Alþýðublaðið - 24.10.1950, Qupperneq 1

Veðurh'orfiirs
Sunnan stinningskaldi.
Skúrir.
*
*
Forustugreini
Fimrn ára prófraun.
XXXI. árg.
Þriðjudagm- 24. október 1959.
234. tbi.
Sýning í skemmfu-
glugganum í tilefni
Ai
þjóðanna.
B'ÉLAG SÁMEINUÐU ÞJÓÐ-
ANNA og Kvenrétti ndafélag
íslands gangast sameiginlega
fyrir' sýningu í dag í skemmu
glugga Haraldar í tilefni af
degi sameinuðu þ jóðanna. Sýnd
verða ýmis konar kort og bæk-
ur. sem gefin hafa verið út á
vegum sameinuðu þjóðanna.
Meðal annars er þar sýnd þró-
un kvenréttindahreyfingarinn-
ar.
Vélbáfaflotinn sföðvasf i vefur, ef ekki
hærra liskverð eða nýir rikisstyrkir
Reksturskosínaður báíanna síór-
hækkaður vegna gengislækkunar
NY MIÐLUHARTILLAGÁ
ÁRADEILUNNI
Síldarsöltunin nemur
um 85810 funnum,
Á LAUGARDAGINN var
heildarsíldarsöltunin komin
upp í 85 810 tunnur, og var
aukninginn í vikunni sem leið
,j165 tunnur.
Veiðin var með tregasta
móti þessa viku, en einnig haml
aði veður veiðum nokkurrum
sinnum. Um helgina var sára-
lítil veiði, og þeir bátar sem
lögðu af stað í róður á sunnu-
dagskvöldið, sneru flestir aft-
ur vegna versnandi veðurs.
Þurrkví fyrir 18000
lesfa skip á
Pafreksfirði
GÍSLI JÓNSSON flytur á
alþingi þingsályktunartillögu
um undirbúning að byggingu
þurrkvíar, er taki allt að 18
000 lesta skip, á Patreksfirði.
Hafa áður verið uppi áætlan-
ir um að gera kví fyrir 6000
!esta skip í Kleppsvík eða
dráttarbraut fyrir allt að 2500
lesta skip innan við Klepp.
Gísli telur, að gera megi þurr-
kvína í hinni nýju höfn á Pat-
reksfirði fyrir brot af þeim
kostnaði, sem slík mannvirki
mundu kosta í Kleppsvíkinni
með þeim mannvirkjum, skjól
görðum og hafnargörðum, sem
reisa þyrfti.
—--------$----------
Fyrsti háskólafyrir-
lesfur franska
sendikennarans.
IIINN NÝJI SENDIKENN-
ARI í frönsku við háskólann,
herra Schyldlowski flytur
fyrsta fyrirlesfur sinn á morg-
un ,fimmtudaginn 26. okótber
kl. 6,15 e. h. í I. kennslustofu
háskólans er hann nefndir:
1‘esprit francais contem-
porin.
VerSur borin undir allsherjarat-
kvœðagreiðsiu hiá báðum deilu-
aðlSom á fimmtudaginn.
SATTANEFND RÍKISINS í togaradeilunni, þeir Torfi
Hjaitarson to’istjóri, Gunnlaugur Briem stjórnarráðsfull-
trúi, Emi' Jónsson alþingismaður og Ólafur Thors at-
vinnumálaiáðherra, sem undanfarið hafa staðið að nýj-
um sáttatilraunum í deilunni, báru í gær fram nýja mið’-
unartillögu, sem er í öllum atriðum samhljóða því, sem
skýrt var frá á félagsfundum í Sjómannafélagi Reykja-
víkur og Sjómannafélagi Hafnarfjarðar í vikunni, sem
leið, og undirritað var sem samningur af togarasjómönn-
um og útgerðarmönnum á Akranesi á sunnudaginn. En
á fundum sjómannafélaganna lýstu félagsstjórnirnar yfir
því, að þær teldu eftir atvikum rétt að semja á þessum
grundvelli.
Hin nýja miölunartillaga, sem birt er á 6. síðu blaðs-
ins í dag, verður borin undir allsberjaratkvæðagreiðslu
togarasjómanna og togaraeigenda næstkomandi fimmtu-
dag alls staðar þar, sem ósamið er, og mun sú atkvæða-
greiðsla verða auglýst nánar á morgun.
Togarasjómenn á Akranesi
sömdu á sunnudaginn
------+----
Bjarni Qíafsson fer á karfaveiðar í ís og
hvíldartíminn verður tólf stundir.
SJÓMANNADEILD Verkalýðs- og sjómannáfélags Akra-
ness undirritaði á sunnudag samninga við bæjarútgerðina þar
um kaup og kjör togarasjómanna, og er togaraverkfallinu þar
með lokið á Akranesi. Eins og frá hefur verið skýrt, veittu
sjómenn þar stjórn félagsins umboð til að semja á þeim grund-
velli, sem stjórnir sjómannafélaganna skýrðu frá fyrir helgina.
Bjarni Ólafsson, togari Ak-
urnesinga, fer því væntanléga
á veiðar í dag. Mun skipið fara
á karfaveiðar og verður karf-
inn fluttur í ís til Akraness og
frystur þar. Munu þrjú frysti-
hús á Akranesi frysta karfann,
og er búizt við, að um 200
manns fái atvinnu við vinnslu
aflans. Greiða frystihúsin
mjög gott verð fyrir karfann.
Bjarni Ólafsson fer því í
raun og veru á ísfiskveiðar,
cn vinnutími á skipinu verð
ur 12 stundir me'ð 12 stunda
livíld, þar eð aflinn er lagð-
ur á land hér á landi, en
samningurinn tryggir 12
stunda hvíld á öElum slík-
um veiðum og öllum salt-
fiskveiðum.
