Alþýðublaðið - 30.08.1950, Blaðsíða 6

ALÞÝÐUBLAÐIÐ
MiSvikudagur 30. ágúst 1950
SJÁLFSMORÐ
VÖRUS'&'ÓÍítóÍB'
Hiín. (Tekur aftur til við
< saumana).
Já, einmitt það. Og með hvaða
• móti hefur þú hugsað þér að,
framkvæma verkið? Ekki geta
menn talað sig í hel, svona fyr-
irvaralaust, eða er það?
Hann. (Æðir um), Talað sig
í hel. . . Þarna komstu með það.
Nei, en menn geta talað aðra í
hel, og það er einmitt það, sem
ég hef orðið fyrir. Hæfileikar
mínir hafa verið talaðir í hel.
Ég hef verið myrtur með orð-
um. Allir þessir sjálfupptrekktu
kjaftaskúmar, sem sí og áe standa
á öndinni af því að tala fyrir
nýjum tilskipunum, nýjum
reglugerðum, nýjum lagafrum-
vörpum, nýjum formsatriðum,
nýjum hömlum, hafa talað mig
í hel. Og sem mótmæli gegn öllu
þeirra málæði frem ég þennan
verknað. Svipti þjóðina hæíi-
Ieikamesta og duglegasta sölu-
manni, sem uppi hefur verið með
'henni, síðan á dögum Gizurar
Þorvaldssonar, — og Ragnars í
Smára.
(Gengur að símanum).
Og að hundrað árum liðnum
tókur einhver gerfirithöfimdur
sér fyrir hendur að hreinsa
minningu mína og ritar æfisögu
hins misskilda snillings, vöru-
bjóðsins með tómu töskuna, sem
verður m-etsölubók upp á þrjú
hundruð blaðsíður með mynd-
um. Og gerfiskáldið hlýtur hrós
og ritlaun og rithöfundastyrk og
útgáfufyrirtækið græðir svo
mikið að skattstofan setur það
á hausinn, t— og ef til vill verð-
ur mér reist minnismerki fyrir
framan verzlunarskólann, við
hlið Vilhjálms Þ. . . Og nú skal
það ske .... *
(Tekur símatólið og velur
númer).
Hún. Mér finnst nú a£i,þú ætt
ir að láta útvarpa athöfninni.
Eða að minnsta kosti að hringja
< til þeirra þar og gefa þeim kost
á að taka hana upp á stálþráð.
" . - - !J “ •• -s » ■*
Hann. (Talar í símann).
Halló . . Universal Trading
Company. . . Viljið þér gera svo
vel að lofa mér að tala við frarn
kvæmdarstjórann. . . Þetta er
Kolli Jóns sölumaður. Þökk fyr-
ir . . Halló, já, er það Einar
framkvæmdarstjóri . . . Sæll og
bless, þetta er Kolli Jóns sölu-
rnaður. . . Nr/, ég veit að þú
hefur ekkert hana mér að selja,
— en mér datt í hug að hringja
til þín, bara til þess að vita
hvort þú gætir lánað mér svo-
lítið, sem mig bráðvanhagar um
. . . Peninga, nei elsku góði, ■—
hver heldurðu að biðji um að
lána sér það, sem er einskis
virði. Nei, ég held nú síður. En
heyrðu, þú hefur umboð íyrir
Frank Yerbi

þrjú stæístu vopnaframleiðslu-
fyrirtæki heimsins, syo að mér
'dátf'í 'iíug' áð 'biðjapíg um að
lána mér skammbyssu og skot,
rétt í bili, — ég skal segja þér,
að hvolpur, sem ég fékk að norð
an, er búinn að fá í sig ein-
hverja ótjálgun. Þolir víst ekki
loftslagsbreytingarnar. Ha, áttu
ekki eina einustu skammbvssu
á lager, og ekki heldur eitt ein-
asta skot . . . Neitað um leyfí,
já, maður þekkir það . . Og
ekki heldur haglabyssu. vél-
byssu eða fallbyssu. . . Nei, auð
vitað ekki . . .
