Alþýðublaðið - 08.08.1953, Qupperneq 7

Laugardaginn 8. ág'úst 1953
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
ioddlsi sem a!drai
Framhald af 3. síðu.
sem hafa komið allri bölvun-
inni af stað, þeir hafa steypt
heilum> þjóðum í glötun. . . . í
sporum Jakobs (áður rætt um
glímu hans við guð) standa all
ar starfandi þjóðir og starfandi
einstaklingar, ef stavfið er ekki
fólgið í því að undiroka aðra
og níðast á lítilmagnanum. Ef
allar þjóðir istæðu að slíkri
glírnu, mættum við gleðjast yf-
ir nýju ári, og fjöilin hætta að ,
bergmála neyðaróp deyjandi j
og undirokaðra manna.“ (Frh.j j
Er nokkuð eins gotf.,
Framhald af 5 síðu.
HYLUR HÚN LÝTIN?
Hér er sömu sógu að segja
og úr skála drengjanna. Flestir
eiga hér einhvern hvílunaut, |
en svo sem vera ber, eru brúð- j
urnar þar í meirihlutai og þá |
ekkert fengizt um þó einstaka j
auga sé horfið eða hönd og fót
ur hafi glatazt í iífsins stríði.
Til hvers er ástin ef hún getur
ekki hulið svona smávegis lýti
eða ellimörk?
Eftir að við' höfum þegið
góðar veitingar hjá frú Þuríði
Friðriksdóttur, sem er fors.töðu
kona 'heimilisins, gengið um
híbýlin, rúmgott eldhús og
hreinlegar geymslur, séð her-
bergi starfsfólksins, sem byggð
voru í vor og fræðst af henni
um stjórn og störf þessa stóra
heimilis, kveðjurn við og löbb-
um út í kvöldkyrrðina. Mér
verður litið yfir í hlíðina á
móti, þar sem Heiðniörkin blas
ir við með sínum unga og lág-
vaxna gróðri.
Hvernig reiðir honum af?
Hver' verða foriög þessara-
barna, sem nú sofa í öryggi
sínu og seskugleði í slíálanum
þarna milli hraunhólanna?
Hveria framtíð erum við að
búa- íslandi og öllum börnum
þess? Ég heyri að kvöldgolan
þýtur hvíslandi yfir hrjóstrin,
en ég skil ekki hverju hún
hvíslar? S. J.
Farsóttir í Beykjavík
vikuna 26. júlí — 1. ágúst
1953 .samkvæmt skýrslum 18
(19) starfandi lækna. í svi'gum
tölur frá næstu viku á undan.
Kvei’kabólga ........ 20 (34)
Kvefsó.tt ........... 56 (40)
Iðrakvef ............. 3 (2)
Hvotsótt ............. 1 (1)
Kvéflungnabólga .... 1 (4)
Rauðir hundar ........ 1 (0)
Kikhósti ............. 8 (4)
Hlaupabóla........... 1 (5)
SkemmtiferS
Árnesingafélagsins, sem ráð
gerð var í dag, fellur niður
vegna óhagstæðs veðurs.
1
Framhald af 4. síðu.
til baka en hin, sem stigin
væru með stofnun innlends
hers.
VANDAMÁL ERLENDU
HERSETUNNAR. _
Þótt sá kostur, að stofna
innlendan her, væri enn erfið-
ári en sá, að veita um stundar
s'akir viðtöku erlendum her,
mátti að sjálfsögðu ekki loka
augunum fyrir þeim vanda,
sem í kjölfar hins síðar nefnda
hlaut að sigla. Þess vegna var
sjálfsagt að takmarka tölu
liðsins svo mikið sem frekast
þætti fært eða vrð' fáern þús-
und manna. í þessu sambandi
va’r það einnig staðfest af hálfu
fulltrúa ríkisstjórnarinnar, að
3. grein samningsins bæri að
skilja þan-nig, að íslenzk stjórn
arvöld hefðu rétt til þess að
kveða á um vist hermanna ut-
an stöðva sinna, og að svo
væri til ætlazt, að þeir kæmu
yfirleitt ekki til Reykjavíkur
eða annarra kaupstaða í ná-
-grenni stöðvanna, nema þá
í hóp og sérstakra erinda undir
leiðsögu yfirmanns. _ Þannig
var og framkvæmdin í fyrstu.
