Alþýðublaðið - 30.07.1949, Blaðsíða 4

4
ALÞYÐUBLAÐIÐ
Laugardag'Uí 30.. júlí 1949
Útgefandi: Alþýðuflokkuriim.
Ritstjóri: Stefán Pjetursson.
Fréttastjóri: Beneðikt Gröndal.
Þingfréttir: Helgi Sæmundsson.
Ritstjórnarsímar: 4901, 4902.
Auglýsingar: Emilía Möller.
Auglýsingasími: 4906.
Afgreiðslusími: 4900.
Aðsetur: Alþýðuhúsið.
Albýðuprentsmiðjan hX
Vonarljós Þjóð-
viljans.
BLÖÐ KOMMÚNISTA um
allan heim linna ekki látum í
hatri sínu og heift í garð
brezku jafnaðarmannástjórnar-
innar. Þjóðviljinn hér berg-
málar dag eftir dag níð þeirra
og rog um brezku verkalýðs-
hreyfinguna og ríkisstjórn
hennar. Það eru Rússar, sem
gefa fyrirskipanirnar, en fyrir
atbeina Kominform koma úti-
bú Moskvu áróðri þeirra á
framfæri hvert í sínu landi.
Kominform hefur markað þá
stefnu kommúnista, að jafnað-
armenn séu höfuðóvinurinn.
Þess vegna er það vissulega
skiljanlegt, að þeir leggi allt
kapp á að berjast gegn jafnað-
armannastjórninni á Bretlandi,
því að ekkert er hinum alþjóð-
lega kommúnisma meiri þyrn-
ir í augum er. það meginvirki
jafnaðarstefnunnar, sem Bret-
land varð við kosningarnar þar
í landi eftir styrjaldarlokin.
Kommúnistar hafa reynt, að
torvelda jafnaðarmannastjórn-
inni á Bretlandi framkvæmd
sósíalismans eins og geta þeirra
hefur hrokkið til. Þeir hafa
efi'.t til pólitískra verkfalla þar
í landi. hvenær sem þeir hafa
séð sér Ieik á borði. með það
fyrir augum að lama atvinnu-
líf og efnahag þjóðarinnar.
Síðasta tilraun þeirra þessa
efnis var hafnarverkfallið í
London á dögunum, en til þess
var stofnað af forsprökkum
Kominform, og hið endur-
reista alþjóðasambana komm-
únista styrkti frumkvöðla
verkfallsins fjárhagslega, og að
sjálfsögðu luku blöð kommún-
ista um allan heim á bað lofs-
orði. Leikur enginn vafi á því.
að kommúnistar eiga sér þá
ósk æðsta, að valdatími brezku
j af naðarmannast j órnarinnar
verði á enda í lok yfirstand-
andi kjörtímabils, þó að þá
tæki að sjálfsögðu við stjórn
íhaldsmanna. Þá væru komm-
únistar leystir frá þeirri raun,
að gervallur heimurinn gerði
þeim mjög svo óþægilegan
samanburð á Bretlandi jafnað-
arstefnunnar og Rússlandi
kommúnismans.
*
Þjóðviljinn hefur iðulega
verið að fræða lesendur sína á
því, að brezka jafnaðarmanna-
stjórnin stæði höllum fæti.
Skriffinnar íslenzka kommún-
istablaðsins hafa algerlega lok-
að augunum fyrir því, að brezk-
ir jafnaðarmenn hafa unnið
svo marga glæsilega sigra við
aukakosningar á kjörtímabil-
inu, að það er einsdæmi í
brezkri stjórnmálasögu. Þá
varðar ekkert um slíkar stað-
reyndir. Þeir vilja brezku jafn-
aðarmannastjórnina feiga, og
það er þeim nóg!
Þo er ems og Þjóðviljinn ef-
ist um það öðru hvoru, að
stjórnmálaviðhorfin á Bret-
landi séu í samræmi við þrár
og óskir kommúnista. Þá setjast
skriffinnar hans við og leiða
hugann að öllum hugsanlegum
möguleikum á falli brezku
j af naðar mannast j órnar innar.
Frétt á forsíðu blaðsins í gær
er árangurinn af þeirri leit.
Segir þar, að ef Bandaríkin
fvipti Breta Marshallaðstoðinni
sé hægt að tryggja, að Alþýðu-
flokkurinn tapi næstu þing-
kosningum á Bretlandi.
