Tíminn - 09.07.1964, Qupperneq 8

mi
SPRENGISANDUR
Við leggjum af stað í býtið
á sunnudagsmorgun og ferð-
inní er heitið inn í óbyggðir
frá efstu bæjum á Rangárvöll
um, austur með Hofsjökli, vest
an Fjórðungsöldu yfir Sprengi
sand í átt á Hólafjall, og loks
á að renna sér fram af Vatna
hjalla niður þúsund metra lang
ar brekkur, sem liggja firna
bratt ofan af gróðurlitlum öræf
um niður í búsældarlega Eyja-
fjarðardali og út til Akureyrar.
Þá létti mörgum i fyrradag,
þegar útsýnið opnaðist af hjall
anum og fjörðurinn baðaðist í
morgunsólinni. Sumir stukku
út úr bílunum og hlupu eins
og þúfutittlingar niður þessar
ótrúlega löngu brekkur, aðrir
skoðuðu dýrðina út um bíl-
gluggana, sumir sváfu aftur í
nokkuð eftír öðrum leiðum en
tízkazt hefur, komið til byggða
í Eyjafirði í stað Bárðardals.
Framámenn fyrirtækisins, Guð
bjartur Pálsson forstjóri
(,,Bíla-Batti“) og málpípa hans
og meðreiðarsveinn, Bragi Sig
urðsson lögfræðingur eru sam-
ferða, en íararstjóri og bílstjóri
í ferðinni og öðrum slíkum
ferðum í sumar er Halldór Ey-
jólfsson frá Rauðalæk, harð-
duglegur ferðalangur. Á hon
um mæðir mest og Steingrími
bílstjóra á hinum Víponinum.
Þeir eru sómi sinnar stéttar,
en langferðabílstjórar hafa
löngum verið og eru enn ein-
hver óeigingjamasta úrræða-
bezta og hjálpsamasta stétt
manna á þessu landi.
Fomstusauðir Bílsins, hinir
þorri manna ekur aUt hvað af
tekur sömu leiðirnar, jafnvel
sumar eftir sumar. Þannig virð
ist lagning akfærra vega á smá
bílum ráða miklu um ferðalög
manna um landið. Að sjálf-
sögðu em undantekningar frá
þessu, orðnar til fyrir forgöngu
áhugamanna. Vegir em að sjálf
sögðu lagðir milli byggðarlaga
af hagkvæmisástæðum en ekki
með tilliti til náttúrufegurðar.
Meðan því vegalagnir ráða
ferðalögum að miklu leyti, fara
bæði innlendir og erlendir á
mis við margt hið fegursta og
sérkennilegasta í náttúm lands
ins. í því skyni, að breyta hér
nokkm um til batnaðar, hefir
Bílaleigan BíUinn ákveðið að
gera tilraun til hópferða um
aðaUega miðhálendl landsíns.
Til vonar og vara kom trukkur meS frá SkarSi á Landi, ef Tungnaá
skyldi reynast þaS vatnsmlkil, og á honum voru flutt yfir ána Kortín-
an og Gamli Ford, sem hér sést aftan á vörubílnum. Á undan fer ann-
ar Víponlnn.
VI8 relstum t|aldborg h|á Inn.ra-Hreysl, þar sem viS glstum, og rétt hjá rennur Hreyslskvísl. Þegar
viS fórum, urSu tjöldin eftlr og elga aS vera þar í tuma; til afnota fyrlr Sprengisandsfara.
Ekki hvað sízt hefir Sprengi-
sandsleið tíl Norðurlands kom
ið til athugunar. Sú leið er
eldforn. Var hún samgönguleið
norðan og sunnan, frá Rangár-
vðllum í Þingeyjarsýslu, sem
og austan af fjörðum til Suður
lands, svo'sem til Alþingis.
Á þeim tímabilum harðær
is og eymdar, sem þessi sam
gönguleið var lítt eða alls ekki
farin, stundum svo áratugum
skipti, héldust utangarðsmenn
þjóðfélagsins þar við. Fræg-
astur bóndi í þeirri óbyggð er
auðvitað Eyvindur Jónsson.
Þegar Einar Brynjólfsson á
Stóra-Núpi og þeir félagar
komu að þeim Höllu og Ey-
vindi árið 1772, höfðu þau 25
ær með ýmsum mörkum í búi.
