Alþýðublaðið - 08.01.1950, Qupperneq 4

4
ALfc»Yf>UBLAÐIÐ
Stmnudagur 8. janúar 1950.
Útgefandi: Alþýðuflokkurinn.
Ritstjóri: Stefán Pjetursson.
Fréttastjóri: Benedikt Gröndal.
Fingfréttir: Helgi Sæmundsson.
Ritstjórnarsímar: 4901, 4902.
Auglýsingar: Emilía Möller.
Auglýsingasími: 4906.
Afgreiðslusími: 4900.
Aðsetur: Alþýðuhusið.
Alþýðuprentsmiðjan h.f.
Lisli aiþýðonnar"
tB
ÞVÍ var af ýmsum spáð, að '
Sigfús Sigurhjartarson væri
fallinn í ónáð hjá kommún- j
istum eftir ósigurinn við al- j
þingiskosningarnar í haust og
fengi lausn í náð við bæjar-
stjórnarkosningarnar í lok
þessa mánaðar, Svo hefur þó
ekki orðið, heldur er Sigfús á-
fram í efsta sæti bæjarstjórn-
arlista kommúnista. En hann
mun hafa óskað eftir því, að
frambjóðendurnir í efstu sæt-
in yrðu ekki valdir úr hópi
áköfustu Rússadindlanna og j
Stalinsdýrkendanna og talið ’
sig eiga kröfurétt á nokkurri
íhlutun í þessu efni. Brynjólf-
ur Bjarnason mun hins vegar
hafa talið þessa kröfu Sigfús-
ar fráleita; og auðvitað mátti
hann sín meira, þegar ákvörð-
un var tekin um framboð
flokksins. Sigfús varð að gera
sér að góðu, að fá fyrir með-
frambjóðendur sanntrúaða I
Moskvukommúnista ó borð við :
Katrínu Thoroddsen, Inga R.
Helgason, Guðmund Vigfússon
og Nönnu Ólafsdóttur. Til þess
að geta gert Sigfúsi þessa póli-
tísku skapraun hikaði Brynj-
ólfur ekki við að láta sparka
af framboðslistanum þremur
fyrrverandi bæjarfulltrúum
flokksins, Bimi Bjarnasyni,
Steinþóri Guðmundssyni og
Katrínu Pálsdóttur, og Hann-
esi Stephensen var búinn
staður í sæti á framboðslist-
anum, sem er meira en von-
laust, enda mun hann teljast
til stuðningsmanna Sigfúsar.
Sama er að segja um Sigurð
Guðgeirsson. Hann er formað-
ur æskulýðssamtaka kommún-
ista; honum var holað niður
í sjötta sæti framboðslistans,
en jafnaldri hans Ingi R. Helga
son látinn skipa þriðja sætið.
Ástæðan liggur í augum uppi.
Ingi er eldheitur og árvakur
Moskvukommúnisti, en Sig-
urður Guðgeirsson er í hinni
grátt leiknu sveit Sigfúsar Sig-
urh j artarsonar.
Kommúnistar áttu fjóra full-
trúa í bæjarstjórn Reykjavík-
ur á síðasta kjörtímabili. Þar
af leitar aðeins einn endur-
kjörs. En það, sem merkilegra
er, enginn af hínum þremur
fyrirfinnst á bæjarstjórnar-
listanum, þó að þeirra sé leit-
að þar með logandi Ijósi.
Venjulegt er þó, að gamlir
bæjarfulltrúar skipi heiðurs-
sæti á framboðslista flokks
síns, þegar þeir láta.af störf-
upi í sátt og samlyndi. Hér er
því fengin vafalítil sönnun
fyrir því, að Birni Bjarnasyni,
Síeinþóri Guðmundssyni og
Katrínu Pálsdóttur hefur verið
sparkað af framboðslistanum.
Meðferðin á Katrínu er með
þeim ósköpum, að hún hefur
verið látin þakka fyrir sig í
Þjóöviljanum, en frá Birni og
og Steinþóri hefur hvorki
heyrzt stuna né hósti!
*
En Þjóðviljanum dettur svo
sem ekki í hug að segja sann-
leikann um framboð kommún-
ista við bæjarstjórnarkosning-
arnar. Hann velur framboðs-
listanum það fagra rangnefni,
að hann sé „listi alþýðu Reykja
víkur“.
