Alþýðublaðið - 20.01.1952, Síða 6

ABSENT BRÉF:
Ritstjóri sæll!
Margt verður manni til um
hugsunar í fásinninu, og má víst
með sanni telja sumt það, sem
gömlum afdalabónda kemur til
hugar, óra eina og fjarstæðu;
væri honum nær að tjóðra hugs
un sína á bás umhverfisins, þótt
þröngur sé í vetrarmyrkrum og
ófærð. En hver sníður hugsun-
um sínum afmarkaða ská'k; þeir
kunna að geta það, jókarnir þar
eystra, en aldrei hefur íslenzk
um bónda verið sú íþrótt lag-
, inn.
Eitt kvöld fór ég til dæmis
að hugsa um þessa blessaða ak-
demíu, sem nú er efst á hugi í
menningu vorri. Ekki hefur mér
enn tekizt að leysa þá gátu. Hef
ekki til fulls fundið, hvert vera
eigi starf hennar og starfssvið
í menningunni. Eftir því, sem
ég tel mig hafa komizt næst fyr
ir hugsun mína, hefur mér skil-
izt, að akademían ætti að vera
eins konar andlegt elliheimili;
þangað ætti að skipa skáldum
vorum, rithöfundum og öðrum
andans mönnum, þegar þeir
hefðu hlotið þjóðarviðurkenn-
ingu, en hana hljóta fæstir slík-
ir fyrr en þeir eru annað’ hvort
orðnir steingeldir andlega eða
. farnir að ganga í barndóm og
með öllu óhæfir til andlegra af
reka. Þá eiga þeir að fara í aka
demíuna!
Væri svo þessi blessuð aka-
demía fyrirhuguð sem einskonar
f vel tyrfður bás, þar sem gamal
neytin þyrftu ekki einu sinni að
hafa þá fyrirhöfn að baula eftir
i sínum töðumeis, þá væri þetta
að mínu viti, allt í stakasta lagi.
En nú mun meiningin ekki vera
sú. Þeir eiga að vinna fyrir tugg
, unni. Að því er ég fæ bezt skil
ið, eiga þeir að verða einskonar
andlegt fjárhagsráð í landinu;
hafa dómsvald og xramkvæmda
vald í öllu, varðandi andans í
þróttir og listir. Nú minnir mig
að einhver hafi talið fráleitt, að
listir og bókmenntir döfnuðu í
tjóðurhring, og hef ég trúað
þessu. Ekki skil ég í, að það
gerði mun til betra, þótt sá tjóð
urhringur væri afmarkaður og
mældur af þeim, sem íhaldssam
astir og þröngsýnastir hlytu aö
teljast, en báðir þeir skapgerðar
þættir aukast venjulega að styrk
með mönnum, sem komnir eru
á efri ár, og það er víst eitt af
þessum líffræðilegu lögmálum.
Enda þótt ég sé aldraður orð
inn, og íhaldssamur og þröng-
.vsýnn á mínu sviði, en íhaldsemi
,og þröngsýni geta verið góðar
. dyggðir á löggæzlu- og sveita-
stjórnarmálum, — þá dylzt mér
samt ekki, að alltaf hafi vaxtar
broddur bókmennta- og lista
<’> verið hjá þeim, er stóðu í blóma
' Jífsins, og að svo muni alltaf
verða. Væri því a?f mínu áliti
nær, að hygla ungum listamönn
um, svo að þeir gætu nokkuð af
rekað, heldur en oftala hina.
Þetta er aðeins sjónarmið bóiiá
ans, sem telur meiri hagsýni, að
gefa vel mjófkandi kúm, heldur
en að ofala stritlur og geldneyti.
Læt ég svo útrætt um aka-
demíuna.
Filipus Bessason.
hreppstjóri.
Framhslclssagan 1 Agatha Christie:
Morðgátan á Höfða
AÐ MÍNU ÁLITI er engin
borganna á suðurströnd Eng-
lands jafn aðlaðandi og St. Loo.
