Alþýðublaðið - 10.12.1949, Síða 6

I
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
Laugardagur 10. des. 1949.
TÓNUSTARBLAÐIÐ MUSICA,
jólablaðið er nú komið út.
Blaðið er afar fjölbreytt að vanda, og flytur
efni fyrir alla.
Bezta jólagjöfini er áskrift að Musica.
TONLISTARBLAÐIÐ MUSICA.
Afgreiðsla Laugaveg 58.
Áskriftarsímar 3311 & 3896.
ALPHONSEDAUDET «
EITT LÍTIÐ ÁSTARKVÆÐI.
Kvæðið er
um konu og mann;
hana og hann. . .
Hann þótti snemma þrálynt
barn
og þægur fáum, — tíminn leið.
Og borgin beið.
Þar græddi hann fé á fingri og
tá
•— en flestum þótti lund hans
körg.
Við falsi og prettum fljótt hann
sá
og sniðgekk þá,
sem snapa og slá.
Hans orðtak var:
„Ég sjálfur á, það sem ég á
og læt ei svína og svindla á
mér. . .
Nei, svei mér þá“.
Og þeim, sem heyrðu þetta svar
og þungan, sem á bak við lá,
ei leizt þar gott um bón né
"" björg. . .
Ég vil fá skýr og hiklaus svör.
Ég sjálfur á, það sem ég á
og læt ei svína og svindla á
mér. . .
Nei, svei mér þá“.
Hún breytti svip, — en svarið
beið,
þá sagði hann: Farðu beina leið
og þvoðu þér,
Ég læt ei svína og svindla á
mér. .
En hún stóð kyrr.
Þá greip hann æði. Upp hann
stóð
og að henni óð.
„Ég krefst að fá þig sjálfa að
sjá,
og síðan hjúskap ræða má,
en heldur ekki hóti fyrr.
Ég læt ei svína og svindla á
mér. . .
Nei, 'svei mér þá“.
En, — flestum er við falli hætt
ef fögur stúlka bragði nær,
sem eins og sól, með augun skær
við ástum hlær.
Svo leikur fór, að loksins hann
hjá ljúfri meyju yndi fann,
sem vildi eignast efnamann .
Já, hún var fríð, — með heið-
gullt hár
og hvelfdar brár,
á hörund björt, sem heiður snjár
en rjóð á kinn og rauð á vör.
Við bros á tennur bjartar skein
og blikuðu augun, kát og snör,
sem hún var engin önnur nein.
Að brúðkaupsdegi styttist stund.
Hann starði á meyna langa hríð
og mælti síðan hægt og hljótt,
sem hefði að honum grunur
sótt:
„Já, _ þú ert fríð . . .
Og fagurt bros þitt, röddin biíð.
En seg mér eitt, ,
sem auðvitað fær engu breytt, —
er roðinn ekta á vanga og vör?
í baðherbergið bar hann mey.
Við bæn og hótun sagði, — nei.'
Bvo þvoði hann hennar andlit
allt
og óðar sá,
að handklæði, sápa og heitt og
kalt,
er helzta það, sem treysta má,
því roðinn hvarf, en húðin grá
með hrukkum og skellum til og
frá
og bólum og nöbbum blasti við.
Hann bölvaði, ér hún bað um
grið
og skömmum ekki undan lét,
hún ákaft grét.
,,Ég held þú þurfir höfuðbað,
og hafðu það.
Ég heimta að fá þig sjálfa að
sjá
og læt ei svína og svindla á
mér. . .
Nei, svéi mér þá“.
Og bursta og sápu hann beitti í
gríð
unz breyttist gullið lokkaflóð
í skolhært reyfi. . .
Hun rak upp hljóð
og reif sig lausa, höndum brá
að höku og munni og hljóp á dyr.
Á bj artar .tennur bliki sló
á baðmöttunni, —
hann stóð kyr
og starði á dyrnar stutta hríð.
