Alþýðublaðið - 03.03.1953, Blaðsíða 4

4
ALÞÝÐUBLAÐEÐ
Þriðjudaginn 3. marz 19*53.
Útgefandi: Alþýðuflokkurinn. Ritstjórí og ábyrgðannaður;
Hanntbai VaJdimarsson. Meðritstjóri: Helgi Sæmundssbn.
Fréttastjóri: Sigvaldi Hjálmarsson. Biaðamenn: Loftur Guð-
mundsson og Páll Beck. Auglýsingastjóri: Emma Möiler.
RitstjórnarsírQar: 4901 og 4902. Auglýsingasími: 4903. Af-
greiðslusöni: 4900. Alþýðuprentsmiðjan, Hverfisgötu 8.
Áskriftarverð kr. 15,00 á mán, í lausasöiu kr. 1,00
Nýtt stjórnarhneyksli
NÝLEGA hefur það vitnazt,
að ríkisstjómin hefur ákveðið
að veita þremur gömlu togur-
'iinum heimild til að selja helm
ang þess gjaldeyris, er þeir fá
fyrir atfla skipanna, á sama hátt
og bátafloti landsmanna, þó
íáiðað við hámarksuppKæð
. 2,3 miHjónir króna. Með öðr-
um orðum: þrír togarar eru
teknir inn undir bátagjaldeyr-
isbraskið, og er þetta látið
verka aftur fyrir sig og gildir
þannig fyrir árið 1952.
Þá hafa allir gömlu togar-
arnir fengið þessi réttindi í ár
miðað við fyrrgreint hámark á
skip.
Enn er höggvið í sama kné-
runn: Gj aldeyrisbrask ið útvíkk
að, og þýðir þetta annað af
tvennu: í fyrsta lagi: Að bát-
amir, sem til er ætlazt að njóti
bessara sérstöku fríðinda, bíða
ixú mörgum mánuðum lengur
eftir að gjaldeyrir þeirra selj-
ist, þar sem stórir aðilar hafa
ksomizt inn á milli, eða þá í
öðru lagi: Að fleiri innflutn-
ingsvörur verða nú teknar á
bátalistann, og hann stórlega
útfærður. En það þýðir, að
Siver sú vörutegund, sem báta-
gjaldeyrir er á lagður, kostar
þá tvo peninga fyrir einn. Dýr-
tíðin vex dag frá degi.
Mun Eiríknr Þorsteinsson
•kaupfélagsstjóri á Þingeyri
■hafa ’knúið þetta fram með
gömlu togarana, þar sem hann
hefur gert út bv. Guðmund
Júní. Og einnig mun þetta að
einhverju leyti gert vegna bv.
Höfðaborgar, sem Jón Pálma-
son mun einhvern vanda hafa
af, en útgerð sú hefur gengið
með endemum einum.
Það má segja, að ríkisstjórn-
in er kjarkgóð, að bjóða Iands-
lýð upp á svona hnossgæti, og
það svona rétt fyrir kosningar.
Það er eins og kjörorðið sé:
AUt fyrir gæðingana á kostnað
almennings.
Er aí kunnugum fullyrt, að
hún muni að loknum kosning-
um, ef hún lifir þær af, hugsa
almenningi frekari glaðning,
og mun síðar verða frá því sagt
hér í blaðinu, þegar nánari
upplýsingar liggja í’yrir.
Það virðast engin takmörk
fyrir því, hvað ríkisstjórn þessi
leyfir sér, og þá oft án þess að
nokkur heimild sé í lögum fyr-
ir gjörðum henaar, eða að
minnsta kosti' mjög vafasamaf
heimildir. Sagt er, að nú sé í
athugim hjá einhverjum inn-
flytjendum, sem kaupa verða
gjaldeyri með bátaálaginu,
hvort rétt væri að fara í mál
við það opinbera og neita að
greiða bátagjaldeyrisálagið, þar
sem vafasöm heimild sé fyrir
að selja nokkum gjaldeyri með
þessu illræmda álagi.