Þetta vonarljós Þjóðviljans
hefur kviknað við skrif aftur-
haldsblaðanna í Ameríku.
,,Daily News“ í New York vill,
að Bandaríkjaþing neiti Bret-
um um Marshallaðstoð, meðan
brezkar atvinnugreinar eru
þjóðnýttar, og „Wall Street
Journal“ tekur undir þá kröfu,
sem sett hefur verið fram á
Bandaríkjaþingi, að lönd, sem
þjóðnýta undirstöðuatvinnu-
greinar, séu svipt Marshallað-
stoð. Það hlakkar í skriffinn-
um Þjóðviljans, þegar þeir
iesa þennan fagnaðarboðskap
afturhaldsblaðanna í Banda-
ríkjunum, og þeir hugsa með
sér: Ef Wall Street lætur þetta
af sér leiða, þá tapar Alþýðu-
flokkurinn næstu þingkosning-
um á Bretlandi.
En hér er um átakanlega
blekkingu að ræða, því að þetta
vonar’jós kommúnismans og
afiurhaldsins slokknaði við
hinn glæsilega kosningasigur
Trumans forseta og demókrata
í Bandaríkjunum. Valdhafar
Bandaríkjanna fara hvorki í
þessu né öðru að kröfu „Daily
News“ í New York og „Wall
Street Journal“. Þeir hafa hvað
eftir annað vísað á bug þessari
kröfu afturhaldsaflanna 1
Bandaríkjunum, og þeir eru
staðráðnir í að gera það enn,
eins og glöggt má ráða af yfir-
lýsingum Trumans og Ache-
sons. En Þjóðviljinn þegir um
þetta af því að hann skortir
drengskap og sanngirni til
játa, að Truman og Acheson
séu forustumenn hinna frjáls*
lyndu afla í Bandaríkjunum.
❖
Hins vegar tyggur Þjóðvilj-
inn upp lygar Kominform og
Rússa um valdhafa Bandaríkj-
anna og bætir því allaiafna við,
að þar í landi vofi yfir hrun
og öngþveiti. Svo mæla börn
som vilja. En vel á minnzt: Er
ekki afkoma Bandaríkjanna
bað sæmileg, að Tító horfi i
þá átt í ýon um fjárhagsaðstoð.
síðan honum var útskúfað
af Kominform og Júgóslavía
einangruð af Rússum og lepp-
ríkjum þeirra, sem brutu á
henni gerða samninga um
verzlun og viðskipti?
Sú tilgáta hefur komið fram
erlendis, að leynifundur Kom-
inform í Prag, sem Einar Ol-
geirsson sat á dögunum, muni
hafa ákveðið, að kommúnistar
skyldu enn herða áróðurinn í
garð Bretlands og Bandaríkj-
anna, forustuþjóða lýðræðisins,
frelsisins og mannréttindanna.
Svo mik'ð er víst, að sjaldan
eða aldrei eftir ófriðarlokin
munu kommúnistar hafa ham-
azt meira í fjandskapnum við
þessi ríki en einmitt nú. Þjóð-
viljinn er í því efni síður en
svo eftirbátur kommúnista-
blaða nágrannalandanna. Ein-
ar Olgeirsson hefur því auð-
sýnilega ekki farið erindis-
lejí-su til Prag.
Ummæli Vilhjálms Síefánssonar. — Er bók-
menntasmekk íslenzku þjóðarinnar að hraka?
Ruslið í gluggum bókaverzlananna.
Veðrið í gær
Klukkan 15 í gær var suð-
austlæg átt á Suðvesturlandi, en
norðan og norðaustanátt norðan
og austan lands. Hiti var 11—16
stig, mestur í Möðrudal, en
lægstur á Dalatanga. í Reykja-
vík var 12 stiga hiti.
Messur á morgun
Hallgrímskirkja: Messað á
morgun kl. 11 f. h. Séra Sigur-
jón Árnason.
VILHJÁLMUR STEFÁNS- j
SON landkönnuður, sem nú er ;
á förum héðan, hefur látið orð
falla um það, að í bókmenntun-
um standi íslendingar framar
öllum öðrum þjóðum. Þetta
mun rétt vera. Að minnsta
kosti mun engin þjóð lesa eins j
tnikið og hvergi mun vera gefið
út eins mikið af bókum og tíma-
ritum miðað við rnannfjölda,
enda höfum við á undanförnum
10 árum gefið út allt að einni
bók á dag að meðaltali.
