Alþýðublaðið - 21.12.1948, Blaðsíða 5

Alþýðublaðið - 21.12.1948, Blaðsíða 5
Þriðjudagur 21. des. 1948. ALfc>ÝBUBLAÐíÐ Bersöi Gunnar Ólafsson: Endur rainnjngar. Bókaútgáfa Guðjóns Ó. Guðjónssonar. Reykjavík 1948- Preht- smiðjan Eyrún h.f. GUNNAR ÓLAFSSON kaupmaður og útgerðarmað- ur í Vestmannaeyjum hefur nú á gamals aldri sent frá sér endurminningar um ým.sa menn, sem hann hefui kynnzt, og viðburði, er fyrir hann hafa komjð á langri sevi. Þetta er eigi samfeild ævi- saga, heldur einstakir þætt ir og hugleiðingar, ,,endur. minningakrafl", eins og höf und.ur kallar það sjálfur. Það er alkunna, að Gunn ar Ólafsson er enginn hvers- dagsmað'ur. Hann er, eins og þeir bræður fleiri frá Sumar liðabæ, maður prýðilega gre'indur, djarfmæltur og hispursiaus. Er auðsætt á endurminningum þessum, að höfundur þeirra hefur enginn veifiskati verið og lítt hirt um að muidxa niður í bringu sér skoðanir og dóma um menn og málefni. Má vel vera, að ýmsum þyki Gunnar óþarflega stórorður og dóm- hvatur um ýmsa þá menn, er hann segir frá í minningum sínum. Víst er það, að hon um er fjarri skapi að lýsa þeim í venjuilegumi graf- skrifta- og eftirmælastíl. En það verð ég að segja, að hisp ursieysi hans og næsta stráks legt orðbragð ( en því bregð ur fyrir) er.einhvern veginn hressilegra en mærðarrolla sumra ævisagnahöfunda, sem ekkert þora að segja, ,af óíta við að einhver móðgist og stökkvi upp á nef sér. Hitt þarf vænlanlega ekki að benda glöggum lesendum á, að dómar Gunnars eru engir hæslaréttardómarr þeir mót- ast auðsjáanlega af persónu legu viðhorfi hans og mati, sem oft er tilviljunum háð. eigi minni ræðugarpur en Hannes Hafstein var andstæð j ingi hans til fulltingis á fram | boðsfur.dum, trúir því eng- inn, sern bók þessa les eða við Gunnar kannast, að hann hafi glúpnað fyrir ráðherran um. Enda fór svo, að Gunn- ar vann frækilegan kcsninga sigur. Gunnar Ólafsson ritar golt: mál og hressilegán st.íl- Dálít ið ber á því, að bókin er eigi sem skipuleg.ast samin t. d. koma æskuminningar ýmsar! í bókarlok. Þá þvkir mér það einnig nokkur gaili, hve víða j ber á ergí gamals manns og sleggjudómum um nútím- ann. Gun.nari finnst veröld in hafa verið ólíkt betri í hans ungdæmi og mennirnir, óspilltari en nú eru þeir. Slíkt fylgir oft ellinni- En helzt til mikið verður það að ) teljast, að kasta fram slíkum j fuilyrðingum órökstuddum á ! | nálega Snnarri hverri síðu í langri bók. j Endurminningar Gunnars ; Ólafssonar verða vafaianst mikið lesnar. Einhverjir kunna að sjá ástæou til að stökkva upp á nef sér og hneykslast, en fleirj munu verða höfundi þakklátir fyrir þá kafla bókarinnar, sem beztir eru og girnilegastir til fróðleiks. Gils GuSmundsson. BÓKALISTI Alþýðublaðs- ins, sem birtist á sunnudag, hefur vakið mibla athygli, og má það til m.arks nefna, að sunr.udagsblaðið er nær upp se.lt. Keypti Ul aæmis ein bókabúð úti á landi 350 ejn- tök af blaðinu til þess að senda viðskiptavinum sínúm till aðstoðar