Alþýðublaðið - 09.03.1949, Blaðsíða 3

Miðvikudagur 9. rnarz 1949.
ALÞÝÐUBLAÐIÐ

morani fil kvölds
í DAG er miðvikudagurinn 9.
inarz. Þennan dag fæddust: Ame
rigo Vespucci, ítalskur sæfari og
landkönnuður, sá sem Ameríka
er nefnd eftir, árið 1451, Marki
Mirabeau, franskur stjórnmála
maður og rithöfunður árið 1749
og Sigurjón Pétursson á Álafossi
árið 1888. Þennan dag lézt Sverr
ir Nóregskonungur Sigurðsson
árið 1209. Rússneska byltingin
Iiófst þennan dag árið 1917. —
í Alþýðublaðinu fyrir 20 árum
var eftirfarandi auglýsing: Út-
varpsmálið. Almennur fundur
verður haídinn í Varðarhúsinu á
morgun kl. 5 e. h. Umrasðuefni:
Nýjar hugmyndir til heppilegri
lausna á þessu síærsta menning
armáli þjóðarinnar.
Sólarupprás var kl. 7,09. Sól
arlag verður kl. 18,10. Háflæð
ur er kl. 12,35. Sól er í hádegis
stað í Reykjavík kl. 12,38.
Næturvarzia: Lyfjabúðin Ið-
unn, sími 1911.
Næturakstur: Litla bílstöðin,
SÍmi 1380.
Veðrið í gær
Kl. 14 í gær var sunnan og
suðvestan gola um allt land og
víða léttskýjað. Frostlaust var
við suðvestur og vesturströnd
landsins, en 2—5 stiga frost ann
ars staðar.
FlugferSir
LOFTLEIÐIR: Hekla er væntan
leg í dag síðdegis frá Kaup-
mannahöfn og Prestvík.
AOA: f Keflavík kl. 5—6 í morg
un frá New York og Gander
til Kaupmannahafnar, Stokk
hóims og Helsingfors.
AOA: í Keflavík kí.' 20—21 ann
að kvöld frá Helsingfors,
Stokkhólmi og Osló til Gand
.er Boston og New York.
Skipafréttir
Laxfoss fer frá Reykjavík kl.
■9, frá Borgarnesi kl. 15,30, frá
Ákranesi kl. 17,30.
Foldin er í Reykjavík. Linge
stroorn er í Vestmannaeyjum,
lestar fiskimjöl til Hollands.
Reykjanes er í Trapaol.
Esja var á Vestfjörðum í gær
á norðurleið. Hekla er í Reykja
vík. Herðubreið er á Austfjörð
um á norðurleið. Skjaldbreið
verður væntanlega á Akureyrid
dag. Súðin er væntanlega í Tra-
pani. Þyrill er á leið frá Eng-
landi til íslands.
Brúarfoss kom til Akraness í
gær. Dettifoss fór frá Hull í
fyrradag til Leith. Fjallfoss er í
.Reykjavík. Goðafoss er í Kefla
vík. Lagarfoss kom til Kaup-
mannahafnar í gær frá Gauta
borg. Reykjafoss fór frá Reykja
vík í gærkvöldi vestur og norð
ur og' til Norðurlanda. Selfoss
er í Köge. Tröllafoss er í New
York. Vatnajökull er í Ham-
borg. Katla er á leið til Reykja-
víkur frá New York. Horsa fór
í gærkvöldi til Eyjaf jarðarhafna,
lestar frosinn fisk.
Bíöð og tímarit
Prentarinn, 7.—8. tbl. 26. ár-
gangs, er kominn út. Aðalgrein
blaðsins nefnist: Lýðræði og
undirstaða þess, eðli þess og ein
kenni. Þá flytur blaðið ýmsar
fréttir og smágreinar.
Iðnneminn, 1.—. tbl 1949, hef
/ 2 3 " 1
mjjá hm s b
10 | 1!
|ggg K ‘i
1iS feiP
1 !
KROSSGÁTA nr. 206.
Lárétt skýrin: 1 Ekki full-
klæddur, 5 sundfugl, 8 náms-
greinunum, 12 tveir eins, 13
frumefni, 14 sjó, 16 leikari.
