Alþýðublaðið - 08.02.1928, Qupperneq 2

2
ALÞ7ÐUBLAÐIÐ
P. i. F. felgafeaadi,
Gestemét ungpennalélaga,
sem staddir eru í bænum, verður haldið föSÍUdagÍHH 10 febr. og hefst ftl. 8 Vs í
Iðnó, með skemtun svo sem venja er til og danzi á eftir með undirleik 5 manna
hljóðfærasveitar. — Aðgöngumiðar verða seldir i Iðnó á morgun frá kl. 4—7 og
á föstudaginn frá kl. 4 og kosta kr. 3,00. Allir ungmennafélagar eiga kost á að koma.
+
Ulþýbu^laðið
) kemur út éi hverjum virkum degi.
i Afgreiðsla í Alpýðuhúsinu við
< Hverfisgötu 8 opin fr.A kl. 9 árd.
] til kl. 7 síðd.
I Skrifstofa á sama stað opin kl.
9l!s—lO'/a árd. og k!. 8—9 síðd.
Simar: 988 (aígreiðslan) og 1294
; (skrhstofan).
! Verðlag: Áskriftai verö kr. 1,50 á
mánuði. Auglýsingarverðkr.0,15
: hver mm. eindálka.
Prentsmiðja: Alpýðuprentsmiðjan
(í sama húsi, sömu simar).
SíldarverksmlðluF
og
atvinBawiIeysIð.
Fyrir verkalýðinn eru pau lands-
mái einna inikilvæguist,'sem beint
eða óbeint stuðla að því, aið anka
atvinnuna í landinu.
Þegar núverandi landsistjóm fó!
Jóni Þorlákissyni að rannsaka
síkiarverksmiöjiumálið, þ. e. hverj-
ir möguleikar væru fyrir pví, að
setja upp síldarbræðsluverk-
smið|u, er ríkið ætti, pá var
fundið að peirri ráðsöfun hér í
blaðitniu. Það var ekki talið líklegt,
a'ð Jón Þorláksson væri rétti mað-
urinn til pessa starfs, og virðist
nti vera komið á dagdnn, að að-
fmsl'urúar haf.i verið fullkomlega
réttmætar.
Setji ríkið á stofn slíka síldar-
bræðslustöð, svo snemma, að
hægt verði að nota hana í sumar,
pá er það hið sania og að útvega
möirg hundruð fjölskyldufeðrum
atvinnu, sem að öðrum kosti
mætti búast við' að hefðu rýra at-
vinnu yfir sumartímann.
í öllum mentalöndum — nema
íslandi — eru borgaðar miljónir
króna úr ríkissjióÖi til styrktar at-
vinnulausum mönnum. Og lengi
getur það ekki dregist hér á landi,
að ríkið taki að sér að styrkja
atvinnulausa menn, eins og er-
leijd ríki gera, líka pau, par sem
íbaldið ræður (pví pað porir ekki
annað).
En væri nú ekki heppilegri leið
að miinsta kosti að reyna dive
langt mætti komast með þvi móti,
að riklð reyndi að stuðla að pví
að bæta atvinnuna fyrir verka-
lýðinn, til þess að geta komist
sem mest hjiá beinum styrk. En á
engan hátt ex jafn-auðvelt að ‘
J>æta atvinnuna eins og með nýj-
um síl darbræðsl u-verksm ið jum.
Því pær útvega svo langtum 'fleiri
atvinnu en þeiin, sem beinlínis
starfa við .þær.
En pað eru svo sem fleiri en
verklýðurinn, sem græðir á pví,
að pessu sé hrundið í fram-
kvæm>d. Allitr útgerðarmenn síld-
veiðaskipa græða á- pví, ekki ein-
ungis peir, sem geta gert út skip
sín, ef síldairverksmiÖjum er
fjölgað, helduir líka hinir, pví á-
rei'ðanlegt er, aö verð síldar til
bræðslu hlýtur aö lækka að mun,
nema settar séu upp ríkrsverk'-
smiðjuir — og pað aö minsta
kosti ein nú, áður en síldveiðja-
tíminn byrjar — því hið aukna
framboð á nýrri síld hlýtuir að'
hafa pau áhrif. Hér við má bæta,
að pegai’ takmörkun á síidarsölt-
im kemst á, sem nauðsynlegt er
að verði pegar á þessu s-uimri,
pá eykst e.nn við það f'ramboðið á
nýrri síld.
