Tíminn - 22.07.1964, Síða 14

CLEMENTINE
KONA CHURCHILLS
26
SKUGGAÞINGMAÐURINN.
Meginlilutskipti Clementine í líf
inu varð að vei.ta jafnvægi inn í
lff mesta stjórnmálamanns okkar
aldar. Án þess hefðu beztu kostir
hans varla fcngið að njóta sín. En
ef hún hefð!i sjálf viljað, hefði
hún sjálf getað orðið þingmaður.
Til þess hafði húu hæfni, reynslu
og forustuhæfiieika.
Eitt sinn skilgreindi hún skyldur
þingmanns á þessa leið: „Fyrst og
fremst á hann að gera það, sem
'hann telur rétt og nauðsynlegt.
fyrir heiður og öryggi hins ástkæra
fósturlands vors, eftir að hafa lit>
ið á málin hlut'drægnislaust og af
trúfestu. Næstæðsta skylda hans er
við íbúa kjördæmis þess, sem hann
er fulltrúi fyrir. Það er ekki fyrjj
en nr. þrjú í röðinni, sem skyldan
við flokkinn og stefnu hans kemur.
Það á enginn efi að leika á um
röðina í heilbrigðu þjóðfélagi, sem
byggir á lýðræði.
Frálslyndi og umburðarlyndi
ættu að leyfast hverjum flokks-
manni. Forystumenn í stjórnmái-
um ættu að reyna hæfni sína til
málafærslu á þinginu og ræðupöli
unum á persónulegum andstæðing
um, hversu rangspúnir eða ofstæk
isfullir sem þeir annars kynnu
að vera/‘
Við kosningasmalana í Wood-
ford sagði hún, að sérhver þing-
maður ætti að líta á þingið sem
stað, þar sem „unnt væri að flytja
þjóðinni sannleikann.“ Hún telur
gagnslaust að senda menn á þing
|í því eina skyni að segja það, sem
I bezt lætur í eyrum þá og þá stund
(ina og bera það eitt úr býtum að
þóknast ríkisstjórnarsvipunni með
þYÍ að hafa uppi hávær fagnaðar
læti yfir hverju stjórnarfrumvarpi
og ganga í gegnum atkvæðisalina,
án þess einu sinni að hlusta á
gagnrýni og aðfinnslur
| Hún segir sama og Winston:
I „Fólk talar um stofnanir þingsins
[ og þingræðið. Ef þetta á að halda
; velli, gerist það ekki með því að
úr kjördæmunum komi þægir,
værukærir og þýlyndir þingmenn
og að reynt verði að kæfa í fæð-
ingu allar sjálfstæðar skoðanir."
„Og Winston“ segir hún, „álítur
að geti maður látið eitthvað gott
I í té á sviði stjórnmálanna eigi mað
' ur að láta það ^té smátt og smátt,
! en vilji maðui®losna við eitthvað
I illt, skuli maður losa sig við það
| í eitt skipti fyrir öll og gæta þess
að sá fái það, sem á það skilið.'1
Þegar Winston tók að sér Wood-
| ford fór hún með honum og starí-
aði af alefli, var stöðugt við hlið
hans, þegar hann talaði og sjálf
talaði hún oft á fundum hvarvetna
í kjördæminu.
Winston varð þingmaður fyrir
tÍVoodford, þegar gamla kördæm
ið hans, Eppinghlutanum af Essex
var skipt í tvo hluta 1945.
j Rowland Arnison sagði, er hann
' var formaður kjördæmisráðs
íhaldsflokksins í Woodford: „Það
er rangt að álíta að hann komist
á þing sem sjálfkjörinn vegna mik-
ilvægis hans sem stjórmálamanns
á erlendum vettvangi. Við teljum
okkur aldrei örugga um sigur fyr-
irfram. Það er þessvegna, sem
starf eiginkonu hans um kosning
ar er honum svo mikilvægur stuðn-
ingur — eins og reyndar alltaí
endranær.
Enginn hefur betri kunnátf.u en
Winston, hvað snertir kosninga-
baráttu. Enda hefur enginn núlif-
andi maður verið jafnoft honum í
framboði. Frá því er hann fyrst
beið ósigur í aukakosingum í Old-
ham 1899 hefur hann barizt í hveij
um kosningum síðan og auk bess
allmörgum aukakosningum
Eiginkona hans hefur veitt hon
um ómetanlegan stuðning í kosn-
ingum. Þó að hún fylgist vel með
öllum málum, er kjördæmið varða,
þar sem hún skipar forsetasess í
íhaldsfélagi Woodford, er hlutverk
hennar mikilvægast í kosningahríð
inni, þegar hún tekur persónulega
þátt í öllum kosningaundirbúningi.
