Alþýðublaðið - 25.01.1953, Blaðsíða 5

nnlen
SÍÐAN ráðherrarnir tveir,
sinn frá hvorum st.iórnarflokk
inum, lýstu hinum göfuga
vilja sínum í áramóta-ávörp-
um sínum. hefur monnum ekki
orðið um annað tíðræddara en
það. hvort hér skuli stofna her.
Þetta er hið alvarlegasta mál,
og þar sem jafn áhrifamiklir
menn sem þeir. Bjarni Bene-
dikísson og Hermann Jónasson
hafa l'ýst jafn vel ástíóstri sínu
við þá hugmynd, að hér skuli
her stofna. er rétt ao við ungir
menn, sem á herskyldualdri
værum í öðrum iöndum og
njundum verða hér, gerum okk
ttr greín fyrir ástandinu einsj
og það yrði, ef alvara, yrði úr
herstofnun. Okkur er ekki ein-
ungis nóg að gera okkur grein
fyrir því, s-em við missum
sjálfir sem -einstakiingar, held-
ur hversu mikið fer í súginn
fyrir þjóðarheildina, hverjum
verðmætum ei: til einskis fórn-
að, öllum til ills, engum til
gagns, hver menningarlegur
hnekkir okkur er að því að
stíga þessi fjölda mörgu skref
til baka.
*
Þá er það fyrst, hvað er her
í raun og veru? Er hann hópur
einkennisbúinna manna, glað-
værra og frjálsra, sem hafa
nóg handa á milli, nægan tíma
til að skemmta sér og þurfa
ekki að hafa áhyggiur af líf-
inu? Hann er hópur einkennis-
búinna manna. Rétt er það, en
írjálsra? Nei og aftur nei. Ein-
hver vís maður sagði ein-
hverju sinni, að herþjónusta
væri hin. læ^sta tegund þræla-
halds. sem uppi væri í veröld-
inni. í þessu felast meiri sann-
índi en manni í fljótu bragði
verður ljóst. Af því að þeim, er
þeita ritar. hefur gefizt nokk-
ur kostur á að gera sér grein
fyrir því, hvað hermannalíf er,
Einnig ný gerð: S
S
VERÐ KR.: 795.00 S
S
Sendum gegn póstkröfu. S
S
s
s
Feldur h J\ \
Austurstræti 10. s
með því að umgangast her-
menn og starfa með þeim, þá
skal þessu áliti lýst.
Við það að ger.ast hermaður,
þá afsalar maður sér að veru-
legu leyti mannréttindum. sín-
um. Hermaður hefur ekki leng
ur rétt til að ákveða sjálfur,
hvað hann vill starfa né hver
hann vill dveljast eða fara.
Það eru liilar líkur til að nokk
urt tillit sé tekið til þess, hvað
hann er hæíastur til að gera
eða hugur hans helzt stendur
til. Hann er háður vilja yfir-
manna með mannlega skap-
bresti og . duttlunga, en með
mikið meira vald en nokkur
verkstjóri eða venjulegur yfir-
maður í borgaralegu lífi, sem
hermaðurinn m.á ekki andmæla
í neinu. Vafamál er, hvort mað
ur tapar ekki v-éttarfarslega
rétti sínum til að vera saklaus,
•þar til annað er sannað — það
er, að það sé hlutverk sakborn- j
ings að sanna sakleysi sitt, en
ekki ákæruvaldsins að sanna
sekt. Um þetta airiði hef ég
spurt marga hermenn og feng-
ið sitt svarið hjá hverjum.
Margir, sem meðmæltir eru
her, segja að hermennska
kenni mönnum að standa á eig
in fótum, k.ejmi mönnum reglu
semi í lifnaðarháttum.