í pessu sambandi er rétt að
miinnast á, að tór stoð|ár ekki
annað en ríkisrekin verksmiðíja,
tll pess að koma í veg fyrir
samtölf verksmiðjanna um að
halda síldarverðinu niðri.
Þegar nú er athugað, að Jón
Þorláksson er ekkert farinn að
láta bæra á sér, er ekJd of djúpt
tekið í árinni, að segja að þa'ð
hafi verið afar illa til fundið af
lándsstjórninni, að fela peim
manni nokkuð starf pessarar teg-
uindar.
Það er mælt, að Jón hafi fal-
ast eftir starfinu, af pví hann var
atvinnulaus. En honum dettur víst
eKk.i í hug, að mörg hundruð
manna, sem atvinnuleysið kreppir
ólíkt harðara að en að honum,
hafa beöiö með ópreyju eftir pví
að fá að heyra að eitthvað gerðist
í pessu máli.
Það verður nauðsynlegt að rík-
ið komi sér upp að minsta kosti
tveim síldarbræðslum, annari við
Siglufjörð en hinni við Eyjafjörð.
Og pað er nauðsynlegt, að að
minsta kosti önnur komist upp
fyrir næsta síldveiðitíima.
En til pess parf að hefjast nú
pegar handa, þó Jpn /Þorláksson
sofi — eða látdst sofa.
Eftirlit raeð verksmiðjam.
Frumvarp um "eftirlit með verk-
smiðjum og vélum hefi'r nú náð
f'ullnaðarsampykt í neðri deild al-
pingis og siglir væntanlega einnig
sama hraðbyri gegn um efri deild.
Meginákvæði pess um verksmiðj-
ur eru pessi:
Verksmiðjum, verkstæðum og
vinnustöðvum, sem lög þessi taka
til, skal haga þannig, að líf, heilsa
og limir verkamanna við vinmu
og dvöl á vinnustaðnum sé til-
hlýðilega verndað. Stigar séu
traustir og greiðir og litgöngudyr
tálmalausar.
Vin.niustofur í verksmiðjum 'og
verkstæðum, sem gerð eru eftir
að lög þessi ganga i gildi, mega
ekki lægr.i vera undir loft en 2,5
metrar. Atvinnumálaráðherra á-
kveður, hvort þessi regla skuli
einriig gilda um verksmiðjur og
verkstæði, sem áður eru reist.
Við vjnnu skal hver verkamaður
hafa 8 rúmmetra loftrúm hið
minsta. Loftrásir, vélknúöar, ef
nauðsyn krefur, til þess að veita
inn hreirau lofti, skulu vera í öll-
um vinnustofum.
Stór suðu- eða bræðslu-ílát, svo
og ílát með hættulegum efnum,
skulu girt eða varin, svo að
verkamenn falli eða gangi ekki
ofan í pau.
Vinnustofur og aðrar vistaiverur
verkamanna skulu vera þannig,
að auðvelt sé að gæta hreinlætis,
reglusemi og hollustuhátta.
, Við vinnu í vinnustofum skal
bitta vera nægileg og tryggilega
búið um lýsingartæki. í lokuðum
vinnustofum skal upphitun vera
nægileg og fara eftir pví, hvet
vinna er stunduð.
Verkamenn skulu eiga kost á
að neyta matat síns undir paki.
Þar, sem hollustuhættir kreíj-
ast, að ekki sé matast í vinnu-
stofunni, skal verkamönnum feng-
ið annað húsrúm til afnota um
máltíðir. —
Atvinnumálaráðherra setur nán-
ari fyrirmæli um tilhögun, starfs-
hætti o. s. frv. í reglugerð eða
reglugerðir fyrir hvert einstakt
fyrirtæki eða flokk fyrirtækja.
Við samning reglugerðar ber að
leita álits verkamanna og atvinnu-
rekianda eða atvinnufélagsiskapar
hvors um sig.
