Alþýðublaðið - 30.05.1953, Blaðsíða 4

4
ALÞÝÐUBLAÐEÐ
Laugardagúin 30. maí 1953
Útgefandi. Alþýðuflokkurinn. Ritstjóri og áfayrggarmaður:
Hannibai Valdimarsson. MeSritstjóri: Heigi Særmir-dsson.
Fréttavtjóri: Sigvaldi Hjálmarsson. Blaðamerm: Loftur Guð-
mundsson og Páil Beek. Auglýsingastjóri: Emma klöiler.
Ritstjómarsímar: 4901 og 4902. Auglýsingasimi: 4906. Af- |
grei&slusimi; 4900. Aiþýðuprentsmiðjan, Hverfisgötu 8.
Askriftarverð kr. 15,00 á mán. í lausasölu kr. 1,00
Fortíðin og framííðin
ALÞÝDUBLAÐIÐ birti í
gær stórathyglisverða grein eft
ir Svövu Jónsdóttiu-, þar sem
rakin er harmsaga gamallar
konu frá dögum sveitarflutn-
inganna. Unga kynslóðin trúir
því naumast, að slík lýsing geti
verið sannleikanum samkvæm,
og alla Islendinga rnun langa
til þess, að svo væri ekki. En
eldri kynslóðin getur um það
borið, að hér er satt og rétt frá
skýrt. Aðbúð smælingjanna á
þessum tíma var með þeim
hætti, að það er blettur á Is-
landssögunni. Þó heíur ástar.d-
ið varla verið lakara hér en
víða annars staðar, þar sem
glórulaust íhald og miskunnar-
laust auðvald hefur ráðið. Mann
legar tilfinningar voru einskis
metnar, fólkið var vinnudýr í
augum þeirra, sem réðu og
stjórnuðu, vörn þess og verja
var engin. Alþýðan varð að
bera klafa sinn möglunarlaust
eins og Kristur krossinn á Gol-
gata.
Nú er þetta breytt. Sveita-
flutningarnir eru úr sögunni.
Smælin.gjum þjóðfélagsins, hafa
verið tryggð mannleg og fé-
lagsleg réttindi. Fólkið er ekki
lengur vinnudýr heldur félags
verar. Breytíngin i jiessuvn
efnum er ekki gömul að árum,
en hún er síórfelld í Ijósi sög-
unnar og reynslunnar, Þess
vegna á unga fólkið i tiag erf-
itt með að trúa því, að lýsing-
ar á borð við grein Svövu Jóns
dóttur geti verið í samræmi við
raunveruleika fortíðarinnar.
Það er gleggsta sönnun þess,
hvað áunnizt hefur.
Og hverjum er þessi breyting
að þakka? Hefur bún fengizt
fvrir fulltingi íhaldsins? Nei,
ihaldið bar ábyrgð á ófremdar
ástandi fortíðarinnar. Það
byggðist einmitt á þeirri gömlu
og nýju kenningu þess, að sá
sterki eigi að drottna yfir hin-
nm veikbyggða, sá ríki yfir hin
um fátæba og hinir fáu yfír
hinum mörgu. Og íhaldið er
sama sinnis enn í dag, þó að
það hafi neyðzt til að láta und-
an síga og fordæmi nú fortíð
sína í hlekkingarskyni. Það
dylur villidýríð f sér, en hefur
á engan hátt endurfæðzt o.g
mun aldrei gera.
Breytingin. í þessu efni eihs
og svo mörgum öðrum er árang
ur af starfi Aíþýðuflokksins og
verkalvðshreyfingariiinar, sam-
hjáln fólksins og gagnkvæsnum
skilnir%' vinnustéítanna í
landinu. Þetta er bvilík bylt-
ing í menninsru og þjóðiélag?-
málum. að kvnslóðirna:*, íein
Iifðu hér osr störfuðú 'fyvír' síð-
ustu aldamót, gat ekki dreymt
um slífet. En. íhaldsð hefur
briózkást gegn bessaii þróun.
