Alþýðublaðið - 22.05.1953, Side 5

JPöstudaginn 22. maí 1953
ALÞYÐUBLAÐIÐ
í
VIÐ. sem. á d.ögum tuttugustu
€>g fyrstu aMarinnar getum
skyggnzt um af sjónarhóli frið
sældar og öryggis, sjáum margt
það Ijóst og greinilega, sem
áður var þoku huiið; meðal ann
ars það, að það var um og eftir
1950, sem þau straumhvörf
mynduðust, er seinna urðu til
|>ess að gerbreyía heiminum.
£>á hófust og ýmiss vandamál,
eem vöktu athygli framsýnna
ciaima. Eitt þeirra var það, að
xneðal allra siðmenningarþjóða
var iðnaðurinn stórkostlega efld
ur á kostnað landbúnaðarins,
með þeim aflieiðingum, að fæðu
framleiðsla heimisins minnkaði.
Annað var hin öra mannfjölg-
iin, sem þá varð með þeim þjóð
sum, sem fram að þeim tíma
höfðu lítt tiieinkað sér siðmenn
ingu og tækni, og varð sú mann
íjölgun fyrst og fremst íyrir
aukna tæknifræðilega þekkingu
og heilbrigðisráðstafanir þeirra
á meðal. Þriðja var öngþveitið.
sem skapaðist við hrun evróp-
Iskrar heimsvaldastefnu.
Slík vandamál voru erf-
íð viðfangs, en urðu ger-
isamlega óleysanleg vegna
togstreitunnar milli austursins
og vestursins. Á árunum eftir
1945 varð þessi togstreita sí-
feQlt ógnum þrun.gnari, ekki
ei ngöngu vegna hinnar stjórn-
málalegu þróunar, heldur einn
ig vegna uppfinningar vetnis-
sprengjurtnar og vaxandi tækni
í sýklaiharnaði. Hvorugur deilu
aðila gerði minnstu tilraun til
lausnar þessari deilu, en víg-
bjuggust hins vegar hvor um
sig af ofurkappi, í þtn' skyni,
að hvorugur þyrði til árásar.
Keynsla undanfarinna ára
hafði fært monnnra heim sann
inn um það, að söik aðferð
myndi ekki sem heppilegus til
þess að koma í veg fyrir styrj-
old.
STJÓRNARSKIPTJfN
f RÚSSLANDI
Það var á árinu 1953, að
Æyrst fór að örla á þeirri von,
að úr kynini að rætast. Þegar
Malenkov tók við vld/m að
Stalin 'látnum, vofði yfir hon-
um hætta úr tveim áttium. Önn
ur var fólgin í víðtækri
óánægju meðal rússnesku þjóð
arinnar, hin í því, að óttast
mátti að Kína yrði áður en
langt um liði jafn voldugt Riiss
um, og giæti orðið þeim ofjarl
í hinum kommúniistiska heimi.
Tii þess að af.stýra fyrri hætt-
unni var nauðsynlegt að auka
mjög framleiðsiu reyziuvarn-
ings, en slák aukning var að-
eins framkvæmanleg á kostnað
vopnaframleiðslunnar. Og til
þass að draga úr seinni hætt-
unni, var nauðsynlegt að draga
úr styrjaldarhættunni, sem og
var nauðsynQegt, ef minnka
átti vopnaframleiðsluna.
I sama mund hafði sigur
repúblilkana í forsetakosning-
unum í Bandaríkiunum skar>-
að ný viðhorf. Mörgum, bæði í
Bandaríkjunum og annars stað
ar, hafði láðst að athuga það,
aðeins mikil likindi voru til
þeas að þing’ð sigraði í átökun
um millli þess og forsetans, þar
eð fiárveitingarvaMið var í
höndum þess. Hliðstætt dæmi
mátti þó finna í sögunni, þar
sem voru átiikin milli brezka
þinigsins orr kommigsins á sevti-
ándu öld. En flestir Bandaríkia
menn, voru beirrar skoðu.nar,
að nokkuð mætti læra af isögu
hins ]:ðna, né ibieldwr af öðr-
um bióðum' ýfirleitt. Méstir
þeirra, sem kuisu Eisenhower.
gerðu bað í beirri sróðu trú, að
ef hiánn næði ko-ningu. mvndi
stiórnmálastefna hans osr sigra.