Það er sannnefni, þegar hún
er kölluð „drottningin við haf-
ið“. Umhverfið minnir mig að
mörgu leyti á baðströndina við
Riviera, Ströndin þarna hefur
allt hið sama að bjóða og suð-
urströnd Frakklands.
Ég lét þetta álit mitt í ljós
við vin minn, Hercule Poirot.
„Já, það var eitthvað svipað
þessu, sem lesa mátti í auglýs-
ingunni aftan á matseðlinum í
veitingavagni járnbrautarlest-
arinnar á leiðinni hingað í gær,
kæri vinur. Þess skoðun þín er
því síður en svo frumleg.“
„En ert þú ekki á sama
máli?“ spurði ég.
Ilann brosti annars hugar og
svaraði ekki spurningu minni,
svo að ég endurtók hana.
„Ég bið þig þúsundfaldrar
fyrirgefningar, Hastings. Ég var
annars hugar. Skrapp í ferða-
lag til strandarinnar, sem þú
varst að minnast, á.“
„Til Suður-Frakklands?“
„Já; — ég var að hugsa um
síðasta veturinn, sem ég dvald-
ist þar, og þá atburði, sem þá
gerðust.“
Ég mundi þá atburði glöggt.
Morð hafði verið framið í Bláu
brautarlestinni, og Poirot hafði
leyst hina flóknu morðgátu af
sinni alkunnu og óbrigðulu
skarpskyggni.
„Þess vildi ég óska, að ég
hefði verið í nánd við þig þá“,
varð mér að orði. Og ég meinti
það.
„Þess vildi ég líka óska,“
sagði Poirot. „Þú hefðir getað
veitt mér ómetanlega aðstoð
fyrir reynslu þína og hæfi-
leika.“
Ég virti hann fyrir mér í
laumi. Ég hef kynnzt honum
nægilega til þess, að ég tek
lof hans með nokkurri varúð.
Ekki var samt hægt að merkja
annað á svip hans, en að hann
segði þetta í fyllstu alvöru. Og
hvað var raunar því til fyrir-
stöðu, að þetta væri meining
hans? Ég hef hlotið nána þekk
ingu fyrir langa reynslu varð-
andi þær aðferðir, sem hann
beitir við rannsóknir sínar.
„Ég saknaði þess einkum, að
mega ekki njóta þeirrar aðstoð-
ar, sem hið fjöruga ímyndun-
arafl þitt getur veitt mér, Hast
ings minn sæll,“ mælti hann
enn og starði fram undan sér,
dreymnu augnaráði. „Maður
hefur fulla þörf fyrir eitthvað,
sem léttir undir með hugsun-
inni, svona að vissu marki.
Hann Georg, þjónninn minn,
er fyrir margra hluta sakir
stórmerkilég pprsóa, og það
t kemur fyrir, að ég leyfi mér
að ræða slík viðfangsefni við
jhann; en hann er gersamlega
sneyddur öllu ímyndunarafli.11
| Þessi dómur hans fannst
mér, vægast sagt, ákaflega
, vafasamur.
I „Segðu mér eitt, Poirot,“ varð
mér að orði. „Kemur það aldrei
fyrir þig, að þig langi til að
taka aftur upp starf þitt?
j Þetta iðjuleysi . . .. “
! „Fellur mér einsaklega vel,
■ vinur minn. Hvað er unaðs-
legra en að mega sitja svona og
sleikja sólskinið? Hvað er stór-
l kostlegra en það, að stíga niður
af sigurhæðum sínum, einmitt
þegar frægð manns er sem
mest? Nú hvíslar fólk, þegar
það sér mér bregða fyrir: Þarna
fer Hercule Poirot, sá mikli
maður, sem á sér engan sinn
líka. Enginn hefur nokkru sinni
jafnazt á við hann, og aldrei
mun sá maður fæðast, er kemst
með tærnar þangað, sem sá
snillingur hafði hælana. Ég er
harðánægður. Ég er það lítillát-
ur að eðlisfari, að ég bið ekki
um meira“.
