Alþýðublaðið - 19.02.1952, Page 4

AB-AIþýðublaðið I9.febrúar 1952
Matseðill Morgunblaðsins

Anna Borg Reumert og Poul Reumert. Myndin er tekin, er frú
Anna tók á móti honum á flugvellinum hér síðastliðið vor, en
hann kom til að sjá hana leika á sviði þjóðleikhússins. (Ljósm.
Ól. K. Magnússon.)
Fimmfíu ára leikafmæfi
Poul Reumerfs
----------<.----
MORGUNBLAÐIÐ hefur
gerzt svo föðuriegt í garð
verkamanna að semja handa
þeim matseðil. Sannarlega
myndi heildsölunum, stórút-
gerðarmönnunum og öðrum
mektarbokkum íhaldsins finn-
ast lítið til um fæðið sam-
kvæmt matseðli þessum. Þeir
myndu áreiðanlega gretta sig
við því að snæða á fimmtu-
dögum leifar af ýsu, sem
keypt væri á mánudegi, svo
að nefnt sé eitt lítið dæmi. En
eigi að síður er það staðreynd,
að þessi matseðill Morgun-
blaðsins er reykvískum verka-
mönnum um megn. Þeir geta
ekki einu sinni veitt sér þetta.
Matseðill Morgunblaðsins
er miðaður við fjögurra
manna fjölskyldu, og vikufæð
ið samkvæmt honum kostar
400,29 krónur. En nú er viku
kaup þeirra Dagsbrúnar-
manna, sem ekki ganga at-
vinnulausir, 638,88 krónur.
Fjölskyldufaðirinn á því eftir
af vikulaununum 238,59, þeg
ar hanh er búinn að veita
sér og sínum fæði samkvæmt
matseðlinum. En hvað á hann
þá eftir ógreitt? Hann á eftir
að greiða húsaleigu, ljós og
hita, útsvar sitt og önnur op-
inber gjöld, fatnað á sig og
fjölskylduna, hreinlætisvörur,
viðhald á búslóðinni og stræt
isvagnagjöld, svo að eitthvað
sé nefnt. Þó hefur hann þá
ekki eytt einum eyri í skemmt
anir, ekki keypt bók eða
tímarit, ekki einu sinni lagt
í þann kostnað að kaupa
Morgunblaðið!
Öllum hugsandi mönnum
hlýtur að vera ljóst, að eng-
inn verkamaður, sem hefur
fjögurra manna fjölskyldu á
framfæri sínu, getur lifað á
238,59 krónum á viku fyrir
utan fæði. Hann getur því
ekki einu sinni veitt sér það
fæði, sem matseðill Morgun-
blaðsins gerir ráð fyrir. Þó er
hann vægast sagt fátæklegur.
Enginn af mektarbokkum
Morgunblaðsins myndi una
slíku mataræði. En málgagn
Sjálfstæoisflokksins er svo
seinheppið, að það heldur sig
gera verkamannafjölskyldun-
um í bænum greiða með því
að láta þeim þessar matarupp
skriftir í té. Það hvetur verka
mennina til sparsemi og
nýtni. Slíkt er út af fyrir sig
gott og blessað. En byrjunin
ætti samt að vera sú, að sjá
alþýðustéttunum fyrir því
kaupi, sem geri þeim auðið
að veita sér fæði samkvæmt
matseðli Morgunblaðsins, og
láta sparsemishugvekjurnar
bíða þangað til þeim áfanga
er náð.
Lífskjör alþýðustéttanna
voru ekki upp á marga fiska
á kreppuárunum fyrir síðari
heimsstyrjöldina. Þó er óhætt
að fullyrða, að hlutföllin milli
fæðiskostnaðar og annarra
óhjákvæmilegra útgjalda,
voru almenningi hagkvæmari
þá en nú, ef leggja á matseðil
Morgunblaðsins til grundvall
ar mataræðinu. Raunar er
skylt að játa, að þessi lauslega
athugun byggist á því, að
verkamaðurinn á kreppuárun
um hafi haft reglubundna
vinnu. Á því var hins vegar
ærinn misbrestur, og þá var
skorturinn jafnan á næsta
leiti. En nú er sú saga einmitt
að endurtaka sig. Þúsundir
verkamanna verða fyrir meiri
eða minni skakkaföllum af
völdum atvinnuleysis. Heldur
Morgunblaðið, að atvinnu-
leysingjarnir geti veitt sér og
sínum það fæði, sem matseð-
ill þess gerir ráð fyrir? Og
vill það gefa verkamannafjöl
skyldunum í Reykjavík upp-
skrift, sem leiði í ljós, að þær
geti komizt af með 238,59
krónur á viku til allra ann-
arra útgjalda en fæðiskostn-
aðar? Hefur það enn fremur
íhugað, hver sé hlutur þeirra
fjölskyldna, þar sem börnin
eru fleiri en tvö, en þær eru
sennilega nokkuð margar?