Þetta er rangt. með öllu —
reginfirra frá rótum. Þess hef
ég séð mýmörg dæmi, að hinn
óbreytti hermaður hefur engin
skilyrði til að læra að standa á
eigin fótum, heldur þvert á
móti. Hinum óbreytta her-
manni ber ekki að gera neitt
nema samkvæmt skipun og
undir yfirmanns stjórn. Hann
ber enga ábyrgð. Venjulegt
viðhorf er það meðal her-
manna að gera aldrei meira en
hið minnsta, sem þeir mögu-
leg.a geta komizt af með. Mörg
dæmi hef ég hevrt þess, að
þeir, sem búnir eru að vera
í herþjónustu, geti ekki úr
henni farið. af því r.5 með veru
sinni í hernum hafa þeir glat-
að hæfileikanum til að standa
á eigin fótum. Ég spurði einu
sinni sjálfboðaliða í Banda-
ríkjaher að því, hvers vegna
hann væri í hernum. Hann
svaraði: ,,Hér þarf ég ekki að
gera mér neinar áhyggjur af
því, hvar ég á næst að borða,
ég hef stað til að sofa á, ég fæ
kaup til að kaupa klæðnað fyr-
ir og skemmta mér fyrir.
Hvers á ég að óska fremur,?11
Og nú verður manni á að
spyria: Er æskilegt að margir
fengju þennan hugsunarhátt í
hópi íslenzkra æskumanna?
Ég held að allir geri verið sam
mála um, að það sé eitt hið ó-
ákjósanlegasta, sem hent gæti.
Næst má spyrja: Röfum við
íslendingar efni á að halda her
bæði fjárhagslega og siðferðis-
lega séð?
Við höfum það engan veg-
inn.
Ríkissjóður hefur venð það
fátækur á undanförnum árum,
að hann hefur ekki geiað stað- ir, við munum halda trúnni
ið við skuldbindingar sínar um
framlög til menrdngarmála,
svo sem skóla, hafnarmann-
virkja, sundlauga að ógleymd-
um sjúkrahúsuin. Sjúkrahús
eru sem vitað er fýíir löngu of
fá, hafa aldrei verið nógu
mörg, en eru þó þær stofnanir,
sem nauðsynlegastar eru til að
vernda og bjarga mannslífum.
Her er í nánum tengslum við
tortímingu, bæði hvað snertiir
mannslíf og verðmæti, hernað-
arandi er undirrót alls hins
verst,a sem heiminn gistir. Er
það skoðun hinna iveggja her-
skáu ráðherra, að þó að ekkí
séu til nægir pemngar til að
byggja- stofnanir til iíknar og
bjargar, þá sé nóg fé til að
setja á stofn her til niðurrifs
og tortímingar?
Höfum við efni á, þegar
nauðsyn ber til að byggja upp
og auka atvinnulífið, skapa at-
vinnu til þess að auka fram-
leiðslu til bess að geta lifað
sem frjáls þ.ióð í frjáisu landi
os burfum á öllum monnum
að halda til þessara starfa, að
láta stóran hluta ungra manna
landsins búa sig undir slátrun
sjálfra sin og annarra æsku-
manna í hermannaleik ein-
hvers staðar og einhvers stað-
ar? Það er ekki einungis, að
það fé, sem fer til vopnakaupa
og annars herhalds sé á glæ
kastað, heldur er þáð verð-
mæti, er felst í því starfskrafts
tapi æskumanna. er gegna her-
þjónustu ómetið, en það yrði
milljónatap. Auk alls þessa,
fyrst hinir herskáu ráðherrar
sjá fært að stofna her, þá er
þeim eins fær.t að veita fé úr
ríkissjóði til að byggja upp og
koma í veg fyrir ríkjandi at-
vinnuleysi. Það er það, sem
koma skal, en ekki her. Hitt er
svo aftur annað mál, að til þess
mun þá skorta viljann, að
minnsta kosti bendir allt til
þess, að aðeins hafi staðið á
viljanum fram að þessu. Þeir
hafa marglýst yfir því, að fé
væri ekki til til að halda uppi
atvinnu handa öllum, en nú
eru þei.r ekki blankari en svo,
að Þeir vilja stofna her. Eða
var sköpun atvínnuleysisins
aðtins vísvitandi skref í þá átt
að alþýðan yrði þeim auðsveip
ari, er þeir dræpu hana í
dróma herlaga?