Með öðrum orðum: Eftir að
búið er að sparka Birni Bjarna
syni, fulltrúa iðnaðarverka-
manna, burt af bæjarstjói'nar-
lista kommúnista og setja
Hannes Stephensen, fulltrúa
daglaunaverkamanna, í meira
en vonlaust sæti, þá velur
Þjóðviljinn framboðslistanum
það heiti, að hann sé „listi al-
þýðu Reykjavíkur“. Sigfús
Sigurhjartarson, Katrín Thor-
oddsen, Ingi R. Helgason,
Guðmundur Vigfússon og t
Nanna Ólafsdóttir eru með
öðrum orðum fulltrúar al-
þýðunnar í rússneska útibúinu
á íslandi. Og ekki nóg með
það. Þau eru betur til þess
fallin að rækja þetta hlutverk
að dómi flokkgforustunnar en
Björn Bjarnason og Hannes
Stephensen, menn, sem hafa
þó unnið fyrir sér í hópi verka-
lýðsins, enda þótt afrek þeirra
í bæjarstjórninni væru léttvæg
fyrir alþýðuhreyfinguna af
því að Kommúnistaflokkurinn
lætur sér á sama standa um
hag hennar og heill þar eins
og annars staðar.
Kommúnistar eiga megin-
fylgi sitt í Reykjavík því að
bakka, að allt of mikill hluti
verkalýðsins hefur látið blekkj
ast til þess að greiða þeim at-
kvæði. En það væri móðgun
við þessa fyrrverandi kjósend-
ur kommúnista að ætla þeim
það, að þeir kjósi í bæjar-
stjórn pólitísk fyrirbrigði á
borð við Sigfús Sigur-
hjartarson, Katrínu Thoródd-
cen, Inga R. Helgason, Guð-
mund Vigfússon og Nönnu Ól-
afsdóttur eftir að fulltrúa iðn-
t
aðarverkamanna hefur verið
sparkað burt af framboðslist-
anum og fulltrúi daglauna-
verkamanna settur í meira en
vonlaust sæti. Ekkert af þessu
fólki er ■ í tengslum við vérka-
lýðshreyfinguna í Reykjavík,
nema hvað Guðmundur Vig-
fússon hefur lifibrauð af því að
sitja í skrifstofu fulltrúaráðs
verkalýðsfélaganna í Reykja-
vík, en hann vinnur þar Kom-
tnúnistaflokknum allt það, sem
hann á annað borð kemur i
verk — en það er sem betur
fer lítið.
Það er alveg satt og rétt hjá
Þjóðviljanum, að reykvisk al-
þýða á mikið á hættu. Henni
sr brýn þörf á ríkum ítökum
X bæjarstjórn höfuðstaðarins
komandi kjörtímabil. En kom-
múnistar hafa farið að dæmi
íhaldsins og Framsóknarflokks
ins og gengið framhjá verka-
[ýðshreyfingunni, þegar þeir
ákváðu framboð sitt. Alþýðu-
flokkurinn hefur hins vegar
valið helming frambjóðenda
sinna úr hópi alþýðustéttanna,
fólk, sem fer með umboð
verkalýðsfélaganna í Reykja-
vík. Af frambjóðendunum, sem
skipa fimm efstu sætin á lista
Alþýðuflokksins, eru þrír full-
trúar alþýðustéttanna í bæn-
um, iðnaðarverkamaður, sjó-
maður og formaður fjölmenn-
asta verkakvennafélags lands-
ins. En kommúnistar hafa ekki
trúað alþýðunni fyrir einu af
fimm efstu sætunum á fram-
boðslista sínum. Svo leyfir
Þjóðviljinn sér að nefna kom-
múnistalistann „lista alþýðu
Reykjavíkur", en fer ókvæðis-
orðum um lista Alþýðuflokks-
ins. Það verður svo sem aldrej
ofsögum af því ságt, að komm-
únistar séu mikilvirkir í þjón-
ustu sinni við málstað blekk-
inganna og lyganna.
Þegar íslendingurinn mætti „mekanik“. —
Flöskumjólkin og fýluferðir húsmæðranna. —■
Fyrirspurn um Ilöfðakaupstað. — Húsnæðis-
vandræðin og úrræði þeirra, sem ætla að stofna
ný heimili.
ÞAÐ ER VÍST satt sem sagt
er, að þegar um vélar eða aðra
„mekanik“ sé að ræða, þá sé-
um við íslendingar hálfgerðir
kálfar. Alltaf þarf eitthvað að
koma fyrir þegar við förum að
fást við „mekanik“, allt gengur
vel til að byrja með en svo fer
allt í hönk. Káthrosleg er leit
rafmagnssérfræðinganna að raf
magnsdraugnum, sfem þeir finna
alls ekki, og er nú fólk farið að
standa á öndinni af spenningi
yfir því að sjá hvernig leitinni
lýkur.