Þeir ffættu heós ekld, að mieo
því að kjósa hann, voru þeir í
Bertrand Russell
u m 0i
i
TÍMARIT í Bandaríkjunum, ,,The New York Times
Magazine“, fór þess á Ieit við hinn fræga brezka rithöfund
og heimspeking, Bertrand Russell, að hann’ gerði lesend
unum grein fyrir því, hvernig hann álití, að umhorfs
myndi verðá í Iieitnimun að hundrað árum liðnum.
Russell varð við þeirri beiðni, en gat þess um leið, að
slíkt gæti engínn sagt fyrir, — en hins vegar mætti
draga ýmsar ályktanir af þeim stefnum og straumum,
sem mestu réðu í samtíð manns.
raun og veru að fá þeim Taft
og McCarthy öll vöid í þing-
'inu. Það urðu í raun réttri
þessir tveir menn, eem réðu
stj órnmálastef nu Bandaríkj-
anna á forsetaárum Eisenhow-
ers, og þó var það fyrst og
fremst McCarthy, sem smám
saman náði þar töglum og högld
um.
höfðu endurvopnað þá í þeirri
von, að þeir ættu þar traustan
bandamann gegn Rússum, en ei
Bandaríkjamenn og Rússar
áttu einib að ráða heiminum,
var heldur ekki hæg.t að leyfa
nein önnur sjálfstæð, vigbúi.u
ríki. J.apanir voru því n.eyddir
til aívopnunar á nýjan leik.
Eyjan Okaido var látin tilheyra
rússneska áhrifasvæðinu, en
. . , . „ _ hinar japönsku eyjarnar áhrifa
s.trangri hraefnaskommtun, eoa
____ __*___ { svæoi Bandankjanna.
1 Að sjálfsögðu voru skýr og
, ströng ákvæði í sáttxnálanum
varðandi allan áróður. Efcki
mátti hafa í frammi neinn and
enn alvarlegri . aðgerðum, ef
i nauðsynlegt reyndist. íbúar
Vestur-Evrópu áttu að halda
sjálfstæði sínu-að nafninu til,
og ef þeir kvsu. var þeirn leyfi- j „ ,.
• ■, bandanskan aroður i Ru-sland;,
legt að halda smu gamla, vest- , , • , -
“ , . eða andrussneekan aroður :t
af
rfena þingræðisstiornskipulagi, r> , • t- ■
J „ _ . ..r Bandarrkiunum. Engmn tu.
malfrelsi og prentfrelsi. Hms , • i
. ' , . , . . , þegnum Russlands matti leyla
ist þeun ekfci að -6 , , . , , . .. , _
McCARTHY, KOMMUNISMI
OG TEKJUSKATTAR
Almenningur í Bandaríkjun-
um óttaðist einkum t/ennt,
kommúnismann og tekjuskatt-
ana. A meðan demókratar aátu
að völdum, togaðist óttinn við
þetta tvennt á um huga manna,
en McCartíhy sá þar skjótt leik
á borði, að sameina þessar ótta
kenndir. Kommúnisrai n :i á með
al vor er vor raunverulegi
f jándmaður, sagði hann, og það
er mun ódýrara að berjast gegn
honum, heldur en kommúnist-
unurn í Rúsislandi. Á meðan
Bandaríkjamemi standa samein
aðir og þjóðhollir, — eagði
hann þjóð sinni, — eru þeir
ósigrandi og þurfa ekkert að
óttast tæknilegar framfarir í
einræðisríkjunum1. F.f við hreins
um öll óþióðholl öfl á brott ú?
okkar landi, erum við öruffgir.
En til þess að geta, samkvæmt
þessari stefnu sinni svalað
þorsta þjóðarinnar í harátlu
við kommúniismiann, reyndist
honum fyrst og frems.t nauð-
synlegt að ihafa alltaf nýja inn-
vegar Xeyfðist þe:
ferðast til Bandaríkjanna af
1 ótta við. að þeir kynml.að rugla
þjóðholla borgara þar í landi í
ríminu með sínu,m úreltu
kenningum.