Svo steytti hann hnefa, barði og
skók
' og grimmdarlega grenja tók:
vinnusölum listamannanna,
geðjaðist ekki að sveitinni
nema í smáskömmtum, svo
sem skemmtiferðum upp í
sveit og máltíðum úti í grænni
náttúrunni. Henni geðjaðist að-
eins að sveitinni sem stað, þar
sem maður getur æpt, velt sér
í grásinu og sleppt sér með
elskhuga sínum. Hún fyrirleit
fyrirhöfn og vinnu. Sex mán-
aða reynsla hennar sem ráðs- i
kona hafði alveg þurrausið
þrek hennar í langan tíma, og
hún varð því altekin draum-
kenndum sljóleika, varð ofur-
ölvuð af hinu þægilega lífi og
ferska loftinu, sem gerði hana
svo þreklausa, að hún hafði
varla þrek til þess að klæða
sig, greiða hár sitt né jafnvel
opna lokið á píanóinu.
Sveitakona nokkur hafði ver-
ið fengin til þess að sjá alger-
lega um heimilisreksturinn, og
Fanny gat því ei dottið neitt í
hug nema heimsókn til Olym-
pe, þvaður við nágrannana og
vindlingarnir — haugar af
vindlingum, þegar hún fór yfir
daginn í huganum á kvöldin
til þess að geta lýst honum fyr-
ir Jean. Það mátti sjá leifar
eftir vindlinga, sem skemmdu
marmarahilluna yfir arninum.
Var klukkan þegar orðin sex?
Það var aðeins tími til þess að
fara í kjól, stinga blómi í belt-
ið og fara út á grasi gróinn
veginn til þess að taka á móti
honum.
En hún fann fleiri en eina
afsökun fyrir því að fara ekki
út, þegar þoku- og regntími
haustsins kom og kvölda tók
snemma. Og hann kom oft að
henni óvarri í einum af hvítu
ullarsloppunum með djúpu
fellingunum, þegar hann kom
heim á kvöldin, en í slíkan inni-
slopp fór hún á morgnana. Hár
hennar var þá hrúgað upp í
hnút á alveg sama hátt og er
hann fór á morgnana. Honum
fannst hún töfrandi þannig bú-
in. Hold hennar, sem var enn
unglegt, var vel hirt og freist-
andi, reiðubúið að þýðast blíðu
atlot hans. Það var enginn fatn-
aður slíku til trafala. Og samt
hneykslaðist hann áþessu þrek-
ieysi. Hann leit á það sem
hættumerki, er skaut, honum
skelk í bringu.
Hann reyndi sitt ýtrasta til
að auka tekjur þeirra dálítið,
án þess að þurfa að leita á náð-
ir ættingjanna heima á Caste-
letsetrinu. Hann eyddi nóttum
niðursokkinn í áætlanir, teikn-
ingar og eftirmyndir af útbún-
aði fyrir stórskotaliðið, fall-,
byssum og byssum af nýrri
gerð, sem hann teiknaði fyrir
Hettéma. En loks kom að því,
að hin lamandi áhrif sveitar-
innar og einverunnar tóku að
segja til sín — þessi áhrif, sem
hinir sterkustu og þrekmestu
láta yfirbuga sig. Hinu sljóvg-
andi fræi þeirra hafði verið sáð
í hug hans og hjarta í bernsku
hans á hinum afskekkta Caste-
letsetri.
Og hin efnisþrungna nærvera
hinna feitu nágranna þeirra
hjálpaði til við þennan gang
málanna. í hinu endalausa rápi
á milli húsanna tveggja smit-
uðu nágrannarnir þau dálítið
af sinni andlegu niðurlægingu
og óeðlilega miklu matarlyst.
Það kom einnig að því, að
Gaussin og ástmey hans tóku
að ræða um máltíðir og hátta-
tíma. Césaire hafði sent þeim
tunnu af „froskavíninu1 sínu,
og þau eyddu heilum sunnudegi
í að setja það á föskur. Þau
höfðu dyrnar á litla kjallaran-
um opnar upp á gátt fyrir síð-
asta sólskini ársins frá bláum
himni, þar sem bleikir skýja-
flókar sveimuðu eins og skógar-
lyng á litinn. Þau voru ekki
mjög fjarri þeim tíma, þegar
tréskór, fylltir hálmi, og blund-
ur eftir kvöldverðinn tæki við.