við kaup á jóla- bókum. En mistök eru mannleg, og örfá rit vantaði í listann, sem þar áttu að vera. Þá hafa og verið auglýstar -nýjar bækur um og eftir helgina, og fer hér á eftir viðbótarskrá' um hvorttveggja: Tutein, Peter: Hrakningar á hafísj aka (Hrakningasaga), þýð. Loftur Guðmundsson, — E1 áfj allaútgáf an. Reykjavík í myndum, formáli eftir Vilhjálm Þ. Gíslason, — Bókfellsútgáfam Loftur Guðmundsson: Líti] saga um litla kisu (Barna- bók), — Bláfjallaútgáfan. Kristmann Guðmundsson: Kvöld í Reykjavík (skáld- saga), — Helgafell. Þórbergur Þórðarson: Á Snæ fellsr.esi (Ævisaga sr. Árna Þórarinssonar, IV. bindi), — Helgafell. Göngur og réttir, útg. Bragi Sigurjónsson, — Norðri. Hver höfðinginn öðrum meiri Einhverjir beztu kaflarnjr í bók Gunnars fjalla um greinda, kjarnmikla og ein- kenni.lega alþýðumenn, er hann kynntist á þeim árum, þegar- hann var verzfunar- stjóri Brydesverzlunar í Vík í Mýrdal- Lýsing hans á Þor valdi á Þorvaldseyri er vafa- laus.t hið bezta, sem enn hef ur verið ritað um þann merki l'ega garp, aðsópsmikinn og hrjúfan í aðra röndína, en drenglyndan höfðingja inni við beihið. Frásagnír Gunn- ars af ferðum á str.andstaði og i uppboðsferðum þar austur á söndunum, eru einnig hinar * Iæsilegustu- Skemmtilegur er . og kafh.nn um kosningarnar miklu sumarið 1908, þegar mikill meiri hlutl þjóðar- innar reis upp gegn stjórn- máláleiðtogunum, og isendi inn á þingið gallharða sjálf- stæðismienn í þess orðs gömlu og góðu merkingu. Gunnar Ólafsson var einn þeirra. þótt hann láti eigi mik- ið yfir frammistöðu sinni í kosningabaráttunni, þar sem í FYRRA gaf Bókfellsútgáf an út myndarlega bók undir nafninu Merkir íslendingar. Þetta var safn ævisagna frægra íslendinga og stóð I á kilinum, sem bendir til þess að útgefend urnir hafi þá . þegar haft í hyggju að gefa út annað bindi þe'ssara sagna. Þessu hafa þeir nú komíð í framkvæmd, en af niðuröðun sagnanna verður þó naumast séð, að frá upphafi hafi verið áformað að gefa út tvö bindi. Þegar safnað er sam an ævisögum eins og hér hefur verið g.ert, ætti að raða þeim | eftfr aldri mannanna, sem sög- ! urnar eru um. Þetta hefur ver ið gert hér innan hvors bindis, en hins vegar eru sögur fyrri tíðar manna eins og Hallgríms Péturssonar og Skúla Magnús- sonar prentaðar hér í 2. bindi. Ef áfram yrði haldið útgáfunni, mætti búast við ævisögum Guð brands biskups og Jóns Arason ar í 3. bindinu. Sem sagt, það hefðí átt að raða þessum sögum eftir einhverjum rökum, þótt þær séu hver úr sinni áttinni. Þetta var um röðunina, sem er minni háttar atriði, en sög- urnar eru allar ágætar og bæði gagn og gaman að hafa þ^er-á. einum stað. Hér er hver höfð. inginn öðrum meiri: Hallgrím- ur Pétursson, Skúli Magnússon, Magnús Stephensen, Jón skáld Þorláksson, Sigurður skáld Pét ursson, Þorvaldur Böðvarsson, Sveinbjörn Egilsson, B jarni Thorsteinsson, Páll amtmaður Briem, Árni Thorsteinsson, Benedikt Gröndal. Hallgrímur biskup Sveiftsson, Páll Melsted, Einar Ásmundsson í Nesi og Björn ritstjóri og ráðherra Jónsson. Sumar sagnanna eru sjálfs- ævisögur, einkum hinna eldri manna, en aðrar samdar af samtímamönnum, þeim, er þekktu hina merku- menn mest og bezt. Eru þessar sögur allar ágætlega vel skrifaðar, og fer því saman í þessum íslendinga- .