Alþýðublaðið - 11.01.1950, Blaðsíða 3

MiSvikuetagur 11. janúar 1950.
ALÞÝÐUBLAÐIÐ'
s
FRÁ MORGNi IIL KVOLDS j
I DAG er miðvikudagurinn
11. janúar. Látinn Magnús lög-
maður Ólafssón árið 1800. Ruhr
héraðið hernumið árið 1923.
Sólarupprás er kl. 10.05. Sól-
arlag verður kl. 15.07. Árdegis-
háflæður er kl. 10.20. Síðdegis-
háflæður er kl. 22.55. Sól er
hæst á lofti í Rvík kl. 12.36.
Næturvarzla: Lyfjabúðin Ið-
unn, sími 1911.
Næturakstur: Bifreiðastöð
Hreyfils, sími 6633.
Flugferðir
FLUGFÉLAG ÍSLANDS: Gull-
faxi kemur frá Kaupmanna-
höfn og Prestvík um kl. 17.
Skipafréttlr
Búrarfoss fór frá La-Rochelle
í Frakklandi 9.1. til Boulogne.
Dettifoss kom til Siglufjarðar
9.1, fer þaðan í dag 10.1. til Dal
víkur og Akureyrar. Fjallfoss
£er frá Kaiipmannahöfn í dag
10.1. til Gautaborgar og Leith.
Goðafoss átti að fara frá Rott-
erdam 9.1. til Hull. Lagarfcss
er á ísafirði, fer þaðan í dag
10.1. til Skagastrandar. Trölia-
foss fór frá Siglufirði 31.12.
væntanlegur til New York 11.1.
Vatnajökull fór frá Vestmanna-
eyjum 2.1. til Póllands. Katla
kom til Reykjavíkur 9.1. frá
New York.
Hekla er í. Reykjavík og fer
þaðan 12. þ. m. ausur um land
til Siglufjarðar. Esja fór frá
Patreksfirði kl. 9 í gærmorgun
á norðurleið. Herðubréið var í
Vestmannaeyjum í gær. Skjall-
foreið er í Reykjavík. Þyrill kom
til Reykjavíkur ,í gær.
Skemmtanir
KVIKMYND AHÚS:
Austurbæjarbíó (sími 1384):
„Mýrarkotsstelpan“ (sænsk).
Margareta Fahlén, Alf Kjellin.
Sýnd kl. 7 og 9. „Litla stúlkan
í Alaska“ (amerísk). Sýnd kl. 5.
Gamla bíó (sími 1475): —
„Fyrirmyndar éiginmaður“
(ensk). Paulette Goddard,
Michael Wilding og Hugh Willi
ams. Sýnd kl. 5, 7 og 9.
Hafnarbíó (sími 6444): —
■ „Ellkrossinn“ (amerísk). Hank
Úfvarpsskák.
1. borð: Hvítt: Reykjavík, Jón
Guðmundsson og Konráð Árna-
son. — Svart: Akureyri: Jón
Þorsteinsson og Jóhann
Snorrason.
abcdefgh
mrrn^m wé
\±m mrwm «
22. Hcl—fl
23. Bd2—e3
24. Rf3—g5t
.25 Be3 x g5
26. Bg5—d2
27. Rc4.xe5
28. Re5 x f7
29. He4—e5
30. Rf7—g5f
Da7—c5
Dc5—b5
Be7XRg5
Hd8—h8
Rc6 x e5
Hd7 x d2
Hh8—f8
Hd2—d5
Kh7—h8
Verkatnannaíélagið Dagsbrún.
Tillögur uppstillingarnefndar um stjórn, trúnaðarráð
og aðrar trúnaðarmenn félagsins fyrir árið 1950, liggja
frammi í skrifstofu félagsins frá og með 12. þ. m.
Aðrar tillögur, er fram kynnu að koma, þurfa að ber-
ast skrifstofu félagsins fyrir kl. 6 e. h. föstudaginn 13.
þ. m.
Félagsmenn eru minntir á að aðeins þeir, sem eru
skuldlausir fyrir árið 1949 hafa kjörgengi og kosninga-
rétt. Skuldugir félagsmenn öðlast réttindi um leið og þeir
greiða skuldir sínar.
Kjörstjórnin.
nn nua siq unair
1 besi
Þátttakan virðist ætla að verða mon
mefri en nokkru sinni áður.
Jón Sveinsson.
í samfelldri kvöldvöku útvarps
ins í kvöld verður meðal ann-
ars lesið úþp úr ritverkum Jóns
Sveinssonar.
20.30 Samfeld kvöldvaka: Úr
ritverkum Jóns Sveins-
sonar (Nonna). — Tón-
leikar.
22.10 .Danslög (plötur).
22.30 Dagskráflok.
Daniels, Virgina Patton. Sýnd
kl. 5, 7 og 9.
Nýja bíó (sími 1544): —
„Týndi erfinginn“. Valetine
Dyall, Julia Lang. Sýnd ld. 5, 7
og 9.
Stjörnubíó (sími 81936): —
„Tarzan í gimsteinaleit“ (ensk).
