Alþýðublaðið - 10.05.1950, Blaðsíða 7

Miðvikudagur 10. maí 1950
ALÞYÐUBLAÐIÐ
‘x
Þingsályktynartillaga uirn
Fo!!giSdSng a!bjó
m félagafrelsi og verndun þess.
......■»■>
Fyrsta sambykkt alfjjóða' vinnumíála-
stofílunariiifiar, sem Islaod yröi a'ðili aö
-----------------------®.----■—~-
FRAM ER KOMIN á alþingi svohljóðandi tillaga til þings-
ályktunar:
„Alþingi ályktar að veita ríkisstjórninni keimild íil þess
fyrir íslands hönd að fullgilda samþykkt nr. 87 um félagafrelsi
og verndun þess, sem gerð var á 31. þingi alþjóða vinnumála-
stofnunarinnar (I.L.O.) í San Franeisco 1948.“
JarSarför móður og tengdamóður okkar,
Auðbjargar Guðmuudsdóítur
fer fram frá Fossvogskirkju fimmtudaginn 11. þ. m. kl. 1.30.
Athöfninni verður útvarpað.
Blóm og kransar afbeðið.
Jóna Olafsdóttir.
Guði’ún Á. Lárusdóttir.
Aðallieiður Þorkelsdóttir.
Guðmundur Ólafsson.
Hjartkærar þakkir fyrir auðsýnda samúð við andlát og
jarðarfpr tengdamóður minnar,
Önnu ílákonardóttur-.
Þuríður Eggertsdóttir.
Alikálfakjöt
Nautakjöt
Kýrkjöt
Ærkjöt
Dilkalifur
Hangikjöt
Rúllupylsur
Folaldakjöt
Saltað ærkjöt
Saltað tryppakjöt
Samband ísl. samvinnufélaga.
Sími 2678.
Framhald af 1. síðu.
að þeir fengju- embættið!
Annað höfuðatriðið, sem Al-
þýðuflokksnrenn fengu sam-
þykkt við aðra umræðu í neðri
deild í gær, var um skiptingu
(nnflutningsins. Á samkvæmt
því að skipta tveim þriðju eft-
ír kvótareglunni, en nota einn
þriðja til að jafna og ^eiða
fyrir nýjum innflytjendum,
svo að þetta verði ekkx. alveg
bundið. Þá skal við úthlutun
leyfa stefna að sem jafnastri
vörudreifingu um allt landið,
en innflutnings- og gjaideyr-
isleyfi^ skal ekki veita nema
fyrir liggi upplýsingar um
verð vörunnar.
Allmargar af tillögum Skúla
Guðmundssonar voru sam-
þykktar, en flestar aðrar til-
lögu-r felldar. Var þetta löng
og ströng atkvæðagreiðsla og
mikið um nafnaköll. Málið á
enn langt í land til endanlegr-
w aígi'eiðslu þingsins, og þyk-
vr mörgum þingmönnum litlar
líkur á að þetta þing geti af-
greitt það, nema ríkisstjórnin
sameinist um að hraða því sér.
staklega.
------------♦-----------
Framhald af 1. síðu.
fara með húsnæðismál í ríkis-
rtjórn, tækifæri til að sýna,
bvað þeir geta, eftir gagnrýni
þeirra og árásir á fyrrverandi
, félagsmólaráðherra í þessum
efnum. Stefán kvað Alþýðu-
flokkinn mundu gleðjast mjög,
þegar hægt verði að koma lög
gjöfinni um liúsnæði allri í
framkvæmd, exida lögin sett
fyrir frumkvæði flokksins.
HÚSNÆPISLA'USIR GETA-'
FLUTT ÚR BÆNUM!
Páll Þorsteinsson ger'ði
atliyglisverða játningu í
svarræðu sinni. Hann sagði,
að væru þær Iýsingar á sum-
um vistarvcrum Reykvík-
inga, sem lesnar voru í um-
ræðunum, sannar, skyldi
hann fúslega stuðla að því
að finna húsnæði utan
Reykjvaíkur fyrir það fólk,
sem verst hefði húsaskjólið.
Þarna kom fjandskapur
frámsóknar við Reykjavík
vel fram: Á móti öllum mál-
um til að útrýma lieilsti-
spillandi húsnæði í bæjnn-
nm, það er hægt að lifa víÖ-
ar en í Reykjavík.
Páll benti á það, að lögin um
verkamannabústaði og sam-
vinnubvggingar væru í fullu
gildi. í bví sambandi benti
Gylfi Þ. Gíslason honum á, að
byggingasióður verkamanna
hefði verið mjög félaus, og því
verið minna um nýja verka-
mannabústaði en þörf er á.
Kvaðst hanh vona, að skilja
mætti ummæli Páls á þá lund,
að Páll vildi þá styðja frum-
varp Albýðuflokksmanna um
lánsfjáröflun til byggingar
verkamannabustaða, sem ligg-
ur fyrir alþingi.