Bjarni Ólafsson verður því
fyrsta skip íslenzka togaraflot
ans, sem fer á veiðar með
samningsbundinni 12 tíma
hvíld fyrir háseta. Sem kunn-
ugt er stunda togarar norðan-
lands og austan karfaveiðar
með aðeins 8 stunda hvíld, sem
sjómannafélög undir stjórn
kommúnista hafa samið upp á.
BÆJARRÁÐ hefur heimil-
að bæjarverkfræðingi að láta
undirbúa malbikun Tjarnar-
götu frá Skothúsvegi að Hring
braut.
FULLTRÚAi'FUNDUR, sem haldinn var í Lands-
sambandi íslenzkra útvegsmanna 19.—21. oktcber
taldi að ekki yrði unnt að starfrækja vé'ibátaflotann á
k'Gmandi vatrarvertíð að óbreyttum aðstæðum, því
vegna gengi&oreytingarinnar hefur allur rekstrar-
kostoaður bátanna hækkað stórlega, en fiskverðið
stendur í stað. Lagði fundurinn áherzlu á eins mikinn
sparnað c«g unnt er við rekstur skipanna, en því til
viðbótar yrði ekki komizt hjá beinum styrk frá ríkinu
eða 'hæk'kun á fis'kverðinu.
Þá upplýstist það á fundinum, að ef reglugerðin um hluta-
tryggingasjóð fyrir sumarsíldveiðarnar yrði látin koma til
framkvæmda eins og lög standa til, muni greiðslur úr sjóðnum
þurfa að nema 8—10 milijónum króna vegna aflabrestsins. í
sjóðnum eru nú hins vegar ekki til nema um 3 milljónir króna.
Blaðamenn áttu í gær tal við ins nú þurfa að nema 19—20
milljónum króna vegna síldar-
brestsiris í sumar.
Stofnfé hlutatryggingarsjóðs
ins var upphaflega 5 milljónir
króna og skiptist það jafnt í
tvær deildir — síldveiðideild
og þorskveiðideild. Tekjur
sjóðsins eru ekki aðrár en Vz%
af útflutningnum hverju sinni
og jafnmikið framlag frá rík-
inu. Og hafa tekjurnar því enn
ekki orðið nema, um 500 þús-
und krónur fyrir síldveiði-
deild-
í samþandi við hlutatrygg-
ingarsjóðinn samþykkti fund-
urinn svofellda ályktun:
Framhald á 3 síðu.
Allsherjarnefnd vill
friðun rjúpunnar
á þessum velri
ALLSHERJARNEFND sam-
einaðs þings hefur nú skilað
áliti um friðun rjúpunnar.
Leggur nefndin til, að tillaga
þeirra Jóns Pálmasonar og
Bjarna Ásgeirssonar verði af-
greidd með rökstuddri dagskrá
á þessa leið: „í trausti þess, að
ríkisstjórnin gefi þegar út
reglugerð, er banni rjúpna-
veiðar á þessum vetri, tekur
þingið fyrir næsta mál á dag-
skrá“.
Nefndin segir, að lengi megi
sennilega deila um það, hvort
rjúpunni fækki eða fjölgi á
stuttu árabili, en fyrir liggi,
að alþingi hafi samhljóða lagt
fyrir ríkisstjórnina að nota þá
heimild til. friðunar, sem er í
lögum, og virðist harla óvið-
kunnanlegt, að ríkisstjórnin
færist undan því að verða við
yfirlýstum vilja þingsins.
Birgi Finnsson, er var fundar-
stjóri fulltrúafundarins; Sverri
Júlíusson, formann LÍÚ og Sig
urð Egilsson framkvæmda-
stjóra þess, og skýrðu þeir frá
helztu niðurstöðum og álykt-
unum fundarins.
Þeir skýrðu meðal annars
svo frá, að^átgerðamrenn og út
gerðarfélög margra skipa gætu
ekki lengur innt af hendi
greiðslur á allra nauðsynleg-
asta útgerðarkostnaði, en út-
gerðarkostnaðurinn er orðinn
mjög hár vegna gengisbreyt-
ingarinnar. Sem dæmi gátu
þeir þess, að kauptryggingin
til skipshafnar á herpinótabát-
um í sumar hefði numið 1200
krónum á dag hjá hverjum
bát.
Útkoman eftir síldveiðarnar
í sumar er í stuttu máli sú, að
af þeim 226 skipum, sem síld-
veiðar stunduðu, fengu 6 bát^
ar engan afla, en aðeins 17 öfl-
uðu að verðmæti fyrir 200 þús-
und krónum brúttó, en mikiil
meirihluti skipanna aflaði
ekki fyrir kauptryggingu skips
hafna.
Það er í þess konar tilfell-
um, þegar veiðiskipin verða
fyrir jafn alvarlegum skakka-
föllum, sem hlutatrvggingar-
sjóðurinn á að koma til hjálp-
ar, og að þessu sinni þyrftu
uppbæturnar . að nema 8—10
milljónum króna til síldveiði-
flotans, ef reglugerð sjóðsins
væri framfylgt. Þó er þess að
geta, að þetta er algert lág-
mark, þar sem úthlutun úr
sjóðnum miðast við það, að
skipin hafi aflað minna en þeg
ar tekið er tillit til meðalafia
síðustu fimm árin — en það
hafa allt verið mikil aflaleysis-
ár, eins og kunnugt er. Ef mið-
að væri við meðalafla síðustu
10 ára, myndu greiðslur sjóðs-