Alþýðublaðið - 22.10.1952, Page 4

AB-AlþýðublaSið
22. ofct. 1952.
Hækkun persónufrádráífarins
; EITT AF ÞEIM mörgu rétt
lætismálum, sem Alþýðuflokb
urinn berst fyrir á yfirstand
; andi alþingi, er frumvarpið
[ um hækkun persónufrádrátt-
I ar við álagningu tekjuskatts
um því sem næst helming.
Það eru þingmenn flokksinsí
neðri deild, þeir Gylfi Þ. Gísla
son, Stefán Jóh. Stefánsson,
Emil Jónsson og Hannibal
Valdimarsson, sem flytja þetta
mál, en það er frumvarp til
laga um breytingu á lögum
frá 1935 um tekjuskatt og
eignarskatt_ Hefur þetta
frujnvarp verið flutt af Al-
þýðuflokknum á undanförn-
um þingum, en ekki hlotið
stuðning þingmeirihlutans.
I frumvarpinu er s\’o fyrir
mælt, að persónufrádráttur
við álagningu tekjuskatts
skuli nema 7000 kr. fyrir
einstakling, 14000 krónum fyr
ir hjón og 6000 krónum fyrir
hvert barn. Eru þessar upp-
hæðir miðaðar við meðalvísi
tölu ársins 1952, en skulu
breytast til hækkunar eða
lækkunar, ef hún breytist, og
þá í sama hlutfalli. Skulu
þessi ákvæði frumvarpsins, ef
samþykkt verða, koma til
framkvæmda í fyrsta sinn við
álagningu skatts á tekjur árs-
ins 1952.
Eins og þegar er tekið fram
myndi frumvarp þetta í fram
kvæmd þýða hækkun persónu
frádráttar við álagningu tekju
skatts um því sem næst helm
ing, því að hann nam á síðast
liðnu ári í Reykjavík ekki
nema 3654 krónum fyrir ein-
stakling, 7208 krónum fyrir
hjón og 2842 krónum fyrir
hvert barn; en utan Reykja-
víkur nam barnafrádrátturinn
ekki nema 2436 krónum. Engu
að síður er sú hækkun persónu
frádráttarins, sem frumvarp-
ið fer fryn á, ekki nema
fyllsta sanngirnis- og réttlætis
mál; því að persónufrádráttur
inn hefur stöðugt verið að
ÞJÓmEÍKHUSIÐ:
lækka hlutfallslega á undan-
förnum árum og er nú allt of
lágrv, miðað við upphafleg-
an tllgang hans, sem auðvit-
að var sá, að undanþiggja
þurftartekjur skattlagningu.
Liggur það í augum uppi, hve
f jarri fer því, að 3654 krónur,
sem frádrátturinn nemur nú
fyrir einstakling, nægi hoa-
um til framfæris, eða 7308
krónur hjónum og 2842 krón-
ur barni.
Það er og ekkert efamál, að
persónufrádrátturinn var til-
tölulega miklu hærri fyrstu
árin eftir að lögin um tekju-
skatt og eignarskatt voru sett
1935, heldur en hann er nú.
En samtímis því, að persónu
frádrátturinn hefur farið hlut
fallslega sílækkandi, hefur
hlutfall óbeinna skatta í rík;s
tekjunum stoðugt verið að
vaxa; og hefur þetta hvort-
tveggja komið langþyngst nið
ur á láglaunafólki og mönn-
um með miðlungstekjur, sem
sízt allra mega við því, að
drápsklyfjar skattanna séu
þyngdar á þeim. Úr slíku ó-
réttlæti er brýn nauðsyn að
bæta hið allra fyrsta; og það
vill Alþýðuflokkurinn gera
meðal annars með þeirri hækk
un persónufrádráttarins við á-
lagningu tekjuskatts, sem
frumvarp hans fjallar um. En
þar að aujsiþarf að vinda bráð
an bug að lækkun tolla á brýn
ustu nauðsynjum almennings
og auknu eftirliti með skatt-
heimtu, svo að þejr, sem breið
ust hafa bökin og bezt eru
færir um að greiða skattana,
skjóti ekki tekjum sínum
undan skatti eins og oft vill
verða. Það er jafnvel lítill efi
á því, að ríkið gæti, með því
að herða þannig á eftirlitinu
með skattheimtunni, bætt sér
allan þann tekjumissi, sem
það yrðí fyrir við þá hækkun
persónufrádráttarins við á-
lagningu tekjuskatts, sem
Alþýðuflokkurinn berst nú
fyrír.
mundsson - Leikstj.:
ÞAf> MUN VART OFSAGT,
að sjaldan hafi leikurum í
þjóðleikhúsinu verið betur
þökkuð unnin raun, heldur en
þeim Ingu Þórðardóttur og
Gunnari Eyjólfssvni, að lokinni
frumsýningu á sjónléiknum;
„Rekkjan" síðast Ijðjð föstu- 1
dagskvöld. Og þau áttu bæði
lófaklappið, sannarlega skilið.!
