Alþýðublaðið - 13.11.1949, Page 6

A'LÞÝÐ U B L AÐIÐ
Sunnudagur 13. nóv. 1949
ALPHONSE OAUDET »
SAPPHO
Fllipua
Bessason
hreppstjórl:
AÐSENT BRÉF:
Ritstjóri sæll.
Nú þykir mér fjör í tuskunum
hjá ykkur í höfuðborginni karl
minn, og eitthvað öðruvísi en í
fásinninu hjá mér. Þessa dag-
ana heyrir maður ekki annað frá
ykkur en veizlusöng, glasaglam
ur, frásagnir af glæsilegum sýn
ingum í hályftum húsakynnum,
og ég veit ekki hvað. Hér í sveit
hefur ekki staðið svo mikið sem
ein hrútasýning, og ekkert gerzt
umtalsvert, nema þegar þýzk
vinnukona hefur trúlofazt, og
þarf því auðvitað ekki að geta
þess, að héðan hefur engu vsrið
útvarpað.
Útvarpað, — já Það er ein-
mitt það. Þetta, að veizlu-
glaunmum og sýningaljómanum
er útvarpað um byggðir lands-
ins, er víst hið eina, eða minnsta
kosti það ,sem mest skilur dag-
legt látlæíi og látalæti þjóðar
vorrar nú, írá lótalátunum í
borginni eilífu á síðustu dögum
Rómaríkis þess hins forna, ef
rriarka má það, sem Páll gamli
Melsted sagði um það glæsilegh
fólk. Er það þó von mín, að ekki
bíði okkar sömu örlög og Róma-
ríkis, enda forsagan ólík, og
vísast að fall okkar yrði að
sama skapi lægra, sem risið á
okkur er smærra, og mundi þó
sumum þykja nógu hátt, bæði
fallið og risið. En nóg um það.!
Þegar borgarmenningin er farin ,
í hvolpana,. verður það hlutverk !
; okkar iágreistu bændamenning !
! ar að taka við, og þá má vel!
vera, að við höldum sýningii og j
göngumst fyxir útvörpum. Sýn j
ingu á leyfum og brotum þess
sem eitt sinn var íslenzk há-
menning. . .
Það er samt von mín, að til
1 Þess komi aldrei, hellur berist
hofmennsku okkar einhver ó-
verðskuluð hjólp á síðusíu
stundu, svo sem Hvalfjarðarsíld,
gullfundur í Esjunni eða fundur
úraníumnámu í Öskuhlíð; —
því að vitanlega verður bjarg-
ráðið að fijjnast í nánd v.ið höf-
uðborgina. Þá mundi lika ef til
Lvill verða unnt að mynda stjórn,
; nema ef svo færi þá, að allir
vildu ólmir fara að stjórna, og
yrði töf að stjórnarmvndun
þess vegna.
Annars verð ég að játa, að
mér þætti, þrátt fyrir allt, eklti
ófróðlegt að sjá þessa svo-
nefndu Reykjavíkursýningu, en
geri ráð fyrir, að ekki verði
neitt úr því. Mig hefur líka
lengi langað til að skoða rústir
Pompei og Akropolis. Geri held
ur ekki ráð fyrir að koma því í
verk í þessu lífi. Enda gerir
það í sjálfu sér ekkert til. Þess-
ar fornfrægu rústir eru hvort
eð er aðalatriðið, en ekki ég,
og þær breytast hvorki til hir.s
betra né þess verra, þótt ég sjói
þær ekki. Öldungis hið sama
má segja um Reykjavíkursýn-
inguna, — hvorki hún né menn
ing höfuðborgarinnar taka við
það stakkaskiptum, þótt lúinn
stafrsþreyttur og bölsýnn hrepp
stjórakurfur ofan úr sveit, verði
ekki þeirrar ánægju aðnjótandi
að hrífast af glæsileik hennar.
Enginn taki samt orð mín
svo, að ég beri kala til höfuð-
borgarinnar. Ég óska henni göðs
gengis af heilum hug. Óska aö
hún megi halda áfram að vaxa
og vaxa, unz allt landi, öræfin
og jöklarnir líka, verður ein raf
Ijósaglitrahdi lífsþægindareykja
vík, þar sem allir ynnu ó skrif
stofum og í nefndum, eða væru
þingmenn og ráðherrar. — Jafu
vel þótt þá gæti leitt til nokkura
vandræða að hafa enga bænd-
ur til þess að skamma fyrir af-
urðaokur. Hitt, að landbúnaðar
afurðinar yrðu þá alls ekki fram
leiddar, gerir auðvitað minna
til, eða ekkert. Þær má eflaust
nú þegar kaupa frá útlöndum,
fyrir ólikt minni pening, heldur
en við kref jumst fyrir þær, enda
þótt við séum, vegna brjóst-
gæða borgarbúa, látnir sitja að
gróðanum.
