Alþýðublaðið - 08.03.1953, Síða 5

Sunnudaginn 8. marz lð33.
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
5
Á MORGUN verður til mold
ar borin í Hafnarfiiði frú
Marín Jónsdóttir. Hún andað-
ist í siúkrahúsi í Hafnarfirði
25. febrúar síðast 'jiðinn eftir
veikindi um tveggja mánaða
skeið.
Marín fæddist 1. maí 1865
að Unnarholti í Ytrihrepp í
Árnessýslu. Foreldrar hennar
Voru Margrét Einarsdóttir og
Jón Oddsson bóndi. Skömmu
eftir fæðingu Marinar fluttu
foreldrar hennar að Bolafæti í
sömu sveit. Varð barnahópur-
ínn brátt stór og ómegð mikil
á heimilinu. Fátækt var í búi
þeirra hjóna, og ólst því Marín
upp við þröngan kost og sár-
tistu fátækt. Hennar hlutskipti
varð því að byrja starfsdag lífs
íns á æskuárum ævinnar. Skóla
ganga eða nokkurs konar nám
var ekki um a ðræða á fjöl-
aiennum og fátækum sveita-
fieimilum þeirra tíma.
En fræðsla sú; er Marín
lilaut við undirbúr.ing ferming
arinnar hjá séra Valdimar
Briem á Stóra-Núpi, var henni
kærkomin og minnisstæð alla
ævi. Mat hún hann ávallt mik-
ils og bar mikla virðingu fyrir
hinum virðulega kirkjuhöfð-
ingja og sálmaskáldi.
Að heiman fór Marín alfarin
16 ára að aldri. Leitaði hún þá
atvinnu og réðist til aðstoðar-
starfa á heimili séra Þórarins-
Böðvarssonar prófasts að Görð
á Álftanesi. Dvaldi hún á því
heimili í tvö ár og hafði þar
kynni af hinu ágætasta fólki.
Þaðan flutti Marín að Götu í
Garðahreppi og dvaldi þar til
Marín. Jónsdóttir.
vórs 1889, er hún fluttist til
Hafnarfjarðar. Þremur árum
síðar. 22. maí 1892 giftjst hún
Sigurgeiri Gíslasyni fyrrver-
andi sparisjóðsgjaldkera. Var
heimili þeirra frá þeim degi og
til æviloka í Hafnarfirði. Höfðu
þau á síðast liðnu vori lifað
í gæfuríku og hamingjusömu
hjónabandi í sextíu ár.
f upphafi búskapar voru efni
engin, en starfsþrá, starfsemi
og bjartsýni breytt.i allsleysi í
batnandi efnahag eftir því sem
árin liðu og ævistörfin urðu
fjölþættari.
Þrjú börn eignuðust þau,
Margréti, sem andaðist 1937 á
blómaskeiði lífsins, en á lífi
eru Gísli verkstjóri og Halldór
skrifstofumaður.
Aðalstörf Marínar um æv-
ina voru að stjórna mannmörgu
Dóttir alpýðunnar
HÉR verður fyrst leiðrétt
misritun í síðasta þætti: Hálf-
dán þeirra Skagfirðinga var
Jónasson.
Það hetfur verið nokkuð um
það rætt, hver væri síðust ort
af vísum Sveins Hannesscnar
frá Elivogum, og eru menn þar
ekki á einu máli. Ýmsir hafa
talið, að það væri þessi:
Langa vegi haldið hef,
hindrun slegið frá mér.
Til þín dregizt torveld skref
til að deyja hjá þér.
En fleiri vilja meina, að
þessi sé sanni nær, og hafi hún
orðið til, er hann var á heim-
leið dauðsjúkur til þess að ráð-
stafa búi sínu:
Vart ég nenni að yrkja óð
upp þó renni vorið,
nálgast senn mitt lokaljóð,
lífs í fennir sporið.
En var þetta lokaljóö þessa
(óvenjulega hagyrðings?
Þessi hérna er. dálítið skrýt-
|n. Höfundur: Eyjólfur Jóns-
eon.
! Um vinskap okkar vita
menn,
vart hann blandast táli.
þó við höfum aidrei enn
orðið á sama máli.
BjÖrn Jónsson frá Haukagili
yiður'kennir þetta mjög blátt
áfram:
Við höfum báðir, vinur minn,
verið háðir sprundum.