Væri ágætt að einhver inn-
flytjandinn færi í prófmál og
fá úr því skorið fyrir dómstól-
unum, hvort full heimild sé til
þessarar g j aldeyrisverzlunar
eða eigi. Má það annars merki
legt kallast, að stjórnin skuli
ekki haia fullkomlega lögfest
þetta fyrirkomulag, meðan það
er í gildi, og binda jafnframt
með lögum álagið á hinn ýmsa
gjaldeyri. T. d. Evrópu og doll
ara gjaldeyri annars vegar og
gjaldeyri vöruskiptalandanna
hins vegar. En nú mun það
vera á valdi Landssambands
ísienzkra iitvegsmanna að á-
kveða, hvaða álag sé haft á
gjaldeyrinum, án þess að leita
eftir samþyfcki ríkisstjórnar-
innar. Sjá þá allir, hversu ó-
formlega að er farið, að láta
vald, sem alþingi eitt á að hafa,
í hendur sérhagsmunasam-
bandi, þó jafnvel hinir mæt-
ustu menn séu þar í stjórn,
sem þó AlþýðublaSið hefur ekki
kunnugleika til að dæma um.
En hitt sjá allir hve jýæfralega
ríkisstjórnin heldur á þessu
máli, sem mörgum öðrum. Og
áreiðanlega mun það eins-
dæmi í sögu þessarar þjóðar,
og líklega einsdæmi í sögu
nokkurrar menningarþjóðar,
að fela öðrum en Icggjafanum
einum að ákveða verðið á
gjaldeyrinum.
Og einu sinni var sagt —
og það með sanni — eins dæm-
in eru.verst. Það er einnig svo
í dag. Og af ávöxtum skuluð
þið þekkja þá.
Getur þjóðin triíað þessum
mönnum fyrir forráðum sínum
áfrr m?
Fiestir sjáandi og heyrandi
menn munu kvelu r.o: v:S bví.
Kápuefni
Nýkomin kápuefni, köflótt og einlit. Einnig efni í
peysufatafrakka. — Saumum eftir máli.
Tökum tillögð efni í saum. — Fljót afgreiðsla.
Góð og ódýr vinna.
Árni Einarsson.
Hverfisgötu 49. — Sími 7021.
Kiiiiineisfarer,
Ungur reglusamur maður vill læra húsasmíðar.
Meistarar, sem ætla að taka lærlinga, eru vinsamlegast
beðnir að senda nafn sitt og heimilisfang til afgreiðslu
Alþýðublaðsins merkt „Húsasmíðar“.
Bl aðað í mi nnisbókinni:
TÓNLISTARSTYRJÖLDIN
milli þjóðleikhússins og sin-
fóníuhljómsveitarinnar hefur
að vonum vakið mikla athygli.
Hafa skipzt á gagnsóknir í
blöðunum undanfarið, en samt
er tvísýnt, hvorum aðilanum
veitir betur. Sum atriði deil-
unnar virðast helzt ætluð
Speglinum til frásagnar og
myndskreytingar, svo sem þátt
urinn um aftur teknar heilla-:
óskir og endursendar afmælis- j
gjafir. Þó er hér um mikið al-.j
vörumál að raaða. Ábyrgum |
mönnum hlýtur að Hggja í
augum uppi, að deila þessi
verður að leysa fljótt og vel.
íslenzku tónlistarlífi stafar
stórfelld hætta af crjum þjóð-
Ieikhússins og sinfóníuhljóm-
sveitarinnar. Aðilarnir, sem
hér eru á öndverðnm meið,
hafa unnið merkilegt og þakk-
arvert starf í þágu tónlistar-
innar undanfarin ár, þrátt fyr-
ir erfiðar aðstæður. Sú er á-
stæða til að ætla, að úr gæti
rætzt, þar eð menningartæki á
borð við þjóðleikhúsið og sin-
fóníuhljómsveitina eru komin
til sögunnar. En þá rís fyrr-
nefnd deila og teflir í tvísýnu
því, sem áunniz,t hefur og von-
ir standa til. Slíkum vandræð-
um verður að firra.
