Alþýðublaðið - 26.04.1952, Blaðsíða 8

Jjmennl alvinnuleysí
enn á Hvammstanga
Til AB frá HVAMMSTANGA.
ALMENNT atvinnuleysi er
cnn hér á Hvammstanga og af-
koma verkamanna því mjög
slsem. Tiðarfar hefur verið
stirt, og víða orðið heylítið.
Hafa bændur orðið að kaupa
gífurlega mikið af lóðurbæti í
vatur. — B.K.G.
Bygging áburðarverksmiðjunnar hafin
eiK-
skcla Jóns Norðfjörð:
fOSTUDAGINN 18. apríl ;
liafði Jón Norðfjörð leikari nem •
endakvold í hátíðasaJ Mennta-
í'kóians á Akureyri. Komu þar
fram 18 nemendur úr leikskóla
•iians sl. vetur, flestir úr mennta
skólanum. Gat Jon þess í á-
varpi, er hann flutti til gest-
, anna áður en sýningár hófust,
að hann hefði lagt megináherzlu
á að kenna taltækní, skýrann
frarríburð og feimnislausa fram
komu, en allt væri þetta undir
«.,;;aðan undir frekara leiknámi.
Síðan fóru fram upplestrar,
viðtals- og leikþættir við góðar
undirtektir gestanna. Komu þar
frám meðal annarra þrjár íelp-
ur, 10—12 ára, og skilúðu þær
hiutverkum sínum engu síður
vel en eldri nemendurnir. Bend
vr þetta ótvírætt á að nám, sem
}:etta, ætti að hefja, sem skyldu
námsgrein þegar í efn bekkjum
) jrnaskólanna.
Jón er nú á förum til útlanda
í leit að bót við þrálátri gigt-
veiki, sem bjáir hann. Beri sú
ferð æskilegan árangur, mun
iiann um leið kynna sér nýjuug
ar í leiksviðsútbúnaði o. fl.
lavangshlaup
Siykkisháims
Frá fréttaritara AB
STYKKISHÓLMI í gær.
VÍÐAVANGSHLAUP Stykk-
Ishólms fór fram fyrsta sumar-
tíag. Hiaupið var 2,5 km. Fyrst-
ur varð Jón Pétursson á 8,42
mínútum. Fyrst varð A-sveit
UMF-Snæfells og A-sveit mlð-
rkólans. Þátttakenduv voru 19
skólans. Þátttakendur voru 19.
BJARNI.
Undirbúningsstarf að byggingu áburðarverksmiðjunnar hófst i
gser með því að jarðýta sópaði burt hinum lausa jarðvegi þar
sem byggingarnar eiga að standa. — Ljósm.: Guðni Þórðarson.
Sýning á myndum og munum í Lisía-
mannaskálanum eftir 150 börn
OPNUÐ verður í Listamannaskálanum í dag sýning á
teikningujn og leir- og bastmunum, sem nemendur í barna-
deild Myndlistarskólans í Reykjavík hafa gert í vetur. I deild-
inni voru um 150 börn á aldrinum 7—12 ára, og eru á sýn-
ingunni munir og myndir eftir þau öll.
Sýningin er geysifjölskrúðug4'
og hefur ímyndunarafl barn-
anna sýnilega fengið að njóta
sín. Flestar teikningarnar eru
vatnsiitateikníngar og aðrir
munir flestir úr basti eða
brenndum og lituðum leir, en
einnig eru á sýningunni munir
úr gipsi og tálgaðr í sápu. Sýn
ingin verður opnuð kl. 2.
Kennarar í barnadeild mynd
listarskólr»ns eru Unnur Briem
og 'Sigrún Gunnlaugsdóttir.
I^ennslan í harnadeildinnii er
alveg ókeypis. Börnin greiða
100 krónur begar þau koma í
skólann, en fá fé endurgreitt,
er náminu lýkur, nema hvað
25 krónur eru teknar af hverju
upp í efniskostnað. Ríkið hef-
ur veítt starfsemi þessari 15
þúsund króna styrk, en bær-
inn 30 þúsund.