Við íslendingar erum stolt-
ir af sögu okkar og.gumum af
henni. En hreyknastir erum
við af því að hafa án stáls-
máttar háð baráttu við marg-
falt stærri þjóð og unnið sigur.
Ætlum við nú að hverfa frá
okkar viðurkenndu baráttuað-
ferð, beirri einu réttu? Mörg-
um íslendingi hættir til að
segja íslendinga öðrum þjóð-
um fremri. Ég álít, að á því
sviði einu að vera vopnlausir
og treysta á styrk menningar-
innar umfram mátt vopnanna
séum við öðfum þióðum fram-
ar. Það má að vísu segja. að
orsök þessa sé að verulegu
leyti smæð okkar, en samt sem
áður er okkar leið Ieiðin til að
skapa varanlegan frið í heim-
inum. Vopnaður friður er eng-
inn friður. Það er ekki nóg að
fallbyssurnar þsgi, þegar
mannkynið skelfur af óita við,
að þær hefji dauðasöng sinn að
nýju. Vopnleysi okkar er veg-
vísi.r mannkynsins til hins
sanna friðar og öryggis.
Við æskumennirnir munum
því í engu skeyta hernaðartali
ráðherranna. Þeir mega tala
um her og allt sem honum fylg
á
friðinn og hvergi bera vopn á
meðbræður okkar. Þeir get'a
kallað okkur. En það er ekki
þar með sagt, að við hlýðum
því herkalli. Við munum held-
ur sæta fangelsun. En gaman
væri að sjá það vald, sem fang-
elsað getur meginhluta ís-
lenzkra æskumanna. Nei, her-
menn góðir. Islenzkir æsku-
menn eru ekki ti.1 þess í heim-
inn bornir að verða í spað
brytjaðir af meðbræðrum sín-
um og því síður til þess að
drepa meðbræður sína. Ykkur
Rjartsýni — svartsýni?
VILTU, LESANDI GÓÐUR, á þessum sunnudagsmorgni,
slá upp Biblíunni þinni og lesa 12. Davíðssálminn. Það er
svo að sjá. sem höfundur hans sé næsta bölsýnn og hugdap-
ur. Honum virðist dimmt í heimi. Hann lifir á vondum tíma.
Flestir hafa snúið baki við Guði. ..Hinir guðhræddu eru á
brottu, hinir dvgglyndu horfnir.11 Lygi, lævísi, tvöfeldni
mótar framkomu manna, mjúkflá orð klingja í evrum, en
dramb býr í hjarta og sérgæði, sú ástundun ein að komast
yfir sem mest af lífsgæðum. Þeir vilja vera eigin gæfu smiðu-
,,Með tungunni munum vér sigra, varir vorar hjálpa oss.-1
Þeir viðurkenna í reyndinni engan Guð yfir sér: ,.Hver er
drottnari yfir oss?“
Þannig lítur mannlífið út frá bæjardyrum hins fprna
skálds. Og fleira sér hann, sem leiðir beint af hinum rikj-
andi hugsunarhætti: Kúgun volaðra, andvörp aumingja —
þetta siglir í kjölfari heimslundarinnar, sérhyggjunnar, frá-
fallsins frá Guði.
Dapurleg lýsing. Ef til vill ýkt? Vér vitum ekki nú, við
hvaða staðreyndir höfundurinn 'studdist. En. því miður gef jr
ítrekuð reynsla tilefni til þess að ætla, að hann hafi verið
nokkuð raunsær.