þáttum fagurt efni o.g góð rit. list. En það er eftirtektarvert, að sjálfsævisögurnar eru skemmtilegastar, viðkynningin við manninn verður persónu. legri en í hinni beztu ævisögu, sem af öðrum er samin, hve vel sem að er unnið. Og þenn. an eiginleika sjálfsævisagnanna tekur maður fram yfir sjálfa ritlistina, sem óneitanlega er meiri í sumum hinna sagnanna. j i Enda er sjálfsævisagan í raun inni maðurinn sjálfur, eða brot af honum, saga hans skráð af öðrum aðeins spegiimynd. En það er vel að brugðið sé upp þessum frábæru myndum íslenzkra höfðingsmanna, eins og Grímur Thomsen segir: .. ;ýSyjpj, að .vekjja, upsp. aftur a'lcta '' andans rekja spor á sjót og fyrír skyldum skuggsjá halda ef skyldu finnast ættarmót. Þökk sé úígefendum íyrir þessar myndarlegu bækur og ekki síður Þorkatli Jóhannes. syni prófessor, sem búið hefur þær til prentunar. K. E. Þessi athyglisverða bók kemur í bókaverzlanir í Reykjavík og Hafnarfirði í dag — 21. desember — Höfundurinn, Luis Hamo.n greifi, öðru nafni Kíró (Cheiro) er frægasti dulvitríngur, sem lifað hefur á ’ Vesturlöndum síðastliðin 200 ár. Megir.,kaflar bókarinnar eru: i Skriftamál imííma spámanns, það er hin einkenni- lega ævisaga höfundarins, sögð af honum sjálfum.;, Hvenær ert þú fæddur? — og — Talnabókin. * j Jónas GuðmundEson skrif.ar formála, er nefnisf ,,Forlög“, og ,.Eftirméla“. Sá, sem hagnýtir sér rétt fróðleik þessarar bókarý getur með hægu móti reiknað sína eigin forlagaspá,,’ svo og annara !r.arr.a,._ef hann veit’ nöfn þeirra ogf fæðingardag. I bókinni eru mörg hundruð nöfn kunnra manna,, erlendra og innlendra, og fæðingardagar þeirra. Kiró reik.nar út í bók þessari, lesendum til skýri ingar, forlagspár fjögra brezkra forsætisráðherra: ( Loyd Georges, Baldwins, Sir Áusten Chanierlains og Ramsey M!ác Ðonalds. Jónas Guðinunásson reiknar í Eftirmála11 forlagaspá: Jóns Sigiu’ðssonar, Hallgríms Péturssonar, Jónasar Hailgrímssonar, Kristjáns konungs X- og Staunjngs. Har.n raiknar þar einnig forlagaspár: Þjóðabanda,, Iagsins gamla — og — SÁMEINUÐU ÞJÓÐANNA- " . \ Kaupendum Dagrenningar í Reykjavík, sem hafa skrifað sig fyrir bókinni á afgreíðslu tímarítsíns^ verður send hún heim fyrir jól. Tekið á móti ásrift) um til mánudagskvölds (20. des.) í síma 1196. — FORLAGASPÁR KIRÓS vgrður flestu h.ugs- andi fólki kærkomnasta jólagjöfin. — Útgefandj: Tímaritið Ðagrenning r>: :•;/£,h . Ilk — 5 f r t . 7i.' ■— Sími 1198 — Réynimel 28 — Reykjavik // Úlbreiðið &LÞÝDUBLA0ID ift iíy- ík íftlPt

x

Alþýðublaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Alþýðublaðið
https://timarit.is/publication/2

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.