Alþýðublaðið - 28.06.1950, Qupperneq 4

4
Útgefandl: Alþýðuflokkurinn.
Ritstjóri: Stefán Pjetursson.
Fréttastjóri: Benedikt Gröndal.
Þingfréttir: Helgi Sæmundsson.
Ritstjórnarsímar: 4901, 4902.
Auglýsingar: Emilía Möller.
Auglýsingasími: 4906.
Afgreiðslusími: 4900.
Aðsetur: Alþýðuhúsið.
AlþýðuprEntsmiðjan h.f.
Árásin á Suður Kóreu
Á HINU S V OKALLAÐ A
,,FRIÐARÞINGI“ kommúnrsta
í París í fyrrasumar vildi það
einn daginn til, að frétt austan
úr Asíu fletti skyndilega ofan
af hraesnistali þingfulltrúanna
um friðarhug þeirra og friðar-
vilja. Það var fréttin um það,
að hersveitir kínverskra kom-
múnista hefðu hafið grimmi-
lega sókn og brotizt í gegn um
varnarlínu kínversku stjórnar-
innar við Yangtsefljót. Þegar
þessi frétt barst ,,friðarþingi“
kommúnista í París, var allt
friðarhjal og allur fundaragi á
svipstundu á enda. Fulltrúarn-
ir stukku upp á stólana og æptu
hver sem betur gat af fögnuði
yfir hernaðarafreki kínversku
kommúnistanna. Á þeirri
sfundu hefði sannarlega þurft
mikið hugvit til þess að láta
sér detta það í hug, að þar væri
friðarþing á rökstólum.
*
Nú hefur svipuð frétt frá
Austur-Asíu orðið til þess að
fletta friðargrímunni frá fési
kommúnista á ný. Og það vill
aftur svo til, að það hefur einn-
ig í þetta sinn verið gert á ó-
liklegasta augnabliki. Komm-
únistar um allan heim hafa
undanfarna daga og vikur ver-
ið að skýra frá því í blöðum
sínum, hve frækilega þeir hafi
gengið fram í því, að safna
undirskriftum undir svokallað
„friðarávarp11, sem nokkrir á-
róðursmenn þeirra og ginning-
arfífl settu saman á fundi í
Stokkhólmi síðast liðið haust;
en nægilega mörg nöfn undir
þetta „friðarávarp“ hafa þeir
sagt vera beztu trygginguna
gegn því, „að heiminum verði
steypt út í blóðbað nýrrar
styrjaldar.
En einmitt þegar þessi „frið-
aráróður“ kommúnista stendur
sem hæst, kemur fréttin um
hina fyrirvaralausu, vopnuðu
árás kommúnista á Suður-Kó-
reu. Það er styrjöld, blóðug
styrjöld, sem þeir hafa hafið
þar. En kommúnistar eru ekki
lengi að því að venda kvæði
sínu í kross; í gær voru blöð
þeirra, sem í fyrradag voru
full af fleðulegu friðartali, orð-
in að hálfbrjáluðum stríðsæs-
ingablöðum, með stórum, fagn-
andi fyrirsögnum yfir fréttun-
um af hraðri sókn kommúnista-
hersveitanna suður Kóreu!
Menn líti bara á Þjóðviljann
þessu til staðfestingar' Fögn-
uður nazistablaðanna fyrir aðra
heimsstyrjöldina, þegar Hitler
var að ráðast á Austurríki og
Tékkóslóvakíu, var ekki meiri
en Þjóðviljans í gær yfir inn-
rás og blóðugri sókn kommún-
ista í Suður-Kóreu!
Það er sannarlega engin
furða, þótt mönnum verði í
sambandi við innrásina í Suð-
ur-Kóreu skrafdrjúgt um það,
hvernig hún hefur flett ofan af
hæsnisskrifum og tali komm-
únista um friðinn. En þess
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
Miðvikudagur 28. 'júní 1950.
skyldi þó enginn ganga dulinn,
að hér er um miklu alvarlegri
viðburði að ræða en svo, að á
þá verði litið með það eitt fyrir
augum. Styrjöldin í Kóreu er
nefnilega ekki nein borgara-
styrjöld, þó að Þjóðviljinn
vilji svo vera láta. Hún er ó-
grímuklædd árás rússnesks
leppríkis á sjálfstætt ríki, sem
viðurkennt hefur verið af
bandalagi hinna sameinuðu
þjóða; og«i^igum einasta manni
blandast hugur um það, að
Rússland sjálft stendur á bak
við hana; enda er engin dul
dregin á það, að hersveitir
Norður-Kóreu, sem nú sækja
fram'íf Suður-Kóreu, séu bún-
ar rússneskum vopnum, ef ekki
beinlínis sumpart skipaðar
rússneskum hermönnum.