Herman Brix, Ula Holt, Frank
Baker, Louis Sargent. Sýnd kl.
5, 7 og 9.
Tjarnarbíó (sími 6485): —
„Sagan af A1 Jolson“ (amerísk).
Larry Parks, Evelyn Keyes. —
Sýnd kl. 9. „Var Tonelli sek-
ur?“ (þýzk). Ferdinand Marian,
Winnie Markus. Sýnd kl. ,5 og 7.
Tripolibíó (sími 1182): —
„Málverkastuldurinn", amerísk.
Pat O’Briem, Claire Trevor,
Ilerbert Marshall. Sýnd kl. 7 og
9. „Gög og Gokke“. Sýnd kl. 5.
Bæjarbíó, Hafnarfirði (sími
9184): „Konungur Konung-
anna“. Sýnd kl. 6 og 9.
Hafnarfjarðarbíó (sími 9249):
„Kona biskupsins” (amerísk).
Gary Grant, Loretta Young og
David Niven. Sýnl kl. 7 og 9.
LEIKHÚS:
Óperettan Bláa. kápan verður
sýnd kl. 8 í Iðnó. Leikfélag
Reykjavíkur.
B AMKOMUHÚS:
Hótel Borg: Hljómsveit leik-
ur frá kl. 9 síðd.
Ingólfscafé: ‘ Hljómsveitin
leikur frá kl. 9.30 síðd.
Or öiSum áttum
Gjafir BÆR: Hilmar S. Hálf-
dansson kr. 10. Bragi Þórðarson
10. Ormar Þór Guðmundsson
10, Guðjónína Sigurðarlóttir
10. Bergur Óskarsson 5. Birgir j
Guðbrandsson 5. Valdimar Her- |
geirsson 1Ó. Ingi Þór Stéfánsson •
10. Steinar Þorfinnsson 10.1
Svava Sigurjönsd. Hanson 5.
Adeline D. Andersen 5. Guðrún
Birna Hannesdóttir 10. Guðlaúg
Einarstíóttir 10. Þóra K. Filipp-
usdóttir 5,00.
iYrrrrrrrrr/TrríT^T^
ÚlbrelSIS
álþýðublaSlð!
EFTÍRFARANDÍ GREIN um vetrarsíldveiðar NorS-
manna hefur AlþýðublaSinu borizt frá uorskum blaða-
manni, Bjarna Strand að nafni, en hann starfar við
„Bergens Arbeiderblad“.
BJÖRGVIN í janúar.
UNDIRBÚNINGUR að vetr-
arvertíðinni hefur staðið yfir
undanfarnar víkur, og bráðum
verður „sjóorustan mikla“ í
íullum gangi úti fyrir norð-
vesturströnd Noregs. Þetta er
r.ami herleiðangurinn ár eftir
ár, eftir að von er á vetrar-
cíldinni, og þó er hann alltaf
nýr og raunverulegur rniðdep-
ill athafnalífsins. Um 300
Bnurpunótabátar og fleiri
hundruð reknetabátar eru um
þessar mundir komnir til Ála-
sunds, albúnir á veiðar, og bíða
þess aðeins, allir sem einn, að
gefið sé merki um „áhlaup“.
Það var sannkallað líf í tusk
unum kringum jólin í Hauga-
sundi, Björgvin og Álasundi,
og' raunar hefur fólkið
látið hendur standa fram úr
ermum við undirbúning ver-
tíðarinnar frá því snemma í
haust. Aldrei hefur verið jafn-
mikill úndirbúningur undir
nokkra síldarvertíð og nú, og
aldrei fyrr höfum við verið
jafnvel undir það búnir, að
ausa upp „silfri hafsins“
og .við þessi áramót.
Það er alltaf einkennandi og
sérstakur blær yfir norsku
fiskibæjunum, þá er vetrar-
síldyeiðarpar hefjast. Það er
eins og.þa.ð,-.sé atómorka í öll-
um hreyfingum og athöfnum
fólúsins, og þetta nær til f-leiri
en þeirra, sem sjóinn stunda.
Það er eins og allir séu yfir-
spenntir út af síldinni, jafnvel
þeir, sem hvorki þekkja haus
né sporð.á fiski.
Og umræðuefni fólksins er
þetta: Hvernig gengur nú ver-
tíðin? Verður síldin eftirlát við
sjómennina9 Verða góðar
gæftir? Verðum við nú ekki
fyrir töfum og tjóni af lönd-
unarstöðvunum og öðru slíku?
Þessu getur að sjálfsögðu
enginn svarað. Ög máltækið
segir: „Da.g skal að kvöldi
lofa“.
STÆRRI FLOTI EN NOKKRU
SINNI FYRR.
Eitt svar liggur þó í augum
uppi: Aðstæðurnar til síldveið-
anna eru nú betri en nokkru
r.inni fyrr, og aldrei í sögunni
hefur . flotinn. verið jafnstór og
nú. Ménn eru því bjartsýnir
um framtíðina. Að vísu liggja
enn 350 smálestir af saltsíld í
Þýzkalandi frá fyrri vertíð, en
í ár verður framleiðslan líka
fyrst óg fremst miðuð upp á
síldarolíu og síldarmjöl.