’ Leitað og þráð, en léttúðin
leiknum ráðið stundum.
En neitar því jafnframt, að
hann sé einn um þá hluti. Það
er bezt að segja satt og rétt frá
því, að hingað til er Þormóður
pálsson eftirlæti þessa þáttar:
Það, sem dýrast ölium er,
auður snauðra manna,
þú hefur góða gefið mér,
gullið minninganna.
Hér kemur lítið leyndarmál.
Manstu eftir þessari stöku
„Dulvin“?
Rósir spretta í runni og mó,
roðar klettadranga,
draumar flétta í dularró
djásn um sléttan vanga.
Þær voru fleiri, og eru ekki
gleymdar.
Svo er það járnsmiðurinn.
Virðast • margvísleg sindur
fljúga kringum steðja hans:
Hugur reikull hallazt gat
heims að veiku prjáli,
vildi skeika verðugt mat
‘ a veruleika og táli.
Hvernig og hvenær verður
sú list að fullu lærö? Þá finnst
honum fölskvi nokkur á fall-
inn:
Glötuð dáð og gengi brevtt,
gefst ei náðartími.
Þar, sem áður allt var heitt,
er nú gráðað hrími.
Efcki; er ég þar á sama máli.
Eitthvað brennur enn á afli
þeim. Að .síðustu er svo Ijóð
dagsins, og þar giidir: „ekkert
hi-k eða vafi“:
Komdu og sýndu sæmd og
I rögg,
sól er í miðjum hlíðum.
Dagsins glymja hamarsliögg,
heimurínn er í smíðum.
Helgi Sveinsson.
Þeir, sem vildu kveða með í
þessum þætti, sendi bréf sín og
nöfn Alþýðublaðinu merkt:
„Dóttir alþýðunnar“.
heimili og gerði hún það af
miklum dugnaði, myndarskap
og rausn. Vár hún ávallt veit-
andi af höfðingsskap og hafði
einlæga ánægju af því; þegar
g.esti bar að garði.
Hún vildi öllum vél gera og
aúk þe^s að ala upp börn sín
þrjú, tóku þau hióii tvö fóst-
urbörn ti'l uppeldis. Var hún
þeim öllum sönn og góðir móð
ir, vakandi vfir veiferð þeirra
og framtíðarheill.
Utan heimilis starfaði Marín
um hríð allmikið í kvenfélág-
inu Hringnum, sem hefur líkn
arstarfsemi á steínuskrá sinni.
og 'auk þess var hún tugi ára
hægri hönd manns síns í braut
ryðjendastörfum bindindismál-
anna.
Á leiksviðinu er Marín mörg
um Hafnfirðingum minnisstæð.
Hún var gædd óvenjumiklum
leikarahæfileikum og hefði á
því sviði komizt í fromstu rað-
ir, ef hún hefði notið tilsagn-
ar og átt tómstundir til þeirra
starfsiðkana. Hún var myndar
leg á velli, fríð sýnum. glaðleg
yfirlits og bjó yfir allmikilli
kímnigáfu, og gamanvrði hrutu
oft af vörum hennar og komu
öllum viðstöddum í gptt skap.
Á jóladag síðast liðinn and-
aðist Sigurgeir, maður Marín-
ar. Nú hefur hún einnig kvatt
þennan heim og hitt elskhug-
ann, sem hún hóf lífsstörf með
fyrir rúmum sextíu árum. End
urfundir þeirra veröa upphaf
þeirra gleðifunda, sem endast
um eilífð, og aldrei dregur þar
Skugga eða ský á himin. í
hjörtum ástvinanna geymast
minningarnar, fagrar og hug-
ljúfar.
Marínu þökkum vér gleði-
bros og bjarta' daga, er hún
hefur af mikilli auðlegð miðl-
að samferðamönnum sínum.
Guð blessi minningu og heim
komu hennar.
Bjarni E. Krisfjánsson
Framhald af 4. síðu.
starfi, enda var hann mikill
göngumaður og gætinn ferða-
maður. Geta menn lesið um
þann þátt í ævi Bjarna í Sögu-
þáttum landpóstanna.
Á seinni árum hefur Bjarni
aðallega stundað verkamanna-
vinnu á ísafirði. Hann er einn
hina mörgu traustu og trúu
brautryðjenda verkalýðsbar-
áttunnar á ísafirði. Einn þeirra
mörgu, sem aldrei hafa látið
sig vanta, þegar samtökin
þurftu á hans liðsinni að halda.
