Alþýðublaðið - 02.03.1950, Qupperneq 6

'ALÞÝÐUBLAÐIÐ
Fimmíudagui 2. marz 1950.
Umræðurnar um vantraustið í gær
Framh. af 1. síðu.
ræðu sinni með þeim ummæl-
um, að Sjálfstæðisflokkurinn
hefði von um, að vel rættist
úr um afgreiðslu og fram-
kvæmd hins „mikla máls“ —
gengislækkunarinnar.
RÖK ALÞÝÐUFLOKKSINS.
Stefán Jóh. Stefánsson
og Emil Jónsson gagnrýndu
harðlega gengislækkunar-
frumvarpið og lýstu yfir
því, að Alþýðuflokkurinn
myndi greiða atkvæði gegn
því, enda þótt einhverjar
Ieiðréttingar fengjust á á-
göilum þess, þar eð hann
væri mótfáíliim aðalatrið-
um frumvarpsins, gengis-
lækkuninni og kjaraskerð-
ingunni. Boðaði Stefán Jó-
hann, að Alþýðuflokkurinn
gæti ekki tekið þátt í neinni
ríkisstjórn, er beitti sér fyr-
ir gengislækkun og hvorki
veitt slíkri stjórn stuðning
né hlutleysi. Hann sagði,
að Alþýðuflokkurinn hefði
lýst yfir því, þegar íhalds-
stjómin tók við völdum, að
hann gerði hvorki að styðja
hana né veita henni lilut-
Ieysi, en myndi dæma hana
efíir verkum hennar. Nú
væri gengislækkunarfrum-
varp hennar komið fram,
og þess vegna hlyti Alþýðu-
flokkurinn að greiða van-
traustsíillögunni atkvæði,
því að með þessu frumvarpi
beitti stjórnin sér fyrir þeim
ráðstöfunum í dýrtíðar-
málunum, sem Alþýðu-
fiokkurinn hefði fyrir
löngu lýst sig andvígan.
Stefán Jóhann sagði, að Al-
þýðuílokkurinn greiddi at-
'kvæði með vantraustinu á allt
öðrum forsendum en Fram-
sóknarflokkurinn. — Alþýðu-
fiokkurinn er á móti géngis-
lækkun og tekur því afstöðu
gegn ríkisstjórn, sem ber fram
gengislækkunarfrumvarp. —
Framsóknarflokkurinn vill
hins vegar fella ríkisstjórnina
til þess að eiga hægara um vik
að komast í stjórri með íhald-
inu og framkvæma gengis-
lækkunina ásamt því.
Emil Jóíisson taldi, að
vaníraustið væri fram kom-
ið með furðulegam hætti.
Fyrir Framsóknarflokknum
vekti að berja Sjálfstæðis-
flokkinn til pólitískra ásta.
Afstaða Aíþýðuflokksins tiJ
vantraustsins mótaðist hins
vegar af gengislækkunar-
frumvarpinu. Kvað Emil
það út af fyrir sig einstakt,
að fram væri borið mál á
borð við gengislækkun án
þess að tryggja því fyrir-
fram meirihluta. Það væri
þó áukaaíriði. Mestu máli
skipti efni og tilgangur hins
fram komna frumvavps.
Ræddi Emil síðan frum-
varpið í heild og einstök at-
riði þess og tætti það i
sundur. Færði hann ótal rök
að því, hversu misskipt væri
byrðum þeim, sem Iagðar
verða á þjóðina með frum-
varpinu, en kvað það eng-
um vafa bundið, að hér væri
ekki um að ræða neina
frambúðarlausn á vanda-
málum atvinnuveganna.
BREYTINGARTILLAGAN.
Einar Olgeirsson bar fram
breytingartillögu við van-
trauststillöguna, en þar var
svo fyrir mælt, að vantraustið
væri fram borið vegna gengis-
lækkunarfrumvarpsins. Hafði
tillaga þessi þau áhrif, að allir
þingmenn Framsóknarflokks-
ins hröðuðu sér út úr þing-
salnum eins og skelkaðir fugl-
ar. Gaf forseti stutt hlé til þess
að þingflokkarnir gætu skotið
á stuttum fundi áður en at-
kvæðagreiðslan fór fram. Féllu
atkvæði um breytingartillög-
una þannig, að þingmenn
Framsóknarflokksins greiddu
atkvæði gegn henni, þingmenn
Alþýðuflokksins og kommún-
ista með henni, allir nema
einn, en þingmenn Sjálfstæðis-
flokksins sátu hjá og einn var
fjarverandi.
Kom vantrauststillagan sjálf
því næst til atkvæða og var
samþykkt með 33 atkvæðum
gegn 18.
