Alþýðublaðið - 04.05.1950, Blaðsíða 3

Fimmtudagur 4. maí 1950
ALÞYÐUBLAÐIO
3
FRÁ MORGNITIL KVÖLÐS
f DAG er fimmtudagurinn 4.
maí. Fæddur Sienkiewicz rit-
höfundur árið 1846 (höfundur
Quo vadis?). Lúther fer . til
Wartburgar árið 1521. Lýðveldi
stofnað í Frakklandi 1848.
Sólarupprás var kl. 4.52. Sól-
arlag verður kl. 21.59. Árdegis-
háflæður er kl. 7.50. Síðdegis-
háflæður er kl. 20.15. Sól er
hæst á lofti í Rvík kl. 13.24.
Næturvarzla: Lyfjabúðin Ið-
unn, sími 1911.
Flugferðir
FLUGFÉLAG ÍSLANDS: Gull-
faxi fer til London kl. 10 f. h.
Kemur aftur í kvöld og fer
síðan til Halifax.
LOFTLEIÐIR: Geysir fer frá
Kaupmannahöfn til London
og kemur heim í kvöld.
AOA: í Keflavík kl. 4.25—5.10
í fyrramálið frá New York,
Boston og Gander til Óslóar,
Stokkhólms og Helsingfors.
Skipaíréttir
Laxfoss fer frá Reykjavík kl.
14.30. Frá Borgalnesi kl. 19, frá
Akranesi kl. 9.
Hekla fór frá Reykjavík kl.
21 í gærkvöld vestur um land
til Akureyrar. Esja er á leið frá
Austfjörðum til Akureyrar.
Herðubreið var á Bakkafirði í
gærmorgun. Skjaldbreið fer frá
Reykjavík kl. 12 á hálegi í dag
til Snæfellsneshafna, Gilsfjarð-
ar og Flateyjar. Þyrill var í
Hvalfirði í gær.
Blöð og tsmarlt
Hvöt, tímarit Sambands bind
índ.isfélaga í skólum, aprílheft-
ið, e rnýkomið út. Efni: Um á-
fengisbann, eftir Jón Böðvars-
son, Poeta Corner eftir Arnþór,
Bridgeþáttur, Um Neanderdals-
mannimí eftir Örnólf Thorlaci-
us, Hvers vegna ég tel bindind-
ismálin stuðningsverð, Hand-
knattleiksmót S.B.S. (Snorri
Ólafsson), Skólaboðsund-ið,
Ferðasaga, niðurlag, eftir Ing-
ólf A. Þorkelsson o. fl.
Sjómannablaffið Víkingur,
aprílheftið. Efni: Hugleiðingar
sjómanns, eftir Guðmund
Gislason, Björgun 353 manna,
eftir Guðmund Sveinsson, Hnef
ana á borðið, grein um land-
helgismálið eftir Júlíus Hav-
steen, Með Heklu til Skotlands,
eftir Sig. Guðjónson, Halldór
Jónsson: Þýtt og endursagt,
Grímur Þorkelsson: Þáttur urn
sjóinn, Hafnargerð í Pátreks-
firöi eftir Jens V. Jensson o. fl.
Samvinnan, marzheftið. Efni:
Skipaútgerð samvinnumanna
(JTVÁPÍÍÖ
20,25 Dagskrá listamanna-
þingsins: 1) Tónleikar:
Þrjú lög fyrir fiðlu og
píanó eftir Helga Pálsson
(Björn Ólafsson og Árni
Kristjánsson leika). 2)
20.40 Erindi: Fáein orð
um listdans (frú Sif
Þórz). 3) 20.55 Upplest-
ur skálda, rithöfunda og
leikara. 4) 21.30 Söng-
lög eftir Áskel Snorra-
son (Guðrún^ Þorsteins-
dóttir syngur). 5) 21.40
Upplestur.
22.10 Dagskrá listamanna-
þingsins: Isl. tónleikar
(piötur).
með myndum, Somerset Maug-
ham gefur ungum rithöfunlum
góð ráð, Erfðakenning Lysen-
kos o. m. fl.