EN VERT ER að veita því at-
hygli, að ekki er allt sagt með
því, hve mikið er gefið út og
hve mikið er lesið. Þjóð er ekki
metin á bókmenntamælikvarða
eftir því, hve mikið af rusli er
hjá útgáfufyrirtækjum hennar,
heldur ekki eftir því, hve mikið
af rusli þjóðin hefur handa á
milli og les. Þá fyrst er hægt að
meta afstöðu hennar til bók-
mennta, þegar menn vita hvaða
bækur eru gefnar út og hvaða
bækur þjóðin vill helzt lesa.
Á SÍÐUSTU TVEIMUR árum
hefur bókmenntasmekk ís-
lenzku þjóðarinnar hrakað. Að
minnsta kosti hefur útgáfa á
alls konar . rusli færzt rnjög í
aukana. Ástæðan fyrir því er
vitanlega sú, að útgefendur
finna, að ruslið selst bezt. Að
vísu hafa nær allir útgefendur,
sem ég þekki, unun af því að
gefa út góðar bækur og gagn-
legar, en þeir verða oft að grípa
S
s$ Minister i den idandske
regjering” \

ÞJÓÐVILJINN heldur bví
fram, að forustumenn ís-
lenzka Alþýðuflokksins
þykist í hópi erlendra sam-
herja vera meiri menn en
þeir séu. Þessi heimskulegi
þvættingur er erv.iurtekinn
x hverri sorpgreininni af
annarri, og vakir bersýni-
Iega fyrir skriffinnum kom-
múnistablaðsins að tyggja
upp lygina nógu oft, ef
verða mætti til þess, að ein-
hverjir líitlsigldir lesendur
Þjóðviljans og fylgismcnn
Moskvutrúarinnar hér leggi
trúnað á bull þetta að lok-
um. I.engra verður naum-
ast gengið í þjónkuninni við
lygina og fyrirlitningunni á
lesendum blaðsins og fyigj-
endum flokksins.
MARGUR HELDUR MIG SIG
má segja um kommúnista í
þessu sambandi. Sannleik-
urinn er sem sé sá, að eini
íslenzki stjórnmálamaður-
inn, er staðinn hefur verið
að því erlendis að þykjast
hafa á hendi trúnaðarstarf
og forustuhlutverk, sem
honum hefur aldrei verið
falið, er Einar Olgeirsson.
Þegar hann talaði á úti-
fundi kommúnista í Osló
um árið, sællar minningar,
titlaði sem sé aðalblað
kommúnista í Noregi hann
sem „minister i den is-
landske regjering“ í auglýs-
ingu sinni um fundinni
HEIMILDARMAÐUR „Frihet-
en“ uiru ráðherradóm Einars
Olgeirssonar hefur vafa-
laust verið Einar Olgeirssor.
sjálfur, og svo mikið er víst,
að fréttin af þessari „upp-
hefð“ Einars var aldrei bor-
in til baka í blaðinu. Einar
Olgeirsson talaði á útifund-
inum í Osló sem „minister i
den islandske regjering“.
Hann hefur sjálfsagt hald-
ið, að blað norskra komm-
unista væri svo sjaldséð
hér á landi, að íslendingar
myndu ekki hafa spurnir af
því, hvernig það hefði titl-
að hann og þess vegna væri
honum óhætt að skarta með
þessari stolnu skrautfjöður
í höfuðborg Noregs. En
þetta fór á annan veg, því
að umrætt eintak af ,Fri-
heten“ barst hingað til
Reykjavíkur, og Alþýðu-
blaðið gerði heyrinkunna
söguna um a.þingismann-
inn, sem þóttist vera ráð-
herra, þegar hann var kom-
inn til útlanda. Einar Ol-
geirsson hefur verið álika
þóguU um þetta og P 't/t -
förina x sumar. En þögn r.
sama og sambvkki. Eimv
L hefur að sjálfsögðu séð, að
vænlegast að þegja þarna
liljóði.
tilgang’Iaust væri að be'S
á moti þessu og því taiið
EN FRÓÐLEGT VÆRI að
vita, hvað einar Olgeírsson
titlar sig, þegar hann til
dæmis situr leynifund með
flokksbræðrum sínum í
Tékkóslóvakíu og veit. að
aldrei muni geta spurz.t til
íslands, * hvað hann segi.
