Alþýðublaðið - 19.07.1950, Blaðsíða 8

LEITIÐ EKKI GÆF-
UNNAR langt yfir skammt;
kaupið miða í bifreiðaliapp-
drætíi Sambands ungra
jafnaðarmanna. —
Míðvikudagur 19. júlí 1950
ALÞÝÐUFLOKKSFÓLK!
Takið höndum saman við
unga jafnaðarmenn og að-
stoðið við sölu happdrættis
miða í bifreiðahappdrættí,
Sambands ungra jafnaðai ■>
manna. .
Skotgröf í Suður-Kóreu

Myndin sýnir SuSur-Kórumenn í skotgröf
* innrás kommúnista hófst.
uígáíö íslenz
purn eííir
örnmu eftir að
Dr. Leach, Iieiðo|jsf©rseti Americao
Scandinaiian Foiifecíal
á ferð hér.
Dr. Leach, sem kemur hing-
að ásamt konu sinni úr ferð
um hin Norðurföndin, . kom
fvrst til Kaupmannahafnar til
að rannsaka handrit riddara-
sagna og safna heifnildum um
þær skömmu eftir aldamótin.
Segir hann, að hefðu handrit-
in þá verið á íslandi. hefði
hann vafalaust komið hingað
fyrir 40 árum, og hefði raun-
ar átt að takast ferðina á hend
ur þá, en ekki hefur drðið af
þeirri ósk hans fyrr en nú.
American Scandinavian
Foundation, sem vinnur að
auknum menningaskiptum og
kynnum Bandaríkjanna og
Norðurlandanna, var stofnað
1911 og tók dr. Leach við
störfum sem aðalritari árið
eftir. Frá þeim tíma hefur
hánn helgað starf sitt menn-
ingartengslum Norðurlanda og
Bandaríkjanna og var um
langt skeið forseti stofnunar-
innar. Hefur stofr.unin staðið
fyrir skiptum á námsmönnum,
fyrirlesurum, bókaskiptum og
loks mikilli útgáfustarfsemi.
Stofnunin hefur síðustu ár
útvegað allmörgum íslenzkum
námsmpnnum styrki við ame-
ríska háskóla og greití fyrir
þeim á margvíslegan hátt.
Eddurnar voru meðal fyrstu
bóka íslenzkra, sem stofnunin
gaf út, og dr. Leach segir, að
enn sé mest eftirspurn eftir
þeim. Kemur það fyrir, að
pantanir koma um svo og svo
rnppacpi var
I)R. liEXUY GODDARD LEACH, heiðisrsforseti norræna
félagsins í Bandaríkjurium (American Scandinavian Found-
ation) er nú staddur á íslandi í briggja vikna heimsókn. Hefur
dr, Leach lagt stund á r.orræn fræöi í rúralega 40 ár, og stjórn-
ar bókaútgáfu Arncriean Scandinavian Founáat'ion, sem gefið
hefur út margar af íslenzku sögimjim og ýmsar aðrar bækur
uin ísland.
Gjöfin var afhent af Andersen-Rysst,
sendiherra Norðmanna, við hátsðiega
athöfn í nýja þióðminjasafninu.
mörg eintök af eddunum frá
skólum í hinum fjarlægustu
hlutum hins enskumælandi
heims. Útgáfu íslenzkra bók-
rnennta er haldið áfram vestra
og verður til dæmis Banda-
raanna saga gefin út á þessu
ári, og ný útgáfa kemur af
G.unnlaugs sögu. Meðal at-
hyglisverðra verka, sem gefin
verða út innan skamms, eru
Saga íslands eftir IlalJdór Her-
mannsson og íslenzk bók-
menntasaga eftir Stefán Ein-
arsson, hvort tveggja mjög
nauðsynleg verk á enskri
íungu.
Dr. Leach og kona hans
munu ferðast allvíða um ís-
land meðan bau eru hér, en dr.
! .each er nú að safna efni í
uýja bók um Norðurlöndin öll,
sem Scribners útgáfan mun
gefa út. Hann hefur áður gef-
,ð út safn úrvalskafla úr nor-
rænum bókmenntum og fleira.