En svo lyftir hann augum og opnar hugann fyrir öðrum
áhrifum. Og þá birtir. Hann er ekki að fjasa eða fjargviðrast,
nöldra eða dæma. Hann er að biðja: ..Hjálpa þú, Drottinn.“
Hann er að tala við Guð um alla þessa skugga, vandkvæði
öfugsnúning. Og hann heyrir Guð tala — en bæn er ekki
síður það að hlusta á Guð en að tala við hann. Á samri
stundu verður honum rótt: „Sakir kúgunar hinna voluðu,
sakir andvarpana aumingjanna vil ég nú rísa upp, segir
Drottinn, ég vil veita þeim hjálp, er þrá hana.“ Syndin í
öllum sínum gervum á þann andstæðing, sem er margfaldur
ofjarl hennar. Sannleikur, réttvísi, hreinskilni, fórnfýsi á ör-
uggt bakhjarl, trygga bakábyrgð. Það er engin hugsun til
einskis, ekkert handarvik unnið fyrir gýg, sem er hans ætt-
ar, ekkert blik hins góða tál. Hitt allt er dæmt, ber dauoanx:
í sér.
Með þessa útsýn yfir lífið stendur höf. upp frá bæn sinni.
Hann hefur öðlast nýjan þrótt, gleði, vissu. Hann hefur heyrt
Guð tala. Og hans orð eru hrein, hvað sem öllu grómi ííður,
skírt silfur og gull, hversu mikið, sem er í umferð af falsaðri
svikamynt. Þessi vitund, þessi trú bregður birtu yfir heím-
inn og lífið, kallar og eflir til góðrar barátu.
Kristinn maður sér oft skugga þar, sem aðrir sjá enga.
Því að hann sér dýpra, mælir lífið — sjálfs sín og annarra
— á annan kvarða en þeir, sem ekki leita ríkis Guðs pg rétt-
lætis hans. Margir eru bjartsýnir af því einu að allt leikur
í lyndi fyrir þeim sjálfum, þeir hafa Jyrsta flokks aðstöðu
í lífinu, góða meltingu, sljóa samvizku, loka augunum fyrir
allri neyð og viðbjóði og telja sér. trú um, að sjálfsánægja
grunnhyggjunnar sé hin eina heilbrígða lífsafstaða. Slíkum
mönnum finnst kristindómurinn dauðans leiðinlegur, af þvi
að hann segir, að maðurinn sé syndari, hvernig svo sem
hann kann að vera uppábúinn og þótt hann beri ábyrgð á
meðbræðrum sínum og hátterni þeirra, að hann verði að
standa Guði skil á sjálfum sér og lífi sínu, að hann verði
að taka stakkaskiptum, auðmýkjast fyrir Guði og þiggja
náðun, til þess að öðlast sáluhjálp. Slíkum mönnum finnst
kristindómurinn bölsýnn.
Nei, kristin trú er hinn eini, bærí grundvöllur ráunveru-
legrar bjartsýni. Guð hjálpar — sannleikur, kærleikur, réít-
læti, friður hans sigrar. Og þeir, sem flutt hafa fátækum
heimi hið skíra gull orða hans, gengu gleðilegra erinda og
höfðu yfir sér og með sér birtu að ofan.
Sigurbjörn Einarsson.
mun aldrei takast að hneppa ís
lendinga í fjötra herlaga,
hversu heitt sem þið óskið
þess, til þess er frelsis- og rétt-
lætiskennd íslendinga of rík.
Við trúum á hið betra í hugar-
f-ari hvers og eins, og í þeirri
trú, að hið rétta sigri hið ranga
höfnum við boði ynkar um her
og valdbeitingu.
Æskumaður.
FramfiíHlKi
Framh. aa 2. síðu.
Úrslit kosninganna urðu
þau, sem áðufr getur, og voru
1 þessir kosnir í stjórn Framtíð-
arinnar: Bjarni Beinteinsson
(S) forseti, Kristján Baldvins-
son (A) ritari og Hreinn Hjart
arson (S) gjaldkeri.
M.s. LÁGARFÖSS
fer frá Reykjavík mánudagina
26. janúar beint til Akureyrar.
Il.f. Eimsiipaféjag; f:slandls»
Alþýðufclaðicf-