Hér verð’ur ekki reynt til
þess að sikera úr um, hvor aðil-
inn beri sök á deilunni. ITm
það stendur fullyrðirig gegn
fullyrðingu, og hernaðarað-
gerðirnar fá á sig greinilegan
blæ áróðursins. Verst er þó. að
mjög er reynt að varpa rýrð á
einstaka listamenn, sem hlnt
eiga að máli, og neita þeim um
augljósa verðleika og áður
veitta viðurkenningu. Þetta
leiðir tíl ofstækis, sem ekkert
á skylt við liststefnur eða aðr-
ar skoðanir. Siníóníuhljóm-
sveitin er talin háskagripur, þó
að öll rök heilbrigðrar skyn-
semí hnígi að því, að hún verði
í framtíðinni öflugasta lyfti-
stöng tónmenntarinnar á ís-
landi. Þjóðleikhúsinu er borið
á brýn, að það hafi brugðizt
skyldu sinni við tónlistina,
enda þótt staðreyndirnar segi,
að það hafi frá upphafi sýnt
henni margvíslega rajktarsemi.
Þetta er reynt að gera að trú-
aratriði með áróði'i og í per-
sónulegum högg'orustum,. þar
sem beitt er sömu vopnum og
á vígvelli stjórnmálabarátt-
unnar, þegar lengst er seilzt og
I^e-st Iagzt. Slíkt er níðings-
skanur við íslenzVa tó-nljct r><?
því líkast sem óvættir tog-ist á
um óskabarn þjóðarinnar.
Norræn samvinna
í æðra v@!di
MÖRGUM mun finnast, að
íslendingar berist hélzt til mik
ið á í alþjóðlegri samvinnu.
Samt héfur þátttaka okkar í
stofnun Norðuflandaráðsir.s
tvímælalaust mælzt vei fyrir.
ef kommúnistar eru undan-
skildir, og vildu þeir þó óðir og
uppvægir fá Einar Olgeirsson
sendan á stofnþingið, þegar
fulltrúar alþingis voru kjörnir.
Þing Norðurlandaráðsins í
Kaupmannahöfn spáir góðu.
Það vekur þær vonir, að Norð-
urlandaráðið verði í framtíð'-
inni meginvirki nori’ænnar
samvinnu.
fslendingum hefur altfrei
Tónlistarstyrjöldin . . . Ofstœki og
níðingsskapur við íslenzka tón-
mennt . . . Norðurlandaráðið stórl
spor í rétta átt... Jónas spámaður
og nýkommúnisminn . . . Þjóðvili-
inn og Sturla í Vogum ...
verið meiri þörf en nú á gagn-
kvæmri samvinnu og nánum
tengslum við frændþjóðimar á
Norðurlöndum. Við erum og
viljum vera norræn þjóð, en
lifum örlagatíma vegna sam-
skiptanna við Bandaríkin og
áhrifanna, sem þaðan berast.
Þeirri hættu getum við bezt
varizt með því að slá skjald-
borg um þjóðerni okkar og
tungu heima fyrir og skipa okk
ur fast í fylkingu með Norður-
landaþjóðunum út á við.
Árangurinn af norrænni
samvinnu hefur þegar reynzt
drjúgur og farsæll okkur ís-
lendingum. Eigi að síður er
það rétt, að hún hefur hingað
til einkennzt of mikið af skála
ræðum og draumórum. Úr
þessu á Norðurlandaráðíð að
bæta. Það getur hafið norræna
samvinnu í æðra veldi starfs
og skipulagningar, ef rétt er á
málum haldið. No.rðurlöndin
munu reynast áhrifamikið stór
veldi, ef þau leggjast á eitt, og
þungt lóð á vogarskál heims-.
stjórnmálanna. Þau eiga sam-
eiginlega hagsmuni, menningu
og sögu. Þess vegna er stofnun
Norðurlandaráðsins stórt sporí
rétta átt.