Á saina hátt hefur hann og
hans fóík ávallt lagt fram ]ið
sitt í starfi og baráttu Alþýðu-
flokksins. Þar er fvrir langa og
trúa þ.iónustu að þakka. Og
þær þakkir færi ég honum á-
samt beztu afmælisóskum hon
| um og hans fólki til handa á
áttræðisafmælinu í dag.
Hannibal Valdiniarsson.
Leiðréffísig
ÞAU PENNAGLÖP urðu í
viðtalinu við Ivar Orgland í
blaðinu í gær, að Johan Falk-
berget er sagður ári eldri en
Kristofer Uppdal, en átti að
vera ári yngri. Falkbergrt er
fæddur 1879, en Uppdal 1878.
Enn fremur hafa slæðzt tvær
prentvillur í kvæði Tor Jons-
sonar, Norsk kjærleiksong.
Þriðja ljóðlína annars erindis
á að vera: Du ber alle voner
og síðasta ljóðlína sama erind-
is: Báe er vi det vi vart.
S
Otti Drottins er upphaf vizkunnar. s
UNDURSAMLEG eru verk þín, Droítinn. Þannig segiiö
139. sáiíþi Davíðs. Höfundurinn hefur verið að hugleiða^
> stórmerki skapara síns, sem hann sér blasa við sér, hver sem ^
> hann 'svipas.t um á lífsferii sínum. Hann undrast vísdóm hans, ^
> mátt og gæzku: ,,Það er undursamlegra en svo, að ég fái ^
skilið, of háleitt, ég er því eigi vaxinn. Hvert get ég farið^
frá anda þínurn, hvert flúið frá augliti þínu?“. S
Heilög undrun, lotning, tilbeiðsla, speglast í þessum S
^ orðum. Frammi fyrir Guði sínum finnur maðurinn, hvað, S
( það er undursamlegt að vera til, vera maður. S
^ Undrun er móðir þekkingar. Dýrið fór að undrast — og>
S verða að manni. Manneskjan spyr. Það er dögun hugsunarmrD
\ ar og driffjöður hennar, skilsmunur manns og skepnu, skil- >■
S yrði mannlegs þroska. Hætti maður að spyrja, staðnar hann,)
S misvísx, hrapar um síðir ofan fyrir skör mennskunnar, fer að)
S lifa „svo sem þarflegur (eða kannske óþarfur?) kvikfénaður >
S og skynlaus svín“, eins og Lúther komst að orði. Merkur^
> heimspekingur hefur sagt, að það, sem feyrði hinn gríska ^
• anda í rót, hafi verið glötun undrunarhæfileikans. Einhliða pg ^
r yfirborðsleg nytjahyggja, námsþreyta í kjölfari fáfengilegr-^
^ ar fræðafimi, yfirlæti vegna unninna afreka og ímyndaðs ^
^ fuilþroska, þetta olli visnum í gróðri grískrar menningar. s
^ Fyrst fölnaði fíngerðasti gróðurinn, lífgrösin, trúin. Síðan \
(annað. Og í sinuna læstu sig eldar pólitísks ofsa, niðurrifs, S
\ upplausnar. S
S Undrunin er skyld tilbeiðslunni. Eða réttar sagt: Til- S
S beiðsla er fullvaxin undrun, fyllilega mennsk, spurnin á stigi S
S trúarinnar, mannshugurinn gagntekinn af undri tilverunnarh
og höfundi þess. Aðdáun og lotning er hugblær undrunarinn- J
> ar í trúrænum vexti og dýpt, gagntekinn af helgi. Líkur hug- •
>blær getur stundum vaknað og nærst við það, sem ekki er ^
• aðdáanlegt né lotningarvert, eins og undrun getur stundum ^
^ beinst að hégiljum og hégóma. Þar hrapar maðurinn dýpst, ý
^þegar hann dýrkar „skepuna í stað skaparans“, þegar har.n ý
^ snýr trúarhæfninni, dýrmætasta hæfileika sínum, upp á S
^ auðvirðilega hluti, valdamenn, múghreyfingar, flokka, fé S
S frægð. „ S
S En það er lífca illt, þegar undrunin slokknar. Sú þekk- S
S ing er svikin, sem leikur manninn svo. Sú fræðsla er fölsk, S
S sem ekki örvar undrun. Barnið er alltaf að sjá eitthvað und- >
Sursamlegt. Því það er að vaxa. Þess vegna er barnið líka svo >
> opið fýrir trú, næmt á hið helga og háa. Það er ekki af því, >
> en það er barnalegt, einfalt, og þar af leiðandi trúgjarnt, ?