Það er því ákaflega hætt við
því, að innrásin í Suður-Kóreu
geti dregið alvarlegan dilk á
eftir sér. Það er að minnsta
kosti erfitt að sjá, hvernig
bandalag hinna sameinuðu
þjóða getur látið það viðgang-
ast, að ríki, sem það hefur við-
urkennt, sé með utan að kom-
andi árás og blóðugu ofbeldi
þurrkað úr tölu sjálfstæðra
ríkja — að undirlagi eins stór-
veldisins, sem telst til hinna
sameinuðu þjóða! Það er að
vísu þegar komið í ljós, að
Rússland skákar í því skjóli, að
öryggisráð hinna sameinuðu
þjóða geti ekkert löglega að-
hafzt meðan hinn rússneski
fulltrúi ekki mætir þar; en það
hefur hann ekki gert mánuð-
um saman og mun sjálfsagt
ekki gera, meðan þetta mál er
þar til umræðu. En varlegra
myndi þó fyrir valdamenn
Rússlands að treysta því ekki
um of, að önnur stórveldi hinna
sameinuðu þjóða láti bjóða sér
slíka klæki af þess hálfu. Vissu-
lega er það margreynt, að lýð-
ræðisríkin eru seinþreytt til
vandræða. Það vita menn af
þolinmæði þeirra áður e’n til
stáls var látið sverfa við Hitler
fyrir rúmum tíu árum. En svo
má brýna deigt járn, að bíti
um síðir. Og að því virðist nú
vera að reka, að Vesturveldin
segi: Hingað og ekki lengra!
Það er að minnsta kosti
furðulega fífldjarfur leikur,
sem Rússland leikur nú austur
í Kóreu með friðinn í heimin-
um, og vel mætti svo fara, að
hann leiddi fyrr en síðar til al-
varlegri tíðinda austur þar og
jafnvel víðar um heim en nokk-
urn órar fyrir í dag.
Hætlir Dronning
Alexandrine að
sigla iil íslands!
Einkaskeyti. KHÖFN
SAMEINAÐA GUFUSKIPA
FÉLAGIÐ er nú að íhuga það,
hvort það eigi ekki að leggja
niður íslandsferðir Dronning
Alexandrine, eftir að Gullfoss
hóf siglingar á sömu leið, að þvi
er Berlingske Aftenavis segir
frá. Hefur skipið, að því er
blaðið segir frá, sæmilega mik-
ið að gera í sumar, en óvissa
ríkir um framtíðina eftir það.
Hefur þessi leið ekki verið arð-
,bær fyrir Sameinaða, en henni
hefur verið haldið uppi „vegna
þjóðarsóma11. Komið hefur fyr-
ir, að skipið hefur farið á milli
íslands og Danmerkur með að-
eins 10 farþega og 5 lestir flutn-
ings. Nú vilja íslnedingar held-
ur sigla með Gullfossi; og kem-
ur því mjög til mála að leggja
íslandsferðir Drottningarinnar
niðux. '
HJULER
Þrumuveður skellur á. — Höfum við verið vakin
af svefni? — Óvenjufagrir dagar og yndislegar
nætur. — Heiðmörk. — Menn og kríur á Þing-
völlum.
SKYNDILEGA SKALL Á ur spegill og himininn eins og
þrumnveður. Það var eins og bláhvítt silki. Eitthvað þessu
við hefðum blundað og vaknað, úkt höfum við líka séð í augun-
við fréttirnar frá 1939 tií 1945.
Ný innrás, hersveitir streyma
yfir Iandamæri engin stríðsyfir-
lýsing, st.jómmálamenn. og her-
málasérfraeðingar hlaupa saman
til funda í öllum löndum, þjóðir
bíða átekta, vopnasendingar
hafnar. orustuflugvélar ráðast á
bækistöðvar og 90 skriðdrekar
taka þátt í herför yfir fljót.