Sjálfur myndi ég varla hafa
kallað vin minn lítillátan. Ég
var þeirrar skoðunar, að stæri-
læti þessa smávaxna manns
hefði sízt farið minnkandi með
árunum. Þarna sat hann í
stólnum, hallaði sér makinda-
lega aftur á bak, sneri upp á
yfirvararskeggið og það lá við
sjálft, að hann malaði af ánægju
með sjálfan sig.
Við sátum úti á verönd gisti-
hússins Miklagarðs. Það er
langstærsta gistihúsið í St.
Loo, og stendur eitt húsa á dá-
lítilli hæð, svo að þaðan er dá-
samlega fögur útsýn yfir hafið.
Trjágarðinum hallaði frá ver-
öndinni og stofnbein, hávaxin
og krónufögur pálmatrén bar
við fagurbláan hafflötinn.
Himinninn var heiður, og sólin
skein, og veðrið var eins yndis-
legt og það getur framast orð-
ið í ágústmánuði á Englandi.
Býflugurnar suðuðu án afláts,
- suð þeirra var þægilega svæf
andi, og manni gat ekki betur
liðið. Við höfðum komið síðast
liðna nótt til borgarinnar og
tekið okkur vist í gistihúsinu,
þar sem við gerðum ráð fyrir
að dveljast í vikutíma. Og svo
fremi, sem þetta indæla veður
héldist, var allt útlit fyrir, að
við myndum eiga skemmtilegt
sumarleyfi fram undan.
Morgunblaðið hafði fallið úr
hendi minni; ég tók það upp
og fór að líta yfir helztu frétt-
irnar. Stjórnmálaástandið virt-
ist ekki sem glæsilegast, en
annars var ekkert fréttnæmt
við það; ýmiss konar örðug-
■leikar varðandi stjórnmálin í
Kína, löng frásögn um kaup-
hallarsvik, en engar verulegar
æsifregnir.
„Þessi páfagaukssýki er
furðulegt fyrirbæri,“ varð mér
að orði.
„Mjög svo furðulegt.“
„Enn hafa tveir menn beðið
bana af hennar völdum; að
þessu sinni í Leeds, að því er
fréttir herma,“ mælti ég og
fletti við blaðinu.
„Hörmulegt það . .. . “
„Enn hafa engar fréttir bor-
izt af Seton flugmanni, þessum
1 sem lagði upp í flugferð um-
hverfis jörðina. Þeir eru djarf-
ir, þessir náungar. Og þessi flug
vél hans, sem lent getur bæði
(á sjó og landi, hlýtur að vera
af mjög fullkominni gerð. Það
. er sannarlega leitt, ef hann
hefur farizt. Þeir hafa að vísu
, ekki gefið upp alla von enn;
, telja ekki útilokað, að hann
I kunni að hafa lent á einhverri
ey í Kyrrahafinu.“
] „Þeir eru enn þá mannætur
þarna á Salomonseyjunum?"
spurði Poirot og brá á glettni.
„Þessi flugmaður hlýtur að
^ vera með afbrigðum hugrakk-
ur og hraustur náungi-,“ mælti
ég enn. „Einn af þeim mönnum,
sem eykur á stolt okkar af því,
að við skulum vera brezkir."
„Já, — slíkt eru að minnsta
kosti nokkrar sárabætur fyrir
ósigurinn í tenniskeppninni í
Wimbledon", svaraði Poriot.
„Ég .... ég sagði þetta ekki
í því skyni að móðga ....“
byrjaði ég.
Vinur minn brosti og gaf það
til kynna með handahreyfingu,
að öll afsökun væri algerlega
óþörf.