Hann les
ÁlfSlÉliII
og alls konar
samningagerðir.
SALA og SAMNINGAR
Aðalstræti 18.
Sími 6916.
Hlsirik Sv. Björtissdl
hdi.
Málflutningsskrifstofa.
Austurstr. 14. Sími 81530.
hann varla reynast auðveldari
en féhirðirinn. Og enn mundi
hann ekki hafa neinar sannanir
fyrir því, að saga hans væri
sönn. Já, jafnvel þó að honum
tækist að sannfæra skipstjór-
ann um það, að hann væri
hvorki drukkinn né geggjaður,
rnundi hann fá sama svarið og
hjá féhirðinum: „Engum mun
takast að ráða yður af dögum á
þessu skipi. Hér eru of margir
um borð til þess að það væri
hægt.“
Of margt fólk um borð. Þeir
þekktu Banat ekki. Maður, sem
hafði um hábjartan dag gengið
rakleitt inn til lögregluforingja
og skotið hann til bana og einn-
ig konu hans, og síðan labbað
út eins og ekkert væri um að
vera, léti sér ekki allt fyrir
brjósti brenna. Hann myndi
ekki vera auðveldur viðureign-
ar. Það hafði áður komið fyrir,
að farþegar höfðu horfið af
skipum úti í hafi. Stundum
hafði lík þeirra rekið upp á
ströndina og stundum ekki.
Stundum hafði verið hægt að
skýra hvarf þeirra og stundum
ekki. Hvernig yrði hægt að
skýra hvarf ensks vélfræðings,
sem auk þess hafði komið ein-
kennilega fram um borð gagn-
vart monsieur Mavrodopoulos,
grískum verzlunarmanni? Það
yrði ekki mikill vandi að finna
sennilega skýringu. Jafnvel
þó að lík enska vélfræðingsins
skolaði á land áður en sjórinn
hefði gert það óþekkjaniegt, og
sýnt þætti, að hann hefði verið
dauður áður en hann kom í
sjóinn, hver gat þá sannað það,
hver hefði átt að ráða hann af
dögum? Nei, það yrði ekki létt
að sanna neitt á Mavradopou-
lus, jafnvel þó að til hans næð-
los, jafnvel þó að til hans næð-
hvergi nálægur, heldur aðeins
askan af vegabréfi hans. Nei,
þetta var ekki svo Qinfalt.
Honum datt í hug símskeyt-
il, sem hann hafði sent um
daginn frá Aþenu. „Kem heim
á mánudag,“ hafði hann sagt í
því. Heim á mánudag! Hann
leit á reifaða höndina og
hreyfði fingurna. Á morgun
gat þessi hönd verið dauð eins
og hann allur, hann, sem kall-
aði sig Graham. Stephanie
mundi verða sorgbitin. Fregn-
in um dauða hans mundi koma
yfir hana eins og reiðarslag; en
hún mundi samt ná sér fljótt.
Hún var rólynd kona og skyn-
söm. Því miður mundi hann
ekki skilja mikið eftir handa
henni. Hún yrði neydd til að
selja húsið. Hann hefði átt að
líftryggja' sig fyrir hærri upp-
hæð. Bara að hann hefði grun-
áð það, hvað fyrir honum ætti
að liggja. En vitanlega gat hann
ekki grunað neitt. Hann hafði
ekki einu sinni dreymt um
svonalagað. Og hvað átti hann
þá að vera að strita við að
borga mikla peninga í líftrygg-
ingu fyrir sig? Jæja, hann gat
bara vonað, að þetta tæki ekki
langan tíma og að hann fyndi
ekki mjög mikið til. Hann var
hræddur við mikinn sársauka.
Hann skalf og fór aftur að
bölva. En svo stóð hann aftur
skyndilega á fætur. Hann mátti
ekki gefast svona gjörsamlega
upp. Hann varð að halda sjálfs-
bjargarviðleitninni, varð að
finna einhverja leið út úr ó-
göngunum, ekki aðeins vegna
sjálfs sín, heldur líka vegna
Stephanie. Hann hafði líka sitt
starf að vinna. „Óvinir lands
þíns óska einskis frekar en að
þegar snjóa leysir og ísa og
regntíminn byrjar, þá verði
flotastyrkur Tyrkja nákvæm-
lega sá sami og hann er nú.
Þeir munu einskis svífast til
þess að koma þessu fram^." Já,
einskis svífast. Að baki Banats
stóð þýzki njósnarinn í Sofíu
og bak við hann Þýzkaland og
nazisminn. Já; hann varð að
finna einhverja leið út úr
þessu. Ef aðrir Englendingar
urðu að berjast fyrir land sitt
og lpta lífið fy-rir það að lok-
um, þá var honum ekki vand-
ara um en þeim. Ef þeir gátu
barizt og sigrað fjandmennina,
átti hann þá ekki að minnsta
kosti að berjast til úrslita en
bíða ekki ósigur aðgerðalaus?