Píslarvoftur
á trylltri öld
JÓNAS GUÐMLJNDSSON
birtir í síðasta hefti Dagrenn-
ingar fyrirferðarmikla ritsmíð
um nýkommúnisrnann á fs-
landi. Skriffinnar íhaldsblað-
anna hafa ástæðu t.'l að öfunda
Jónas af stílfimi hans og mál-
flutningi, því að grein hans er
tæknilega vel saminn reyfari.
Hins vegar er hen.ni meira en
lítið ábótavant frá sjónarmiði
sannfræðinnar, og er það þó
illa farið, þar eð spámaður á í
hlut. Boðskapur hans er sá, að
núverandi forustumenn Al-
þýðuílokksins séu nýkommún-
istar og Alþýðublaðið mál-
gagn þeirrar stefnu ásamt
Frjálsri þjóð og Mánudagsblað
inu! Staðhæfir Jónas, að Al-
þýðuflokkurinn verði „hér eft-
ir ekki sósíaldemókratískur
flokkur“, heldur „fjarstýrður
flokkur, sem í flestu eða öllu
verður að tfylgja þeirri línu,
sem kommúnistar leggja í
hverju máli“. Páfi nýkommún-
ismans samkvæmt írásögn Jón
asar er brezki jafnaðarmaður-
inn Aneurin Bevan. Finnst
spámanninum áhrif hans í
brezka Alþýðuflokkum ískyggi
lega mikil, en reynir þó ekki að
útskýra orsakir þeirra frekar.
Hins vegar hefur har.n á reið-
um höndum skýringúná á bylt'
ingunni í Alþýðuflokknum rétt
eins og hann hefði iesið hana í
pýramídanum. „Öríög Alþýðu-
flokksins hlutu að verða því
lík, sem orðið er, vegna þess
anda, sem þar komst inn fyrir
tíu til tólf árum“. Það var ein-
mitt um þær mundir, sem Jón-
as Guðmundsson valt út úr Al-
þýðuflokknum og uppgötv-
aði leyndardóm pýramídans
mikla!
Engum þarf að blandast hug
ur um af hverju Jónas lætur
stjómast. Óttinn við kommún-
ismann hefur ruglað dóm-
greind hans og komið honum
úr andlegu jafnvægi. Þetta er
honum og fleiri ærið vorkunn-
amiál. Eigi að síður er skelfi-
legt til þess að hugsa, að mað-
ur, sem einu sinni var í
fremstu röð íslenzkra stjórn-
málamanna, skuli stimpla þá,
sem hvorki vilja vera Rússa-
þjónar né Ameríkudindlar, ný-
kommúnista og handbendi
Frh. á 7. síðu.
Úr sögu iðju og iðnaðar \
FYRIR 45 ÁRUM samþykktu iðnaðarmenn að ráðast jj
í blaðaútgáfu. *
„ . . . Félagið hafði snemma hug á að gefa út blað fyr- j
ir iðnaðarmenn. Árið 1908 var samþykkt að ráðist í lit- j
gáfuna, og Rögnvaldur Ólafsson húsameistari var ráðinn
ritstjóri bla’ðsins. Ekki varð þó a£ framkvæmdum að *
sinni. Mun þar hafa valdið mesíu um veikindi og fráfall •
Rögnvalds. Síðar fór Iðnfræðafélagið að gefa út tímaritið
„Sindra“, sem iðnaðarmenn Iétu sér nægja með í svipinn. ;
En ekki lét Iðnaðarmannafélagi'ð málið sofna, og á fundi •
20. nóv. 1925 vakti Magnús Benjamínsson máls á því, sjð l
það væri ekki sansalaust fyrir félagið, að vera ekki enn :
þá búið að koma á fót tímariti. Bar hann fram tillögu um, •
að stjórninni væri falið á hendur, að undirbúa útgáfu «
tímarits, sem bæri nafn félagsins. Var tillagan samþykkt. ;
Á fundi 13. febr. 1926 var málfð aftur rætt, og þá var •
einnig talað um að gefa út minningarrit á sextíu ára af- •
mæli félagsins 1927.“. ■
Úr sögu Iðnaðarmannafélagsins í Reykjavík eftir HaH- *
grím Hallgrímsson í Tímaritinu 1927. •