Eg er sannfæi'ður um, að
ef þannig hefði verið haldið
á málum áfram, þá liefði
vist herliðsins hér ekki orðið
undirrót þess vanda og
þeirrar óánægju,- sem raun
ber vitni. En brátt var svo
komið, að hermenn voru á
sífelldum ferli um Reykja-
vík á nóttu jafnt sem ðegi,
sóttu skemmtistaði og gisti-
staði, leigðu sér herbergi og
jafnvel -heilar íbúðir. Að
síðustu var þeim jafnvel
heimilað að klæðast borgara-
legum fötum í leyfum sínum.
Auk þess var svo þannig
haldið á byggingarmálum á
Keflavíkurflúgvelli, að stofn
að var til þess, að þar risi upp
íslenzk—amerísk borg, í
stað þess, að greina algjör-
lega á milli dvalarstaða og
starfrækslu hersins annars
vegar og hinna íslenzku aðila
og starfrækslu þeirra hins
vegar.
Þegar herverndarsamningur-
inn var gerður, var það ákveð-
ið að framkvæmdir allar skyldu
unnar af íslenzku vinnuafli,
uema því aðeins, að þörf væri
sérfróðra manna, sem íslend-
íngar hefðu ekki á að skipa.
Samt hefur verið fluttur hingað
til starfa allmikill fjöldi banda
riskra verkamanna. Mun tala
bandarískra starfsmanna í
þjónustu. hersins hafa komizt
yfir eitt þúsund. Hefur þetta
fólk há laun og. ýmiss konar sér
réttindi umfram íslenzka borg
ara. Á ferðum þess virðast eng-
ar takmarkanir vera, og hlýzt
jafnvel enn meiri vandi af vist
þess hér en hermannanna.
Á það skorti ekki, að íslenzk
um stjórnarvöldum væri bent
á, að hér væri öðru vísi á haldið
en upphaflega var ráð fyrir
gert, af minni hálfu a. m. k.
og margra annarra, og að mál-
um þessum stefndi í óefni. Þau
voru rædd innan flokka þeirra,
sem samþykkt höfðu hervernd-
'arsamninginn, en án þess að
nokkur bót væri ráðin á því,
sem aflaga fór. Nefnd var skip-
uð til þess að fjalla um sam-
búðarmálin. Hún gerði skyn-
samlegar og merkar tillögur, en
iþær voru ekki framkvæmdar.
Einstakir hlutar vandamálsins,
svo sem spurningm um tak-
mörkun dvalar herliðsins við
bækistöðvar sínar, komu til
kasta Alþingis, án þess að nokk
uð væri aðhafzt. Árangurinn
varð sá, svo sem við var að
búast og eðlilegt var, að óá-
nægja almennings jókst og
magnaðist.
Eins og oft vill verða undir
slíkum kringumstæðum,
gi;eindu menn þá ekki skýrt
mifli þess, hvað af því, sem
óánægju olli, væri afleiðing
sjálfs herverndarsamnings-
ins og hvað slælegrar og ó-
fullnægjandi framkvæmdar
hans. En víst er um það, að
vegna þess, hve illa og ó-
skynsamlega hefur verið á
framkvæmd samningsins
haldið, hefur stefna sú, sem
tekin var vorið 1951 til þess
að reyna að leysa utanríkis
vandamál Islands á sérstök-
um hættutímum, orðið
miklu óvinsælli með þjóð-
inni en ella hefði orðið.
Það mun auðvitað hafa
mikil áhrif á það, hvernig ís-
lendir^ar afráða að skipa mál-
um sínum að þessu leyti, þegar
þessum hættutímum lýkur, og
hvernig þeir skipa þeim, ef
þeir síðar stæðu aftur í söiroi
s'porum og þeir stóðu vorið
1951. Að þessu leyti eru þau
mvstök, sem orðið hafa við
framkvæmd samningsins ekki
aðeins íslenzk’t inna’nríkismál,
beldur hafa þau einnig þýð-
ingu fyrir þá aðila, sem hags-
muna hafa að gæta í sambandi
við hernaðarlegt mikilvægi ís-
lands, þótt réttindi íslendinga
samkvæmt samnrngum séu tví
mælalaust svo mikil, að hægt
hefði verið að leysa úr öllum
kjarna þes's vanda, sem að hef
ur steðjað, sem íslenzku innan
ríkismáli.
styrkir BR 23 þús. kr. Nú býð-
ur BR út einn námsstyrk enn,
kr. 8000 á ári í 2 ár til náms í
kennslu tornæmra, andlega
heiibrigðra barna.