Frumvarpið er fram komið
samkvæmt þingsályktun, er Héð-
inn Valdimarsson fékk samþykta
í fyrra í neðri deáld alpingis.
Verftamaimafélagið Ðagsbrún.
Skýrsla félagsstjórnarinnarfyrir
árið 1927, gefin á aðalfundi
félagsins í janúar s. 1. Félaga-
tala og fundir.
Á árinu 1927 hafa verið haldnir
15 félagsfundir og 29 stjórnar-
furadir. Meðlimatala féiagsins- í
ársbyrjun var 730 og í árslok
730. Inn gengu á árinu 15 menn,
4 dóu, 2 voru reknir, peir Jör-
imdur Brynjólfsson og Lárus Val-
berg, en 9 gengu úr og fluttu
burtu. Með pví að athuga félaga-
skrána hefir stjórnin komist að
raun um að töluvert af mönnum
sé talið á félagsskrá, sem varla
megi telja félaga, og þyrfti að
athuga um 100 af meðlimunum
nánar til pess a'ð úrskurða hvort
beri að telja pá í félaginu eða á
aukaskrá.
Þessir félagsmenn hafa dáið á
árintu:
1. Jón Guðlaugsison, Tjarnargötu
8, 51 árs gamall ekkjumaður, á
uppkomin börn, var skósmiðut'
að iðn, en stundaði steinsmiði.
Hann dó af afleiðingum upp-
Elrurðar í ágústmánuði.
2. Guðmumdur Guðmundsson,
Selbúðum, 26 áxa garnall, ógiftujf,
drukkniaði á Reykjavikurhöfn í
nóvember s. I.
3. Loftur Guðmundsson, Berg-
pórugötu 41, fertugur að aldri,
giftur og lifir hann ekkja og eitt)
barn. Hann dó í janúar af afleið-
ingum uppiskurðiar vegna botn-
langaibólgu.
4. Guðmundur Jónsson, Hverfis-
götu 73, 69 ára gamall, dó sl.
haust. Hann skiJur eftir sig ekkju.
Hann var einn af stofnendum fé-
lagsins.
Þessir dánu félagar voru allir
góðir drengir og góðir félagiar,
er stóðu með stéttarfélagi sinu
par til þeir féllu.
Nokkur erindi hafa verið fluti:
í félaginu á árinu af ýmsum
mönnum.
Hajnnroinnan. í byrjmr ársins
varð kaiupdeila út af hafnaxvinn-
unni. Kaupgjialdsnefnd útgerðar-
manna gerði kröfu um kauplækk-
un fyrst niður í 1 kr. um klukku-
stund í dagvinnu, síðar niður í
1 kr. 10 a^ira um klukkustund.,
Þar sem kaupgjaldsnefnd félags-
ins ekki vildi líta við pessium
boðuim :né félagið sjálft, var á-
kveðinn kauptaxti 29. janúar 1927.
Var hann svohljóðaindi:
Dagvinna kr. 1,25 um tímanu
Eftirvjnna — 2,00 —
Nætur og helgi-
dagavinna — 2,50 — —
og gilti taxti þessi fyrir alla þá
atvinnurekendur, sem ekki höfð*i
siamið við félagið.
Hinn 4. febrúar var síðan sér-
samningur sampyktur með 128
gegn 50 atkvæðum af félaginu
Ivið skipaafgreiðslurnar hér í feæn'-
uim um ofannefnt lrnup, nerna í
dagvinnu varð kaupið kr. 1,20 í
stiað pess að í taxtanum var kr.
1,25 um tímamn.
Hinn 10. febrúar var síðan bor-
ið upp uppkiast að samningi við
togarafélögin með passu kaupi:
Dagvinna kr. 1,18
Eftirvinna — 2,00
Næturvinna — 2,25
Helgiidagavinna —■, 2,00
Svo og með ákvæðum um, hvaða
dagar reiknist helgidagar og eng-
in vinna skyldi unnin á aðfanga-
dagskvöld, gamlárskvöld, jóla-
diag, nýjársdag, páskadag eða
hvítasunnudag. Var samningsupp-
kast petta felt með 120 atkv. gégn
42 atkv.