Maður, sem þykist úti í
Noregi vera ráðherra heima
á xslandi og lætur titla sig
sem slíkan í blaði flokks-
bræðra sinna, er áreiðan-
lega ekkert smámenni í frá-
sögn sjálfs sín, þegar hann
situr leynifund Kominform
fynr austan járntjaldið.
MEÐ HLIÐSJÓN AF ÞESbU
er það síður en svo undrun
arefni, þó að Þjóðviljinn
haldi, að forustumenn Al-
þýðuiiokksins á íslandi ber-
ist mikiö á í h'.-pi eriendra
samherja sinna og staðhæfi
sli’.t í mcrgum og lö.igu’n
ritsmvðum Hann ætlar auð-
vitað öð’ um það, að þcir
faili i ssru freistni og rarr
hefur á orðið um Einai Ol-
geiiss' n Það er kan jski
mannlcgt. En ósköp er hæu
við, < ð liltð mark verði tck-
ið á þessrm þvæítingú
til ruslsins til þess að græða á,
svo að þeir fái upp í kostnað við
útgáfu á góðu.m bókmenntum.
ÞETTÁ ER ÍSKYGGILEGT
'ímanna ták.n. Nú eru búðar-
gluggarnir fullir af „Eineygða
(.ljöflinum“, „Falda fjársjóðn-
um“, „Morðinu í bakhúsinu“,
„Nöktu holdi“ og „Svívirtu
rakleysi“, eða hvað þessar smá-
bækur allar heita, og svo bæt-
ast við slefumakaðar ástarsög-
u.r með „happy end“, stálmubl-
um, silkikjólum og súkkulaði-
andlitum, en erfitt reynist að
láta útgáfur eins og bækurnar
um drenginn Frans, Grær.n
varstu dalur, sem á raunar eft-
ír að Jást reynsla af, og aðrar
ágætar þýddar bókmenntir, ná
út til fjöldans. Hér er þó um að
ræða bókmenntir, sem nauð-
Synlegar eru hverju manns-
barni, — og betri skemmtilest-
ur get ég heldur ekki hugsað
inér.
ALLT STEFNIR AÐ ÞVÍ að
þurfa ekki að hugsa. Þetta er
gamalkunnug forynja erlendis,
on hér hefur hún sýnt smettið
íyrst nú nýlega. Ég' get ekki
fvarað því, hvað veldur þessu
•íér á íslandi, nema ef vera
skyldi vaxandi hraði, aukin
niðursuða á andlegri vizku,
hórarí í skáldskap og listum og
alvöru- og samvizkuleysi
þeiri’a, sem selja og kynna list-
ir og bókmenntir.
MÉR DETTUR EKKI í HUG
að neita því, að það er óralangt
frá því að við íslendingar séum
sokknir eins djúpt og margar
aðrar þjóðir í þessu efni. Það er
til dæmis gott og gleðilegt
dæmi, hve vel íslendingasög-
urnar seljast, að maður kemur
varla inn á heimili þar sem
ckki er meira eða minna af
góðum bókmenntum, en ég nota
þetta tækifæri í dag til þess að
ræða um þetta vegna þess, að nú
eykst sorinn í gluggum bóka-
verzlananna um allan helming.
Mér virðist til dæmis sem eitt
útgáfufélagið sé hætt að gefa lit
nokkuð rnnað en rusl.
Hannes á horninu.
Tveir bátar fengu
síld í Faxaflóa
í fyrrinóft.
LÍTIÐ HEFUR orðið úr síld
veiðinni í Faxaflóa það sem af
er. Síðasta sólai’hring fengu
herpinótabátarnir enga síld,
en þeir hafa verið 7 á veiði-
svæðinu. Aftur á móti eru þrír
reknetabátar að veiðum og
fengu tveir þeirra afla í fyrri-
nótt, annar 70 tunnur en hinn
60 tunnur, en einn rekneta-
báturinn fékk engali afla,
Þrátt fyrir þessa litlu síld-
veiði, telja sjómenn, að tölu-
verð.síld sé í Faxaflóa, en hún
er mjög djúpt, og því erfitt
að fást við hana.