Alþýðublaðið - 15.02.1949, Blaðsíða 4

ALÞÝÐUBLAÐIÐ
Þrlðjudagur 15. febrúar 1949
Útgefandl: Alþýðnflokkurtn»
Bitstjórl: Stefán Pjetnrsson.
Fréttastjóri: Benedikt Gröndai
Þingfréttir: Helgi Sæmundsson
Ritstjórnarsímar: 4901, 4902.
Anglýsingar: Emilia Möller.
Angiýsingasími: 4906.
Afgreiðslnsími: 4900.
Aðsetur: Alþýðnhúsið.
Alþýðnprentsmiðjan hi.
íslendingar í Höfn og heima. — Áhugamál og
viðfangsefni íslendingafélagsins.
Orð í tíma löluð
ÞAÐ voru orð í tíma töluð,
sem Stefán Jóh. Stefánsson
forsætjsráðherra lét falla um
hugsanlega þátttöku íslands í
'Nor ðu r- A tlantshafsba ir da 1 a g.
inu í 'hinni ýtarlegu ræðu um
innlend og erlend stjórnmál,
er hann flutti á fjölmennum
aðalfundi Alþýðuflo-kksfélags
Reykjavíkur á sunnudaginn.
Ekki svo að skilja, að
forsætisráðherrann teldi tíma
kominn til þess að slá neinu
fösíu um það, hvort ísland
yrði með eða ekki með
í því bandalagi. Til þess
þyrftum við að vita, hvaða
öryggi það myndi veita land-
inu og hvaða skyldur það
myndi leggja því á herðar; og
hvorugt væri enn vitað. En
það sagðist hann hins vegar
telja fullkomið ábyrgðarieysi,
bæði sem forsætisráðherra og
formaður Aiþýðuflokksins, ef
ekki yrðu athugaðir gáum-
gæfilega allir möguleikar á
því, að tryggja öryggi íslands
með hugsanlegri þátttöku
þess í Norður-Atantsháfs-
bandaiaginu, eftir að slík vit-
neskja væri fengin.
*
Það voru sterk rök, sem
Stefán Jóhann færði fram
þessum orðum sínum til
stuðnings. Hann benti á það,
hvernig þjóðirnar væru að
skiptast í tvennt þrátt fyrir
bandalag hinna sameinuðu
þjóða, sem ekki hefði reynzt
þess um kömið að skapa frið
og öryggi í heiminum. Hann
sýndi fram á, hvernig út-
þensla og vígbúnaður Rúss-
lands eftir stríðið hefur skapað
nýja stríðshættu, sem nú hef-
ur knúið allar frjálsar þjóðir
Vestur- og Norður-Evrópu til
þess að taka öryggi sitt til
hinnar alvarlegustu yfirveg-
unar; og ætti það ekki hvað
sizt við um frændþjóðir okk-
ar á Norðurlöndum, sem ein-
mitt undanfarnar vikur
hafa haldið hverja sameigin-
leea ráðstefnuna af annarri
til bess að ræða, hvernig það
yrði bezt tryggt.
Hvað ísland sjálft snerti,
sýndi forsætisráðherrann fram
á, bæði með skírskotun til
legu þess í miðju Atiantshafi
og reynslu bess á árum síð-
ustu styrjaldar, hve bamaleg
sú von er, að það geti orðið
biutlaust, ef til nýrrar styrj-
aidar dregur. En bví meira
vlfi á bví fyrir Lsland, að
Norði ir-Atlan.tshafsbancfhlagi ð
vrði að veruleika og sem öfl-
ueast oe sterkast, því að til-
ganeur bess væri umfram ailt
annað. að trveeia frið og ör-
yggi í heiminum. Það væri
ÞA© HEFUR LÖNGUM ver-
ið náið samband milli íslands
og Kaupmannahafnar, og Hafn-
ar-ísfendingar hafa komið við
sögu um margar aldir. Nokkur
breyting hefur á orðið, síðan
vegur íslands óx, það fékk sinn
eigin háskóla og aðrar opinber-
arstofnanir, en enn sækir fjöldi
íslendinga til. Danmerkur .til
náms og starfs og flestum líður
þar vel og njóta sín þar. Á síð-
ustu stríðsárum var góður og
öflugur félagsskapur íslendinga
í Kaupmannahöfn, enda þjapp-
aði. einangrunin ,og. útlegðin
þeim saman. Fundir þeirra voru
mjög' fjölmennir og félagslíf
stóð með miklum blóma.