Lifhoprenf fær fullkomna vél
til að gljáhúða pappír
LITHOPRENT befur nýlega fengið til landsins merkiiega
vél, sem er einstæð hér á iandi. Er þetta lökkunarvél til þess að
gijáhúða með pappír. Getur hún gengið frá öllum pappírsuin-
búðum þannig að þær verði fallegri og sterkari. Hingað til hef-
ur verið mikil vöntun á slíkri vél hérlendis, ekki hvað sízt
vegna síaukinnar útflutningsframleiðslu á niðursoðnum og
frystum fiskafurðuni.
Vélin setur þunna iakkhúð yf
ir hinn prentaða flöt, sem gerir
aila áferð pappírsins miklu feg-
urri og styrkir hann. Allir litir
fá á sig dýpri, skærari og fall-
egri blæ og lakkhúðin fyrir-
byggir það að litirnir uppiitast
eða fölni, og að því er snertir
hreinlæti í meðferð pappírsum-
búðanna hefur þessi meðferð
mikla þýðingu.
Það hefur um margra ára
skeið verið mikið áhugamál
tillra þeirra, er nota iitprentaðar
• pappírsumbúðir utan um fram-
leiðslu sína, hvort heidur um hef
:ur verið að ræða fiskumbúðir,
diðursuðuvörur, skrautöskjum,
sælgætisumbúðir, bókakápur
•<?8a tímaritakápur, að hægt yrði
jiér á landi að lakkbera pappír-
,5.nn og gera hann gijáandi og
■ýagran, svo sem alsiða er erlend
’is, og menn hafa séð hér og
dáðst að, bví að hinar gljáandi
fögru pappírsumbúðir á bóka-
skápum og t.d. niðursu.ðuvörum í
hillum verzlananna, setja sinn
svip á umhverfið og vekja sér-
staka eftirtekt þeirra, er í verzl
anirnar koma, enda ver lakkhúð
in pappírinn fyrir óhreinindum
og hverskonar fitublettum, og
fegurð litanna nýtur sín til íulls.
Nú hefur Lithoprent orðið til
þess að láta óskir manna og von
ir í þessum efnum rætast. Og
það er von Lithoprents, að með
þessari nýju vél sé eitt merkileg
asta sporið stigið í starfsemi fyr
irtækisins.
Lithoprent er nú orðið 15 ára,
og hefur þegar unnið mikið
menningarstarf með Ijósprentun
og útgáfu margra rita, sem ófá
anleg hafa verið um langan ald
ur. Stofnandi Lithoprents var
Einar Þorgrímsson.
Féll af bifreið og
sfórslasaðisi
ÁGÚST HÓLM, innheimtu-
maður hjá rafveitunni, varð
fyrir því slysi hér í bænum á
þriðjudagsmorguninn að falla
af vörubifreið og handleggs-
brotna og fótbrotna. Hann
iiggur nú á Landakotsspítala.
Sumaráætlun Gull-
faxa frá 30. maí
FLUGFELAG ISLANDS hef
ur auglýst sumaráætlun „Gull-
faxa'-. Ferðir verða til Kaup-
mannahafnar alla laugardaga,
til London þriðjudaga og til Os
ló annanhvern föstudag frá 30.
maí að telja.
Til Kaupmannahafnar verður
lagt af stað kl. 8.30 á laugar-
dagsmorgnum og komið aftur
til Reykjavíkur á sunnudögum
kl. 17.45. Til London verður
lagt af stað kl. 8.30 á þriðju-
dagsmorgnum og komið aftur
til Reykjavíkur kl. 22.45 sama
kvöld. Til Osló verður farið
annanhvern föstudag, eins og
áður segir, og lagt af stað kl. 8
árdegis og komið til baka kl. 22
samdægurs.
