Tíminn - 22.07.1964, Síða 13

Sékeneiinlif
, I' "línihd f <f ^ <nij
Höfundur er mjög skýr og forð
ast hæpnar ályktanir og stað
hæfingar, iætur atburðina og
atburðarásina segja söguna,
Heimildackrá fvlgir
The Transformation of Eros.
Höfundur: Josef Kunstmann.
Útgefandi: Oliver & Boyd. Ed-
inborg&London Verð: 30s.
1964.
Bókin er skrifuð á þýzku og
heitir á frummálinu Die Ew-
ige Kinder. Þetta er iistasaga,
f.iallar um myndbreytingu Er-
osar, ástarguðsins, í heimi list
anna. Myndir þessa smávaxna
guðs birtast fyrst í rómversk-
lím lágmyndum. Frá því fyrsta
er hann sýndur imeð vængi,
boga og örvamæli. sem voru
vopn móður hans Díönu. Flest-
ar myndirnar í þessari bók eru
teknar frá 16. og 17. öld. Eros
er tákn eilífðrar æsku og er
oft sýndur sem slíkur á mynd
um. Algengt mótív er, smá-
putar sem flétta blómsveiga á
vorin, troða vínþrúgurnar á |
haustin, ríða öldutoppana,
klifra um ölturu og vaka yfir
ungum elskendum. Þessir put-
ar eða litlu Erosar eru mjög
skemmtilegt fyrirbrigði í list-
um fyrri alda, og þá er oft að
finna á listaverkum sem eiga
ekki beinlínis að tjá ástina, en
það er nú svo að hún er víða
og oft á ólíkustu stöðum, svo
víðast hvar geta putarnir
þrengt sér inn. Bókin er ákaf-
íega vel útgefin og myndirnar
ágætar, af þessum þybbnu litlu
prökkurum.
Scottðs Last Expedition. Höfund
ar: R. F. Scott. Útgefandi: John
lluiTay. London. Verð: 12s 6d.
VSfíi.
Margt hefur verið ritað um
írarð Scotts til Suðurskautsins,
og það bezta er dagbók hans
srfálfs. Bókin er nú gefin út
nokfcuð aufcin frá fyrri útgáf-
um að efni og myndum. Harð-
ræði og hetjulund sem leiðang-
ursmenn ágættu sig með, vek
ur alltaf aðdáun og virðingu,
og þessi bók verður alltaf les-
in. ekki sízt sökum ömurlegra
endaloka þessa leiðangurs. Hér
er enginn þappy end, heldur
hönnungar og dauði, og þeir
tóku þid án þess að æðrast.!
Endalok þessara manna, minna
á endalok kappa íslendingasagn
anna og móralinn í þeim fornu
sógum. Þeir gengi óhaltir, með |
v.í báðir fætur voru jafnlangir I
og þeir kunnu að deyja eins og i
þessir brezku menn, ró og jafn !
aðargeð var þeirra aðall og!
drengskapur. Það er mikiil j
munur á slífcri lesningu og j
þeim slepjulega viðbjóði sem j
ausið er yfir landsfólkið í j
hinuim svonefndu afþreyingar- j
tímaritum. sem virðast furðu
mikið lesin.
Það virðist tími til kominn
að hamla á einhvern hátt gegn
slíkum sóðaskap í rituðu máli,
því sóðaskapurinn smitar út frá
sér, sljóvgar og heimskar.
ORÐIÐ ER FRJÁLST
Framhalo at 8 síðu
flytjanda stefnanda úr frum-
ræðu hans upp í forsendur
dómsins, ef ekki á að
halla hans rétti, enda
gera allir réttsýnir dóm-
arar þetta En yfirdómarinn
virðist hafa gleymt þessari al-
gildu reglu. Hann rekur í dóm- j
forsendum allt höfuðefni hinna !
framlögðu greinargerða, en læL
ur undir höfðu leggjast að
greina frá andmælum og rök
um málflytjanda steínanda í
hinni þýðingarmiklu frumræðu
hans, þar sem honum gefst
fyrst tækifæri til að svara grem
argerð andstæðings síns.