LOKSINS EFTIR margra ára
bið, fiöskuskort, tappaskort,
vélaskort og allsk. skort, var
tilkynnt að nú væri allt komið i
lag, nú gætu reykvískar hús-
aæður fengið flöskumjólk. Við
það hækkaði mjólkin í verði,
bví að það kostar mikið að hafa
,,mekanik“, húsmæðurnar urðu
að kaupa flöskur og þær urðu
að vera þvegnar, nú var hægt
að geyma brúsana og auka
hreinlætið. En gleðin stóð
skamma stund og alltaf við og
við undanfarið hafa húsmæð-
urnar orðið að fara tvær ferðir
eftir mjólkinni sinni á hverjum
degi.
S
s
s 5
s
Bráðabirgðalausnin‘ og Jrambúðarlausniu’ \
VIÐ UMRÆÐURNAR í neðri
deild alþingis í vikunni, sem
Ieið, um „bráðabirgðalausn"
Ólafs Thors á vandamálum
bátaútvegsins, voru af Stef-
áni Jóh. Stefánssyni lagðar
spurningar fyrir hinn nýja
forsætisráðherra um það,
hvernig á því stæði, að ekki
væru nú þegar Iagðar fyrir
alþingi þær tillögur til
„frambúðarlausnar“ á þess-
um vandamálum, sem forsæt
isráðherrann væri alltaf að
boða og vitna í. Benti Stefán
Jóhann á, að ekki væri ann-
að heyranlegt, en að þessar
tillögur væru þegar formað-
ar, og spurði, hvernig á því
stæði, að frestað væri að bera
þær fram, — hvort það stæði
máske eitthvað í sambandi
við bæjarstjórnarkosningarn-
ar?
ÓLAFUR THORS gat að síð-
ustu ekki varizt því, að láta
nokkuð uppi um þessa „fram
búðarlausn“ sína, og viður-
kenndi hann, að hún, myndi
verða falin í annað hvort svo
kallaðri verðhjöðnun eða
gengíslækkun; og er hann þá
lukkulega kominn inn á þær I
leiðir, sem „vínir“ hans í
Framsóknarflokknum heimt-
uðu fyrir kosningar í haust.
Og skilja menn nú miklu bet-
ur en áður, hvers vegna
Sjálfstæðisflokkurinn hefur
ákveðið að fresta því, að bera
fram tillögus sínar um slíka
„frambúðarlausn" og valið
þann kost, að beita sér aðeins
fyrir ,,bráðabirgðalausninni“
í bili. Bæjarstjórnarkosning-
ar eru nefnilega fram undan;
og það þykir ekki sigurstrang
Iegt fyrir Sjálfstæðisflokk-
inn, að bjóða fyrir þær upp
á verðhjöðnun, þ. e. stórkost-
lega stýfingu kaupgjaldsins,
eða gengislækkun, þ. e. stór-
hækkað verð á öllum inn-
fluttum vörum, mjög senni-
lega samfara lögbindingu nú-
verandi kaupgj alds.
EN AÐ VÍSU felast í frum-
varpi því „til bráðabírgða", er
nú hefur verið lagt fyrir al-
þingi, ákvæði, sem hljóta að
verka alveg sem stórkostleg
gengislækkun, 'ef til fram-
kvæmda koma; en það eru á-
kvæðin um söluskattinn, sem
á að hækka úr 6% upp í
30% af tollverði allrar inn-
fluttrar vöru, að viðbættum
aðflutningsgjöldum og áætl-
aðri álagningu, 10%, ef lög-
gjöf, sem ,,að dómi ríkis-
stjórnarinnar“ felur í sér
frambúðarlausn, hefur ekki
verið samþykkt af alþingi
fyrir febrúarlok. Er því borið
við, að slík hækkun sölu-
skáttsins sé nauðsynleg til
tekjuöflunar, svo að ríkissjóð
ur fái risið undir auknúm ut-
gjöldum vegna hins hækkaða
fiskábyrgðarverðs. En raun-
ar sýndi Emil Jónsson fram
á það í umræðunum í neðri
deild um „bráðabirgðalausn-
ina“, að til að standast
straum af þeim útgjöldum
þyrfti ríkissjóður ekki að afla
nema 20 milljóna í auknum
tekjum; en tekjur af hinni
fyrirhuguðu hækkun sölu-
skattsins myndu hins vegar
nema hvorki meira né minna
en 60 milljónum!
