Alþýðublaðið - 08.08.1953, Side 3

JLaugardaginn 8. ágúst 1953
ALÞ&ÐUBUkÐIÐ
REYKJÁViK
12.50—13.35 Óskalög sjúklinga
(Ingibjörg Þorbergs).
20.30 Tóníeikar: „Horoscope11,
ballettsvíta eftir Constant
Lambert (Phílharmoniska
. hljómsveitin í Liverpool leik
ur, höfundur stjórnar).
20.45 Leikrit: „Rauði þráður-
-inn“ eftir J. J. Bell. Leik-
stjóri: Jón Aðils.
21.45 ■ Upplestur: Ljóð eftir
Örn Arnarson (Sigurður
Skúlason nragister).
21.15 Einsöngur: Richard Taub
er syngur þýzk þjóðlög (pl.).
Krossgáta
Nr. 457
ÞAÐ er alltaf stórfrétt í
Þjóðviljanum, ef Aiþýðublaðið
eða Alþýðuflokkurinn er í fjár
þröng. Féleysi er nokktxð, sem
þeir Þjóðviljamenn kannast
eltki mikið við, þó ao fátækari
hluti þjóðarinnar kaupi aðal-
lega blað þeirra eins og Alþýðu
blaðið. Þess vegna eru þeir
ræði. Ekki þarf heldur um það
að spyrja, hvaða sálarkvalir
kommúnistar hlióti að taka út,
þegar ég löngum og löngum fa?
ekki að koma upp crði fyrir of-
ríki harðstjórnar Stefáns Jó-
hanns.
En svo koma atriði í reyfar-
anum, sem mig langar til að fá
ekki eins undrandi. á neinu og vitneskju um.
á því, að Alþýðublaðið sé í j 1. Hvaða peningamenn í Al-
skuldabasli og eigi fullt í fangi j þýðuflokknum leystu úr erfið-
með að drífa upp hálfa aðra, leikum Alþýðublaðsins í þetta
milljón á ári til að standa und- ( sinn?
ir útgáfu- og rekstrarkostnaði i 2. Hvaða klíka í Alþýðu-
sínum. | flokknum hefur nú neitað að
í sambandi við þessar stór- j viðurkenna eignarrétt Alþýðu-
fréttir Þjóðviljans eru svo jafn' flokksins siálfs á Albýðubrauð
an birtar rakalausar lygasögur 1 gerðinni, Alþýðuhúsinu og Al-
um, hvernig á f járhagserfið- ^ þýðuprentsmiðjunni?
leikunum standi og hvernig úr; 3. Var þessi neitun birt skrif
þeim hafi rætzt. j urum Þjóðviljans, því að mér
í vetur var t. d. sagt fullum hefur hún a. m. k. ekki verið
fetum, að hætt hafi verið við.birt?
uppboð á vélum í Alþýðuprent j Auðvitað þarf svo ekki um
smiðjunni, af því að Samband | það að efast, að þei.r Þjóðvilja
íslenzkra samvinnufélaga hafi menn viðurkenna eignarrétt
greitt upp skuldina samkvæmt í Alþýðuflokksins að Jullu á áð-
samningum við mig. En í stað urnefndum eignum, annars
inn átti ég að hafa svikið. verka
Lárétt: 1 dagsbirta, 6 kven- ]ýgjnn { landinu í lausn verk-
xnannsnafn, 7 landræma, 9
tveir eins, 10 vot, 12 verzlunar
mál, sk.st., 14 sekkur, 15 skrift,
17 æddir.
Lóðrétt: 1 skjótast, 2 jarð-
vegsefni, 3 bókstafur, 4 sagn-
ending, 5 nákvæmir, 8 nef, 11
hreysi, 13 sækenr.ing, 16 sól-
guð.
Lausn á krossgátu nr. 456.
Lárétt: 1 Selsvör, 6 éli, 7
nagg, 9 dð, 10 nár, 12 in, 14
toll, 15 lín, 17 langar.
Lóðrétt: 1 sendill, 2 logn, 3
vé, 4 öld, 5 riðiil, 8 gát, 11
roka, 13 nía, 16 N. hk—^
Leiðrétting.
Sú villa slæddist inn í grein
ina um bezta frjálsíþróttaár-
angur sumarsins, að sagt var,
að bezta afrekið í kúluvrapi
væri 16,62, en það er 15,62 m.
Bezti árangur í hástökki í
keppnisför stúkufélaga til Fær
eyja, 1,77 m. Það afrek vann
Gunnar Bjarnason, ÍR.
fallsins mikla.
Minni eða meinlausari lyga-'
samsuða dugði ekiki mannorðs-
þjófum Þjóðviljans í það sinn.