7. Tilga'nguiriivn helgar
meðalið.
Hinar eiginlegu dómforsend-
ur dómarans virðast vera í
fullu samræmi við þá með-
ferð á málinu, sem að framan
er lýst. Dómarinn segir orðrétt:
„Þegar þessi tilgangur lag-
anna er virtur og það haft í
huga, að hér er um tiltölulega
lágt hundraðsgjald að ræða, er
eigi bitnar á þröngum hóp
manna, verður að telja, a.ð 1%
álagið á söluvörur landbúnaðar
ins falli undir hugtakið almenn
ar takmarkanir á eignarréttin-
um og þá eigi brot á 67. gr.
stjórnarskrárinnar um friðhelgi
eignarréttarins.“
Sá tilgangur, sem hér er alls
ráðandi hjá dómaranum, er í
því fólginn, að ríkisvaldið, eig-j
andi og stjórnandi Búnaðar-
bankans, kveðst nú ætla að
endurreisa stofnlánasjóði bank- j
ans, sem það hefur svelt um |
margra ára skeið, með þeim
afleiðingum fyrir bændur lands'
ins, að lánaþörf þeirra hefuri
ekki verið fullnægt að hálfu j
leyti. Með þessu hefur ríkis-i
valdið margrofið þau fyrirheit, j
sem bændum voru gefin á sín-!
um tíma, með stofnun lánasjóðí
anna, um hagkvæm og nægi
leg stofnlán En lögin boða í
raun og veru áframhaldandi
vanefndir, þar sem lánstíminn
á að styttast og vextir af lánun j
um að hækka að mun frá því
sem áður var. Það er þessi til
gangur laganna, sem er svo
mikilfenglegur í augum dóm-
arans, að hann á að helga hina j
ranglátu launaskerðingu bamd- ■
anna og alla þá mismunun og
rangsleitni sem framkvæmd j
þessarar ósæmilegu eignatöku j j
hefur í för með sér. Doma'-’nn!!
fullyrðir t.d., að ekki skipti
máli-1;:I ' þessu • sambantíi óótt
gjaldið „sé að hundraðstöiu hið
sama á alla gjaldendur þess. j
án tillits til efna og ástæðna, i
eða þess, hvort um raunven: j
legar nettó-tekjur sé að ræða ! j
Þá skiptir það heldur engu máli !
að áliti dómarans þótt ýms
fyrirtæki, sem ekki eru gjald
skyld til stofnlánadeildarinnar
fái þar stærstu lánin samtími i
því, að mikill fjöldi efnalítiUa j
bænda, sem gjaldskyldir era .
til deildarinnar og gjaldið t'
tekið af með valdboði. íai þar:j
aldrei lán, og heldu: ekki 'oó '■
að sumir þeirra verði að hætta i
búskap vegna gjaldtökunnar. :
Að sögn dómarans helgar hinn :
lofsverði tilgangur allar þessar i j
aðfarir og afleiðingar þeirra ;'
8. Slagorð.
Þá á það að leiða af tilg. lag. 1
að launaskatturinn á bændur
„falli undir hugtakið almennar ;
takmarkanir á eignarréttinum." ••
Er með þessari staðhæfingu! j
verið að komast hjá þeimj;
vanda, að gera grein fyrir því, j
að eignarsviptingin samrýmistj
67 og 69 gr. stjórnarskrárinn-j
ar, en dómarinn vísar um sann I
leiksgildi fullyrð. til þess j
sem hann nefnir „fræði og
framkvæmd“, Þessi kenning er
alþekkt pólitíkst slagorð sem
gripið er til, þegar verja barf
brot á friðhelgi eignarréttar-
ins og atvinufrelsi manna en
hún er ekki vel fallin til þess
að byggja á henni, án frekari
skýringa. dómsniðurstöðu í al-
varlegu stjórnskipuna; máli
Formælendur stóreignasl.atts-
ins beittu þessari „fræði“ kenn
ingu óspart fyrir sig í prófmái-i
inu út af stóreignaskattinum.'