OII réttindamál alþýðunnár á
Islandi eru áranirur af vægðar-
lausri baráttu við íhaldið. Mik-
ið hefur áannízí f baráiiunni á
þeim vígstöðvum, en samt
bíða mörg og stór verkefni enn
þá. Og því má aldrei gleyma
í fögnuði yfir þeim sigrum,
sem unnízt hafa, því að þróun-
in verður að halda áfram.
Alþýðuflokkurinn hefur á-
orkað þessu, þó að hann hafi
hingað til verið fámenmir
flokkur á alþingi og aldrei átt
þess kost að hafa úrslitaáhrif á
stjórn landsins. Það á að vera
þjóðinni glöggt fyrirheií þess,
hvers megi af Alþýðuflokknum
vænta, þegar hann er orðinn
það stórveldi í íslenzkum stjóm
málum, sem verða barf og verða
hlýtur. Alþýðuflokkurinn býð-
ur þjóðinni að berjast áfram
fyrir málefnum verbalýðsins og
smælingjanna, vinna nýja
sigra, auba við þróunina. Mál-
efni hans eru áhugaefni og
hagsmunir hinna vinnandi
stétta við sjó og f sveit. Þeim
mun hann aldrei bregðast. En
úrslitasigurinn er undir því
kominn, hvenær vinnustéttim.
ar þekkja sinn vitjunartíma og
gera hlut Alþýðuflokksins slík
an, að hann geti einbeitt sér
að því að Ieysa verkefni fram-
tíðarinnar.
Ihaldið vill hins vegar stöðva
þá þróun, sem Alþýðuflokkur-
inn hefur hlutast til um, kippa
þjóðinni sem lengst aftur í tím
ann, nálgast aftur ófremdar-
ástandið, sem lýst er í grein
Svövu Jónsdóttur. Þetta er
þung ákæra. En hún er því mið
ur réttmæt. iSönnun þess er ■
framkoma íhaldsins. Það hefur
lagt til á alþingi, að félagsrétt
indin væru skert, menningjjn
minnkuð, fólkinu þokað aftur í
átíina til vinnudýránna, fátækt
arinnar og vonleysins. íhaldið
biður þjóðina að veita sér
meirihluta á alþingi. Til hvers?
Til þess að geta snúið hjóli þró
unarinnar við. Það mælist tíl
hess, að hinír mörgu fái hinum
fáu í hendur völdin, sem al-
býðan hefur hrifsað úr greip-
um íhaldsins á undanfömum
árum, tefli hasrsbóíum sínum
í tvísýnu o<r kalli yfir sig Mut-
skipti fortíðarinnar.
Valíð í ko.sninsruKum er því
'ússulega auðvelt. Barátían
"fendur um fortiðina og fram-
+fðina, fbaldið og iafnaðarstefn
*ma, Víð kiörhorðið er hmn
mikli fiöldi húsbóntíi á þjóðar-
%eimilinu. Þá getur hann ráðið
'fslitum hess, hver verður
,''*amffð ÍsÞikís og Islendinga.
Þ»ð er tækifæri, sem mífelu
skÍTstir. hvermg er riotað. Rétt
fndiim béss fylgir raíkil ábyrgð.
Og bvoriovn dettur í hug, að
hín pfofta, menútaða og diarfa
'tJbvða. scm nýtur í dasr ávaxt-
íimia af stárfi AlbvðufJokksíns
á liðmim árwn, sé í vafa nm
oíS vdb míJJi hms o*r fbaJdsins,
milli fvelsisfns o? knorunarinn-
••»*. míJJi siálfrar sín og andstæð
íngsins?