Og hvaða rág vill það gefa
atvinnulausum heimilisfeðr-
um, sem ekki eiga neiima
kosta völ, þegar vinnan
bregzt? Allt eru þetta tíma-
bærar og sjálfsagðar spurn-
ingar. AB skorar á matseðils
höfund Morgunblaðsins að
svara þeim á viðunandi hátt.
Til samanburðar væri svo
fróðlegt fyrir verkamanna-
fjölskyldurnar að sjá mat-
seðlana á borðum Morgun-
blaðsritstjóranna og bakhjarla
þeirra í íhaldsflokknum.
Morgunblaðið ætti að geta
orðið sér úti um sýnishom
þeirra til birtingar. En senni
lega verður drýgri bið á að
það birti þá en matseðilinn,
sem það ætlar verkamönnun-
um og fjölskyldum þeirra.
Vegna mjög leiðinlegra
mistaJka við prentun þessarar
greinar í AB síðastliðinn
sunnudag, þykir blaðinu rétt,
að hún birtist hér aftur eins og
hún va/ frá böfundarins
hendi.
TIL ERU MENN >. annig gerð
ir að svip og framkomu, að örð
ugt er að festa myni þeirra svo
greinilega í huga sér, að maður
treysti sér til að þe-kkja þá aft-
ur, jafnvel þótt maöur hafi átt
þess kost, að virða pá fyrir sér
góða stund. Hið fyrsta, sem mér
datt í hug, þegar íundum okk
ar Poul Reumerts bar saman
fyrir nokkrum árum síðan var
það, að þann mann myndi ég
þekkja aftur, hvar og hvenær,
sem ég sæi hann. Áhrifasterkari
persónu hef ég ennekki kynnzt.
Það er eins og Iiann se skapað
ur úr blikandi, sikrikum elds-
logum. Með allri virðingu fyrir
hinum göfuga, norræna kyn
stofni, fær engum dulizt, að sá
funi, er brennur í i ugum og æð
um þessa glæsilega, svipmikla
manns; sé af suðrænu báli kveikt
ur, enda á Poul Reumert til
spænskra og franskra ætta að
rekja.
Þessa dagana hylla Danir Poul
Reumert á fimmtíu ára leikaf-
mæli hans; hylla hann sem sinn
mesta og frægasta núlifandi leik
ara. Það er mikið tm dýrðir í
Konunglega leikhúsiru í tilefni
þessa merkisafmæ’is, og ekki að
ófyrirsynju. Fregnir herma, að
Kaupmannahafnarbúar hafi stað
ið tuttugu klukkustundir sam
fleytt í biðröð, til þess að ná í
aðgöngumiða að aimælisleiksýn
ingunum. Meðal þeirra, sem
lögðu á sig slíkt erfiði, vai' kona
ein, komin fast að ottræðu. ,,Ég
ætla að ekki að láta mér það
tækifæri úr greipum ganga, að
vera viöstödd, þegar Poul Reum
ert verður hj’lltur af leikhúsgest
um á þessum sínum merkisdegi!“
sagði gamla konan.
Og það er sízt að undra, þótt
•Danir séu stoltir af Poul
Reumert. Hann er ekki aðeins
fjölhæfasti og m ;sti leikari
þeirra; heldur le'kur ekki á
tveim tungum, að enginn sé sá
leikari nú uppi á Norðurlöndum
sem jafnist á við hann, og að
hann sé tvímælala .st í fremstu
röð núlifandi evr jpískra leik-
ara. Honum Iætur jafnvel að
túlka stórbrotnustu hlutverk
dramatískra leikbókmennta sem
gáskafyllstu náunga sígildra
skopleikja. Honum veitist jafn
auðvelt að hrífa áhorfendur til
tára með tignarlegri, fágaðri
tjáningu dýpsta harms, láta þá
gleyma stund og stað í mikilúð-
leik örlagaþrungirma átaka —
og veltast um af hlá'ri yfir taum
lausum ærslagangi og trúðs
látum. List hans og s/álfur hann
eru óaðskiljanleg hugtök; þar
brenna sömu blikandi, síkviku
eldslogarnir. Hálfrar aldar örð
ug fórnarþjónusta í musteri
Thaliú hefur ekki megnað að
slá fölskva á þann eld.
Reykvíkingar hafa átt því láni
að fagna, að sjá Poul Reu-
mert á leiksviði oítar en einu
sinni og heyra hann auk þess
og sjá lesa upp heil 1: 'krit; þein .
mun því mörgum list hans ó-
gleymanleg. Orsök þess að hann
hefur, flestum miklum, erlend
um listamönnum oítar lagt leið
sína til íslands viia allir. Hann
er tengdur íslandi, eins og hann
sjálfur kemst að orði. Kona
hans, frú Anna Borg leikkona,
er öllum Reykvíkingum kimn,
bæði fyrir ætt sína og list. Það
verður þeim hjónum búðum
dimmur skuggi á allri hátíðar
gleðinni þessa dag m.a, að heilsa
hennar leyfir ekki, að hún taki
þátt í henni nema að litlu leyti,
þar eð hún hefur ekki enn náð
sér til f.ulls eftir hættulega
sgurðaðgerð. Hafði verið svoráð
fyrir gert, að hún léki í „Galge-
manden“ og „Döddansen“ úsamt
manni sínum í tilefni afmælis-
ins, en sjúkleiki hennar haml-
ar því, og verður hún aðeins
sem gestur í leikhúsinu. Bæði
njóta þau hjón mikilla vin-
sælda hér á landi, ekki aðeins
vegna listar sinnar, heldur og
sem hinar ástúðlegustu mann-
eskjur og einlægir Íslandsvinír.