en Hæstiréttur gat ekki r'allizt
á hana Hann gat ekki tallizt á !
að hinn mikli og áferðarfa.legi i —
tilgangur þeirrar eignatöku
„helgaði meðalið“ og var þó
þar verið að „skattleggja millj-
ónara“ þjóðarinnar eftir efn-
um og ástæðum og í eitt skipti
fyrir öll og talið að skattgjaldið
væri aðeins lítill hluti af overð-
skulduðum verðbólgugróða
þeirra. Um þetta er nægiíegt
að vísa aftur til fyrrnefndrar
ræðu núverandi fjármálaráð-
herra á síðasta Alþingi en hann
var, eins og kunnugt er um
árabil prófessor í lögum við
Háskóla íslands. Hæstiréítur
leit ekki svo á, að eignasvipt-
ing stóreignaskattslaganna væri
réttlætanleg vegna þess, að hún
heyrði „undir hugtafcið almenn-
ar takmarkanir á eignarréttin-
um“. Hann dæmdi hana vera
bein og óbein brot á 67. gr.
stjórnarskrárinnar um friðhelgi
eignarréttarins. En þessi mis-
lukkaða fjárheimta er nú af
þessum sökum komin, eins og
fyrr segir, í algert strand bjá
ríkisstjórninni, og er þó svo
sem fyrr er gerð grein fyrir,
að öllu leyti afsakanlegri en
launasviptingin hjá bændunum.
Með orðinu „framkvæmd" á
dómarinn sjálfsagt við gjaid
skyldu útvegsmanna og iðnrek-
enda til stofnlánasjóða þessara
atvinnurekenda, en þetta er al-
veg villandi, svo sem margsann
að er, vegna þess að hér er alls
ekki um að ræða neinn launa-
skatt á gjaldendur og gjaldið
er auk þess álagt í fullu sam-
komulagi við þá, enda allt
annars eðlis en sérsköttunin á
bændur, sem bændasamtökin
piótmæltu einum rómi, sem
ranglátri og óforsvaranlegri við:
bót við aðrar launaskerðingar j
KAUPFELAG EYFIRÐINGA
AKUREYRl
Sel jum
verzlunum, gistihúsum. matsölum
og matarfélögum
matar- og kaffibrauð, alls konar
>
Einnig hart brauð
Brauðgerð
Akureyri — Sími 1700
þeirra af hálfu ríkisvaldsins.
Stjórnarskrármálið út af
þessari eignasviptingu Iijá
bændastétt landsins verður
ekki leyst með marklausum slag
orðum og hótunum frekar en
málið út af stóreignask. frá
1957.
Eg lít svo á, að framanrituð
gagnrýni á undirréttardómnum
sé náuðsynleg til þess, að hin-
ir mörgu umbjóðendur okkar
allsstaðar á landinu geti iengið
sem réttasta hugmynd um mál-
ið og réttarstöðu sína í því.
Rvík, 10. júlí 1964.
Páll Magnússon.
SÍMI 149701
Auglýsið í límanum
ER TÆKIFÆRIÐ AÐ KOMA SÉR UPP HILLUSETTUM EÐA
BÆTA VIÐ ÞAU, SEM FYRIR ERU. HÖFUM FENGIÐ MJÖG
FALLEGAR HORNHILLUR OG HORNSKÁPA, LÆSTA
SKÁPÁ KlSí)' RENNIHURÐUM OG .SKÚFFUSKÁPA, —
tdö .iflrimTod # '
JÍNNFREMUR SKRIFBORÐ Á! VEGG 'ÖG FRÁ VEGG.
KOMIÐ OG KYNNIÐ YÐUR ÚRVALIÐ.

'•V' ' •
' :
i.'XXv.;!
/ r r
r
f
HIRYLAPRVÐI HALLARMULA - SIMI38177
T í M I N N, miðvikudagur 22. júlí 1964.
13