Samt .sem áður gerj ég ráð fyr-:
ir, að í forí'endur hafi flestir
fyrst og fremst þakkað þeim
hrífandi skemmtilegan leik, án
þess að gera sér fyllilega grein
fyrjr, hversu erfiða þraut þau
höfðu sigrað þarna í samein-
jngu, með leiðsögn og aðs.toð
leikstjórans, Indriða Waage.
Því er rtú einu sinni þann veg
farjð, að þegar við sjáum ein-
hvern vinna sér létt verk, ef
til vill fyrir langa þjálfun og
stranga sjálfsögun við harðar
„Rekkjan", — leiksviðsmynd. Inga Þórðaraóttir og Gunnar
Eyjólfsson í hlutverkum.
Tilkynning.
Að gefnu tilefni íilkynnist hérmeð, að olíugeymar
og olíukyndingartæki, sem vér útvegum viðskiptamönn-
um vorum, eru eingöngu seld gegn staðgreiðslu.
Hið íslenzka steinolíuhluíafélag.
Olíufélagið h.f.
ijómannadagskabarettinn
Sýningar í kvöld kli, 5,30, 7,30 og 10,30.
Barnasýning kl. 5,30.
(Allra síðasta sinn).
Aðgöngumiðar seldir í Ausíurbæjarbíó frá kl. 2.
SÍMI 1384.
AB — Alþýðublaöið. Ctgefandi: Alþýðuflokkuriim. Ritstjóri: Stefán Pjeturssoa.
Fréttastjóri: Sigvaidi Hjálmarsson. Auglýsingastjóri: Emma Mölier. — Ritstjóm-
írsimar: 4901 og 4902. — Auglýsingasimi: 4906. — Afgreiðslusími: 4900. — Alþýðu-
prentsmiðjan, Hveríisgötu 8—10. Áskriftarverð 15 kr. á mánuði; 1 kr. 1 lausasöiu.
4B 4
„Rekkjan", — þriðja atriði.
kröfur, jhsettir okkur jvið að
vanmeta átakið, og álíta, að
' slíkt gsti ílestir leikið eftir. En
því fer fjarrí, að það sé á færi
meðalleikara, að leysa þá þrauf,
sem þau þrjú höföa leyst þarna,
enda þótt ekkj yrði séð, að þau
tækju sér iþað sérlega nærri.
-Ingu og Gunnarí halði ekki að-
eins tekizt að halda aíhygli leik
húsgesta glaðvakanai og ó-
skjptri við sjónleik með ein-
ungis tveim persónmn í heila
kvöldstund, •— þótt það eitt út
af fyrir sig sé ærið þrekvirki,
heldur hafðj þeim og að miklu
leyti heppnast að hylja ágalla
og vankanta sjónleiksins aug-
i um og eyrum áhorfenda und-
ír töfrablæju listar sinnar. Ef
' höfundur sjónleiksins, Jan de
Hartog hinn hoJVenzkj, léfi sig
nokkr.u skipta álit reykvískra
ieikhússgesta á þessu miðlungs
verki, hefur hann sannarlega
fyllstu ástæðu til þess að vera
þeim Ingu,,'. jGunnari og Xnd-
rjða hjartanlega þakklátur!
! Jan de Hartog er snjall og
útsjónarmamur náungi, enda
þótt þessi sjónleikur kynni
hann sem leikritahöfund í með
allagi og ekki meira en það.