Hlægilegur áróður íhaldsins:
VISIR hefur hingað til
haft það hlutverk í kosninga
baráttunni að vera með alls
konar fíflalæti. Hann ham:
ar til dæmis á því dag eftir
dag, að AlþýðuHokkurinn
gangi klofinn til kosning-
anna. Röksemdin, sem mál-
gagn baildsalanna og heim-
ilisblað Björns Ólafssonar
beitir í þessu sambandi, er
sú, að tveir menn haíi boðið
sig fram á Seyðisfirði á veg-
um Alþýðuflokksirts. En þeg
ar þeir draga sig báðir til
baka og samkomulag næst
um eitt framboð Alþýðu-
flokksins, ungan og glæsileg
an mann úr verkalýoshreyf
ingunni, sem flokkurinn á
Seyðisfirði fylkir sér ein-
huga urn, þá kemur Vísir og
segir, að þetta sé sönnunin
um klofninginn í Alþýðu-
flokknum!
LÍTTU ÞÉR NÆR.
Tilgangur þessara fífla-
láta Vísis liggur í augum
uppi. Þau eiga að draga at-
hyglina frá þeirri staðreynd,
að íhaldið gengur sundrað
og vonlaust til kosninganna.
Þar hafa engar sættir tekizt.
Lýðveldisflo'kkurinn teflir
fram, í Reykjavík gömlum
stuðningsmönnum Sjálfstseð-
isflokksins, sem una ekki
lengur ofríki Lokksstjórn-
arinnar og stjórnarstefnunni,
sem Björn Ólafsson hefur
mótað manna mest. íhaldið-'
gerði allt, sem því hug-
fcvæmdist, til þess að koma
i veg fyrir frambcð LýSveld
isflokksins, en ailar þær til-
raunir reyndust árangurs-
lausar. Kosningasmalar í-
haldísins viðurkenna. að þetta
Ujóti að kosta íhaldið bing-
mann hér í höfuðstaðnum
28. júní. En því augljósari.
sem sundrung íhaidsins verð
ur. því hærra æpir Vísir, að
Sjálfstæðisflpkkurinn sé
heill og einhuga!
FORSETAKJÖRIÐ.
Þessí sundrung íhaldsins
byrjaði í forset?skosningun-
um í fyrrasumar. Þá voru í
kjöri tveir menn úr Sjálf-
stæðisflokknum, Sjarni Jóns
son vígslubiskup, sem naut
velþóknunar flokksforust-
unnar og stuðnings Fram-
sóknarflokksins, og Gísli
Sveinsson fyrrverandi al-
þingisforseti og sendiherra,
sem bauð sig fram fyrir til-
mæli ýmissa gamalla sam-
herja sinna. Vinnubrögð í-
hald'sforustunnar við uiidir-
búning forsetakosningauna
og baráttuaðferðir hennar í
kosníngabaráttunni, leiddu
til þess, að fjölmargir ó-
breyttir kjósendur Sjálfstæ-3
isflokksins litu hvorki við
Bjarna né Gísla og tryggðu
þriðja frambjóðandanum
sigur. Þó naut íhaldið sam-
vinnu meirihluta kommún-
istaflokksins um framboð
séra Bjarna Jónssonar. Þetta
sýnir, að íhaldið hefur broí-
íð af sér fjöldaun allan af
fyrri kjósendum sínum. Þess
vegna þarf engan að undra,
þó að það gangi sundrað og
vonlaust til kosninganna í
sumar.
HLÆGILEGUR ÁítÖÐUR.
Þrátt fyrir þe’tta reyna
íbaldsblöðin enn einu sinni
að grípa til þess ráðs að
halda því fram, að Sjálfstæð
isflokkurinn hafi möguleika
á hreinum meirihluta eftir
kosningar. íhaidið hefur
hamrað á þessu við allar
undanfarnar kosningar •—
en alltaf verið að tapa. Og
r.ú heldur það þessum vana
sínum, þó að það viti fvrir-
fram, að það hljóti að bíða
mikinn og verðskuldaðan
kosningaósigur. Þ.ví fer eíns
og þrjózkum hershöfðingja,
sem lifir í sigurvoninni til
síðasta manns. Og forusta
þessa hlægilega áróðurs er
hjá . Birni Ólafssyni, mann-
inum, sem íhaldið hefur einu
sinni vikið frá þingmennsku
með útstrikunum og á nú
von á því, að sagan endur-
taki sig 28. júní. Björn ÓI-
afsson er þannig meira að
segja fyrirlitinn af leifunum
í Sjálfstæðisflokknum. Sá
verður daufur í dálkinn, þeg
ar hann dregur örina ur
bjósti sér í Stiklastaðaor-
ustu kosninganna.