Nú er talað um kverkatak
Stefáns Jóhanns á mér. Að ég
fái ekki að koma upp orði,
nema þegar Stefáni Jóhanni
þókni.st. Að peningamennirnir
í Alþýðuflokknum hafi leyst
úr enfiðleikum Alþýðublaðsins
í bili. — Og að klíka í Alþýðu-
flokknum neiti nú að viður-
kenna eignarrétt Albýðuflokks
ins sjálfs á Alþýðubrauðgerð-.
inni, Alþýðuhúsinu og Alþýðu-
prentsmiðjunni.
Skyldi nú þvættingur á borð
við þetta eiga að þ.ióna hags-
munuim verkafólksins á ís-
landi? — Ef til vill 'íinnst Þjóð
viliamönnum það.
Út af fyrsta atriðinu — viku
kverkataki — þar.f ekki um
það að spyrja, -að þeir Þjóð-
viljamenn eru auovitað harmi
lostnir yfir svo fantalegu til-
væru þeir nfl. sammála þeirri
illu klíku, sem þéim liggur ann
ars svo kalt orð til.
Ég vænti þess, að hinir
miklu áhugamenn Þjóðviljans
um fjárhaig Alþýðublaðsins
svari þessum spurningum
beint og krókalaust. en játi að
öðrum kosti, að þeir hafi farið
með íleipur eitt.
Haimibal Valdimarsson.
Röng fyrirsögn.
Þau mistök urðu í blaðinu í
gær, að röng fyrirsögn var á
grein Gylfa Þ. Gíslasonar. —
Fyrirsgnin átti að vera: ,,Víg-
búnaður AtlantShafsríkjanna
og aðstaða Islands."
Næsta grein heitir: Hvað er
sjálfstæði?
Alþýðublaðinu
I ÐAG er laugardagurinn 8.' frá Norðfirði 6/8 til Bakka-
ágúst 1953.
Rafmagnstakmörkiin
í dag í 1. hverfi.
verðuy
FLUGFERDIB
Á morgun verður flogið til
eftirtaldra staða ef veður leyf-
ir: Akureyrar og Vestmanna-
eyja-
SKIPAFRÉTTIR
Skipadeild SÍS.
M.s. Hvassafell er á Siglu-
firði. M.s. Arnarfell fór frá
Haugesund 6. þ. m. áleiðis' til
Faxaflóahafna. M.s. Jökulfell
fór<írá Keflavík í gær áleiðis
til Álaborgar, Gaíitaborgar og
Bergen. M.s. Dísarfell er á
Húsavík. M.s. Bláfell kemur
væntanlega til Austfjarðahafna
á morgun.
fjarðar, Vopnaf jarðar, Þórs-
hafnar og Raufarhafnar. Trölla
foss kom til New York 5/8» fer
þaðan væntanlega 13/8 til
Reykjavíkur.
Ríkisskip.
Hekla er væntanleg til Rvík
ur árdegis í dag frá Glasgow.
Esja fór frá Reykjavík í gær-
kveldi vestur um land í hring-
ferð. Herðubreið fór frá Rvík í
gærkveldi austur um land til
Rauíarhafnar. Skjaidbreið er í
Reykjavík.. Þyrill er á leið frá
Austfjörðum til Reykjavíkur.
MESSUR A MOR'G'UN
Dómkirkjan: Messa kl. 11 f.
! h. Séra Óskar J. Þorláksson.
| Hafnarf jarðarkirkja: Messa
i kl. 10 f. h. Séra Garðar Þor-
{steinsson.
Eim'skip. Kálfatjarnarkirkja: Messa kl.
Brúarfoss er í Hamiborg. 2 e. h. Séra Garðar Þorsteins-
Dettifoss fór frá Reykjavík 5/8 son.
til Hull, Hamborgar og Ratter- i Hallgrímskirkja: Messa- kl.
dam. Goðafoss kom til Reykja-|ll f. h. Ræðuefni: Vitjunartím
víkur 3/8 frá Hull. GuIIfoss' inn. Sr. Jakob Jónsson.
fer frá Kaupmannahöfn í dag j EUiheimilið: Messa kl. 10 f.
B L Ö Ð O G miARIT
Nýlega hóf göngu sína hér í
bæ nýtt tímarit, Örninn að
nafni. Athyglisvert við útgáfu
þessa rits er það, að sömu
mennirnir, þeir Heimir . Jó-
hannsson og Bergur Thorberg,
sjá um ritstjórn, prentun og
setningu ritsins. Keraur þetta
NÆST sjálfum samtökum
okkar — verkaiýðsfélögum,
stéttar.félögum, Alþýðuflokks-
félögum — eru blöðin okkar,
þó fá séu, smá og skuldum vaf
in, sterkusíu og áhrifaríkustu
tæki okkar. Þau hafa bent á úr
ræðin og vísað veginn. hvatt
okkur, styrkt og leiðbeint í
baráttunni.