Fundir
Náttúrufélag íslands heldur
fund í Guðspekifélagshúsinu við
Ingólfsstræti. Sigurður Sveins-
son garðyrkjuráðunautur flytur
erindi um vorstörfin í matjurta
garðinum.
Scfn og sýningar
Listsýningin I þjóðminjasafn-
inu: Opin kl. 11—21.
Þjóffminjasafnið: Opið kl. 13
—15.
Náttúrugripasafniff: Opið kl.
13.30—15.00.
Skemmtanlr
Austurbæjarbíó (sími 1384):
„Ævintýrahetjan frá Texas“
(amerísk) John Carroll, Cat-
herine McLeod og William Elli-
ott. Sýnd kl. 5, 7 og 9.
Gamla Bíó (sími 1475:) —
„Sjón er sögu ríkari“ (íslenzk).
Sýnl kl. 5 og 9.
Hafnarbíó (sími 6444): —
„Ástin sigraði“ (ensk) Michael
Redgrave, Jean Kent og Ric-
hard Attenboroug. Sýnd kl. 7 og
9. „Fjórir kátir karlar (sænsk).
Áke Söderblom, Gaby Sten-
berg, Lasse Dahlquist. Sýnd kl.
5.
Nýja Bíó (sími 1544): —
„Ambátt Arabahöfðingjans“ —
(amerísk). Yvonne de Carlo,
George Brent Andy Devine.
Sýnd kl. 5, 7 og 9.
Stjörnubíó (sími 81936): —
„Dalafólk“ (sænsk) Eva Dahl-
beck, Edvin Adolphson og Karl
Henrik Fant. Sýnd kl, 5, 7 og^9.
Tjarnarbíó (slmi 6485): —
,,Á vængjum vindanna“ (ame-
rísk). Anne Baxter, William
Holden og' Sonny Tufts. Sýnd
kl. 5, 7 o'g 9.
Tripolibíó (cími 1182): —
..Gissur og Rasmína fvrir rétti“
(amerísk). Joe Yule, Renie Ri-
ano. Sýnd kl. 5, 7 og 9.
Bæjarbió. Halnarfirði (simi
9184): „Laun syndarinnar“
Kerstin Nylander, Kyllikki For
ssll og Leif Wagner. Sýnd kl. 7
og 9.
Hafnarfjarffarbió (sími 9249):
„Engillinn í 10. götu. Margaret
O'Brien, Angela Landsbury og
Georgs.Murphy. Sýnd kl. 7 og 9.
ÞJÓÐLEIKHÚSIÐ:
íslandsklukkan eftir Halldór
Kiljan Laxness sýnd kl. 8. Leik
stjóri Lórus Pálsson.
SAMKOM-UHÚS:
llótel Borg: Hljómsveit leik-
ur frá kl. 9 síðd.
Sjálfstæffisliúsið: Sumarfagn-
aður Borgfirðing'afélagsins kl.
8.30.
Cr öll.um áttpm
Minningarsjóður Oldu Möll-
er: Áskriftarlisti liggur frammi
í afgreiðslu blaðsins og gata
menn skrifað sig fyrir framlög-
um þar. Sjóðnum er ætlað að
stuðla að leikmenningu á Is-
landi, m. a. með því að styrkja
ungar, efnilegar leikkonur . til
náms. Áskriftarlistar liggja
frammi í Bókabúð Máls og
menningar, Bókabúð Braga
Brynjólfssonar og hjá vikublað-
inu Fá! kanum. auk þess sem
áði’.r er auglýst.
Sfúlku
vantar á Ilótel Borg. — Uppl. í skrifstofunni.