VIÐ KUNNUM ÞETTA allt
utanbókar, vitum hvað næsta
frétt í útvarpinu hefur inni að
halda áður en hún er lesin, von-
um í lengstu lög að minna verði
úr en á horfist en vitum þó að
það er tilgangslaust að vona,
sagan endurtekur sig og enn á
ný er heimurinn í raun og veru
kominn í hernaðarástand. Árás'
armaðurinn getur ekki hætt
eftir að hann hefur hafið árás-
ina, það er undir þeim, sem ráð-
izt er á, komið, hvort hani'T vill
möglunarlaust beygja sig undir
okið.
ÉG EFAST . UM að margir
muni eftir svo fögrum dögum
og yndislegum nóttum og verið
hafa unlanfarið. Heimur okkar
hér við sundin blá hefur verið
eins og sólglitrandi elfur, jörðin
brosandi, hafið eins og nýfægð-
Samvinnan og jafnaðarstefnan
AÐALFUNDUR norræna sam-
vinnusambandsins, sem hald-
inn var hér í Reykjavík fyrir
helgina, er merkur viðburður
í baráttusögu alþýðunnar hér
á landi. Með þessum fundi
hefur verið sagt, að íslenzk
samvinnuhreyfing hafi form-
lega tekið sæti á bekk með
samvinnuhreyfingum hinna
Norðurlandanna, en þar á hún
vissulega heima. Á sviði
hinnar fjölþættu starfsemi,
sem samvinnufélög hafa látið
til sín taka, er rúm fyrir raun-
hæfa samvinnu milli svo
skyldra þjóða, sem norrænu
þjóðirnar eru, auk þess sem
hin menningarlega samvinna,
kynning, vinátta og samræð-
urnar um reynslu og hug-
myndir er í sjálfu sér ómet-
anleg.
VERZLUN hefur frá ómuna-
tíð haft mikla þýðingu fyrir
mannkynið, en því meira
hefur byggzt á henni, sem
hinar ýmsu þjóðir hafa
yeyst meira á Vöruskipti,
og því meira, sem samgöng-
ur hafa gert slík skipti auð-
veldari. Það hefur og.tíðkazt
frá ómuna tíð, að káupmenn
hafa auðgazt mjög á verzlun
sinni ,enda eru kostnaður og
álagning fljót að hlaðast á
vöru á langri leið. Það er því
algengt nú á dögum, að verð
vörunnar sjálfrar sé marg-
íaldað af dreifingarkostnaði
og álagningu og varan því
gerð stórum dýrari en þörf
er á
ÞETTA ÁSTAND hefur orðið
til þess, að alþýðan hefur tek-
ið verzlunina í sínar eigin
hendur, þegar henni óx. fisk-
ur um hrygg. Þetta var eitt
fyrsta vígið, sem samtök
hinna vinnandi manna réð-
ust gegn, og það hafa þau
fyrst og fremst gert með
samvinnufélögunum. Með
þeim hefur ágóðinn af verzl-
uninni ýmist verið látinn
renna aftur til neytendanna,
eða verið varið, með sam-
þykki þeirra, til nýtra fram-
ltvæmda, er stefna að al-
mennings heill.
SAMVINNUFÉLÖGUM hefur
tekizt að lyfta Grettistökum
á þessu sviði. Þúsundir hafa
flykkzt undir merki þeixra
til þess að styrkja þá við-
leitni að verzlun og iðnaður
verði rekin fyrir hag almenn-
ings, en ekki einstaklingum
til ágóða. Hvarvetna um
Norðurlönd, Bretland og
fjölda annarra landa má sjá
mannvirki, sem eru lifandi
minnísmerki um sigrana,
sem unnizt hafa.
HUGSJÓNIR þessarar hreyf-
ingar eru náskyldar þeim
hugsjónum, sem jafnaðar-
stefnan felur í sér og jafnað-
armenn hafa barizt fyrir.