Virðíngarfyllst
Pilipus Bessoson
(hreppstjóri)
Hnakkur
fil sölu
í Litla Hvammi við
Engjaveg.
Vélrifunarnámskeið.
Cecilía Helgason,
sími 81178.
riYrmrrTYTrrrrrrrfYm
Auglysið í
Alþýðublaðinu!
urnar höfðu lítið að segja. Þótt
hún hefði verið hin heimsk-
asta allra kvenna, ruddafengin
og tíu árum eldri en hún í raun
inni var, hefði hún haldið hon-
um föstum með afli fortíðar
sinnar — með hinni auðvirði-
legu afbrýðisemi, sem nagaði
hans innra mann. Og hann
þaggaði ekki lengur niður í
; gremju eða köldu hatri afbrýði
■ sinnar, heldur jós úr sér
skömmunum um hina ýmsu
elskhuga hennar við sérhvert
tækifæri.
Hann sagði, að engin sala
væri á bókum Dejoie; það væri
hægt að kaupa hverja þeirra,
sem væri, fyrir tuttugu og
fimm centímur niðri á Signu-
bökkum. Og að hugsa sér, að
Caoudal, þetta gamla fífl, héldi
áfram ástabralli á þessum
aldri! „Þú veizt, að hann hefur
engar tennur. Ég horfði á hann
borða morgunverð daginn góða
í Ville d’Avray. Hann vöðlar
matnum fram og aftur fremst
í kjaftinum eins og geit “ Hæfi-
leikar hans voru líka alveg
horfnir. Hversu hryllilegt af-
skræmi stytta hans — „Skóg-
ardísin“ — hafði verið á síð-
ustu sýningu listamannanna!
„Það er ekkert varið í hana!“
Þetta orðatiltæki hafði hann
tekið. upp eftix henni, en hún
hafði á hinn bóginn tileinkað
sér það vegna hins nána sam-
bands síns við myndhöggvar-
ann. Fanny tók undir með hon-
um, þegar hann réðist þannig
á einn af sínum fornu keppi-
nautum. Og þið heíðuð átt að
heyra þennan ungling, sem
vissi ekkert um listina, lífið né
nokkurn skapaðan hlut, og
þessa yfirborðskenndu stúlku,
sem hafði tileinkað sér dálitla
yfirborðsandríki vegna sam-
banda sinna við þessa frægu
listamenn, kveða upp dóma um
þá með yfirlæti hinu mesta og
fordæma þá skilyrðislaust af
j orðspeki mikilli.
I En andúð Gaussins beindist
i alveg sértaklega að leturgraf-
aranum Flamant. Hann vissi
ekkert um hann, nema að hann
var myndarlegur, ljós á hör-
und eins og hann sjálfur og
hún kallaði hann „m’ami“ —
vin sinn. Hann vissi einnig, að
hún heimsótti hann í fangels-
ið og hún sneri sér undan án
þess að mæla orð, þegar hann
réðjst á hann eins og þá hina
og kallaði hann „Viðkvæman
tugthúsliminn“ og „Laglega
einsetumanninn“. Innan
skamms tók hann að bera það
á ástmey sína, að hún bæri enn
þá hlýjar tilfinningar í brjósti
til stigamannsins, og hún
neyddist því til að. útskýra
þetta fyrir honum. Hún gerði
það af lipurð, en þó ákveðið.
„Þú veizt fullvél, að ég elska j
hann ekki lengur, Jean, fyrst j
að ég elska þig. Ég fer þang-
að ekki framar. Ég svara ekki .
bréfum hans, en þú færð mig
aldrei til að tala illa um þann
mariii, sem elskaði mig svo, 1
að næst gekk brjálæði — sem
drýgði glæp vegna ástar sinn-
ar“j
Jeán hréyfði engum mót-
mælum við þessari hreinskiln-
islegu játningu, sem opinber- j
aði þá beztu eiginleika, er hún :
bjó yfir. En hann tærðist af j
hatursfullri afbrýðisemí, sem j
jókst vegna tortryggni hans;
gagnvart henni, Þetta kom j
honum til að snúa óvænt heim !
til Amsterdamstrætis um i
miðjan daginn. „Ef hún skyldi
nú hafa farið að heimsækja
hann?“ ___________
v~-3!SJ33t?S«T3S*
Hann fann hana alltaf
heima. Hún sat auðum hönd-
um í litlu íbúðinni þeirra líkt
og austurlenzk kona, eða hún
sat þá við píanóið og kenndi
hinni feitu nágrannakonu
þeirra, — frú Hettéma —
söng. Þau höfðu tengst þessu
góða fólki nánum böndum eft-
ir kvöldið, er eldsvoðann bar
að höndum. Þessi hjón voru
rólynd, blóðrík, og lifðu í ei-
lífum, svala af fersku lofti. Þau
opnuðu ætíð allar hurðir og
glugga upp á gátt.