Vissir þættir hins mssrteska
bönnuð að viðlagðri þungri refs
ingu. Nám í. stjórnmáialegum
fræðikenningum varð snarasti
þáttur allrar menntuníu' þar í
landi. Án efa fyrirfundnst
menn þar í landi, sem hörmuðu
þessar breytingar, én framhjá
hinu varð heldúr ekki gengiS,
„ , að með sáttmála þessum var
er ran asse . heimsstyrjáldarhættunni bægt
mennara lið sósíalisxa. sem voru ^á og'fyrir brasðið var unnt
álíka örðugir viðfangs. Þanmg draSa tú miMa tnuna ur
reyndust Vestur-Evrcpumenn ?llu™, „ vigbunaðarutgjoldum
bæði vanþakklátir og óíilhlvði- ^æ5ir Bandankjunum og Sovet
lega fáfróðir um sína eigin.Russianda'
sér að draga í efa þá sögulegu
staðrevnd. að Pétur mikli liefði
verið Bandaríkjamaður. Enginn
Bandaríkiaín.aður rnátti1 ve-
fengja þá sögulegu staðreynd,
að Coiumbus heíði verið rúss-
neskur. Enginn í Rússlandi
þjóðskipulags voru upp teknir mátti minnast á svertingjaoí1-
í Bandaríkjunum. Aðeins einn sóknirnar í Suðurríkjunum og
'Stjórnmálaflofckuri republikana enginn í Bandaríkjunum mátti
flokkurinm var leyfður þar upp minnast á nauðungarvmnufang
frá þesisu. Útgáfa Maöa og bóka! ana í Rússiandi Hvor aðildnn
var háð strangri ritskoðun. Öll, um síg átti að hrósa ágæti hin«
stj órnmálaleg gagnrýni var og auglýsa um alla íramtíð hið
smæð. Þeir voru sífellt áð kref j
ast lækkunar á bandarískum
tollgjöldumi og höfðu lítið ást-
ríki á Ohíang-Kai-shek. Þetta
fék'k Eisenhower að minnsta
fcosti óspart að hovra á þing-
fundunum.
Þessi stjórHmálastefna Mc-
Carthys bar árangur á tvenn-
an hátt; í fyrsta lagi dró hún
mjög úr ölium orsökum til
árekstra á sviði utam-íki-smála,
og auðveldaði þannig sambúð-
ina við Rusisland. — í öðru
lagi lá það nú Ijósí' fyrir, að
enginn Bandaríkjamaður átti
ÖRÐUGLEIKAR. SEM
SIGRAST VARÐ Á
Ýmsir örðugleilíar höfðu orð
ið á samikomulagi um einstök
atriði sáttmálans. Japan var
eitt 'þeirra. Bandaríkjamenn
ómetanlega gildi þessa eilífa
bræðralags.
SÁTTMÁLANUM
MISJAFNLEGA TEKTÐ
Sáttmála þessum var ekki
'sériega fagna'ð í Vsetur-Evrópui
vegn.a þess að h.ann leiddi í Ijös
þá mðurlægingu, sem þjóðir
hennar höfðu sjálfar dœmt sig
til fyrir sífelldar, rnann.Sikæðar
styrjaldir. Það var örðugt fyr-
ir hinar vestur-evrópísku þjóð
ir að kyngja því, að þær væm
gers.amlega völdum og áhrifum
sviptar. eftir að haía drottnað
yfír heiminum, bæði stjórn-
málalega og menningarlega svo
öldum skipti. Margir Banda-
ríkiamenn höfðu áður sýnt
þjóðum Vesiur-Evrópu vegna
Framhald á 7. síðu.
Mirmíngarorð:
Thorvald Iralbe
lenda fjandmenn lieirrar teg- griða að vænta, ef hann gerð-
undar til taks. Með því að ná í
síniar hendur stj órn á F. B. I.,
og með aðstoð þjónustuliprar
kliku fyrrvierandi komnumista,
tókst McCarthy að magna ótt-
ann við landráð og landráða-
menn meðal almennings, unz
svo var komið, að hver einasti
maður, sem nokkurs mátti sín
í flokki demókrata var grunað-
ur um landráð, að undantekn-
um mönnuim eins og þingmann
inum McCarran. í skjóli slíkr-
ist svo djarfur að síanda uppi
SÍÐASTLIÐINN LAUGAR
DAG, 16. maí, andaðist í Kaup
mannahöfn fyrrverandi vita-
í hiárinu á McCarthy. í forseta málastjóri Ihorvald^ Krabbe
kosningunum 1953 vann Mc-
Carthy glæisilegan sigrar, þar
eð hann var kosinn með enn
meiri atfcvæðamun pn Roose-
velt hafði hlotið tuttugu árum
áður.