Spruttu af dvöl þessa fólks
þjóðsögur um blómlega dali
og jafnvel byggðir í Öræfum.
Sigurður landsskrifari Sigurðs
son á Hlíðarenda, jarðauðugur
maður norður í Þingeyjarsýslu
lagði til, að Eyvindi yrði sýnd
vægð, ef hann vildi leiðbeina
leiðangursmönnum á þessum
slóðum. Ekki varð úr því á-
formi, en þó má segja, að fyr-
ir dvöl hans í Eyvindarkofa-
veri og víðar, fer enginn fram
hjá þeim bólstöðum. Má þvi
segja, að hann hafi orðið til
þess að leiðbeina, þó að vægðin
og náðin sé nokkuð síðbú-
in.“
Það var sem sagt ekki ófyrir
synju að velja okkur náttstað
á þeim slóðum, þar sem Eyvind
Grein og myndin
Gunnar Bergmann
ur og Halla höfðust lengst við
í útlegðiniii, heimsækja Eyvind
arkofaver og Innra-Hreysi, en
á þeim stöðum kvað Fjalla-Ey-
vindur sér hafa liðið bezt þau
tuttugu ár, er hann var á fjöll
um, þó að einnig á þessum
stöðum yrði hann undan að
renna, þegar byggðamenn

bílnum ýmist í láréttrí eða lóð-
réttri stellingu eftir nærri
tveggja sólarhringa svefnlitla
ferð yfir hálendi íslands.
Seinni dagleiðin varð tuttugu
tíma löng. í upphafi og raunar
langleiðina höfðu samflot fjór-
ir bílar, tveir nokkurn veginn
rétt skapaðir til slíkra ferða,
„Víponar" (Dodge-Weapon)
með fjórhjóladrifi, dráttarspili,
talstöð og fleiri þægindum.
Hin farartækin voru eiginlega
höfð með upp á sport, tveir
bílar frá Fordverksmiðjunum
og mikill aldursmunur á þeim,
„Gamli Ford“ (Ford, árgerð
1930) og „Kortínan" (Consul-
Cortina, árgerð 1964). Ekki var
með nokkurri sanngirni liægt
að krefjast meira af þessum
farartækjum en þau gerðu og
það var ekki þeirra sök, að
neyðzt var til að skilja helming
flotans eftir uppi á öræfum. En
þess skal getið, að aldursfor-
setínn Gamli Ford, gerði sér
lítið fyrir og skottaðist á leið-
arenda. '
Þátttakendur voru nítján, bíl
stjórar, blaðamenn og nokkrir
gestir Bílaleigunnar Bílsins,
sem er að hefja fróðleiks- og
skemmtiferðir um Sprengisand
ágætu gestgjafar okkar, eru
svo nærgætnir og rausnarlegir
að afhenda okkur vænt skjal,
svo ferðalúnir blaðamenn
þyrftu ekki að auka sér mjög
þreytuverki og vind með lang
lokuskrifum frá eigin brjósti,
og þetta skjal ber því vitni,
að þeir hjá Bílnum eru skáld-
lega sinnaðir fróðleiksmenn,
sem sjá má á eftirfarandi kafla
úr ritgerð þeirra:
„Jafn lengi og íslenzk tunga
lifir, mun geymast kvæði Jóns
prófessors Helgasonar, sem í
er þetta erindi:
Séð hef ég skrautleg suðræn
blóm
sólvermd í hlýjum garði,
áburð og ljós og aðra virkt
enginn til þeirra sparði,
mér var þó löngum meir í hug
melgrasskúfurinn harði,
runninn upp þar sem Kalda-
kvísl
kemur úr Vonarskarði.
Því vaknar þessi hugsun, að
vitað er, að fjöldi íslendinga
ferðast árlega til fjarlægra
landa, þekkjandi grátlega lítið
sitt föðurland. Það er hins veg
ar alkunna, að í vaxandi mæli
er áhugi á ferðalögum hér á
landi. Samt er það svo, að allur
mmsmmmmmmmmmgmmmmmm
Þetta er Eyvindarkofaver, þar sem Eyvlndur og Halla bjuggu lengst á fjöllum. Rústir kofans ber hæst
á myndinnl. Út frá kofanum renna lindir J þrjár áttir. Lengi sáust á botni þeirra hrossleggir og fleirl
beinaruSur frá útlegðinni miklu.
T í M I N N, fimmtudagur 9. júlí 1964. —
8