(Hlær kuldahlátur).
Nei, það ér þó satt. . . Það er
sannarlega ekki nema nafnið
tómt, að vera umboðsmaður fyr
ir stærstu vopnahringi verald
arinnar, og eiga ekki á lager svo
mikið sem tæki til að sálga
hvolpi .... Jæja, fyrirgefðu.
Bless.
(Mæðúlega). ’
Jæja, þá rauk virðulegasti
dauðdaginn. . t
(Hringir aftur).
Halló. . . Já, er það Internat-
ional Import-Export Limeted. .
Þetta er Kolli Jóns. . . Er Þor-
grímur þarna við. . . Þökk fyr-
ir . . . Jó, halló, •—■ Þorgrímur
. . . Sæll sjeffinn. Þetta er Kolli
Jóns. . . . Heyrðu, þið hafið um
boð fyrir öll helztu fyrirtæki í
eggjárnabransanum, hnífa,
skæri og allt það. . . . Nei, ég
þóttist nú vita það, að þú hefð-
ir ekkert handa mér að selja, —
en gætirðu ekki lánað gömlum
kunningja eða selt á heildsölu-
verði einn göfugan skeiðahníf
með ekta indversku stálblaði frá
Birmigham?. . . Nei, auðvitað
ekki til. . . En flatningshníf, eld
hússax eða sjálfskeiðing . . . Nei,
auðvitað ekki heldur til . . .
Neitað um leyfi, — já, ætli mað
ur kannist ekki við það . . .
En, — en heyrðu, þú átt auðvit
að ekki á lager sem sem einn
stokk af rakvélablöðum? . . .
Nei, auðvitað ekki . . . Og ekki
heldur dósahníf eða eggjaskera.
. . . Nei, ekki það . . . Nei, góði
bezti, ég hef aldrei skap í mér
til þess að standa í biðröð til
þess að krækja mér í jafnsjálf-
sagt menningartæki. og eggja-
skera. . . Jæja, þakka þér kærr-
lega fyrir. Blessaður. . . Ha,
hvað ég ætlaði að gera við vopn-
ið? O, það er líkþorn, sem meið
ir mig á fætinum, og engin
bredda til í eldhúsinu. . . Já,
sama þín megin. Ég veit þetta.
Bless . . . (Skellir tólinu á). Og
þetta þykist vera umboðsfirma
fyrir alla helztu eggjárnsfram-
leiðendur heimsins . . . Jæja, þar
rauk næstvirðulegasti dauðdag-
.. i txWaiH <9 öió'iov go mujii
u'rn :úm<"IS^''>Ieiðl;ög- hún’ngéfek jhugsaði. þann,, voru ekki alltaf
frarh hjá honum, eirrs og hún
vildi forðast að þau kæmu við
hann. Þegar Philip sá þetta,
setti hann dreyrrauðan, en
glettnisglampa brá fyrir í aug-
um Lairds eins og hann hefði
hina beztu skemmtun af þessu
tiltæki ungu stúlkunnar.
„Gamla sagan“, mælti hann.
,,Menn eru dæmdir eftir félög-
um sínum“.
„Þær eru okkur mun grimm-
ari“, sagði Philip og brosti.
„Suðurríkjamenn hefðu gefizt
upp fyrir löngu síðan, ef kven-
fólkið hefði ekki talað í þá kjark
inn“.
„Hún skal, svei mér þá, fá
þetta borgað“, varð Laird að
orði.
Hún. Ég held að þú ættir að
hætta við þetta.
Lesið Alþýðublaðlð
„Hvar og hvenær?" spurði
Philip. „Það er heldur ósenni-
legt að þið sjáizt aftur, þegar á
land kemur“.
„Og hver veit um það“, svar-
aði Laird.