Hefur reynslan orðið sú í
nágrannalöndunum, bæði á
Norðurlöndum og í Bretlandi,
að samvinnumenn hafa skip-
að sér í raðir jafnaðarmanna
og haft þar drjúg áhrif. Hafa
samvinnumenn ítarlega rætt
afstöðu sína í því ríkisfyrir-
komulagi, sem jafnaðarmer.n
nú hugsa sér, og hafa komizt
að raun um, að samvinnu-
hreyfingin getur skipað þar
og mun skipa þar merkan
sess. Takmark beggja er hið
sama: að tryggja alþýðunni
sjálfri með lýðræðislegum
stjórnarháttum vald yfir ör-
lögum sínum og vernda hana
gegn fjárplógsstarfsemi hvers
konar.
HÉR Á LANDI hefur samband
samvinnuhreyfingarinnar við
hina pólitísku flokka, sem
hreyfingin kemst ekki hjá að
eiga að bakhjarli í baráttu
sinni, verið með nokkuð
öðru móti en í nágranna-
löndunum. Hreyfingin hefur
verið nátengd Framsóknar-
flokknum, og sá flokkur hef-
ur verið sakaður um að
nota samvinnufélögin sem
eins konar mjólkurlcýr. En
1 það mun reynast samvinnu-
hreyfingunni farsælt, að
leggja ekki öll egg sín í þá
körfu, en styðjast við alla
þá lýðræðisflokka, sem styðja
vilja hana og vinna að skyld-
um eða sömu hugsjónum.
um á fólkinu, á munnsvip æsku-
fólksins og í hreyfingum hinna
eldri.
ÞAÐ VAS mikill viðburður á
sunnudaginn þegar Heiðmörk
var vígð. Þetta er mikið land og
fullt af ævintýrum. Það er hár-
rétt hjá hinum spaka - manni
Nordal, að Heiðmörk hefur í
raun og veru ætíð verið opin,
nú er aðeins úm það að ræða, að
opna Reykvíkinga fyrir Heið-
mörk. Það er mjög ánægjulegt,
og bendir til vaxandi skilnings
og þroska almennings, að svo
mörg félagssamtök skuli hafa
fengið svæði á mörkinni til gróð
ursetningar. Þar hefur og vérið
vel unnið og hvert félag mun
telja sem heiður þess sé í veði
að vel sé frá öllu gengið og alúð
fylgi hverri grein, sem gróður-
sett er.
ÞAÐ ÞARF að gera samgöng-
ur við Heiðmörk greiðfærari en
nú 'sr. Það þarf að leggja þang-
að betri vegi, því að vegirnir
eru nú heldur ógreiðfærir, sér-
staklega ef mikill fjöldi fer á
hana samtímis. Það verður því
að vænta þess, að fólk, sem
kemur þangað sem gestir, gangi
vel um, og sérstaklega, að farið
sé varlega með eld, því að þeg-
ar þurrkar hafa staðið lengi
þarf ekki stóran neista til að
kveikja mikið bál.
Á ÞINGVÖLLUM var mikill
mannfjöldi á sunnudaginn. Ein-
hver pólitísk samtök voru þar
fyrir um helgina, en ég sá ekki
betur en að meginþorri þeirra,
sem þarna voru á sunnudaginn,
væri þar ekki í pólitískum til-
gangi. Bifreiðar stóðu í röðum
meðfram öllum vegum'og á öll-
um „útskotum" alla leið frá
Valhöll og suður fyrir vatnið og
fólk fylti nær allar lautir.
Veðrið var dásamlegt og krían
óð og öllum virtist líða vel
nema henni. Hvernig er líka
annað hægt á svona dögum?
Hannes á horninu.
DAGA.NA 18. september til 11.
nóvember 1950 verður haldið
námskeið í Lake Success um
starfsemi sameinuðu þjóðanna.
Námskeiðið er aðallega ætlað
embættismönnum og öðrum
starfsmönnum hins opinbera.
Utanríkismálaráðuneytið veit-
ir nánari upplýsingar.
Umsóknarfrestur er til 20.
júlí.
Framh. af 3. síðu.
en hvítkálið mun vera til enn.
Verði frysta grænmetisins er
réynt að stilla í hóf eftir því,
sem tök eru. Annars er sölu-
verð á grænmeti, sem framleitt
er í gróðurhusum, nú híutfalls-
lega miklu lægra en það var
fyrir stríð. Til dæmis um það
kostar kassinn af tómötum nú
65 krónur í heildsölu, en fyrir
stríð kostaði hann 25 krónur.