Alþýðublaðið - 15.06.1952, Blaðsíða 4

ÁB-Alþýðubíaðið
• r . 'i ': C.
Árásin á þjóð
ÞEGAR stjórnarskrá lands-
ins var breytt um leið og lýð
veldið var stofnað, var að vel
yfirlögðu ráði ákveðið, að .for
seti lýðveldisins skyldi þjóð-
kjörinn. Menn töldu ekki
heppilegt að þingið yrði látið
velja hann, þó að slíkt þekk-
ist, svo sem til dæmis á Frakk
landi; menn óttuðust, að hann
yrði á þann hátt of háður þing
inu og flokkunum, og þá ekki
sá þjóðhöfðingi, sem menn
óskuðu að hann yrði. Þess
vegna var þjóðkjör forsetans
ákveðið.
Það er því, vægast sagt,
mjög óviðeigandi, að stjórn-
málaflokkarnir reyni nú að
sölsa undir sig alit ákvörðun-
arvald um forsetaframboð og
þar með um val forsetans; og
þótt það sé máske ekki bein-
línis brot á bókstaf stjórnar-
skrárinnar, þá er þar með að
minnsta kosti gengið í ber-
högg við anda hennar og þjóð
in rænd þeim rétti, sem henni
er ætlaður með ákvörðun
stjórnarskrárinnar um þjóð-
kjör hans.
í beztu samræmi bæði við
bókstaf og anda stjórnarskrár
innar væri það, að stjórnmála
flokkarnir vöruðust að gera
val forsetans nokkru sinni að
flokksmáli, enda í alla stað ó-
eðlilegt og óheppUegt, að
flokkssjónarmið séu Iátin
koma til grei na við val manns
í hið hlutlausa embætti þjóð-
höfðingjans. Þann embættis-
mann á að velja með mann-
kosti eina og hæfileika fyrir
augum.
Einmitt af því, að þetta er
svo augljóst, hefiu það vakið
bæði ur/g og kurr um allt land,
að eitt framboðið til forseta-
kjörsins, sem fram á að fara
eftir hálfan mánuð, skuli hafa
verið gert að flokksmáli af
forustumönnum tveggja
stærstu stjórnmálaflokkanna.
Og sá kurr er engu minni í
þeim flokkum heldur en öðr-
um. Almenningur er yfirleitt,
hvar í flokki, sem hann stend
ur, þeirrar skoðunar, a_ð for-
setakjörið eigi að vera frjálst
og óbundið af flokkunum og
hverjum kjósanda heimiít að
velja þjóðhöfðingjann án til-
lits til stjórnmálaskoðana,
15. iúní 1952
fí ý'ý v :!? v f 'Jf
kjör forsetans
með það eití fyrir augum,
hver hæfastur sé til þess að
gegna- hinu hlutlausa og vanda
sama embætti hans.
En svo sem til þess að
bæta gráu ofan á svart,
eru það einmitt formenn
beggja stjórnarflokkanna, sem
tekið hafa sér vald til
þess að tilriefna eitt forseta
efnið og gera stuðning við það
að flokksmáli. Slíkt tiltæki,
að láta ríkisstjórn þannig
raunverulega bjóða fram
mann í embætti þjóðhöfðngj
ans, mun vera alveg óþekkt í
öðrum lýðveldum í Evrópu,
vestan járntjalds, enda lyktar
það óþægilega af einræðs-
brölti og valdstjórnartilhneig
ingum. Og Þetta finna menn
í stjórnarflokkunum engu síð
ur en í hinum. Hingað til hef
ur enginn varað alvarlegar
við einmitt þessari hlið máls
ins en Bemharð Stefánsson,
hinn virðulegi og mikilsmetni
alþingismaðíir Framsóknar-
flokksins, sem vissulega verð
ur ekki sakaður um neina
st j ór narandstöðu.
Hér er sannarlega ástæða
fyrir þjóðina til þess að vera
vel á verði; því að með slíku
framboði formanna stjórnar-
flokkanna og þar með ríkis-
stjórnarinnar er ekki aðeins
verið að vegayað þjóðkjöri for
setans, heldur og að sjálfu lýð
ræðinu í landinu. Og þegar
síðan á að afla slíku framboði
fylgis með fáheyrðum flokka
áróðri, flokkakúgun og hand-
járnun kjósenda, þá er það
alveg nauðsynlegt, að þjóðin
spyrni við fæti.