Lóðrétí, skýring: 2 Alda, 3
hár, 4 niðurlagsorð, 6 veiði, 7
ílátið, 9 drykkur, 10 sundfæri,
11 ending, 14 leiðsla, 15 á fæti.
LAUSN á nr. 205.
Lárétt, ráðning: 1 Sekúnda, 5
Jóa, 8 beinnál, 12 ær, 13 tá, 14
snæ, 16 snatt.
Lóðrétt, ráðning: 2 Kjói, 3 Ú.
Ó., 4 nafn, 6 Ábær, 7 flár, 9 er,
10 núna, 11 át, 14 S N, 15 æt.
Jane Baxter. Sýnd kl. 3, 5, 7
og 9.
Baejarbíó, Hafnarfirði (sími
9184): ,,GulIæðið“ (amerísk).
Charles Chaplin. Sýnd kl. 7 og
9.
Hafnarfjarðarbíó (sími 9249):
,,Top'per á ferðalagi“ (amerísk).
Roland Young, Constance B.enn
ett. Sýnd kl. 7 og 9.
LEIKHÚS:
Volpone, gamanleikurinn,
verður sýndur í kvöld kl. 8 í
Iðnó, Leikfélag Reykjavíkur.
SAMKOMUHÚS:
Breiðfirðingabúff: Árshátíð
skipstjóra og stýrimannafélags-
ins Ægis kl. 5 síðd.
Hótel Borg-; Danshljómsveit
leikur frá kl. 9—11,30 síðd.
Ingólfscafé: Hljómsveit húss-
ins leikur frá kl. 9 síðd.
Sjálfstæðishúsið: Glatt á
á Hjalla, kvöldsýning kl. 8,30
síðd.
Tjarnarcafé: Skemmtifundur
Austfirðingafélagsins kl. 8,30
ur blaðinu borizt. Flytur ritið
meðal annars fræðsluerindi
þeirra Baldvins Þ. Kristjánsson
ar, erindreka SÍS, um íslenzka
samvinnuhreyfingu í dag, og
Emils Jónssonar ráðherra um
stöðu iðnaðarmannsins í þjóðfé
Iaginu.
Freyr, marzhefti 1949, hefur
blaðinu borizt. Flytur það marg
ar greinar um landbúnaðarmál
og margar myndir af fulltrúum
á búnaðarþinginu.
Skemmtanir
KVIKMYNDAHÚS:
Gamla Bíó (sími 1475): —
,,Rakarinn frá Sevilla“ (ítölsk).
Ferruccio Tagliavini, Tito
Gobbi, Ital-o Tajo, Nelly Corradi
Sýnd kl. 9. Síðasta sinn. „Stúlk-
an og kölski“ (sænsk). Gunn
Wállgren, Stig Jarrel. Sýnd kl.
5 og 7.
Nýja Bíó (símí 1544): —
„Uppreisnin á Sikiley“. Arturo
de Cordova, Lucille Bremar,
Turhan Bey. Sýnd kl. 5, 7 og' 9.
Austnrbæjarbíó (sími 1384):
„Flóttinn“ (sænsk-frönsk). Mil-
héle Morgan, Pierre-Richard
Willm, Charles Venol. Sýnd kl.
9. „Shei'loek Flolmes í hættu
staddur“. Sýnd kl. 5 og 7.
Tjarnarbíó (sími 6485): —
Landsmót skáta að Þingvöllum
1948., (Tal- og tónkvikmynd í
eðlilegum litum tekin af Óskari
Gíslasyni). Sýnd kl. 9. — „Kap
teinn Boycott“ (ensk). Stewart
Granger, Kathleen Ryan, Cecil
Parker. Sýnd kl. 5 og 7.
Tripolibíó (sími 1182): —
„Umtöluð kona“ (amerísk). Jinx
Falkenburg, Forrest Tulker, Joe
Besser. Sýnd kl. 5, 7 og 9.
Hafnarbíó (sími 6444): —
„Vorsöngur". Richard Tauber,
Otvarpið
heldur Kvenfélag Laugarnessóknar föstudaginn 1 11.
marz að Þórscafé kl. 8,30.
Skemmtiatriði:
Einsöngur: Siguyður Olafsson,
Böglauppboð, dans.