EN ÞETTA BREYTTIST
nokkuð strax eftir að stríðinu
lauk. Þegar Esja fór hei-m frá
Danmörku í júní það ár, fór
heim mikið af kjarna íslenzks
félagslífs og það hefur ekki stað
ið með sama blóma síðan. ís-
lenzka nýlendan í Kaupmanna-
höfn er þó stór og heldur uppi
félagslífi, þar blandast saman
þeir, sem eru búsettir í Höfn, og
þeir, sem þar dvelja við stutt
eða langt nám. Að sjálfsögðu er
rétt fyrir heima-íslendinga að
yeita nána athygli því, sem ger-
ist í félagslífi landa okkar úti,
og það er nauðsynlegt fyrir
þjóðina, að þeir, sem úti eru,
fylgist sem bezt með því, sem
hér geríst.
I VIÐTALI, sem birtist í
blöðunum á sunnud-aginn við
einn af forystumönnum Hafnar
íslendinga, Volla Petersen, hinn
dugmikla son Petersens í Ggmla
bíói, er getið nokkurra áhuga-
mála Hafnar-íslendinga, og þá
fyrst og fremst húsbyggingar
þeirra og bókasafns. Húsbygg-
ingarmálið er á góðum rekspöl,
og væri það mikill viðburður,
ef þeim tækist að koma sér upp
veglegu húsi, sem gæti orðið
miðstöð félagslífs þeirra og allra
íslendinga, sem í Höfn búa og
þangað koma.
EN SÉRSTAKA ATHYGLI
mun hafa vakið það, sem Peter.
sen sagði um bókasafnið. Hafn-
ar.íslendingar hafa ekki eignazt
í bókasafn sitt nema sáralítið af
bókum sem hér hafa komið út
síðan 1939. Að sjálfsögðu munu
þeir ekki hafa neinn hug á að
eignast þýddar bækur, en þeim
mun leika mikill hugur á að
eignast það, sem út hefur komið
af íslenzkum söguvísindum,
svo og skáldskap í bundnu og
óbundnu máli. Og það væri j
mannsbragur að því að hjólpa
íslendingafélaginu til þess að
eignast þessar bókmenntir.
ÚTGEFENDUR BÓKA hafa
í mjög mörgum tilfellum sýnt
frábæran höfðingsskap, og
reynir nú á þolrifin í þeim.
Mundi það hjálpa íslendingafé-
laginu mjög mikið, ef það gæti
fengið bækur, sem það fýsir að
eignast fyrir bókasafn sitt, með
vægu verði, því að fátækur fé-
lagsskapur getur ekki keypt
mikið af bókum með því verði
sem verið hefur og er á bókum
hér á landi.
ÞAÐ VÆRI heldur ekki úr
vegi af þeim. sem verið hafa í
Islendingafélaginu í Höfn og
eiga þaðan góðar minningar, að
safna saman nokkrumi krónum
í þeim tilgangi að senda því dá-
litla bókagjöf, og mættu íslend-
ingar, sem úti voru á stríðsárun.
um, en eru nú komnir heim,
gjarnan halda. eina skemmtun
til ágóða fyrir þetta mál. Skýt
ég þessu fram þeim til athugun-
ar.
Hannes á horninu.
Leikfélaglð byrjað að
æfa nýft ístenzkt
leikrif
LEIKFELAG REYKJAVÍK-
UR er nýbyrjað að æfa nýtt ís.
lenzkt leikrit, sem nefnist
„Draugaskipið". Mun höfundur
leikrits þsssa ekki láta nafns
síns getið fyrr en leikritið er
komið á svið.
Ekki er enn vitað hvenær
byrjað verður að sýna leikritið,
en það mun verða einhvern
tíma síðari hluta vetrar.
30 vétsljérar Ijúka
préfi á Akureyri.
NÝLOKIÐ er hér vélstjóra-
námskeiði. Nemendur voru 30,
og luku þeir allir prófi. Aðal-
kennari var Gunnar Jónsson frá
Eskifirði.
—Hafr—
Def Danske Selskab
I Reykjavik .
afhoíder aftenunderholdning med dans i ,,Tjarnarcafé“
tirsdag den 15. februar kl. 8,20 em.