Og þá minntist hann einnig
annars, sem Haki hershöfðingi
hafði sagt. „Aðstaða yðar er
það betri en hermannsins, að
þér þurfið aðeins að hugsa um
að verja sjálfan yður. Þér
þurfið eidti að berjast á opnum
vettvangi. Þér getið flúið,
skotizt undan fjandmönnun-
um, án þess að það verði litið á
yður sem hugleysingja.“
Jæ-ja, en hann gat nú ekki
lagt á flótta af þessu skipi.
Hann gat bara haldið kyrru
fyrir 1 þessum klefa, látið færa
sér allan mat og haft dyrnar
aflæstar öllum stundum.
Hann gat varizt héðan, ef í það
færi. Já; drottinn minn dýri!
Nú mundi hann það Hann
hafði fengið skammbys’su hjá
Kopeikin.
Hann hafði látið hana með
fötunum í töskuna sína. Nú
þakkaði hann sínum sæia fyrir
að hafa ekki neitað að taka við
henni. Hann fann skammbyss-
una, horfði á hana og vóg hana
í hendi sér.
Byssa hafði alltaf verið í
augum Grahams vélrænn hlut-
ur. Það var hægt að styðja á
gikkinn, um leið fór véþn í
gang og út um hlaupið þaut.
kúla — og það var um að gera
að hitta beint í mark, þá vár
byssan vel gerð og skotmaður-
inn hæfur til þess að fara með
hana. Hann var vélfræðingur,
sérfræðingur í byssum, og
hafði góða þekkingu á öllu,
sem að þeim laut. Hvernig átti
hann nú að knýja sjálfan sig
til að fara að líta öðru vísi á
þessi tæki. Hann starði á byss-
una. Hún varð nú allt annað og
meira í huga hans en áður
hafði verið. Hann sá nýtt tæki
í hendi sér og hann varð næst-
um því smeykur við það. Allt
af hafði hann gert grein fyrir
byssum og útbúnaði þeirra
með tölum og teikningum og
aldrei hugsað mikið út í það,
hvernig ætti að beita þeim í
einstökum atriðum eða hvaða
tjóni þær gætu valdið Þetta
var ákaflega erfitt. Einkenni-
leg tilfinning’ kom yfir hann,
tilfinning, sem hann hafði
aldrei fyrr orðið var við.
Byssan í hendi hans varð allt
annað og meira en allar aðrar
byssur, sem hann hafði hand-
leikið. Hann fann í fyrsta skipti
á ævinni einhvern skyldleika
milli hennar og mannslíkam-
ans. Ef til vill var hægt að
skjóta meði henni á þrjátíu
metra færi eða svo. Það þýddi,
að hann mundi geta séð andlit
þess manns, sem hann yrði að
skjóta á; já, bæði á unöan og
eftir. Hann mundi bæði sjá og
heyra dauðaangist hans Hann
gat ekki hugsað um - heiður
eða sigurgleði með byssu í
hendinni, .hann gat aðeins
hugsað um það, að annað hvort
yrði.hann að skjóta fjandmann
sinn eða að leyfa honum að
skjóta sig. Hér var ekki nema
um tvennt að velja. Hann hélt
iífa eða dauða í hendinni. Og
það, sem réði úrslitum, var ör-
lítil vél, sem hann átti að hafa
sérþekkingu á.
Hann hafði aldrei skotið af
byssu fyrr með vinstri hendi,
aldrei eiginlega haldið á byssu
með vinstri hendi. Fyrir ofan
gikkvarann hafði verið seít með
stálstimpli „Búið til í U.S.A.“,
og enn fremur stóð þar nafn á
ritvélasala. Hann skoðaði byss-
una í królt og kring, opnaði
skothylkið, leit inn í hlaupið,
strauk hana aftur og fram.
Hann vildi kynnast þessu dráp-
tóli sem allra bezt., Ef til vill
mundi það bjarga lífi hans.
Honum leið nú heldur betur.
Það var víst rétt, að Banat væri
manndrápari að atvinnu, en
það hlaut að vera hægt að
skjóta hann til bana eins og
aðrar manneskjur. Aðalatriðið
fyrir hann var að verða fyrri
til. Já, það var alltaf rétt að
líta á hlutina frá eigin sjónar-
miði og mikla ekki fyrir sér y'f-
irburði fjandmannsins. Banat
hafði mistekizt í Istanbuþ og