Aðeins sóft um tvö
prestaköll af fjórum
ÚTRUNNINN er umsóknar-
frestur um fimm prestaköll, er
auglýst voru fyrir nokkru.
Umsóknir komu aðeins um tvö
prestaköll: Sauðlauksdal og
Hofsós. Um Sauðlauksdal sæk-
ir séra Gísli H. Kolbeins, sett
ur prestur þar, en um Hofsós
Ragnar F. Lárusson cand.
theol.
Á að geta hafið
vinnslu áburðar
að einu ári liðnu
FRAMKVÆMDIR við áburö |
arverksmiðjuna í Gufunesi hóf
ust formlega í gær, er landbún
nðarmálaráðherra stakk þar
fyrstu skóflustunguna í gróinn
svörð. Þar á eftir hóf jarðýta
gröft fyrir fyrstu byggingu
verksmiðjunnar, sem verðui'
vetnisvefksmiðjuhúsið. Frarn-
kvæmdum við verksiniðjunfi
mun.verða iialdið áfram stanz-
laust frá þessum degi, og ei
ráðgert að hún taki til starfa
að ári liðnu, eða um sama lejíi
og Sogsvirkjuniu nýja.
I gær bauð verksmiðjustjórn
ríkisstjórninm, borgarstjóra,
^sendiherra Bandaríkjánna og
mörgum fleiri gestum upp að
Gufunesi í tilefni af því, að þá
hófust formlegar framkvæmdir
þar. Vilhjálmur Þór, formaður
verksmiðjustjórnar, bauð gesti
velkomna, en þvi næst lýsti
landbúnaðarmálaráðherra yfir
því, að framkvæmdir væru
hafnar við áburðarverksmiðj-
una, og stakk fyrstu skóflu-
stunguna í grunn vetnisverk-
smiðjuhússins, sem er það
fyrsta, sem reist verður. Þar á
eftir hóf jarðýta fiamkvæmdir
á lóðinni og bylti á skammri
stundu sverðinum af stóru
svæði, þar sem verksmiðju-
húsið mun standa, en þetta eina
hús verður 62 metrar að leng'd,
en 29 V2 metri að beridd.
í ræðu er Vilhjálmur Þór
flutti við þetta tækifæri, lýsti
hann hinni fyrirhuguðu verk-
smiðjubyggingu og komst m. a.
svo að orði:
Stærsta húsið, vetnisverk-
smiðjan, sem byggt verður á
grunninum, sem byrjað er á,
verður 62 metrar á lengd og
2914 metri á breidd, flaf.axmál
þess 1760 m-, en rúmmál 13
200 m8. Annað húcið er amm-
oniak-verksmiðja: Lengd þess
er 38 m., breidd 1614 m., flat-
armál 630 m- og rúmmál um
5000 m3. Svo er saltpéturssýru
verksmiðja og saltpétursverk-
smiðja, þá verkstæði og loks
hús fyrir mötuneyti verka-
manna og skrifstofur, samtaYs
1600 m'- og 9500 m3, og svo
áburðargeymslur, sem ráðgert
er að verði all tað 2700 m- að
ílatarmáli og um 14 000 m3 að
rúmmáli.
, Þannig verður flaíarmál allra
húsanna um 6700 m2, sem er
tveir þriðju hlutar úr hektar,
eða flatarmál allra húsanna
tvær dagsláttur að stærð, en
rúmmál þeirra allra um 42 000
ten. metrar, en það er nokkru
meira en helmingi meira rúm-
mál Háskóla íslands, sem er
með stærstu byggingum hér á
landi.
Framleiðslugeta verksmiðj-
unnar er ætlað að verða á ári
6 milljón kíló af lireinu köfn-
unarefni, en það er um 13 000
smálestir af áburði, sem inni-
halda 38,5% köfnunarefni. —
Þessar 18 000 smálestir, sem
framleiða á hér, jafngilda
nærri því 30 000 smálestum af
þeim köfnunarefnisáburði með
20,5% köfnunarefni, sem Áburð
arsala ríkisins flytur inn í ár.