SÍMI 1273
hefur duglega og reglu-
sama menn til hrein-
gei’ninga.
Pantiö í tíina.
í greinargerð fyrir þessari
þingsályktunartillögu segir:
„Á þingi alþjóða vinnumála-
stofnunarinnar, sem haldið var
í San Francisco 17. júní til. 10.
júlí 1948, var m. a. gerð sam-
þykkt um íélagafrelsi og vernd
un þess.
Aðdragandinn að sétningu
bessarar samþykktar var í stór
um dráttum sem hér segir:
Vorið 1947 beindi alþjóða-
samband vei’kamanna (WFTU)
og amerísk.a verkalýðssam-
bandið (AFL) þeim tilmælum
til fjárhags- og félagsmálaráð's
sameinuðu þjóðanna, að það
taxki til meðferðar félagafrelsi
verkamanna og vinnuveit-
enda. Ráðið ákvað að vísa
þessu máli til alþjóða vinnu-
málastofnunarinnar með til-
mælum um, að það yrði tekið
í'yrir á 30. þingi hennar, sem
haldið var í jún—júlí 1947.
Þar sem svo skammur tími
var til undirbúnings þessu
rnáli, var ekki unnt að leggja
frumvarp að samþykkt um það
fjmir þetta þing. Hins vegar
fóru fram almennar umræður
um félagafrelsi og verndun
þess á grundvelli greinargerð-
ar um það frá alþjóða vinnu-
málaskrifstofunni. Sérstök
nefnd f jallaði um málið á þing-
inu, og átti Finnur Jónsson
fyrrverandi ráðherra sæti - í
henni fyrir íslands hönd.
Þingið samþykkti að þessu
sinni nokkur frumatriði, sem
ic ggja bæri til grundvallar fyr-
ir samþykkt um félagafrelsi.
Næsta stig málsins var það,
að sendur var spurningalisti til
ríkisstjórna allra aðildarríkja
alþjóða vinnumálastofnunar-
innar, þar sem spurt var um
álit þeirra á því, hvaða atriði
skyldu tekin upp í væntanlega
samþykkt um málið.
Á grundvelli þeirra svara,
Eem bárust, var samið frum-
varp að samþykkt um félaga-
frelsi og verndun þess og það
lagt fyrir alþjóða vinnumála-
þingið í San Francisco 1948.
Á þingi þessu fjallaði sérstök
nefnd um málið. Yar hún skip-
uð 88 fulltrúum, þ. e. 44 stjórn-
arfulltrúum og 22 frá hvorum,
vinnuveitendum og V.erka-
mönnum. Af hálfu íslands átti
Jónas Guðmundsson skrifstofu
stjóri sæti í nefnd þessari.
Miklar og á köflum allharð-
ar umræður urðu um þetta
mál, bæði á fundum nefndar-
innar og almennum þingfund-
um. Ýmsar breytingartillögur
komu fram við umræður þess-
ar, en flestar voru þær felldar.
Má þar til nefna tvær tillög'ur,
aðra um það, að samþykktin
skyldi ekki taka til vinnuveit-
enda, og hina um það^ að ein-
ungis skyldu leyfð ein heildar-
samtök fyrir hvora, verka-
menn og vinnuveitendur, í
hverju landi. Það voru því eng
ar meiri háttar breytingar
gerðar á frumvarpi því, sem
fyrir þinginu lá, og var það
samþykkt með 127 atkvæðum
gegn engu.
Samþykktin kveður svo á, að
verkamenn og vinnuveitendur
skuli eiga óskoraðan rétt til.að
stofna með sér félög án af-
skipta hins opinbera, og skal
handhöfum framkvæmdavalds
óheimilt að leysa upp slík fé-
Iög-. Félög þessi skulu eiga rétt
íil að skipuleggja stjórn sína
og starfsemi og’ setja sér stefnu
skrá án afskipta af hálfu yfir-
valda, er skerði þennan rétt.
Heimilt skal félögum að stofna
og ganga í sambönd, svo og ger
Dst aðilar að alþjóðasamtökum
Verkamanna eða vinnuveit-
enda.
Við beitingu þeirra réttinda,
sem að framan getur, skulu fé-
ílögin gæta þess að brjóta ekki
i bág við landslög, en aftur á
rnóti mega lögin ekki skerða
þann rétt, sem samþykktin
veitir.
Þá leggur Samþykktin . ríkj-
um þeim, sem hana fuh.gilda,
þá skyldu á herðar að gera all-
ar viðeigandi og nauðsynlegar
ráðstafanir, til þess að tryggja
verkamönum og vinnuveitend-
um, að þeir geti óhindraðir
neytt þess réttar, sem þeim er
veittur með samþykktinni.