£
£
.s
s
s
s
i
s
s
s
s
s
£
s
s
•s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s.
s
s
s
'V
s
s
s
s
•s
s
’s
s
s
s
s
s
V
s
V
s
s
:s
s
s
ÓPE
Eftir G. Verdi.
Leiksfjórn: Simon
Edwardsen.
Hljómsveifarstjóri:
Dr. V. Urbancic.
FÖSTUDAGINN 22. þ. m. 1
var óperan „La Traviata'1 eft-
ir G. Verdi, frumflutt í Þjóð-
leikhúsinu. Sem gestir syngja
þau sænska hirðsöngkonan
Hjördís Schymberg og Einar
Kristjánsson Hutverk Violettu
Valiry og Alfreðs Germont i
vúsigreifa, en þriðja aðalhlut- [
verkið, Giorgis Germont vísi-
greifa, syngur Guðmundur j
Jónsson. Minni hlutverk eru
sungin af þeím Svanhvíti Eg-
ilsdóttur, Guðmundi H. Jóns-
syni, Ævari Kvaran, Einari
Eggertssyni, Jóni Sigurbjörns-
syni, Guðbjörgu Þorbjarnar-
dóttur, Maríusi Sölvasyni, Þor
láki HaUdórssyni og Sighvati
Jónassyni. Auk þess aðstoðar
Þjóðleikhússkórinn við flutn-
ing óperunnar. Leikstjórn og
sviðsetningu hefuir Simon
Edwardsen annast og dr. V.
Urbancic hefur hljómsveitar-
stjórn með höndum.
í „La Tréviata" er þannig
Mutverkum skipað, að þrjú
aðalhlutverkin eru svo yfir-
gnæfandi, samanborið við hin
Þjóðleikhúsið:
Hjördís Schymber, Jón Sigurbjörnsson og Ævar Kvaran.
minni hlutverk, að þau ráða
að öllu leyti úrslitum u,m flutn
niginn. Þau þrjú, sem syngja
þessi hiutverk í Þjóðleikhúsinu
eru hvert um sig fram úr skar-
andi listamenn. Hjördís Schym
-ber er kunnasta óperusöng
kona Svía, og hefur ekki að-
eins getið sér frægðarorð við
Stokkhólmsóperuna, heldu.r og
við hinar heimskunnu óperur,
Metropolitan í New York og
Oovent Garden í Lundúnum, en
í Covent Garden söng hún ein-
mitt hlutverk Violettu. Rödd
hennar og raddbeitni annars
vegar, framkoma og leikur
hins vegar er hrífandi sam-
stillt, fágað og hnitmiðað. Af
ríkri innlifun túlkar hún hvert!
smáatriði, hver tónn og.hreyf-
ing er einlæg tjáning, svo að
hvergi skapast nein eyða. Á-
heyrendum verðu.r þessi glæsi-
lega listakona áreiðámlega ó-
gleymanleg. Einar Kristjánsson
syngur hlutverk sitt með
glæsibrag; raddbeitnin ber
vitni þeirri listrænu fágun,
sem jafnan einkennir söng
Einars, leikur hans er einlæg-
ur, yfinlætislaus og sannfær-
andi. Og enda þótt Guímund
Jónsson kunni enn að sikorta
niokkuð á hvað leik og hreyf-
ingar á sviði snertir, þá jafnar
hann það upp með hinni glæsi-
legu og mildu rödd sinni og lát
lausri framkomu. Það er því
Framhaid á 7. síðu.