Danmarks minister i Island, fru Bodil Begtrup
bydes velkommen.
Danmarksfilmen 1948 forevises. Endvidere tone-
films fra Færöerne og af dafiske landsbykirker.
Derefter viseforedrag med guitar-akkompagnement.
Derefter DANS.
Billetter fás hos Bruun, Laugaveg 2, ,,Skermabúðin“,
Laugaveg 15 og „Antikbúðin", Hafnarstræti 18.
Alle Danske og interesserede velkomne.
Bestyrelsen.
30 ára afmælisfagnað
heldur Stýrimannafélag íslands
fyrir félagsmenn og gesti þeirra í Sjáfstæðishúsinu föstu-
daginn 18. febrúar kl. 18.30.
Til skemmtunar verður:
Kvikmynd: Kjartan Ó. Bjarnason.
Kvartett: Leikbræður.
Upplestur: Brynjólfur Jóhannesson og fleiri.
Einsöngur: Sigurður Ólafsson.
DANS.
Aðgöngumiða má panta í síma* * 4553, 4732 og 1083.
Skemmtinefndin.
VesffirðlngafélaglA
Vesffirðmgamófið
verður að Hótel Borg laugardaginn 19. febrúar.
Hefst ineð borðhaldi kl. 6 e. m. *
SKEMMTIATRIÐI:
Minni Vestfjarða: Sigui-ður Bjarnason alþm.
Einsöngur: Guðmunda Elíasdótir söngkona.
Gaman'þáttur: Karl Guðmundsson.
DANS.
Aðgöngumiðar seldir að Hótel Borg (suðurdyr) miðviku-
dag og fimtudag 16. og 17. febrúar kiukkan 4—6 e. h.
rangnefni á þvi, að kalla það
bemaðarþandalag; það væri
þvert á móti friðar- og örygg-
isbandalag.
*
Stefán Jóhann, sem flutti
ræðu sína á flokksfundi,
minnti í þessu sambandi á
þann ríka skilning, sem fram
hefði komið á síðasta Aiþýðu
flokksiþmgi á aukinni. öryggis-
þörf iandsins; en í stjómmála-
ályktun þess þings, sem gerð
var í einu hljóði, er það talið
„sjálfsagt, að athugað sé
gaumgæfilega af íslands
háifu, á hvem hátt öryggi,
frelsi og sjálfstæði landsins
verði bezt tryggt með sam-
starfi við aðrar þjóðir“. En
því óheppilegra taldi forsæt-
isráðherrann ýmislegt tai,
sem uppi hefur verið um
hugsanlega þátttöku íslands í
Norður-Atlantshaf.sbaiidalag-
inu undanfamar vikúr, þar
sem afstaða 'hefur verið tekin
með og móti án þess, að
nokkuð væri vitað, að hverju
við ættum að ganga. Fyrst
yrðum við að fá aS vita,
hvaða réttindi og hvaða
skyldur þátttaka í Norður-At-
lantshafsbandaiaginu hefðu í
för með sér; þá fyrst gætum
við tekið ákvörðim um það,
hvort við vildum vera með í
því eða ekki.
*
'Forsætisráðherrarm hvatti
til þess, að við tækjum okkur
Norðmenn til fyrirmyndar í
þessu máli. Einnig þeir vildu
tryggj.a -öryggi lands. síns með
því að ieita samvinnu við
Norður-Atlantshafsbandalag-
ið; en ekki skilyrðislaust.
Þeir teldu sig ekki geta veitt
neinum erlendum her bæki-
stöðvar í iandi sínu fyrr en á
það hefði verið ráðizt, eða á-
rás á það væri talin yfirvof-
andi. Forsætisráherrann sagði,
að ísienzka þjóðin tæki vafa-
laust undir slíkan fyrhvara
Norðmanna; og hún teldi sig,
af augljósum ástæðum, held-1
ur ekki geta tekið upp her-
skyldu eða gerzt virkur styrj-
aldaraðili. En eins og Norð-
mönnum, og af sömu ró og
festu og þeim, væri henni
skylt að athuga til hlítar alla
möguleika til þess að tryggja
öryggi lands síns, einnig með
hugsanlegri þátttöku í Norð-
ur-Atlantshafsbandalaginu.