Á síðastu árum hefur Winston
ferðast um landið vítt og breitt til
að aðstoða aðra frambjóðendur
flokksins, en á meðan hann er
fjarverandi starfar hún hér.
Margir kjördæmafundir okkar
hafa endáð með því að hrópað hef-
ur verið þrefallt húrra fyrir Churc
hill. Þá kemur hann venjulegast
fram á pallinn og með breiðu brosi
lætur hann hrópa enn þrefallt
húrra — fyrir konu sinni.“
Winston hefur mikla trú á per-
sónulegum áróðri og heimsóknum
á heimili fólks, þegar líður að kosn
ingum. Þegar hann hefur fullviss-
að sig um. að allt áróðurskerfið
er komið í góðan gang, lætur hann
það, sem eftir er í hendur Clemen
tine og hins harðduglega starfsliðs
hennar.
Á áróðursferðum ekur hann með
Clementine í opnum vagni, en úr
honum getur hann talað á fund-
um Sjálfan kosningadaginn eru
þaú alltaf spennt og eirðarlaus,
afnvel þótt horfur sé á sterkum
meirihluta.
Eftir kosningar svara Winston
og Clementine persónulega þeim
þúsundum bréfa sem þau fá frá
fólki setn hefur óskað þeim góðs
gengis á meðan á kosningabarátt-
unni stóð. Og sérstaklega gera þau
sér far um að skrifa þakkarbréf
til kosningastarfsmannanna, en
þau bréf eru langt frá því að vera
aðeins formleg viðurkenning fyrir
velunnin störf.
Fyndni hennar getur stundum
verið allpersónuleg. Hún var heið-
ursgestur í árlegu kvöldverðar-
samkvæmi íhaldsflokksins í Wood-
ford og þá sagði hún sem svar við
skálaræðu henni til heiðurs: „Mér
skilst, að þetta samkvæmi hafi
verið opið, hverjum sem á annað
borð kærði sig um að kaupa að-
göngumiða. Og séu hér einhverjir
karlar eða konur úr andstöðu-
flokknum, vildi ég lýsa þeirri von
minni, að þau skemmti sér jafn-
vel og við gerum.
Eg vona, að við kosningar muni
þeir setja krossinn fyrir framan
nafn — þið vitið hvers —, þó að
ég náttúrlega ætti ekki að vera að
kaupa atkvæði!“
Heyrzt hefur að, nokkrir Wood-
ford Toryar tali af ástúð um Cle-
mentine sem „skuggaþingmanninn
okkar.“ Með þessu er ekki á neinn

13S
hátt verið að reyna að draga fjöð
ur úr hatti Winstons. Þetta er
viðurkenning fyrir hið mikla starf
sem hún leysir af hendí í þágu
kjördæmisins.
Að sjálfsögðu getur Winston
ekki komið jafnoft til kjördæmis
síns í Woodford eins og hann sjálf
ur hefði óskað. Eftir styrjöldina,
þegar hann var leiðtogi stjórnar-
andstöðunnar og var ákveðinn f
að ná völdum á ný, var hann önn
um kafinn við flokksstarfið í Lond-
on. Og þegar hann varð forsætis
ráðherra var hann jafnvel enn
bundnari við Westminster. Og
þegar hann lagði niður störf sem
forsætisráðherra fór ekki hjá því
að árin hefðu haft sín áhrif á hann
og það krefst mikillar líkamlegrar
áreynslu að þurfa að halda ræður
á fjölmennum fundum.
Þessu er tekið með miklum skiln
ingi í kjördæminu. Kjördæmisfull
trúi hans, Barlow Wheeler herfor
ingi sagði: „Þegar hann kemur
hingað á fundi, leysir hann mikið
og gott starf af hendi, en hann
getur ekki lengur þotið úr einum
staðnum í annan til að hitta fólk.
Þetta kynni að vera allt í lagi
fyrir einhvern annan, sem ekki er
eins vel kunnur. En það gegnir
öðru máli með sir Winston, þó
að hann hafi náð háum aldri. Ef
ég bæði ráðuneytisstjóra að koma
hingað og flytja erindi um það,
sem efst væri á baugi, mætti hann
hrósa happi, ef meira en hundrað
manns kæmu til að hlusta á hann.
