorp.
Þessir fjórir menn, sem hefðu
verið dauðir í Guilvinec
þrömmuðu áfram vitandi þáð,
að hvert skref bar þá nær
frelsinu.
Framundan lá hvítur vegur
inn, óendanlegur. Og þó, að
kvöldi lá hann að báki þeirn,
gleymdur. Eftir viku voru
skórnir þeirra orðnir gjörónýtir
og skyrtur þeirra, sem höfðu
gegnblotnað af svita ótal sinn
um, voru þvalar jafnvel á nótt
unni. Húsaskjól léðu bændurnir
þeim. Vegna þess að þeir voru
að flýja Þjóðverja, voru þeir
velkomnir gestir, og enginn
spurði þá, hverjir þeir væru.
Allir höfðu sömu skoðun um
orsök ógæfunnar. Beinaberi ris
inn, sem hafði hýst þá nóttina á
undan, hafði sagt brosandi: „Ef
hann ynni eins vel fyrir landið
og hann vinnur tfyrir sjálfan
sig, þá væri enn hægt að bjarga
Frakklandi.“
Þessum háðslegu orðum var
beint til Laval.
Þeir biðu eftir sagnfræðingn
um, sem var haltur og hafði
dregizt svolítið aftur úr og setzt
við læk, sem rann meðfram
heslirunna. Hann rak fótinn of
an í vatnið og sagði," að það
væri miklu auðveldara að genga
með brotinn handlegg.í fatla en
með blöðru á fæti.
Sagnfræðingurinn tók út sár
ar kvalir við hvert fótmál.
Pílviðartré uxu hér og þar á
kyrrlátu enginu, sem lækurinn
vökvaði.
Þeir klæddu sig úr. Þeir áttu
svolitla sápuögn. Og nú hófst
þvottadagur. Þegar hreinar
skyrturnar þeirra höfðu verið
breiddar út á grasið til þerris,
og þeir stóðu allir fjórir upp í
mitti í læknum, þá heyrðist allt
í einu í mótorhjóli, sem nam
staðar jafn skyndilega.
Að vera nakinn á hættustund
var sérlega erfitt. Á milli
mannsins á mótorhjólinu, félaga
hans í hliðarvagninum og þeirra
var aðeins heslirunninn. Þeir
höfðu numið staðar til að
kveikja sér í sígarettu. Fjór
menningarnir krupu bak við
runnann, gægðust út á milli
greinanna og bærðu ekki á sér.
Það sem þeir sáu var full
komin heild: mótorhjólið, vél
byssan og hermennirnir tveir í
gulum regnfrökkum. Þeir
kveiktu í sígarettunum, skrölt
ið hófst og þessi fullkomna
gula mynd hreyfðist upp brekk
una. Regnfrakkarnir voru svo
vel sniðnir, að þeir skýldu fót
um mannanna alveg niður á
ökla, en þó gátu þeir hreyft
sig eins frjálslega og þeir væru
bara á buxunum.
Daginn áður höfðu þeir líka
neyðzt til að fara í felur skyndi
lega. Því að í tvær óendanlega
langar klukkustundir hafði
stórskotalið, flutningabílar og
skriðdrekar runnið fram hjá
þeim. Þeir voru nú í héraði,
sem barizt hafði verið í, og ver
ið var að flytja þar um mikið
lið.
Á horninu, þar sem hliðar
vegurinn lá að aðalþjóðbraut
inni, sem þeir óttuðust vegna
Þjóðverjanna og höfðu forðazt
með löngum útúrkrókum þar
til nú, stóð einmanalegt veit
íngahús með lágri, nýrri hliðar
álmu, þar sem seld voru reið
hjól. Þeir urðu ofsakátir af
þessari heppilegu tilviljun. í
nokkra daga höfðu þeir verið
að hugsa um að kaupa reiðlijól.
■— Weston átti dálítið af pening
um — en á hjólum gátu þeir
komizt miklu hraðaf áfram. En
það voru engar reiðhjólabúðir
á ökrum eða í skógum, og í
borgunum voru Þjóðverjar.
Þeir settust við borð út við
gluggann og báðu um fjögur
steikt egg, þar með eitt fyrir
Austurríkismanninn, sem hafði
farið inn í reiðhjólaverzlunina.
Á meðan kom veitingamaður
inn með vín handa þeim. Meðan
hann var ’að skenkja í glösin
kom inn maður, klæddur í
borgaraföt. Rétt á eftir komu
tveir þýzkir liðsforingjar og
héldu áfram að tala um ‘ Eng
land, þegar þeir komu inn.
Þessir þrír gestir, sem voru
saman, sátu í skugganum við
barinn og snéru baki að glugg
anum. Þeir töluðu þýzku.
Sagnfræðingurinn vildi flýja,
■en Weston hélt honum niðri í
stólnum. Að hlaupa í burtu áður
en veitingamaðurinn káemi með
eggin, sem þeir höfðu pantað,
væri enn hættulegra en að sitja
kyrr.
Þeir hlustuðu á samtalið við
barinn eins og þeir væru á nál
um. Umræðuefnið virtist vera
gamalt þrætuepli milli undir
foringjans og yfirforingjans,
sem var dáltið eldri, og hann
hrópaði æstur: ,,Ö11 þungavopn,
sem England átti, hafa þeir
skilið eftir í Dunkirk. Þeir eiga
áreiðanlega ekkert heima í
Englandi, svo að þeir eru alls
lausir núna. Og nú er réttur
tími til innrásar.“
Undirforinginn svaraði
þrjóskulega: „Ég get ekki sagt
annað en það, að herforingjaráð
ið mun vita, hvað bezt er að
gera á þessum tímamótum."
Sá eldri rétti upp hendurnar
í örvæntingu. „Hver undirfor
ingi sem er getur séð þetta.
Einn dýrmætur mánuður er
þegar liðinn. Ef innrásin verður
ekki framkvæmd strax — hver
veit þá? — Kannski þurfum við
þá einn dag að segja: Á þeirri
stundu gáfum við frá okkur all
an heiminn. — Hvað heldurðu?“
Hann spurði manninn í borgara
fötunum, sem svaraði rólega:
„Heil Hitler!“ Síðan var sá eldri
þögull.
Mönnunum þremur við glugg
ann varð. mjög óþægilega við að
heyra þetta samtal þarna í veit
ingahúsinu við þjóðveginn inni
í miðju Frakklandi.
Köíd bor? o|
Nfsir mzkmfai
eemdur út un allan bæ.
SÍLÐ & S'ÍSKUF
Fínn og grófur skelja-
sandur. -— Möl.
Guðmundur Maguusson.
Kirkrivegi 16,
Ha fnarfirði. — Sími 9199.
Lesið Alþýðublaðið!
FRÓFESSORINN: Ég' nýt allmikils
álits hérna. Við skulum að minnsta
kosti sjá hvernig þetta gengur. —•
Gerið svo vel, strákar!