„Jæja,“ sagði hann. „Ég er
ekki flugvél, sem lent getur á
sjó og landi, eins og þetta far-
artæki hans Setons; en ég er
alheimsborgari. Og eins og þú
veizt, hef ég alltaf haft mesta
Myndasaga harnanna
Dvergurinn fjölkiuinugi
Bangsi og Alli sáu, að bát-
urinn dró lítinn fleka. Dverg-
urinn reri bátnum og stýrði
svo nálægt Bangsa, að hann
gat stigið á flekann. Síðan tók
hann Alla. „Máfurinn sagði
mér, að ykkur væri að flæða
af stólpunum,“ sagði hann; „er.
báturinn ber aðeins einn.“
Dvergurinn reri meðfram
klettóttri ströndinni, en allt í
einu sveigði hann inn i dimman
helli. Þar sáu þeir trúðinn á
kletti. Ðangsi og Alli urðn að
halda hver í annan, svo að þeir
misstu ekki jafnvægið og dyttu
í sjóinn; og satt að segja voru
þeir hálfsmeykir.
Dvergurinn reri að litlu viki
langt inni í hellinum og steig
þar á land. Bangsi og AIli
stukku líka í land. „Hvað ertu
að gera hingað?“ spurði Bangsi.
„Hér á ég heima,“ sagðí dverg-
urinn. „Viljið þið ekki gista hjá
mér í nótt?“ En það vildu þeir
helzt ekki.
ÞAÐ er sagt um sorkinn að
hann sé gæddur óvenjúlega
miklu félagslyndi og hjúkri oft
gömlum og særðum storkum,
sem ekki geta aflað sér fæðu af
eigin ramleik. Færa þá hinir
,storkarnir þeim mat og búa
þeim skjól.
* * *
EINN frægasti storkur sem
um hefur verið getið var í eigu
fjölskyldu nokkurnr í Hamborg
fyrir hundrað árum síðan. Stork
urinn lék sér við börnin og þótti
honum feluleikur skemmtileg
ur og hélt stranglega allar 1-eik-
reglur. Fanns honum mest gam
an að vera sá sem leitaði. Vís
indamaður að nafni dr. Hermann
skráði margar sögur nm þennan
merkileg stork.
* * *
EIN af undarlegustu verk-
smiðjúm sem sögur fara af er
verksmiðja nokkur i Danmörku
sem bjó eingöngu til storkshreið
ur. Hreiðrin voru svo seld þeim
er vildu hæna storka til að
verpa á húsi sínu. Verksmiðjan
bjó aðeins til 6 hreiður á dag,
svo að eftir spurninni var aldrei
fullnægt. Sagt var ad storkunum
þætti mikið til þessara hreiðra
koma, enda voru þau nákvæm
eftirlíking af hreiði’um þeim er
þeir bjggu til sjálfir.
* * *
STORKUR nokkur átti hreið
ur á torgi einu í Amsterdam í
samflaitt 21 ár. Þegar hann dó
fékk hann virðulega útför og
fylgdu honum þúsur.dir manna
til grafar, enda var hann uppá
hald allra í borginai.
STORKAR geta verið hættu-
l'egir flugvélum, eeins og sézt á
því, að nokkru eftir s;ðasta stríð
rakst flugvél á tvo storka er hún
flaug yfir Kenya. Þegar flugvél
in lenti tók Hawkins flugmaður
eftir því að storkar 1 r höfðu gert
gat á vélina. Sumum finnst það
ef til vill aðeins tiiviljun, að
kona flugmannsins, sem var í
Englandi eignaðist barn á sömu
mínútu og áreksturinn við stork
ana varð.
KöSd borö og
heitur veizlumatur.
s Síld Sz Fiskur,
\ Annast allar fegundir
j raflagna.
■
* Viðhald raflagna.
Viðgerðir á heimilis-
: tækjuum og öðrum
■ rafvélum.
■
■
: Raftækjavinnustofa
] Siguroddur Magnússon
■ Urðarstíg 10.
: Sími 80729.
■
m
B
M
! Minninprspjöld
■ Barnaspítalasjóðs Hringsina
: sru aígreidd 1 Hannyrða-
:«rerzl. Refill, Aðalstræti 12.
: ;éður verzl. Aug. Svendsen)
• tg f Bókahúð Austurbæjar.
AB 6