Sá, sem þetta ritar, skemmti
sér um síðuistu helgi við að
blaða í gömlum blöðum frá hin
um fyrstu bernskudögum sam-
takanna. Og ekki síður þeim,
sem út komu áður en skipu-
lögð samtök urðu til og tóku að
beita sér. Þá voru þau boðber-
ar hins nýja dags, sem enn var
ekki á loft runninn.
BOÐBERI NÝS ÐAGS
Fvrsta málgagn alþýðunnar
á Islandi var Albýðublaðið,
sem hóf göngu sína 1906.
Stefnuskrá þess á enn fullt er
indi til okkar. en hún var þessi:
,,Að vernda rétt lítilmagn-
ans.
Að spor-na við yfirgangi og
kúgnn auðvalds og einstakra
manna.
Að innræta þjóðinni þekk-
ingu á gildi vinnunnar og virð-
ingu fyrir henni.
Að efla þekkingu alþýðunn-
ar, einkum á þjóðhagsfræði, at
vinnurekstri og vinnuaðferð-
um.
Að styðja samfök meðal
verkamanna, sem miði að því
að sporna við valdi og vana,
áníðslu og órétti, en efla sam-
eiginlegan hagnað.
Að efla svo andlegan þroska
alþýðimnar, að hún verði jafn
fær til ráða sem dáða.“
Mikið hefur áunnizt, mörg
spor. verið stigin í rétta átt á
þessum veg'i, en raeira er þó
eftir, unz öllum þesum tak-
mörkum verði_ náð, enda er
þetta verkefni raunar ævar-.
andi eins og baráttan eilífa
milli góðs og ills, réttlætis og
ranglætis.
Alþýrðublaðið eldra var gróð
ur, sem kulnaði út í eyðimörk
tómlætis og vanadeyfðar. En
,,þó að þú hlægir þeim heimsk-
ingjum að, sem hér muni í ó-
göngum lenda, þá skaltu ekki
að 'eilífu efast um það, að aftur
mun þar verða haldið af stað“.
Árið 1913 byrjaði annað blað
að koma út, nýr gustur í log'n-
molluna, tungutak sannl-eik-
ans, hreint, hvellt og umbúða-
laust:
GUSTUR í LOGNMOLLUNNÍ
,,Við verkamenn skipum sér
staika stétt í þjóðfélaginu. Við
ii'fum við önnur lífskjör en aðr
fljótlega í ljós þegar ritinu er ar stéttir. Við erum allir snauð
til Leith og Reykjavíkur. Lag-
arfoss fór frá New York 31/7
tij Reykjavíkur. Reykjafoss fór
frá Rotterdam 6/8 til Antwærp
en og Flekkefjord. Selfoss fór
h. Sr. Siguiibjörn Á. Gíslason.
Kaþólska kirkjan: Hámessa,
prédikun, kl. 10 árd. Lágmessa
kl. 8.30 árd. Lágmessa alla
virka daga kl. 8 árdegis.
flétt, því að uppsetningin er
mjög athyglisverð. í fyrsta rit-
inu eru t. d. smásögurnar Þorp
arinn, Lífs eða liðinn,. Spádóm
urinn og Aðkomumaðurinn. Þá
er í ritirni greinin Líf «m allar
aldir, eftir William L. Law-
rence, Innrásin á Guadalcanal,
eftir Richard Tregaski o. m. fl.
er í ritinu skemmtilegt.
— r- — .
Félög fríkirkjusafnaðarins
í Reykjavík efna tiTskemmti
ferðar fyrir safnaðarfólk í
Þjórsárdal á morgun. 9. þ. m.
Farið verður frá Fríkirkjunni
;kl. 8.30. Á heimleið verður
komið við h-já Sogsfossum- og
virkjunin skoðuð og' á Þing-
völlum. — Ná.nari úpplýsiijgar
fá’st í síma 6985, 2032 og 80729.
, Liíla golfið
I er opið frá kl. 2-
-10 e. h.
ir, eigum ekki fé, ekki lönd,
ekki framleiðslu eða fjárafla
og engin réttindi, sem látin
verða í askana. Það eru aðrar
stéttir, sem þessi gæði eiga.