Þegar sir Winston kémur verð ég
að taka á leigu stærsta fundarsal
borgarinnar. Við getum troðið þar
inn sex hundruð manns, ásamt um
það bil níutíu fréttamönnum heims
pressunnar, sem alltaf koma, ef
ske kynni að þetta væri síðasta
sinnið. Og svo standa fyrir utan
önnur fimm til sex hundruð manns
43
hún eins og við sjálfa sig. — Mér
! líkar vel við Giles Conway og hon
[ um geðjast einnig að mér, en ég
gét ekki verið með honum, neins
staðar, vegna þess að ég get ekki
tekið þátt í tennis eða golfi með
! þeim. Ef það heldur áfram að
rigna, geta þau kannski hvorugt
gert og sýna mér þann mikla heið
ur að leyfa mér að vera í návist
sinni fáeinar klukkustundir . . .
en það verður víst gott veður á
morgun, eftir því sem veðurspá-
in segir.
Brett gat engu svarað. Þetta var
vissulega allt rétt og satt. Nan
varð utanveltu vegna hugsun
arleysis annarrar manneskju —
og óheilinda. Orð frá Tracy hefðu
nægt — játning eða aðvörun ,og
það hefði komið í veg fyrir að
Nan yrði fyrir óhappinu, sem
hafði eyðilagt hægri hönd hennar,
Hann var að leita í huga sér eftir
hughreystingarorðum, þegar Nan
hélt áfram:
— Ég hélt að ég fengi tækifæri
til að komast undan um hríð. Hún
hafði ekið bílnum inn í bílskúrinn
og drap á mótornum. En hún sat
kyrr og hafði vinstri hönd kreppta
á stýrissveiflunni. — Eftir að þú
hafðir farið til Kaliforníu og kom
ið þér sæmilega fyrir ætlaði ég að
bjóða sjálfri mér í heimsókn til
þín í nokkrar vikur. Mömmu
mundi líða ágætlega ef þau hin
væru hér. Ég fór að velta því fyr-
ir mér, um leið og ég heyrði að
þú hefðir sótt um stöðuna, vegna
þess var ég viss um að þú fengir
hana. Það hefði verið tilbreyting
frá þessu ömurlega lífi hér. En
auðvitað hafði ég gleymt að það
þýðir yfirleitt ekki að gera neinar
áætlanir hér, ef þær gera ekki ráð
fyrir Tracy . . . án hennar verður
bókstaflega ekki neitt úr neinu.
Það var skuggsýnt í bílnum og
Brett sá ekki andlit systur sinnar
| skýrt. En hann fylltist skyndilega
ofsalegri reiði, Nan hafði alger-
j lega rétt fyrir sér. Árum saman
j hafði allt snúist um Tracy. Ekkert
| hafði gerzt — ekki nokkur hlutur
i svo hún ætti ekki sinn drjúga
j þátt í. Óheppni Nans, ömurleg
| endalok á ástarævintýri því, sem
! hún hafði bundið svo miklar von-
: ir við, og hans eigin þolinmæði og
tryggð við Tracy. Hann hafði fylgt
henni eins og hlýðinn hundur
þangað til hún sparkaði honum
frá sér, vegna þess að hún þarfn-
aðist hans ekki lengur. Mark
hafði fórnað mannorði sínu og
framavonum hennar vegna . . þau
gátu haldið áfram í það óendan-
lega. Tracy hafði spurt hann eymd
arlega, hvers vegna hún hefði
gifzt Mark og hann hafði látið
eins og hann vissi ekki ástæðuna.
Hún hafði ákveðið að krækja í
Mark á því augnabliki sem hann
hafði fengið glæsilegt tilboð frá
Hellas, tilboð sem var miklu
betra en bróöir hans gat um það
leyti gert sér von'ir um að fá.
Hann hafði allan tímarin vitað,
hvers vegna hún hafði svo skyndi
lega birt trúlofun sína og Marks
sumarið fyrir fjórum árum. Hann
hafði bara ekki viljað kannast við
það fyrr en nú. Það var tími til
kominn að hann horfðist í augu
við kaldar staðreyndirnar og
fengi botn í þetta.
— Mér finnst það ljómandi hug
mynd, Nan. Hann lagði hönd sína
yfir hennar og fann hve fingur
hennar voru kaldir og skjálfandi.
— En ég hef betri uppástungu.
Komdu með mér þangað og hjálp
aðu mér að koma mér fyrir, það
verður skemmtilegra fyrir okkur
bæði.
— Brett! Hún starði skilnings-
vana á hann. — Meinarðu að . . .
að þú ætlir að taka stöðuna eftir
allt saman?
MARGARET FERGUSON
— Ég skal senda símskeyti til
Háskólans á stundinni og segja
já og svo panta ég flugmiða handa
okkur í október.
— Ég get ekki trúað þessu! Að
þú hafir loksins sýnt skynsemi í
þessu málum!
En . . . lofar þú mér að þú
hafir tekið fullnaðarákvörðun
að þú látir Tracy ekki telja þér
hughvarf — sama hvað hún vill
eða segir?