Til allrar hamingju gerðist
nokkuð, sem snéri hugsunum
þeirra í aðra átt.
veizt, hve ég hef þráð að eign-
ast barn með þér! Við gætum
alið þennan snáða upp og
menntað hann. Eftir nokkurn
tíma elskar maður litlu greyin,
sem tínd eru upp af götunni,
jafnheitt og maður ætti þau
sjálfur.“
Hún vakti einnig athygli
hans á því, hvílk skemmtun
þetta yrði henni, þar eð hún
væri alein allan daginn og
væri að verða heimsk vegna
heillra hauga af óskemmtileg-
um hugsunum. Barn veitir
tryggingu. Svo sá hún, að hann
hræddist kostnaðinn. Hún
sagði: „Kostnaðurinn er eng-
inn. Hugsaðu þér bara! Sex ára
gamall! Við búum til föt handa
honum úr gömlum fötum af
þér. Olympe veit, um hvað hún
talar, og hún fullvissar mig um,
að við myndum ekki taka eftir
kostnaðinum.“
„Ég læt ei svína óg svindia á
. _ á mér . . .
Nei, — svei mér þá. . .“
Leifur Leirs.
Hann kom að henni í mjög
æstu skapi kvöld nokkurt.
Olympe hafði sagt henni sögu
um lítinn dreng, sem alinn var
upp af ömmu sinni í Morvan.
Foreldrar drengsins voru eldi-
viðarsalar í París. Þau höfðu
ékki skrifað né sent peninga
mánuðum saman. Amman dó
snögglega, og nokkrir pramma-
karlar höfðu flutt strákinn með
sér um Yvonneskurðinn og
ætluðu að skila honum til for-
eldranna, en þeir gátu ekki
fundið neina foreldra. Eldivið-
argarðurinn var lokaður, móð-
irin hafði strokið með elskhuga
cínum, og faðirinn var orðinn
gjaldþrota drykkjuræfill og
hafði horfið! Já, það var nú
meira velsæmið, sem ríkti ,á
bessum heimilum, sem voru í
samræmi við guðs og manna
lög! Og svo stóð litli snáðinn,
aðeins sex ára og alveg yndis-
legt barn, eftir á götunni án
matar eða klæða.
Hún varð svo hrærð, að það
iá við, að hún tárfelldi. Síðan
sagði hún snögglega:
„Hvernig væri það, að við
tækjum hann að okkur? Ertu
því samþykkur?“
;,Hvífíkt brjálséði!11
„Hvers vegna?“ Og hún
hjúfraði sig upp að honum og
hélt áfrám lokkandi rómi: ,,Þú
„Hvers vegna tekur hún
hann þá ekki að sér?“ sagði
Jean með stirðlyndi manns,
sem finnur að hann er sigraður
af sínu eigin veiklyndi. Hann
reyndi samt að. streitast á 'móti
og notfærði sér hina sannfær-
andi mótbáru: „Og hvað skeð-
ur, þegar ég verð hér ekki leng-
ur?“ Hann minntist sjaldan á
brottför sína til þes að hryggja
Fanny ekki, en hann hugsaði
um brottförina, og sú hugsun
veitti honum fróun, er hann
minntist hættanna af sínum nú-
verandi lifnaðarháttum og
hinna sorglegu leyndarmála,
sem De Potter hafði trúað hon-
um fýrir. „Hugsaðu þér, hví-
líkum vandræðum barnið mun
valda, hvílk byrði hann mun
verða þér í framtíðinni!“
Fanny vöknaði u,m augun.
„Þér skjátlast, ástin mín.
Hann mun verða sá, sem ég get
fcalað við um þig. Hann verður
mér huggun, en einnig ábyrgð-
arauki, sem mun gefa mér þrek
til að vinna og skilja eftir hjá
mér löngun til að lifa.“
Hann hugsaði um þetta
stundarkorn, ímyndaði sér
hana aleina í húsinu.
„Hvar er litli snáðinn?*
„Iijá prammakarli í Bas-
Meudon, sem hefur tekið hann
að sér í nokkra daga. Síðan tek-
ur sjúkrahúsið við eða þá fá-
tækrahælið.“
„Jæja, farðu þá og náðu í
hann, fyrst þig langar svona
mikið til þess.“
Hún varpáði örmunum um
háls honum og lék sér allt
kvöldið glöð sem barn. Hún lék
á píanóið og söng, hamingju-
söm, full-af kæti — ummynduð.
Næsta morgun minntist Jean
á ákvörðun þeirra við Hettéma
í lestinni. Hann virtist vita um
þetta, en virtist vera ákveðinn
í, að skipta sér ekki neitt af því.
G
O
L
I
A
T