HLJÓMSVEITARTÓNLEIK-
AR LISTAMANNAÞINGSINS
fóru fram síðastliðinn sunnii-
dag í þjóðleikhúsinu. Má segja
að með þeim hafi hið nýja og
mikla listanna hof verið helg-
að einni dísinni enn, Polyhyrn-
níu, því að þetta voru fyrstu
tónleikarnir, sem þar voru
haldnir; en áour höfðu ieiklist-
in og danslistin tekið sér þar
eina andheitustu skáldkonu á
enska tungu. Það getur ekki
farið hjá því, að þessi stórvel
gerðu sönglög verki á vandláta,
þótt þau kunni að láta nýstár-
fyrir þrjá saxófóna og litla
strengjasveit, dansglatt kam-
mermúsíkalskt verk með ný-
tízku sniði, ofurlítið jasskrydd-
að: hnittið og vel útsett Saxó-
fónhlutverkin voru fallega
blásin af þeirn Sveini Ólafssyni,
Vilhjálmi Guðjónssyni og Þor-
valdi Steingrímssyni.
Páll ísólfsson, „grand-
seigneur“ islenzkra tónlistar-
i manna, átti lokaþátt tónleik-
| anna, Hátíðarforleikinn, sem.
Ihann.samdi í tilefni af opnun
! þjóðleikhússins og sem fyrst
var leikinn við það tækifæri.
Páll er rómantískastur ís-
lenzkra tónskálda. meðalfari
evrópskrar tónerfðar og nýrri
áhrifa í íslenzkum tónskáld-
skap. Forleikur hans er saminn
í sinfónisku formi fyrir stóra
hljómsveit. Hann hefst á hæg-
um, ,,sögulegum“ inngangi, en
við tekur hressilegur allegro-
þáttur, þar sem hið tvöfalda
andlit leiklistarinnar er túlkað
í andstæðum stefjanna. Þætt-
léga í óvönum eyrum. Þau eru
hnitmiðuð'i formi, hljómsveit- i inum lýkur með breiðum, tign-
arbúningur þeirra látlaus er: arlegum hátíðarsöng, minni
gagnhittinn. Mikill fínléiki var
t .d. yfir angurblíðu tónahjali
tréblásturshljóðfæranna í síð-
bólfestu. Tónleikar þessir voru asta laginu, sem mér fannst
hinir merkustu, og íslenzkri i fegurst. Guðmundur Jónssor
tónlist til sóma, og munu is-
lenzk tónskáld ekki áður hafa
átt kost á að heyra verk sín
flutt hér heima við jafn góð
skilyrði, en því veldur bæði
hinn fagri salur og ágætur óm-
byr hans, og sinfóníuhljóm-
sveitin nýja, sem lék verkin
undir öruggri stjórn þeirra
Rþberts Abraham, Jóns Leifs,
Viktors Urbantschitsch og Páls
ísólfssonar.
Tónlistin er ung á íslancli
engu síður en húsagerðarlistin.
Það er jafn stórt stökk úr ís-
lenzkum tvísöng í sinfónísks
tónlist, sem úr toríbænum inn
í þjóðleikhúsið. Listamenn í
þessum greinum hafa orðið a'ð
byggja af nýju. Þeir hafa þurft
að sækja til heimslistarinnar
um 'margt, en þó hafa þeir
hvorki gleymt íslenzku þjóðern;
né íslenzkum aðstæðum. Enn
eru lis'tamenn okkar leitaridi
sem von er, og deila má um,
hvað^sé íslenzkt í listum yfir-
leitt, en við mat tónverka koma
fíeiri sjónarmið til greina.
Tónskáldin, sem komu fram
á hljómsveitartónleikum lista-
mannaþingsins, voru sex að
tölu og hvert öðru ærið ólík
Einna þjóðlegastan blæ munu
hlustendur hafa þótzt skynja í
sorgargöngulagi Jóns Leifs ú.r
tónleikum við „Galdra Loft“
Forneskju og feigðarugg and-
ar úr þessum dimma og dapra
útfararsöhg. Það ætti vel viö
að fá að heyra tónleikana alla
við næstu sýningu á sjónleikn-
um.
Nokkur skyldleiki er meS
þeim Jóni Leifs og Karli O
Runólfssyni, sem fyrstur var
söng þessi stílhreinu lög prýðis-
vel.