Herra Hettéma var teiknari
í Stórskotaliðssafninu. Hann
flutti verkefni sitt heim með
sér á kvöldin, og það mátti sjá
hann bogra yfir stóra borðið á
hverju kvöldi vikunnar og all-
an sunnudaginn. Skyrtuerm-
arnar voru brettar upp fyrir
olnboga. Hann svitnaði mjög,
blés þungan og sveiflaði hönd-
unum til þess að fá loftið á
hreyfingu. Skegg hans óx
næstum alveg upp að augum.
Feita konan hans sat við hlið
honum í slopp og bráðnaði
einnig í hitanum, þótt hún
gerði aldrei neitt. Við og við
tóku þau að syngja eitt af sín-
um uppáhalds tvísöngslögum
til þess að kæla blóðið.
Það myndaðist brátt náið
samband á milli þessara
tveggja heimila. Um klukkan
tíu á morgnana mátti heyra
háa rödd herra Hettéma við
dyrnar: „Ertu þarna, Gauss-
in?“ Og síðan héldu þeir af
stað saman, þar eð þeir áttu
samleið í áttina til vinnustaða
sínna. Teiknarinn sagði lítið.
Hann var gildvaxinn náungi
og grófgerður í fasi. Hann stóð
nokkrum þrepum neðar í
þjóðfélagsstiganum en hinn
ungi félagi hans. Málfar hans
var svo ógreinilegt, að það var
sem hann hefði eins mikið
skegg upp í sér og á kjálkun-
um. En það mátti finna, að
þetta var heiðarlegur náungi,
og hin siðferðilega upplausn
Jeans þarfnaðist einmitt slíks
sambands. Hann hélt dauða-
haldi í þetta samband, eink-
um vegna ástmeyjar sinnar.
Hún lifði nú ein í sérstökum :
heimi, þar sem iðrun og minn-
ingar bjuggu, er ef til vill
voru hættulegri en tengslin,
sem hún hafði afneitað og
slitið sjálfviljuglega. Hún
gladdíst yfir hinu heilbrigða
vinfengi sínu við frú Hettéma,
sem var stöðugt að hugsa um
velferð manns íns, -—• um lost-
ætið, er átti að koma honum
að óvörum við kvöldverðinn
og nýja lagið, sem hún ætlaði
að syngja fyrir hann, er að
ábætinum kæmi.
En Jean tók að þjást af efa-
semdum, þegar vinátta fjöl-
skyldnanna tók að þróast svo,
að tekið var að skiptast á
heimboðum. Þessi hjón héldu
auðvitað, að Jean og Fanny
væru gift. Samvizka hans neit •
aði að halda þessum blekking-
um áfram, og hann sagði .
Fanny að skýra vinkonu sinni
frá þessu, svo að um engan
misskilning yrði að ræða.
þetta kom henni til að hlæja
hjartanlega: Vesalings barnið-
Enginn var jafn saklaus og
hann. „Hvað? Þau hafa aldrei
truað því, eitt augnablik, að
við værum gift. Og þeim er
víst sama um það! Vissir þú
bara, hvert hann fór til þess.
að ná í konuna sína! Hann
giftist henni aðeins til þess að
geta notið hennar einn, og þú
sérð, að fortíðin veldur honum
ekki miklum áhyggjum“.
Hann gat ekki trúað þessu.
Gat þessi góða sál með björtu
sugun og barnslega brosið á
mjúku feitu andlitinu verið
fvrrverandi hóra? Þessi kóna
með sveitamálfarið, sem dró
seiminn að hætti sveitafólks?
Henni fannst aldrei nóg við-
kvæmni í lögunum né málfar
umræðnanna of fyrirmann-
legt. Og maðurinn hennar, svo
rólegur og öruggur í ástþrung-
inni vellíðan sinni. Jean virti
hann fyrir sér, er hann gekk
við hlið honum. Hann tottaði
pípuna og andvarpaði öðru
hverju af alsælu. En Jean
sjálfur var alltaf þungt hugsi
—• tærði sjálfan sig með afl-
vana reiði sinni.
,.Þú jafnar þig, „m’ami“,
sagði Fanny blíðlega við hann
á þeim stundum, þegar þau
sögðu hvort öðru allt. Þá var
hún vön að róa hann, eins blíð-
leg og töfrandi og fyrsta dag-
inn, en með nýjum blæ and-.
varaleysis, em Jean gat ekki
skilgreint fyrir sjálfum sér.
L
w
1
A
T