EVANGELINE BOOTH, eft-
irmaður föður síns, V/illiam
Booth, sem yfirmaður hjálp-
ræðishersins, andaðist í New
York í fyrradag, 84 ára að
aldri.
Evangeline Booth tók við yf-
irstjórn hjálpræðishersins, þeg-
ar hún va^ 68 ára gömul.
FORNMÍNJAGJÖF NORÐMANNA var afhent fslending-
um við hátíðlega athöfn í viðhafnarsal nýju þjóðminjasafns-
byggingarinnar klukkan 2 í gærdag; og gerði það Andersen-
Rysst, .sendiherra Norðmanna. Forngripirnir, sem eru samtals
frá 20 söfnum í Noreví, eru allt frá 7. öld oy ‘fram á 18. og
19. öld, þar á meðal margir frá víkingatímabiHnu. Safngripirn-
ir voru fiuttir hingað með úorska herskipinu ,,Andeness“, og
fylitu þeir 19 kassa. Síðast liðinn hálfan mánuð hefur norskur
fornleifafrætíingur, Fer Fett frá Bergen, unnið að uppsetn-
ingu safnsins hér, en það mun skipa sérstaka deild í þjóð-
minjasafninu, og eru þetta fyrstu fornminjarnar, sem fluttar
eru inn í nýju þjóðminjasafnsbygginguna.
Útvarpað var frá athöfninni j
x þjóðminjasafninu í gær. Fyrst j
ur tók til máls magister Per
Fett, og lýsti hann aðdraganda
og undirbúningi þessarar gjaf-
ar og' komst meðal annars svo
að orði, að þessi fornminjagjöf
væri kveðja til Þjóðminjasafns
íslands frá norskum forngripa-
söfnum. Þá fór hann nokkrum
orðum um helztu gripi safns-
ins, og að síðustu ræddi hann
um hina fornu sameiginlegu
sögu þessara tveggja frænd-
þjóða.
Síðan tók Andersen-Rysst,
sendiherra Norðmanna, til
máls og' afhenti menntamála-
ráðherra gjöfina. í upphafi
máls síns gat hann þess, að árið
1950 væri sögulegt ár fyrir ís-
ienzku þjóðina. Fyrsta sumar-
dag hefði þjóðleikhúsið verið
vígt —• þar væri musteri ís-
lenzkrar tungu, — og síðar á
þessja ári yrði nýja þjóðminja-
safnið vígt, og þar yrði sjálf
sagan, íslandssagan, geymd um
ókomnar aldir. Hann sagði að
gjöf þessi væri þakklætisvott-
ur af hálfu Norðmanna fyrir
hinar fornu sögulegu bók-
menntir, er íslenzka þjóðin
hefði varðveitt, en einmitt í
þeim væri saga Noregs skráð.
Björn Ólafsson menntamála-
ráðherra veitti gjöfinni mót-
töku og þakkaði hana með
stuttri ræðu, en því næst tók
Kristján Eldjárn þjóðminja-
vörður til máls og flutti snjalla
ræðu.
Hann sagði meðal annars, að
norsk fornleifafræði væri stór-
veldi, og þegar Norðmenn
þökkuðu okkur hinar sögulegu
heimildir, sem væru í fornbók-
menntum okkar, mættum við
engu síður þakka þeim þær
sögulegu minjar, sem þeir
geymdu í söfnum sínum, því
að einnig þar væri okkar eigin
sögu að finna. Þá ræddi þjóð-
minjavörður um hina fágætu
fornminjagjöf, sem þjóðminja-
safninu hefði verið færð, og
kvaðst vona, að þeirra yrði hér
vel gætt og að Norðmenn
þyrfti aldrei að iðra þess, að
hafa afhent þá hingað.
í þessu sambandi minntist
Kristján Eldjárn á það, að
þetta væru ekki fyrstu forn-
minjarnar, sem hingað ’kæmu
Andersen-Rysst
sendiherra.
frá Noregi, þótt hér væri um
fyrstu norsku forngripina að
ræða. Áður hefðu nokkur söfn
afhent þjóðminjasafninu ís-
lenzkar fornminjar, sem fluttar
hefðu verið út á þeim tímum,
er ekkert forngripasafn var hér
til, og íslenzkir forngripir lágu
svo að segja í götu allra forn-
gripasafnara. Til dæmis. hefði
forstöðumaður safnsins á
Bygdö fyrir nokkrum árum
sent hingað 231 íslenzkan forn-
grip og frá safninu í Sogni
hefðu verið fluttir hingað 69 ís-
lenzkir forngripir.