Það er bezt fyrir framtíð
lýðveldisins og lýðræðisins
hér á landi, að venja valda-
gráðuga flokksforingja og
stjórnarherra í eitt skipti fyr
ir öll af því, að ætla sér að
ráða vgli forsetans og gera
hann að brúðu í sínum hönd-
um. Þjóðin þarf án tillits til
stjórnroálaskoðana, að rísa
upp gegn slíkri hættu; að öðr
um kosti er þjóðkjör forset-
ans farið_ veg allrar veraldar
og réttur hins óþreytta kjós-
anda til þess að ráða því að
engu orðinn fyrir ofríki flokk
anna og ófyrirleitinfla forustu
manna þeirra.
Islandsmóíið
í fcvöfd kl. 8,30 leika
VALUR - VIKIN6UR
Síðast var jafntefli.
Hvor sigrar nú? j!!/
Mófanefodín.
AB — AIþf'3ubla3I3. Otgefandl: Alþýguflokkurlnn. Ritsfjórl: Stefán PJetursson.
Auglýstogastjárl: Emœa Möller. — PJtstjómarsímar: 4901 og 4302. — Auglýstoga-
tíml: 4S06. — AfgrelSsluriml: 4900. — AlþýSuprentsmlBJan, HverHagðtu 8—10.
Stríðsfangaóeirðirncir á Koie. Hermenn
~ J sameinuðu
þjóðanna í Kóreu hafa nú loksins skakkað leikinn í stríðsfanga
búðununi á Koje, þar sem æstustu kommúnistarnir meðal 80
þús. stríðsfanga höfðu vaðið uppi mánuðum saman, dæmt með-
fanga sína af lífi og drepið þá, ef þeir vissu að um pólitíska
andstæðinga var að ræða. Undanfama daga hafa hermenn
sameinuðu þjóðanna verið að hreinsa til í fangabúðunum og
skipta þeim í aðrar minni svo að hægt sé að einangra komm-
únistana og tryggja líf og limi hinna. En það hefur kostað bar-
daga og allmargir fangar fallið. Hér á myndinni sjást hermenn
sameinuðu þjóðanna vera að fara inn í fangabúðirnar, búnir
stálhjálmum og gasgrímum.
Þekkir fangelsi nazisfa og
kommúnisfa af eigin raun
-------«------
Frásögn tékknesks verkaiýðsforingja
og fíóttamanns í Kaupmannahöfn.
----------------»-----
UM ÞESSAR mundir er einn
af leiðtogum jafnaðarmanna í
Tékkóslóvakíu staddur í Kaup-
mannahöfn. Hann er landflótta,
en fjölskylda hans er ennþá í
heimalandinu og er nafni hans
því hér haldið leyndu. Honum
segist svo frá:
Eg hef reynsluna bæði af
hinu nazistíska og kommúnist-
iska einræði og það er erfitt að
gera mun þar á. Bæði nazistar
og kommúnistar vörpuðu mér
í fangelsi. Nazistarnir höfðu
mig í haldi í 17 mánuði. Klef-
inn 8 fermetrar að flatarmáli.
Síðan höfðu þeir mig 9 mán-
uði í fangabúðum. Eftir stjórn
rof kommúnistanna árið 1943
var ég aftur settur í fanga-
búðir. Þar var ég í 8 mánuði.
Nazistarnir létu mig þó hafa
sæng til þess að sofa við en hjá
kommúnistunum fékk ég ekki
annað en hálm að sofa við.
Það voru tveir fílefldir Ge-
stapomenn, sem á sínum tíma
handtóku mig, og þeir snertu
ekki byssurnar meðan á því
stóð. Kommúnistarnir handtóku
mig hins vegar 7 saman og allr
ir höfðu þeir byssurnar á lofti.
Nazistarnir létu móður mína
vita að ég væri í fangelsi.
Kommúnistarnir Iétu engan
vita, að ég hefði verið hand-
tekinn. Þegar kommúnistarnir
handtóku mig, settu þeir mig í
handjárn og bundu mig auk
þess við bílsæti. Þeir óku með
mig 300 km. leið þannig, og
allan tímann höfðu þeir bindi
fyrir augum mínum. í fanga-
búðunum hjá þeim skeði það
oft, að ef kommúnistarnir töldu
að fangarnir vissu meira en
þeir vildu ségja frá, þá sóttu
þeir konur þeirra og börn og
pyntuðu fangana til sagna að
þeim ásjáandi. Eftir að þeir
létu mig lausan, átti ég að telj
ast „frjáls maður“, en komm-
únistarnir héldu st'iðugt njósn-
um um mig. Mér lókst þó að
komast yfir landamærin í maí
árið 1949. Móðir mín var enn
þá í Tékkóslóvakíu. Eg hef
ekkert af henni frétt og hún
ekki af mér.