Hjólabáturinn siláðist niður
fljótið. Það fór dýpkandi og var
dimmt og dökkt í hylinn. Skóg-
arþykknið á bökkunum skipti
einnig um svip eftir því, seni
neðar dró. Þar bar nú meira á
boldigrum eikartrjám, en minna
á furunni. Þegar kvöldaði,
veitti Laird því athygli, að silf-
urgráar rákir komu í ljós á
eikarstofnunum, -allt frá krónu
og niður á rætur.
„Spánskur mosi“, tautaði
Laird í hálfum hljóðum. „Eins
og í skógunum heima“.
Philip veitti orðum hans ekki
athygli. Honum varð litið fram
í stafn. Þar stóðu konurnar
tvær á tali við stórvaxinn
mann, á að gizka kominn nær
sextugu, og annan mann, mun
yngri. Þegar Laird varð litið
þangað, hleypti hann brúnum,
og svipur hans varð hörkulegur.
„Liðsforingi úr Suðurríkja-
hernum, það þori ég að veðja
um“, sagði Philip lágt, og ekki
var laust við, við stolti brygði
fyrir í rödd hans.
,,Ég kannast við manntegund
ina. Auðhittara skotmark var
ekki unnt að velja sér. Þeir
voru of stoltir til þess að beygja
sig“, svaraði Laird ertnislega.
Hann horfði þögull á hópinn dá
litla stund, síðan hallaði hann
sér aftur út á borðstokkinn og
starði í átt til skógar. Já, þeir
voru stoltir, hugsaði hann með
sér. Stoltir og hugprúðir og
hetjur í orrustu. Og þegar allt
kom til alls virtizt það varða
meiru hvernig menn börðust
heldur en hitt, —■ fyrir hvað
þeir börðust. Þessir menn
kunnu ekki að hopa; börðust á
meðan nokkur stóð uppi, börð-
ust unz ofurefli liðs, búið gnægð
hergagna, skall yfir þá eins og
flóðbylgja. Og baráttuaðferðir
þær, er við beittum til sigurs,
sem heiðarlegastar. Það er
'iart að verða að brenna býli ó-
vinanna í rústir til þess að mega
sigrast á þeim.
Hann hristi höfuðið. Þetta
var hugarvíl, sem að honum
sótti. Ekkert annað. Það var ef
til vill átthagaástin, sem átti
sök á slíkri viðkvæmni. „Æ,
fjandinn hafi það!“ tautaði
hann og sneri baki við fljótinu.
Hjólabáturinn beygði fyrir
nes og þeytti eimblístruna. Hóp
ur sundfugla styggðist við há-
vaðann, hóf sig til flugs og
hvítir vængir þeirra blikuðu
við myrkt skógarþykknið.
Laird þreif til þungu sjóliða-
skammbyssunnar, er hékk við
belti hans; miðaði, en lét vopn
ið síga, án þess að hann hleypti
af.
„Nei!“ mælti hann. „Það
væri synd að drepa þessa fall-
legu fugla!“ Hann skimaði eftir
skotmarki. Allt í einu tók ann-
að munnvikið að viprast upp á
við. „Það er þó óþarfi að þyrma
þessum vegna fegurðarinnar“,
tautaði hann og lyfti skamm-
byssunni aftur. Philip leit þang
að, sem hann miðaði, votum
nærsýnum augum; í hálfrökkr
inu gat hann aðeins greint
dökkan trábol, sem lá neðst á
fljótsbakkanum.
Laird fór sér að engu óðs-
lega. Hann kreppti fingurinn
að gikknum; skotið reið af,
klumdi og margfaldaðist í berg-
málsgný skógarins og á sömu
andrá færðist líf í viðardrumb-
inn. Hann brolti fram af bakk-
anum og steyptist niður í ána
með skvampi og skvettum.
Laird skaut öðru skoti; miðaði
í iðuhringinn við bakkann, þar
hófst þegar æðisgengið busl og
boðaföll, sem stóð þó aðeins
nokkur andartök, síðan varð
þar allt með kyrrum kjörum.
Laird horfði út yfir vatnsflöt-
inn.