— Þetta snertir ekki Tracy á
neinn hátt, þetta eru okkar ráða
gerðir og þeim verður ekki breytt.
Hvers vegna sitjum við hér og
látum okkur verða kalt. Komdu
inn!
Nan var hálf óstyrk í fótunum,
þegar hún steig út úr bílnum og
hún greip undir hönd hans.
— Ég vildi óska að þú klipir
mig í handlegginn, svo að ég geti
verið viss um mig er ekki að
dreyma fáránlega drauma . . . En
ég skil ekki . . . ? Hún nam snögg-
lega staðar og i fyrsta skipti á
ævinni skildi hún að það var betra
að láta ekki allt flakka við Brett.
Þess vegna sagði hún aðeins: —
Þetta er dásamlegt. Farðu inn og
sendu skeytið, áður en einhver
annar hrifsar starfið frá þér!
— Brett sagði hinum fréttirnar
þegar þau sátu í dagstofunni eft
ir tedrykkjuna.
— Ég hef ákveðið að taka til-
boðinu um stöðuna í Kaliforníu,
sagði hann. — Og ég víl, að Nan
komi með mér og hjálpi mér að
koma mér fyrir.
Fyrir utan lamdi regnið rúð-1
urnar og stormurinn þaut í gömlu
trjánum.
Tracy hugsaði með sér: Það er
engu líkara en þegar sé kominn
október. En svo var ekki. Margar!
vikur voru eftir — vikur, sem hún
varð einhvern veginn að þrauka
af. Vikur með Brett hér í húsinu
. .En ég óskaði svo innilega að
hann tæki þessa stöðu, sagði hún
við sjálfa sig. En svona margar
vikur . . . Frú Sheldon rak upp
fagnaðaróp, viðurkenningarorð
frá Mark, áköf skipulagning frá
Nan, allir töluðu hver upp í ann-
an. Aðeins Tracy var utan við.
Hún hnipraði sig saman í stórum
hægindastólnum og vonaði að þau
hin gleymdu, að hún var við
stödd.
— Og hvernig lízt þér á þetta,
Tracy? Spurning Nans þrengdi
sér inn í huga Tracyar. Röddin
var greinilega ósvífin.
— Ég er afskaplega glöð yfir
því að hann ætlar að taka tilboð-
inu, þetta ær stórkostlegt tæki-
færi og ég óska þér innilega til
hamingju, Brett.
Brett leit á hana og hann furð-
aði sig á að sjá að augu hennar
ljómuðu af einlægri gleði. Hann
vissi ekki við hverju hann hafði
búizt, en að minnsta kosti ekki
þessu. Þetta kom ekki heim og
saman. Tracy vissi ekki sjálf, hve
augu hennar ljómuðu þegar hún
leit á Brett. Hún hafði gleymt
öllu öðru en því að hann mundi
fá það, sem hann hafði óskað sér
— og það sem hann verðskuldaði
wissulega.
Hún var vör við undrun hans
og sneri höfðinu undan og Brett
varð enn meira hissa á viðbrögð-
um hennar. Meðan hann sendi
símskeytið hafði hann verið sann-
færður um að það var Tracy sem
með klókindum hafði látið hann
hafna í fyrstu lotu , sennilega
vegna þess að hún þoldi ekki þá
vissu, að hann kæmist fram fyrir
Mark. Illgirnislegu smákornin, sem
Nan hafði sáð í hann höfðu skot-
ið rótum og sprottið með ógnar-
hraða, áður en honum var sjálf-
um Ijóst, hvað var að gerast. En
nú höfðu augu Tracyar ljómað af
gleði og virtust eins og öxi hefði
hoggið að rótum illgresisins.
Hann fann, að Nan virti hann fyr
ir sér eins og köttur gætir músar-
holu og hann reis snöggt upp.
— Þakka þér fyrir, Tracy, sagði
hann. Svo gekk hann hröðum
skrefum út úr herberginu.
Um leið og hann var horfinn
fór frú Sheldon að þurrka sér um
augun.
— Ó, hamingjan góða! Auðvit-
að er það dásamlegt fyrir Brett
að fá slíka stöðu, en Kalifornía er
svo ósköp langt í burtu. Og ef þú
ætlar að fara með honum, Nan,
þá verður heldur betur einmana-
legt fyrir mig hérna. Og þar við
bætist . . . ja, að þetta verður í
fyrstu all kostnaðarsamt fyrir
Brett. Finnst þér þú geta bætt
þinum útgjöldum ofan á hann.
— Ég hef ekki hugsað mér að
T í M I N N, miðvikudagur 22. júlí 1964. —
14