Æskuléttur Konsert fyrir
hljómsveit eftir nafna og nem-
anda hins síðast nefnda, Jón
Nordal, -r- prófraun hans, er
hann lauk námi í Tónlistar-
skólanum við hinn ágætasta
vitnisburð — bar óvenjulegum
hæfileikum höfundar síns fag-
urt vitni. Af þessu yngsta tón-
skáldi okkar má mikils vænta.
Dr. Viktor Urbantschitsch
hefur lítið haft sig í frammi
hérlendis sem tónskáld. Eftii
hann var leikinn Konsertinc
framtíðari.nnar, Þessi hreiro-
fagra, viðhafnarmikla tónsmíð
naut sín þó varla til fulls sök-
um liðfæðar strengjahljóðfæi-
anna.
Mörg þeirra tónverka, sera
flutt eru á þessu listamanna-
þingi, eru ný, — sum þeirra
samin síðustu vikurnar. Sér
hver maður, hversu mikil upp-
örvun er í listhátíðum sem
þessum. Þjóðleikhúsið og Sin-
fóníuhljómsveitin hafa risi'S
upp síðan seinasta þing var há5
árið 1945. Nú kalla þau á ný
verk, nýjar sinfóníur, kórverk
og konserta af öllu tagi, enda
munu íslenzk tónskáld ekki
daufheyrast við bví kalli.
Árni Kristjánsson.
fb.úðunum úthlutáð s þessom máuuðL
—.———*——<——
RÚMLEGA 1000 umsóknir bárust um bicjarliúsin viS Bú-
síaðaveg, sem nýlega voru auglýst til selu. Umsóknarfrestur
um íbúðirnar var útrunninn á hátlegi sí'ðastliðinn laugardag,
og höfðu þá verið lagðar inn í bæjarskrifstofurnar milli 1000
og 1100 umscknir, en umsóMinum fylgja upplysingar upi
húsnæðisástand umsækjenda.
Megin hluti umsækjendanna
er barnafólk — sumt stórar
fjölskyldur; mun þorri um-
sækjenda óska eftir fjögurra og
þriggja herbergja íbúðum.
Með umsóknareyðublöðun-
um fvlgja skilmálar frá bærium
fyrir sölu íbúðanna, og urðu
umsækjendur að svara ýmr.mn
spurnirigum varðandi húsnæð-
isástand sitt. Fylgja flestum úm
efnisskránni meá forleik sinn sóknunum greinilegar upplýs-
a3 ,,FjaUa-Eyvindi“, vönduðu
og vel byggðu verki; en þó
gætir hjá Karli einnig róman-
tískra áhrifa.
Nútíminn ríkir einráður í
sönglögum Jóns Þórarinssonar
„Um ástina og dau5ann“, við
ingar um aðstæður urrisækj-
enda. Margir braggaþúar ss kja
um, svo og fólk, sem heíur vott
orð bæjarlæknis um að ibríð-
ir þes.s,; séu h'eilsuspillandi eða
óhæfar til íbúðar. Loks er
j meðal umsækjenda fólk. ser.i
ljóð eftir Christina Rossetti, j telur sig vera á götunni, bað
til Vífilsstaðahælis strax. Upplýsingar hjá yfir-
hjúkrunarkonunni, sími 5611 og 9331.
er að seg'já það, sem hefur upn
sögn frá húseigendum, og vero
ur að rýma íbúðirnar á -þessu
ári.
Unnið er nú að því af starís-
mönnum bæjarins, að ganga úr
skugga um húsnæöi sástand um
sækjenda, og að rannsaka hvort
upplýsingar þær, sem gefnar
eru með umsóknunum, séu
réttar.
Búizt er við, að þessar athug-
anir muni standa fram eftir
þessum mánuði, en gengi.u
verði frá úthlutun íbóiðanna
undir mánaðamótin.
ur veizlumafur
sendur út um allan bæ.
Síld & Fiskur.
6SI