Hafa margir notið gestrisni og
góðrar fyrirgreiðsi.i á heimili
þeirra í Höfn, og nargar hlýj-
ar kveðjur munu þcim berast
Framhald á 7. síðu.
Amerískur flota-
foringi í heimsókn
fil íslands í marz
YFIRFLOTAFOB.INGI Norð
ur Atlantshafsbandalagsins,
Lynde D. McCormick. aðmírall,
mun- á næstunni heimsækja þau
lönd bandalagsins, seg liggja að
Atlantshafi. Er yfirflotaforing
inn væntanlegur til íslands um
miðjan marzmánuð og mun eiga
hér viðræður við ríkisstjórninaó
Reumerf var hyllfur
í Khöfn á fimmfíu
ára leikafmælinu
Lék með Önnu Borg
í danska útvarp-
inu á afmælisdag-
inn. t
Frá fréttaritara AB
KHÖPN í gær.
Á LAUGARDAGINN, þegar
Poul Reumert átti fimmtíu ára
leikafmæli, var hann hylltur af
öllum dönskum blöffum, sem
einnig birtu afmæJiskveðjur til
hans hvaðanæva af Norffurlönd
um og frá þekktustu listamönn
um Frakklands. Reumert er í
greinum blaðanna og í afmæl-
iskveðjunum lýst sem eiimm af
mestu leikurum Danmerkur
bæði fyrr og síðar.
Á leikafmælisdaginn lék Reu-
mert ásamt konu sinn>, ÖnnU
Borg, í danska útvarpinu, og
um kvöldið var hann hylltur í
konunglega leikhúsinu, þar sem
sérstakar leiksýningar verða
alla þessa viku í tiiefni af af-
mælinu.
IíJULER.
Norskír námssiyrkir
SAMKVffiMT tilkynningu
frá norska sendiráðinu í Reykja
vík, hafa Norðmen.i ákveðið að
veita íslenzkum stúdent styrk,
að fjárhæð 3200 norskar krónur,
til háskólanáms í Noregi næsta
vetur. Kom einkum til greina
stúdentar, er nema vilja norska
tungu, sögu Noregs, norska þjóð
menningar og þjóöminjafræði,
dýra-, grasa og jarðfræði Nor-
egs, kynna sér norskt réttarfar
og bókmenntir.
Styrkþegi skal dvclja við nám
í Noregi a. m. k. 8 mánuði á tíma
bilinu frá 1. september til maí
loka.
Þeir, sem kynnu að hafa hug
á að hljóta þennan styrk, eiga
að senda urnsóknir til mennta
málaráðuneytisins fyrir 1 apríl
n. k., ásamt afriti af prófstkir
teini og meðmælum, ef til eru.
Henafaskólaleik-
urinn „Æskan víð
sfýrlð" frumsýnd-
ur í gær_________
MENNTASKÓL ALEIKUR
sem að þessu sinni nefnist „Æsk
an við stýrið, var frumsýndur í
gærkvöldi við húsfyllir og ágæt
ar undirtektir áhorfenda.
Verður leikurinn nú fj’rst
sýndur nolckrum únnum hér í
bænum, en að því búnu mun ætl
unin að sýna hann einnig í Hafn
arfirði, Keflavík, Akranesi og ef
til vill fleiri stöðum hér í ná
grenninu.
HAFNARFJÖRÐUR.
Kvenfélag Álþýðuflokksins
í Hafnarfirði heldur aðalfund sinn í dag, þriðju-
daginn 13. febr. kl. 8,30 s. d. í Alþýðuhúsinu.
Fundarefni:
Venjuleg affalfundarstörf.
Uppíestur — Félagsvist.
Stjórnin.
Dugleg skrifstofustúlka getur fengið atvinnu í bæn
um. Vélritunarkunnátta nauðsynleg, ennfremur
kunnátta í tungumálum, sérstaklega ensku. Hrað
ritunarkunnátta æskileg. Umsóknir, er greini
menntun og fyrri störf, ásamt meðmælum, send-
ist afgreiðslu blaðsins merktar: „Skrifstofustúlka".
AB— AlþýtSublaðið. Útgefandi: Alþýðuflokkurinn. Ritstjóri: Stefán Pjetursson.
Auglýsingastjóri: Emma Möller. — Ritstjómarsímar: 4901 og 4902. — Augiýstnga-
sími: 4906. — Afgreiðslusími: 4900. — Alþýðuprentsmiðjan, Hverfisgötu 8—10.
AB 4