Forngripirnir, sem Norð-
menn hafa nú gefið íslending-
um, eru úr samtals um 20 söfn-
um víðs vegar í Noregi, og var
beim öllum safnað til Bergen,
en þar var safnið sett upp áður
en það var flutt hingað. I Ber-
gen hefur starfað sérstök nefnd
að því að hrinda þessu máli í
framkvæmd, en í nefndinni
áttu sæti prófessor Shetelig,
prófessar Robert Kloster, pró-
fessor Bö og magister Per Fett.
Það var á Snorrahátíðinni í
Reykholti 1947, sem Norðmenn
tilkynntu það, að safngripir
þessir yrðu gefnir til íslands,
en upphafsmaðurinn að gjöf-
inni var Andersen-Rysst, sendi
herra Norðmanna hér.
28 MENN hafa verið ákærð-
ir um samsæri gegn stjórn-
inni í Portúgal.
■ d a q
SNEMMA í vikunni, semj
leið, vildi það til, að eldur;
kom upp í vélarrúmi bif-;
rei'ðar, sem Attlee, forsæt- ■
isráðherra Breta og kona
hans voru í, á leið frá sveita ;
setri sínu í Cheques til Lon- ;
don. Bifreiðastjóranum ■
tókst fljótt að siökkva eid-1
inn, en öli urðu þau að yf-;
irgefa bifreiðina og halda ■
áfram í annarri bifreið, sem
is
einkaritari Attlees ók. Þang ;
að komin þakkaði líona ;
Attlees bifreiðastjóranum ■
fyrir snarræði hans við þaS [
að siökkva eldinn og sagði:;
„AS hugsa sér, hvað fyrir;
hefði getað komið, ef ekki I
hefði tekizt að slökkva eld-:
inn!“ ;
„Já, það heí'ðu getað orð- j
ið aukakosningar í einu!
kjördæminu“, svaraði Att-;
lee með sinni köldu ró. j
IBIIIIISII
IIIIEIIIIIIIIBIS
VEÐUR hamlar ennþá veið-
um fyrir Norðurlandi. Storm-
inn hefur þó allmikið lægt, en
svarta þoka var víðast hvar á
miðunum nema helzt austan
til. Til Raufarhafnar komu í
gær um 2500 mál úr mörgum
skipum, og var ekkert þeirra
með neina" verulega veiði..
Byrjað er að salta á Raufar-
höfn, en mjög lítið hefur enn-
þá borizt þangað í salt. Til
Siglufjarðar hefur sama sem
engin síld borizt síðustu dag-
ana. Þar hafa legið mjög mörg
skip undanfarna sólarhringa,
en þau eru nú öll farin út.
larfiroi
FYRJR HÁDEGIÐ í gær
kom upp eldur í verksmiðju
„Lýsi og mjöl h.f.“ í Hafnar-
firði. Kviknaði þar' í út frá
þurrkara á lofti hússins, og
varð af allmikill eldur
um stund. Slökkvilið Hafnar-
fjarðar, kom fljótt á vettvang
og réði niðurlögum eldsins á
hálftíma.
Skemmdir urðu nokkrar af
vatni og reyk, en þó ek-ki
verulegar.
Verksmiðjan hafði lokið við
að vinna úr þeim karfa, sem
henni hafði borizt fýrir tog-
araverkfallið. Er talið, að hún
g'eti innan mjög skamms tíma
hafið vinnslu á ný, ef henni
bærist hráefni.
VERKALÝÐSFÉLAG ÁR-
NESHREPPS hélt aðalfund
sinn fyrir rúmri viku. í stjórn.
voru kosnir: Formaður: Guð-
mundur Ágústsson, Djúpuvík,
varaformaður: Sörli Hjálm-
arsson, Gjögri, ritari: Þor-
steinn Finnbogason, gjaldkeri:
Sigurjón Jónsson, Munaðar-
nesi, og meðstjórnandi Alex-
ander Árnason, Djúpuvík.