Þá eru í samþykktinni sér-
stök ákvæði, sem snerta ein-
ungis nýlenduríki, og að síð-
ustu eru svo lokaávæði um gild
istöku samþykktai’innar o. fL
Réttindi þau, sem samþykkt
þessi fjallar um, eru tryggð
íslendingum með stjórnar-
ski’ánni og enn fremur með
lögum um stéttarfélög og
vinnudeilur, að því er tekur til
félaga verkalýðs og annarra
launþega. Sama mun vera að
segja um önnur Norðurlönd.
rlins vegar gegnir öðru máli
viða annars staðar, ekki ein-
ungis í einræðisríkjum, heldur
og í ýmsum lýðræðisríkjum.
að er því vart hægt að neita
því, að þessi samþykkt er mjög
mikilvæg fyrir alþjóðlega þró-
un félagsmála, og markar hún
tímamót í sögu þeirra. Aldrei
fyrri hefur verið kveðið á um
jafn mikilvæg mannréttindi
með samningum milli ríkja.
Fullgilding á samþykkt þe'ss
ari af hálfu þeirra ríkja, sem
þegar uppfylla skilyrði henn-
ar, hefur þá eina þýðingu fyr-
ir þau, að þau skuldbinda sig
með henni til að sjá til þess, að
ákvæði samþykktarinnar verði
í heiðri höfð framvegis. Þó má
einnig telja, að eftir því sem
fieiri ríki fullgilda samþykkt-
ina, sé það hvatning tii þeirra
ríkja, sem skemmra eru á veg
komin í þróun félagsmála, að
koma þeirri skipan á þessi mál
kjá sér, að þau geti einnig
gerzt aðilar að henni.
Nú hafa fjögur ríki fullgilt
samþykktina um félagafi’elsi
og verndun þess. Eru það Bret
land, Noregur, Svíþjóð og
Finnland. Gengur hún fyrst í
gildi 4. júlí 1950.
Eins og að framan getur, er
félagafrelsið tryggt hér á
landi að íslenzkum r.étti og
skilyrði aamþykktarinnar því
uppfyllt hér. Það virðist þv-í
Ballettskóli frú R. Hanson
hefur starfað í átta deildum í
vetur við afarmikla aðsókn, en
auk þess hefur frúin haft fjölda
nemenda í samkvæmis- og
tízkudönsum. Að þessu sinni
verða þeir dansar þó ekki sýnd-
tr, þar eð ekki er um skólasýn-
ingu að ræða, heldur aðeins list
danssýningu úrvalsnemenda,
og hafa sumir þeirra verið við
nám hjá frúnni um alllangt
skeið. Eru aðstæður til slíkra
sýninga hinar beztu á sviði
þjóðleikhússins, bæði hvað ljós
og sviðsrúm snertir, og ef
dæma má eftir þeim fögnu'ði,
rem listdansþáttur sá, er frú
Rigmor efndi til í dagskrá lista
mannaþingsins, vakti með á-
horfendum, þarf ekki að efa, að
þessari sýningu verði vel tek-
ið. Hafa sýningarskilyr'ði fyrir
listdans breytzt ósegjanlega til
batnaðar, samanborið við það,
rétt og æskilegt, að íslending-
ar sýni, hvar þeir standa á
þessu sviði, og hvers þeir meta
þessi réttindi, með því að ger-
ast meðal fyrstu þjóða aðilar
að samþykkt þéssari, sem þá
yrði fyrsta samþykkt alþjóða
vinnumálaþingsins, sem ísland
gerðist aðili að.
er var í Iðnó. Þar hafði frúin
fyrstu ballettsýningar sínar, þá
í sambandi við leiksýningar
Leikfélags Reykjavíkur, og má
sjá það í leikskránni, að for-
ustumenn félagsins kunnu vel
að meta það.merka brautryðj-
endastarf, sem hún hóf með
sýningum þessum á sviði ball-
ettlistarinnar.
Frú Rigmor Hanson dansar
sjálf spænska listdansa á sýn-
ingunni á sunnudaginn, en auk
þess dansa þær Svava S. Han-
son, Ragnheiður Gröndal, Elín
Óskarsdóttir og Elín Berg-
sveinsdóttir sól.ó og dúetta.
Meðal fjölþættari sýningarat-
riða er atriði úr ballettinuni
,,Coppelina“ við músík Leo Ðe-
libes, ballettdans við músík
eftir Chopin og Chopinata, bal-
lettatriði við músík eftir sarna
tónskáld.
í”
inu í sunnudaginn
.. 1' -«3>-----
FRÚ RIGMOR HANSON efnir til listdanssýningar í þjóð-
leikhúsinu næstkomandi sunnudag. Koma þar fram úrvalsnem-
endur úr ballettskóla frúarinnar, og er þetta fyrsta sjálfstæða'
listdanssýningin, sem efnt er til í þjóðleikhúsinu.