Félagskonur fjöimennið og íakið meS ykkur gesti.
Aðgöngumiðar afhentir í bókabúð Laug'arnes á
Laugarnesvegi 50.
Allar nánari upplýsingar í síma 2060 (Munið eftir
bögglunum).
Nefndn.
mwu
gurjonss.
ROGNVALDUR SIGURJONS
20.30 Kvöldvaka: a) Gils Guð
síðd.
mundsson ritstjóri flytur
erindi: Afskipti Björn-
stjerne Björnsson af ís-
Iandsmálum; •— síðara
erindi. b) Upplestur og
tónleikar: Úr Kalevala-
kvæðum (dr. Broddi Jó-
hannesson o. fl. lesa). —
Tónverk eftir Sibelius
(plötur).
22.00 Fréttir og veðurfregnir.
22.05 Passíusálmar.
22.15 Óskalög.
23.00 Dagskrárlok.
Or öílytn áttum
tlngbarnavernd Líknar,
Templarasundi 3, verður fram
vegis opin þriðjudaga og föstu
daga kl. 3,15 til 4 síðd.
Munið bazar kvennanefndar
dómkirkjunnar föstudaginn 11.
þessa mánaðar kl. 2 e. h. í húsi
KFUM og K.
Áfengisvarnarnefnd hefdr
fengið sérstaka skrifstofu til af
nota í kjallara Templarahallar
innar, Fríkirkjuvegi 11, og verð
ur hún opin daglega kl. 5,30,
sími 7594. Verða nefndarmenn
til viðtals á þessum tíma. Það
skal tekið fram, þótt JJess þurfi
varla, að með öll mál er farið
sem írúnaðarmál.
Föstumessyr
Dómkirkjan: Föstuguðsþjón-
usta í kvöld kl. 8,30. Séra Jón
Auðuns.
Fríkirkjan: Föstumessa kl.
8.15 síðdegis. Séra Árni Sigurðs
son.
Hallgrímskirkja: Föstuguðs-
þjónusta kl. 8,15 síðd. Séra Sig
I urjón Árnason.
Mpnpmiar
að afmælissamsæti Ólafs J. Hvanndal prent-
myndar.gerðarmeistarar þann 14. þ. m. verða
seldir í Bókaverzlun ísafoldar, Ritfangaverzl-
un ísafoldar og prentmyndagerðunum til föstu
dagskvölds.
SON hélt fyrstu píanótónleika
sína á þessurn vétri s.l. fimmtu-
dag í Ausurbæjarbíó. Efnisskrá-
in var fjölbreytt og sannaði, að
Rögnvaldur hefur ekki í hyggju
að „specialiser.ast", en sú hætta
vofir jafnan yfir listamanni, er
hlotið hefur náðargjöf persónu-
leikans.
Hljómleikarnir hófust á pre-
lúdíu og fúgu í a-moll eftir
Bach. Tónverk þetta er frum-
samið fyrir orgel, þótt fram
kæmi í skrautlegum, en ekki að
sama skapi hentugum, píanó-
búningi Franz Liszts. Orgelverk
Bachs hafa beitt píanósnillinga
síðustu kynslóða undraverðu að
dráttarafli. Tónlistarmönnum
nútímans mun þó hollara að
fylgja hér sem endranær boði
ritningarinnar um skattpening-
inn, sem mætti útleggja á
þessa leið: „Gjaldið píanóinu
það sem píanósins er, og örgel-
inu það sem orgelsins er.“ Næst
á efnisskránni var sónata op.
164 eftir Schubert — samin af
honum tvítugum. Hinn unáos-
legi melódíu-auður Schubert.s
virðist oft njóta sín illa í
þröngum stakk sónötuformsins,
sem Beethoven gat fyllt svo
meistaralega. Tónverkið l.ikist
fremur snilldarlegri „improvisa
tion“ en háttbundinni sónötu,
þótt höfundurinn reyni að feta
í fótspor meistarans frá'Bonn.