Með því ti-lteki sínu að semja
sjónleik fyrir aðejns tvær per-
sónur, sem að frásögn til nær
yfir ævi karls og konu frá
: æsku til grafar, — og reyndar
vel það, — hefur honum, þrátt
fyrir allt, tekizt að skapa svo
eftirsóknarverða prófraun fyr-
ir leikendur, að hann þarf á-
reiðanlaga ekki að bera kvíð-
ooga fyrir útbreiðslú sjónleiks
ins. Og með því að velja sér
h^ónabandið, gleði þess, voh-
brigði og raunir, að viðfangs-
efnum, hefur hann tryggt sér
afchygll táhorfenda, ekki hvað
sízt með þvi smelhia bragðj,
að leiða þá inn í svefrþ.erberg-
ið og kitla þannig mannlega
"orvitni, varðandi heimuleg-
usíu ejnkamál viðkoxnandi
'ólks. Þsss utan sannar bygg-
ng sjónleiksins á ótvíræðan
látt, að hann þekkir leikhus-
lesti, og veit upp á hár,. hvaða
kröfur má gera til athygiisþols
ieirra; fyrstu tvö atriðin bera
i sér öll svipeinkenni hins
'étta gamanleiks; í tveim þeim
ræstu br»ður hann fyrir sig,
>ða reynir að bregða fyrir sig,
Tettni og kaldhæðni, hið
'immta er samið í reyfarastíl
og í því sjö-tta og síðasta er sleg
ð á strengi viðkvæmninnar og
rúarlegrar dulúðar. Með þess
iri fjölbreytni sér hann um
bað, að áhorfendum leiðist
ildrei, enda þótt gamanjð nálg
:st óvíða f'ágaöa fyndni, hóðið
sé of yfirborðskennt og ýkt til
að hæfa markið, reyfarjnn um
of hversdagslega reyfarakennd
ur og viðkvæmnina og hina
trúarlegu dulúð skorti ejn-
lægni til Þess að vera hrífandi
og sanníærandj. Og enda þótt
hvergi sé skyggnst undir hið
gljáfágaða yfirborð hverdags-
legrar samkvæmjsframkomu,
hvergi reynt að skýra eða skil-
greina einn einasta bátt í sam
búð tveggja persóna; þótt þau
smávægilegu átök, sem um er
að ræða, séu aðeins léttir gárar
á skyggðum fletj og allt falli
undir mjúka voð eil.ífrar ást-
ar; enda þótt áheyrendum verði
ekki minnisstæð ein einasta
setning að lejkslokum, þá er
samt eitthvað svo eölilega
mannlegt við framkomu og vjð
brögð hjónanna, hvors um sig,
að maður „skemmtir" sér prýð:
lega. Aö minnsta kostj þegar
þau Inga Þórðardóttir og Gunr
ar Eyjólfsson túlka þessa yfjr-
bragðsléttu hjónabandssögu í
slnn snjalla og skemmtilegí
hátt.
Ekki verður þó sagt, að Ingi
Þórðardóttur takizt jafnvel a?
túlka og sýna cll hin finim mi
néinandi aldursskeið konunn
ar. Leikur hennar er létf.ur otc
hressandá írískur i. fyrstu
tv(þm atriðunum, ög mestr
furða, hve henni tekzt að
dýpka sýndarátökln í þvi þríðjf
og fjórða, og gera þau senni
legri heldur en efni sianda til
í fjmmta atriðinu, feiiur ieiku’
hennar hins vegar til muna'
framsögnin verður einhljóm;
og litlaus, og má vel vera, að
þar valdi nokkru um, að húr
er gerð þar hrumari og c|Ji-
Iegri en ástæða virðjst til. í
síðasta atriðhiu nær hún sér,
hins vegar áftur á strik og fer
þar aftur fram úr bví, sem
sjónleikurinn gefur tilefnj til,
hvað einlægni og iilfinninga-
dýpt snertr. Leikur Gunnars
Eyjólfssonar er hins vegar jafn
ari að tilþrifum, enda þótt
fimmta atriðið verði einnig
svjpdaufast í meðferð háns.
Með fjöri sínu og fágaðrj,
græzkulausri kýmni, lyftir
hann hversdagslegri gamansem
innj í f fyrstu atriðunum á
hærra ^svjð; tekst jafnvel að
.sverfa háðið í þeim næstu til
nokkurrar bifurðar, og í. síð-
asta atriðjnu sýnir hann svo að
ekkí verður úm villzt, að hann
býr bæði yfir hæfilcikum og
kunnáttu, til þess að levsa enn
erfiðari „skapgerðarhlutverk"
þannig af hendi, að áhorfénd-
um mégi verði miiinísstætt.
Leikstjórn Indriða Waage
ber, ejns og vænta má, vitni
mjög mikilli elju og nærfærnj,
hvað framsögn og framko-mu
leikenda snertir, en hins, vegar
miá finna smávægilega agnúa á
sviðsetningaratriðurn. Málið á
þýðingu Tómasar er heizt til
hversdagsleigt, og suims staðar
dáiítið óljóst, en það getúr og
verjð höfundarins sök, að ein-
hverju leyti. Tjöld Lothar
Grund éru hlýleg og smekk-
ieg. :
Það má gera ráð fyrir því,
að „Rekkjan“ verði oft sýnd í
þjóffleikliúsinu fýrir fullskipuð
um áhorfeRdasal. Þau Ingá og
Gunnar eiga það vel skilið. Og
þegar þ'ar að kemur, er þarna
um tilvalinn sjónleik að ræða
til sýninga á leikferðálagi. Með
því að gera hæfilegar breyting
ar á lejktjöldum, er auðvelt að
setja leikinn á svjð, þar, sem
leiksvið fyrirfinnst ) á annað
borð og minni ferðabostnað en
ÍFrh. á 7. síðu.)
jRekkjan", — fjórða r.triði.