>heldur hinu, að það hefur lifandi, opna, gróandi sál. Það eru^
• ellimörk á hverjum manni, þegar undrunin, lotningin, tU- ^
^ beiðslan dvínar eða deyr. Það eru ellimörk á menningu, þeg ^
^ ar svo fer. V
^ Við lifum á öld undranna. Eitt rekur annað. SíminnS
S hvarf í skuggann fyrir útvarpinu. Þá kemur sjónvarp og skák>
S ar öllu. Glampan'di flugvélin skyggir á gljáa bílsins. Kynjar>
S rafmagrisins eru að þoka fyrir furðum kjarnorkunnar. Hver' >
S er ekki hættur að verða hissa nú til dags? >
Undursamleg eru þau samt, þessi verk mannsins. En öll
> byggjast þau á vissum eigindum náttúrunnar, sem mannin- ^
> um hefur tekist að spyrja uppi, ráða að nokkru í og beisla. ^
> Enginn maður 'hefði getað fengið þetta vit út úr náttúrunni, ^
> ef hugvit hefði ekki verið þar fyrir. Við finnum ekkert nýtt,
•þegar við gerum uppgötvanir. Okkur tekst aðeins að ráða\
^ einhverja þeirra ævingaþrauta, sem hinn eilífi hugsuður hefs
( ur sett okkur. Hann leyfir okkur að leika eftir örsmáan þátt >
^ í furðuverki sínu. Það er allt og sumt? Nei, það er einmitt h'tð S
S undursamlega. >
S Nú er maðurinri orðinn óttasleginn við sína eigin ur.d- >
S ursamlegu getu. Mannkynið horfist í augu við þá staðreynd, >
S að það getur jafnhæglega tortímt sér og hyer annar óviti, >
S sem hefur komizt yfir sprengju eða villst inn í vélarúm. Hln >
S spyrjandi, leitandi undrun hefur ekki leitt til vizku. Þekk- ^
> ing er geta. hæfni. Vizka er að vita, hvernig getan skuli not- ^
> uð og hæfninni beitt, svo að" til blessunar verði en ekki bölv- ^
> unar. Undrun er móðir þekkingar. En sé hún ekki fædd og' s
> fóstruð af tilbeiðslu, lotningu fyrir lífsins Guði, þá er hún S
^ skammsýn móðir og blind. Hefur okkur- e.t.v. gleymst afstaða S
( skáldsins forna: Undursamleg eru verk þín, Drottinn. Var það S
þess vegna, sem vísindin urðu ábyrgðarlaus, jafn auðsveip í>
'ý þjónustu eyðingar sem uppbyggingar? Gleymdist okkur helgi >
S lífsins og tilverunnar af því að skaparinn hvarf okkur sýnum? >
S „Ótti Drottins er upphaf vizkunnar11. Það er eins satt>
S nú og á dög.um Salómons. >
> , Sigurbjörn Einar.sson, >
\. >
f j föSu qmú"t
íjóSabók effir
Jén Jéhannesson
ÚT ER KOMIN I jóðabók eft-
ir Jón Jónannesson, sem löngu
er kunnur fyrir skáldskap sinn,
þó að þetta sé fyrsta bók hans.
Hún nefnist í „Fölu grasi“ og
er gefiu út af Heimskringlu.
,,í fölu grasi“ er 104 blaðsíð-
ur að stærð í meðalbroti og
flytur rúmlega fimmtíu kvæði.
Eru yrkisefnin margbreytileg
af kvæðaheitunum að dæma,
og vafalaust vekur bók þessi
athygli, því að höt'undur henn-
ar hefur birt mörg ágæt kvæði
í blöðum og tímaritum, þó að
hann hafi lítið birt síðustu ár-
in.
Jón Jóhannesson er Breið-
firðingur að ætt og uppruna,
bróðir Andrésar heitins Straum
lands og Guðmundar Jóhannes
sonar, gjaldkera landssímans.
Jón er kunnastur íyrir kvæðið
Stríðsgróði vor, sem birtist á
sínum tíma í Helgafelli. j