Vandamáiið rneð nýtingu
aflans er nú ekki það.sama og
fyrstu árin eftir stríðið. En þá
töpuðum við miljónum króna
á dag vegna verksmiðjuskorts.
Vetrarsíldveiðin 1948 var
met, en þá öfluðust 8,9 miUj-
ónir hektólítra, að verðmæti
130 milljónir króna. Á því ári
voru líka einmunagóðar gæft-
ir, og ævintýrið úti fyrir
ströndum Noregs varð víð-
áeíst í Þórscafé við Hverfisgötu í kvöld kl. 20.
Verður þá keppt í undanrásum. Keppt verður til úrslita
á sama stað' n. k. sunnudag kl. 13.
Síjórn Skásambaruls íslands.
frægt. Þangað komu erlendir
fréttaritarar og Ijósmyndarar,
og langar greinar um síldveið-
arnar birtust í blöðum út um
allan heim.
En síldarvertíðin í fyrravet-
ur var einnig með bezta móti.
Þá komst aflinn upp í 6 millj.
hektólítra og verðmæti hans
var um 90 milljónir norskra
króna. Vetrarsíldin var því ná-
lega þriðji partur af öllum
sjávarafurðum Norðmanna það
ár.
Það er varla hægt að segja
með vissu nú, hve mörg skip
taka þátt í síldveiðunum í ár,
en síðar verður að sjálfsögðu
hægt að fá heildaryfirlit um.
það. Þó er þegar vitað, að ekki
færri en 140 bátar frá Álasundi
verða á snurpu, og um 160 frá
Rogalandi og Hörðalandi. Það
er einnig örðugt að segja með
vissu, hve mikill hluti aflans
verður bræddur, saltaður eða
fluttur út sem síldarmjöl, en
það er vitað, að mun minna
verður saltað nú en áður. Síld-
arlýsið er hin. eftirsótta vara,
og enn virðist markaðurinn
fyrir það vera ómettanleg hít,
bæði innan og utan lands.
Um þessar mundir standa 72
síldarverksmiðjur tilbúnar til
vinnslu, allt norðan frá Öks-
fjörd suður til Egersund. Þess-
ar verksmiðjur eiga að geta
brætt samtals 120 000 hektó-
lítra á sólarhring. Nýjasta
verksmiðjan er „Norges Silde-
fialslags fabrikk“ í Heröy á
Sunnmæri. Þessi verksmiðja er
stærsta sinnar tegundar, og
mun vera álíka stór qg stærstu
síldarverksmiðjur Japans.
Allar eldri verksmiðjurnar
hafa verið endurnýjaðar og
endurhættar eftir stríðið, svo
að nú ættu ekki lengur að
hljótast slík vandræði af verk-
pmiðjuskortinum og árið 1947,
þega'r við töpuðum tvo fyrstu
daga vertíðarinar um 5 millj.
króna verðmætum vegna þess,
að verksmiðjurnar afköstuðu
ekki nándar nærri því, sem til
þeirra barzt. Og það eru ekki
einungis verksmiðjurnar sjálf-
ar, sém hafa verið stórendur-
bættar; öll vinnuskilyrði og
löndunartæki eru nú full-
komnari en verið' hefur. Urn
borð í bátunum eru sogþump-
ur, sem soga hinn glitrandi,
Gilfraða fisk upp úr vörpun-
um.inn í bátana, og úr þeim
aftur upp í þrænnar.
Að lokum má nefna eina
nýjung í sambandi við síld-
veiðarnar, en það er .síldar-
verksmiðjuskipið „Clupea“
(sbr. ,,Hæring“. •— Þýð.). Þetta
er fyrsta raunverulega fljót-
andi síldarverksmiðjan, sem
'Norðmenn hafa eignazt.
„Clupea“ var áður flutninga-
r>kip, en var endurby.ggt og út-
búið fullkomnustu síldar-
vinnsluvélum, og afkasta þær
um 4000 hektólítrum á dag.
Þessi fljótandi síldarverk-
smiðja skoðast fyrst um sinn,
sem nokkurs konar tilraun.
En „Clupea“ er prófsteinn,
gem getur orðið afgerandi fyr-
ir norska síldveiði í framtíð-
ínni. Maður getur t. d. hugsað
sér, að fljótandi síldarverk-
emiðja geti haft mikla þýð-
ingu á svæðihu frá Líðandis-
nesi og aílt inn í Oslófjörð,
: þar sem enn í dag vantar síld-
! arverksmiðjur. Síldargöhgur
! eru líka reikular og óútreikn-
; anlegar, og með tilliti til þess
■ getur þessi færanlega vei'k-
■ smiðja haft stórkostlega þýð-
' ingu.
Upp á s'ökastið hefur líka
verið um það rætt, hvort ekki
væri hugsar.legt að , veiða
rnætti vetrarsíld eða vorsíld
Framhald á 7. Siíðu.