„Ég hæfði hann“, kallaði
hann. „Sjáðu“. Philip leit þang
að, 'sem hann benti með byssu-
hlaupinu og sá eitthvert dökkt
ferlíka mara þar í hálfu kafi í
skolplituðu vatninu.
„Hvaða skepna var þetta?
spurði hann.
„Krókódíll. Feiknarumur, á-
reiðanlega firíimtán feta lang-
ur eða vel það!“ Laird rétti úr
sér og festi skammbyssuna aft-
ur við belti sér. í sömu svifum
fann hann að einhver snart öxl
hans. Hann leit við og sá stór-
vaxna, aldraða Suðurríkja-
manninn stand.a við hlið sér.
„Furðulegt skotafrek, herra
minn“, rnæli Suðurríkjamaður-
inh,“ einkum þegar tekið er til-
lit til þess að mjög er brugðið
birtu“.
Laird brosti.
.„Þakka yfíur fyrir“, svareði
hanp.. „,Ég epr þjv^fegnastur, að'
framvegis mun skothæíni mínj
ekki bitna á öðrum en krókó-
dílum og veiðifuglum.
„Ég er sama sinnis. Ég heiti
Lyle McHugh,' áður yfirforingi
Norður- Virginíuherdeildarinn-
ar. Hver er það, sem ég hef
þann heiður að . . .“
„Fournois, heiti ég“, svaraði
Laird. „Laird Fournois. Áður
foringi við sjöttu herdeild
Massachusetts".
Ósjálfrátt hörfaði Philip um
nokkur skref. Laird rétti enn
betur úr sér og gerði ekki ann-
að en glotta ertnislega frr^man
í hann. Það varð síður en svo
á honum séð, að hann teldi sig
í klípu, heldur virtist honum
blátt áfram skemmt. Philip fór
hins vegar allur hjá sér.
McHugh brosti og þrýsti hönd
Lairds.
„Ég er stoltur af því að mega
taka í hönd yðar“, sagði hann.
„Ég hef áður fengið að kynnast
stálinu í vopnum ykkar, — og
ykkur sjálfumý. Að svo mæltu
leit hann þangað, sem fylgar-
lið hans stóð. „Hugh!“ kallaði
hann. „Sabrina! Clara!“ Ungi
maðurinn snart arm stúlkunn-
ar. síðan komu þau þrjú þang-
að, sem þeir Laird stóðu. Laird
varð bylt við, Þegar hann leit
unga manninn; hann var gædd-
ur kvenlegri fegurð og næst
um því óhugnanlegum yndis-
þokka sem karlmaður. Laird
starði á hvítar, fingragrannar
■ hendur hans, og bar þær í hug-
anum saman við sínar eigin
hendur, brúnar, hrjúfar og sterk
legar.
„Dóttir mín“, mælti yfirfor-
inginn með nokkru stolti. ,,Sa-
brina, — þetta er Fournois, áð-
ur foringi í her Norðurríkja-
manna, og . . “
„Bróðir minn“, mælti Laird
í skyndi og glettnin og mein-
fýsnin skein úr augnaráði
hans. „Philip Fournois, liðsfor-
ingi“;
Unga stúlkan hneigði sig'lít-
ið eitt og augnaráð, hennar var
n:í tandi kalt. Philip sótroðnaði.
Hann mælti ekki orð frá vör-
urn, en hneigði sig, klaufalega
og fátkennt. Laird hneigði sig
hingsvegar sem glæsimenni
sómdi.
,,Og þetta er systir mín“,
hélt yfirforinginn áfram“, frú
Dunean, og Hugh, sonur hénn-
ar“.
.Ungi fölleiti maðurinn heils
aði Laird með handabandi, og
sér til mikillar undrunar komst
Laird að raun um, að handtak
hans var fast og karlmannlegt.
Frúin tók kveðju Lairds með
kurteisi en nokkuð kuldalega.
Ungi maðurinn virti Laird
gaumgæfilega fyrir sér. „Ég get
sagt yður það, herra foringi11,
mælti hann, „að þér eruð fyrsti
GOL-
IA T