Ef reiknað er með núverandi
áburðarverði áburðarsölu rikis-
ins við skipshlið, verður fram-
leiðsluverðmæti þessarar verk-
smiðju 34 milljónir króna á ári.
Verksmiðjan er þannig skipu
lögð og byggð, að auka má
framleiðslugetu hennar upp í
7—8 milljón kíló köfnunarefn-
is á ári, strax og raforka er fyr-
ir liendi, með tiltölulega litlum
viðbótarkostnaði. Væri frárií-
ALÞYSUBLASIS
Austurför
RÚSSAHEIMSÓKNIR komm-
únista eru nú orðnar fastu.r
liður í starfsemi þeirra. I
morgun munu tíu eða ellefu.
karlar og konur hafa farið
utan þessara erinda, og á sá
hópur að vera kominn au.stur
til Moskvu 1. maí. Meðal
þeirra, sem leggja leið sína
austur fyrir járntjaldið að
þessu sinni, eru Sigu.rður
Guðnason og Þuríður Frið-
riksdóttir, og mun standa til.
að hin gömiu au.gu þeirra sjái
Stalin á þaki grafhýsis Len-
ins, ef kommúnistapáfinn
lætur svo lítið að vera við-
staddur hersýninguna á rauða
torginu í tilefni af 1. maí.
FARARSTJÓRI þessara ís* *
lenzku kommúnista er Þor-
valdu.r nokkur Þórarinsson
lögfræðingur. Hann er kunn-
ur að mikilli Rússatrú og lét
svo um mælt í opinberum um-
ræðum eigi alls fyrir löngu.
að hann vildi helzt af öllu ala
aldur sinn austan járntjalds-
ins. Vísir gekkst þá fyrir sam-
skotum til þess að afla farar-
eyris handa Þorvaldi austur
fyrir járntjald, ef hann sett-
ist þar að og léti ekki sjá sig
á ættlandinn framar.
ÞÓTT SKRÝTIÐ SÉ, veitti
Þorvaldur fé þessu ekki við-
töku og hefur aldrei sýnt á
sér neitt fararsnið fyrr en nú.
Vísir hefur hins vegar sjálf-
sagt varðveitt utanfararsjóð
hans og sett hann á vöxtu, svo
að peningarnir yrðu handbær-
ir, ef þeirra kynni að verðs
krafizt. Væri fróðlegt að vita.
hvort Þorvaldur hefur borið
sig eftir sjóðnum áður en
hann flaug utan í morgun. Sé
svo, mun þess að vænta, að
hann staðfestist austan járn-
tjaldsins. Það myndu fáir
harma. Hins vegar er semii-
legt, að Sigurður Guðnason
og Þuríður Friðriksdóttir
komi aftur til baka til þess að
vitna. Og sjálfsagt halda
Rússar áfram að bjóða ís-
lenzkum kommúnistum heim,
þó að þeir hafi nú þegar séð
nokkra svipmestu sauði hjarð-
ar sinnar okkar á meðal.
Bærinn vill ekki veita
lóðarréttindi við
Suðurlandsbrauf
SEXTÍU OG FIMM húseig-
endur við Suðurlandsbraut og'
Háaleitisveg hafa sótt um lóða
rétindi fyrir hús sín, en sam-
vinnunefnd um skipulagsmát
vill ekki mæla með því, að
húsum á þessu svæði verði veitt
lóðarréttindi, og hefur bæjar
ráð fallist á umsögn nefndar-
innar.
jeiðslan 8 milljón kíló, væri
verðmæti hennar orðið 45 millj
þnir króna á ári, reiknað með
sama verði og fyrr var greint.
Auk þess er landrými og hús
um þannig fyrir komið, að með
pýjum byggingum og vélakaup
um má a. m. k. þrefalda alla
Framh. á 7. síðu.