Við verðum að iifa af þeim
launum, sem við fáum fyrir að
vinna fyrir aðra ■—• vera fjár-
aflaverkfæri í hendi atvinnu-
rekenda. Okkur vantar skil-
vrði til þess að' framledða sjálf-
ir lífsnauðsynjar okkar. ...
Við skiptumst í félög með
öðrum stéttum og flokkum,
vÍHnuin með þeim og fv.rir bá.
svo þær geti magnast að vexti.
og völdum. . . .
Er þaft' sigursæl bardagaað-
'fer.ð að tvístra liðinu fovustu-
laust innan um óvinaherinn?
Nei — þetta verður að breyt-,
ast. Við verðum að fara að
rumska og komast til meðvit-
undar urn sjálf okkur áður en
það er um seinan. ...“
Þannig hóf Verkamannablað
ið' göngu sína. En tórnlætið,
skilningsleysið og kjarkleysið,
þessar þrjár hættuiegustu aft-
urgöngur í öllum okkar drauga
fans, kæfðu þessa hvellmálu
rödd í þao sinn.
En nú voru að nálgast þátta
skil. Þessi tvö falöð, sem getið
hefur verið um, voru blöð
verkamanna, eins og þauí
nefndu sig. En vorið 1915 hói
nýtt blað göngu sína, blað jafn
aðarmanna, Dagsbrún. Þar var
fyrirheitna landinu lýst og leið
in mörkuð með svo einföldum
og útflúrslausum orðum, að
hvert barn getur sk-ilið og til-
einkað ser. Bjartsýn karL
mennska býr að bafei orðunum:
„Jöfnuður sá, sem við viljum
koma á. er í því fóiginn, að ail-
ir, hvert einasta mannsbarn,
sem fæðist hér á íandi, haf-i
jafnt tæki'æri t:l þess að
þroska og full'komna alla góða
og fagra meðfædda hæfileiká
(og við viljum að allir geri
það), svo að þeir seti lifað rik-
ara og hamingjusamara lífi, og
hver einstakling-ur unnið þjóð-
inni í heild sinni meira gagn.
FÁTÆKTIN ÚTI.ÆG
Það, sem fyrst og fremst
þarf að gera til þess að ■■ geta
komið fram áformi -okkar, er
að koma á svo slmennri vel-
megun, að hver einstaklingur
hafi ráð á að veita sér þá þekk
ingu, er hugur hans hneigist
að. En til þess þarf að gera íá-
tæktína útlæga úr lándinu. Til
þess að koma bessu í fram-
kvæmd ætlum við á allar lund
ir að stuðla að því að láta auðs
uppsprettur landsins renna
sem ríkulegast, og þannig. að
þaS verði þjóðin, sem ábatast á
því, en ekki einstakir fáir
menn“.
Haustið 1918 kveður „Verka
maðurinn“ . á Akureyri sér
hlióðs. Helgaði hann sis bæjar
málum þar frá siónarhól verka
manna. En glöggt- var það
fljótt. hvað hann vildi. í grein,
sem birtist í einu af fvrstu blöð
unum. .'.Út úr helgidómnum“,
ræðir höfundur fvrst bvlting-
arnar í Rússlandi og Þýzka-
landi. sem bá voru I deiglunni:
..... .en sé lengra skvggnzt inn
í þessa heima, eiga þessar ger-
breytingaöldur upntök sín
dýpra í méðvitund bjóðanna, í
raun- réttrí e-r þessi barátta haf
in gean öllum þeim, sem- lifa
auðga s’ 2 á annarra kostn-
að. . . . Barát.tan við auðvaldið
héfur staðið lan.sa hríð og
Mammon ætíð borið hærri
hlut. Hinn ríkjandi hugstinár-
háttur hefur rnælt gildi bióð-
anna á lan.dsvisi'i. ITann hefur
scv.rt saman þióðarauðinn og
bióðargildið og skoðar þetta
hvorttveesia sem eðlilega og
sjálfsagða förunaúta.
BRAUDW I SVEITA
'ANNARRA
Hörmungar hins undanfar-
andi stríðs hafa onnað augu al-
býðu fvrir þeim himinbrónandi
sannleika. að þióðarvöld og
þióðarauður eru eigi brautryðj
endur heilla og velsengnis
bióðarfjöldans — albvðunnar.
Sfratmi nuðlimlanua hefur vér
iS beint í rantfar áttir, og fjöþT
inr> hefur reifcað vi’lur verar."
f grein um áramótin 1918-—
’19 er Tætt um starfsgleðina og
st.arfslöneunina: ... Hinir,
-sem bréyta á móti lögrhálinu
og nevta brauðsins í sveita
annarra, þeir eru að svíkjast
undan me-rkjum. Það éru þeir,
Framhald á 7. síðu.