MeCARTHY KJÖRINN FOR-
SETI BANDARÍKJANNA
eftir langvai'andi vainheilsu, 76
ára að aldri. Jarðarför hams fór
fram á miðvikudag.
Thorvald Krabbe var fædd-
ur í Kaupmannahöfn 21. júní ]
1876. Hann var af íslenzku ]
bergi brotinn. sonur Kristínar1
Jóntdóítur Guðmundssonar |
ritstjóra og alþingismanns og
Það var þeí.ta mikla brautar Haralds Krabbe próffe-ssors við
gengi. sem gerði MeCarthy það konunglega dýralækninga og
ar
stiórnmálastefnu reyndist kleiít að setja kórónuna á verk landbúnaðarháskólann í Kaup
gerlegt að spara miklar íiár-
fii.lg.nr. sem á valdasfceiði Tru-
mars hafði weríð varið öðrxtm
sitt meo McCarthy—Malenkov mannahöfn. Hann ,nam verk-
sáttmálanumi. 3Vfeð sáttmála fræði við verkfræðiháskólann
þeissum var héiminrum sfcipí danska og lauk þaðan prófi ár
þjóðum til aðstoðar. Sá árang- í tvö áhrifasvæði hinna tveggja, íð 1900. Hann var einn af þeim
ur, sem kom fram í sívavandi j stórvelda; öll Asia og öil Ev-únönnum, er ráðinn var til
fýigi kommúniista á Frakklandi rópa austan Elbe verð áhrifa-! starfa, svo að segja strax og
og" Ítalíu, var aðeins taimn svæði Rússa; öll Ameríka, Af-Utjórnin fluttist inn í landið
sýna, að svo óáreiðanleair ríka, Ástralía og Evrópa vest- 1904. Hann kom hingað sem
bandamenn hefðu ails ekki áxt j an Elbe óhriíasvæði Bandarikja Iandsverkfræðingur 1. janúar
slika aðstoð skilið. ] mann.a. Samkvæmt sáttmála 1906 og starfaði hér síðan ó-
Enda þótt Eiisenhower heíði, þessum máttu engin verzlunar- • slitið í rúm 30 ár. 1. janúar
mestu andúð á slíkri stjórn-1 viðskipti ©iga sér stað á rnilli 1910 var hann sldpaður ujn-
málastefnu, komst hann skjótt i þessara svæða, og enginn sam-; sjónarmaour vitanna á íslaaidi
að raun um, að hann gat ekk- ] gangur eða samskipti yfirleitt,' og varð það síðan hans aðal-
ert að gert. Það hafði verið vilji ( að undanslcyldum ráðstefnum' starf.
hans, að efla Atlantehafsbnnda stjórn-málafuEtrúa, sem efcki j Þegar Thorvald Krabbe tók
lagið. og 'búa sivo um hnúitana,
að auðið y.rði að verja Vestur-
Evrópu fyrir yfirgangi komm-
Tiiorváld Krabbe. i
lenzka vita'kerfið og mótaði
það. Auk vitamáianna vann
hann að Mnum fjarskyldustu
verkfræðilegu úrlausnarefn
um, fyrir ríkisstjórn og sveit
arfélög, sérstaklega hin fyrstu
ár. Hafnarmálin uxðu þó
snemma apnað mesta viðfangs-
efni hails. Síðari árin mátti
heita, að viðíangsefnin væru
þessi tvö: vitamál og hafnar-
mátti þó kalla saman nemaivið umsjón vitamálanna, voru gerðir, og við það miðaði hann
brýn nauðsyn. kreí'Öi, og skyldu hér komnir upp aðeins örfáir
slíkar ráðstefnur haldnar á t vitar, ég ætla að þeir hafi ver
únista. En varnir Vestur-Ev-1 Spitzbergen. Utan Bandaríkj-1 ið um tíu talsins. Þegar hann
rópu reynaust dýrar í fram- ] anna eg Sovét-Rússlands skyldi hætti störfum 1937, voru vit-
kvæmd. Þar var og margt öll iðnaðarframleiðsla takmörk arnir orðnir nokkuð á annað
kommúnista, og enn þá fjöl-1 uð að mjög verulegu leyti með hundrað. Hann byggði upp ís
uppbyggingu vitamáiaskrifstof
unnar, sem svo er köiluð. —•
Thorvald Krabbe lét af störf-
u,m hér 1. maí 1937 og fluttist
þá aftur til Danmerkur.
Framhald á 7. síðu.