ÞAÐ KEMUR náttúrlega ekki
til mála, að Alþýðuflokkur-
inn fallist á slíka hækkun
söluskattsins; enda myndi
hún, ef til framkvæmda
kæmi í marzbyrjun, raun-
verulega jáfngilda stórkost-
legri gengislækkun með því
sem henni fylgir: stórhækk-
uðu verði á öllum innfluttum
nauðsynjum almennings. Al-
þýðufloltkurinn vill stuðla að
því, að bátaútvegurinn sé
styrktur svo að hann geti
hafið veiðar, og ríkissjóði sé
gert unnt að rísa undir aukn-
um útgjöldum af ráðstöfun-
um í því skyni. En hann mun
berjast harðlega gegn hvoru,
sem er: dulbúinni gengislækk
un bráðabirgðalausnarinnar,
og viðurkenndri gengislækk-
un frambúðariausnarinnar.
Slökkviliðið kvatl
út í gærdag
SLÖKKVILIÐIÐ var í gær
kvatt að Skipholti 27. Hafði
þar kviknað í út frá röri, en
eldurinn varð fljótt slökktur
og skemmdir urðu litlar.
HÚSMÆÐURNAR fara með
flöskurnar sínar á hverjum
degi, en oft kemur það fyrir að
engin flöskumjólk er til svo að
bær verða að fara heim aftur
með tómu flöskurnar, þvo brús-
ann og fara aftur til að fá
mjólk í hann. Nú eru þær farn-
ar áð tala um, að bezt sé að
fara bæði með flöskur og brúsa
svo að þær þurfi ekki að fara
nema eina ferð eftir mjólkinni.
Fólk er orðið sárgramt út af
þessu, en ekbert dugir. Við
stöndum svona yfirleitt í stöðu
okkar þegar um ,,mekanik“ er
að ræða.
UNGIR MENN, sem hafa hug
é að stofna heimili en hafa eng-
ín -tök á því hér í bænum vegna
húsnæðisvandræðanna, hugsa
ýmsir um að reyna að stofna
sér heimili utan Reykjavíkur.
Einn þeirra skrifar mér bréf og
Gpyrst fyrir um Höfðakaupstað,
Ekilyrði þar fyrir atvinnu, hús-
næðismál og annað. Það er of
langt mál að gefa upplýsingar
hér að lútandi í pistli mírum í
dag, en ég get gefið honum þær
upplýsingar, að sérstök nefnd
starfar að þessum málum og er
Hörður Bjarnason skipulags-
stjóri formaður hennar.
EN AF ÞESSU TILEFNI vil
ég bæta þessu við. Húsnæðis-
vandræðin hér í Reykjavík eru
nð því leyti óeðlileg, að hingað
flyzt of mikið af fólki, sem ekki
getur fyrirfram tryggt sér at-
vinnu eða húsnæði. Vel má
vera, að það fari úr lítilli at-
vinnu og lélegu húsnæði, en ef
það á börn, er það ábyrgðar-
ieysi að flytja inn í algera ó-
vissu. •
ÞAÐ ER ÞVÍ sjálfsagt fyrir
ung hjón að gera tilraunir 'til
þess að skapa sér heimili ann-
ars staðar en í Reykjavík ef
Ekilyrði eru þá til þess, og sann-
leikurinn er sá, að maður er
hamingjusamur þar sem mað-
ur hefur svo mikla vinnu að hún
nægi til að framfleyta sér og’
sínum og húsnæði við hitt hæfi,
ef þá ekki óhöpp steðja að. Það
er alveg víst að húsnæðisl eysið
lagast ekki hér í Reykjavík
fyrst um sinn. Og það er betra
að fará burt. úr Reykjayík en
að eiga það á hættu að búa við
hörmungar húsnæðisvandræð-
anna með konu og börn.
Hannes á horninu.
íngar a
STJÓRN Theothoclesar sór
embættiséið sinn í Aþenu í
gær, og jafnframt var tilkynnt,
að alménnar kosningar skuli
fara fram á Grikklandi 10.
febrúar.
Hinn nýi forsætisráðherra
Grikkja er konungssinni og
hefur að undanförnu verið for-
seti gríska þingsins. Hinir ráð-
herrarnir eru flestir embættis-
menn.