Um ástandið í Tékkóslóvakíu
farast honum svo orð:
Óánægjan meðal verka-
manna þar fer stöðugt vax-
andi og af þeim sökum herða
kommúnistarnir sífelt tök sín á
þeim. Frelsi verkamannanna
er ekkert nema nafnið tómt,
kjör þeirra versna, kröfurnar
um aukna framleiðslu verða
stöðugt háværari. Fólk sveltur
þar að vísu ekki, en matar-
skammturinn og verðlagið er
ekki valdhöfunum að hrósa. —
Innan kommúnistaflokksins á
sér stað hörð valdabarátta. Það
sýna bezt liinar stöðugu
„hreínsanir" þar í landi. Þeir,
sem í dag eru dýrkaðir sem
hetjur, eru máske á morgun
!stimplaðir landráðamenn og
skemmdarverkamenn — allt
þekkt fyrirbrigði frá öllum
löndum, þar sem kommúnistar
i hafa náð undirtökunum. Á-
stæðan til þessara „hreinsana“
er sögð vera „títoismi“. Eg
held hins vegar að það sé
blekking ein. Það er vægðar-
laus valdabarátta, og þeim, sem
bíður þar lægra hlut, er misk-
unnarlaust útrýmt.
BARNAKÓRINN Sólskins-
deildin hélt skemmtisamkomu
í samkomusal Landssmiðjunnar
10 þ. m. J_tileíni af því að vetr
arstaríséminni var að ljúka.
Kórinn var endurnýjaður s.
1. haust og hefur starfað á svip
uðum grundvelli og gamla Sól-
skinsdeildin, sem starfaði hér
frá 1939 til 1946 og gat sér góð
an orðstír með söng sínum,'
Guðjón Bjarnason, sem var
stofnandi og söngstjóri gömlu
Sólskinsdeildaxinnar, hefur æft
kórinn í vetur, og eru nú í hon
um 33 telpur á aldrinum 9;til
14 ára.
Skemmtun.þessa sóttu um 100
manns. Söngstjórinn skýrði frá
starfsemi kórsins s. 1. vetur,
kórinn söng nokkur lög við
mjög góðar undirtektir, Guð-
rún Árnadóttir lék nokkur lög
á píanó, Guðbjörg Sigurðardótt.
ir las kvæði, og síðan var stig
inn dans fram undir miðnætti.
Á skemmtunni voru tvenn
verðlaun veitt og voru það tveir
silfurbikarar. Fyrir ritgsrðina
„Hvers vegna iðka ég söng?“
hlaut verðlaun Guðrún Stefáns
dóttir, og fyrir bezta ástundun
og hegðun Guðríður Árnadótt
ir.
Hljóðfærasjóður var stofnað
ur í vetur og lögðu börnin í
hann mánaðarlega. Á skemmt-
uninni var dregið um þrjá giut-
ara og hlutu þá: Valgerður Ing
ólfsdóttir, Jónína Einarsdóttir
og Auður Axelsdóttir. Söngstjór
anum var þakkað starf hans í
þágu kórsins og hylltu gestirnir
hann með ferföldu húrrahrópi.
Sólskinsdeildin mun hefja
æfingar að nýju í september
lok.
Búið að opna Bjark-
ariund, en Þorska-
fjarðarheiði ófær.
BÚIÐ ER AÐ OPNA sumar-
gistihúsið að Bjarkalundi í
Reykhólasveit.
Hefur umferð fyrstui dagana
ekki verið mikil, enda vegur-
inn enn ófær yfir Þorskafjarð
arheiði, og því engar samgöng
ur hafnar vestur á firði.
Talsverður snjór er enn á
Þorskafjarðarheiði og býst
vegamálastjórinn ekki við, að
hún verði fær fyrr en undir
mánaðarmót.
En ákveðið hefur verið, að
þing Búnaðarsambands Vest-
fjarða skuli haldið í Bjarkar-
lundi fyrir næstu mánaðamót
og af því ge>,ur ekki erðið,
nema vegurinn yfir heiðina
verði fær.
PRÓFESSOR Lidrik Arup
Seip f. v. rektor Oslóarháskóla,
flytur tvo fyrirlestra á vegum
Háskóla íslands um jíróun
norskrar tungu. Fyrri íyrirlest
urinn verður fluttur í dag,
sunnudag 15. júní kl. 2 e. h. í
hátíðasal háskólans, hinn síðari
n. k. mánudag, 16 júní á sama
stað kl. 6.15 e. h-
Sumarbústaður við Álfta-
vatn til sölu*
Bústaðurinn er ekki stór, en sérstaklega vandaður
og stendur á rúmgóðu eignarlandi á einhverjum
fegursta stað niður við vatnið. Tilboð merkt: „S.
A.“ sendist Alþýðublaðinu.