En getur hlustandinn varizt því
að andvarpa: ,„Bara við hefðum
fleiri Schuberta — hvað sem
öllum bragreglum líður!“? Mið-
þáttur tónleikanna var helgað-
ur rómantísku meisturunum
Schumann (Toccata C-dúr) og
Chopin (Ballade a-moll). Ball-
ada Cbopins með hinum dular-
fullu ljósaskiptum a-molls og
F-dúrs vakti sérstaka athygli,
enda alltof sjaldan flutt á hljóm
leikum virtúósanna, þótt hún sé
eitt merkasta verk sinnar teg-
undar.
í seinasta hluta efnisskrár-
innar tóku til máls Rússinn
Shostakovich og íslendingurinn
Jön Þórarinsson. Sónatína Jóns
hefur ekki heyrzt hér. áður, en
hún var samin árið 1945. Hún er
gagnhugsuð og skýr að efni og
formi. Aðalsmerki Hinclemith-
skólans birtast í hinni hnitmið-
uðu méðferð ómstreitann.a, sem
eiga sér lögmál ekki síður en
trítónusveldi klassiska tímans
og krómatik „Tristans". Mestrar
„inspirationar“ virtist mér gæta
í þriðja þætti (með fögru „Qui-
et‘-‘stefi), sem kannar til fulln-
ustu efnið, sem unnið er úr, og í
senn notfærir sér hina píanist-
isku möguleika með-áhrifamikl-
um hætti. Tónleikunum lauk á
,La Campanella' Paganinis í út-
setningu Liszt-Busonis, sem gef-
ur píanósnillingi kærkomið til-
•efni til að sýna glæsilega leikni,
þótt lítið gildi fylgi þessu eyrna-
gamni.
Reykvíkingar liafa á undan-
förnum vikum átt þess kost að
hlýða á píanóleik þriggja lista-
manna: Árna Kristjánssonar,
Wilhelms Lanzky-Otto og nú
seinast Rögnvaldar Sigurjóns-
sonar. Væri ékki úr vegi að
bera saman kosti þeirra eða
túlkunarmátt, en ekki skal bað
reynt á þessum vettvangi. Und-
irritaður minnist þess að hafa
líkt flutningi Rögnvaldar (1945)
við ,dráttlist‘. Mér finnst líking
þessi enn geta staðizt. Vilji
menn leyía sér slíkan saman-
burð, þá held ég, að Árni væii.
hér málarinn, sem hugsar í lit-
um fremur en í línum, en Lan-
zky-Otto myndhöggvarinn, sem
reisir tónvirki sín með styrkri.
hendi. Teiknarinn Rögnvaldur,
hefur náð miklum þroska. Og
hann hefur fengið sér nýja sam-
stæðu teikniblýanta! Drættir
hans eru mýkri og blæbrigða-
ríkari en fyrr (sbr. túlkun hans
á öðrum þætti Schubertsónöt-
unnar), en skortir þó hvergi
snarpleikann og festuna, sem
jafnan hefur verið einkenni
hans. íslenlingar mega með
sanni tengja vonir sínar við
framtíðarferil þessa írábæra
listamanns.
R. A.
ÍFrumvarp á alþingi
oíii Jafnréifi
kvenna við karla
HANNIBAL VALDIMA.RS-
SON flytur í efri deiíd al-
þingis frumvarp til laga um
réttindi kvenna, en samkvæmt
því skulu konúr njóta jafn-
rétíis við karla á ölium svið-
um þjóðíífsins.
Segir í fru-mvarpinu, að
konur skuli hafa a-lgert póli-
tískt jafnrétti á við karla,
njóta algerlega sarna réttar í
.atvinnumálum og fjármálum
sem karlar, o-g' sé óheimilt að
setja nokkrar takmarkanir á
val kv-enna til þátttöku í
nokkrum störfum. Hvarvetna
þar -s-em -þess telst þörf, skal
skylt að gera sérstakar ráð-
slafanir til þess, að aðstaða
konunnar sem móður til þátt-
töku í atvinnulífi þjóðarinnar
verði sem bezt tryggð. Konur
skulu njóta algers jafnréttis
við karla innan vébanda fjöl-
skyldulífsins og sama réttar'
og karlar til ná-ms og mennt-
unar. Til allra embætta, sýs3.-
ana og starfa skulu konur
hafa sama rétt og karlar, enda
hafi þær o-g í öllum greinum
sömu skyldur og karlar, og
Frh. á 7. síðu.