ÚTGÁFA FRÆÐSLURITA
BR hefur enn fremur í und-
irbúningi útgáfu fræðslurita
um afbrigðlieg börn. Fyrsta rit
ið í þessum flokki verður
„Barnið sem aldrei þroskaðist“
eftir amerísku skáldkouna
Pearl S. Buck. Bókina þýða
séra Jón Auðuns, Símon Jóh.
Ágústsson og Matthías Jónas-
son, og kemur hún út í haust.
SVINAKJOT
í steik og kótelettur.
Kjötverzlunin BÚRFELL
Sími: 82750.
Þrír listamenn
Framhald aí 8. síðu.
að þau börn, er brýna þörf
höfðu á sumardvöl, væru látin
sitja fyrir. Einnig fóru rúml.
80 börn til sumardvalar á
barnah-eimilið VoBboðir;n í
Rauðhólum, sem rakið er af
þrem félögum hér í bæ, Mæðra
félaginu, Þvottakvennafélaginu
Freyja og Verkakvennafélag-
inu Framsókn. Barnaheimili
þetta hefur starfað rú hátt á
annan áratug og hefur ævin-
lega leitazt við að taka börn af
þeim iheimilum, sem mest-a
þörfina hafa haft íyrir það í
hvert sinn.
FLEST AFBROT BARNA
HNUPL OG ÞJÓFNAÐIR
Barnaverndarnefnd hefur
gert nákvæma töflu yfir mis-
ferii 184 barna á árinu. Tafla
þessi nær frá 6 ára börnum
upp í 18 ára. Taflan sýnir, að
samtals hafa þessi 184 börn
drýgt 498 afbrot ýmis konar.
Mest af þesum afbrotum er
hnupl og. jDjófnaður eða í 173
tilfellum. Næstmest er af inn-
brotsþjófnuðum, eða 79. Síðan
kemur ölvun, 62 tilfelli. En
hún hefst um 14 ára aldur og
fer síðan stöðugt vaxandi.
Framhald af 8. siðu.
fjörður, Akureyri, Húsavík og
vel getur svo farið að þeir
bregði sér einnig til Raufar-
hafnar. — Ekki mun verða
tími til að hafa nema eina
skemmtun á hverjum stað.
Brynjólfur mun skemmta
með léttu upplestrarefni og
gamanvísnasöng, Guðmundur
syngur íslenzk lög og óT/.ruar-
íur og Wéisshappel leikur ein-
leik á píapó auk þess sem ha'nu
leikur undir fyrir þá Guðmundi
og Brynjólf.
Þarf- ekki að efa að þeim fé*
Iögum vérður vel tekið í Norð-
urlandi, enda eru þeir allir viðl
urkenndir hinir ágætustu lista
menn hver í sinni grein.
VerkföIIin í Frakkíandi
Eramhald af 1. síðu.
ÖLL VERKALÝÐSSAM-
BÖNDIN AÐ BAKI
VERKFÖLLUNUM
Þessi víðtæku verkföll hafá
verið gerð til þess að mótmæla
hinum nýju ráðstöfunum ríkis
stjórnarinnar í efnahagsmál-
um, sem talið er að muni
skerða mjög’kjör launþega. Að
baki verkföllunum standa öil
stærstu verkalýðssamböndin,,
sambönd jafnaðarmanna, kotn-
múnista og kaþólskra.
Forn sveifarbær
BAKARÍ
G í S L A Ó-LAFSSONAR
Bergstaðastræti 48, — er opnað aftur.
Framhald af 8. síðu.
félög star.fa af áhuga hvert í
sínu héraði. Nýlega opnaði
Barnaverndarfólag Siglufjarð-
ar leikvöll, sem það hefur kom
ið upp og mikil þörf var á þar
á staðnum. Flest félögin hafa
áþekk málefni á prjónunum.
Barnaverndarfólag Reykjavík-
ur hefur veitt styrk þremur
ungum námsmönnum, sem nú
dvelja erlendis við nám í ein-
hverri sérgrein uppeldisfræða.
Björn Gestsson stundar nám
við báskólann í Zúrich í upp-
eldi andlega vanþroska og van
heilla barna, ungfrú Svandís
Skúladóttir stundar nám í
starfrækslu leikvalla í Dan-
mörku, Svíþjóð og' Englandi,
Bjö,rn Guðmundsson er í þann
veg að ljúka námi í kennslu
lesblindra, heyrnarsljórra og
málhaltra. barna við Statens
Institut for Talelidende í Kaup
mannáhöfn. Alls nema náms-
Framhald af 8. síðu.
Þorgeirs skorargeirs þeirra
langelztur. Raunar er ekki
vitað, hvort Þorgeir átti þenn
an steðja eða hvort hann er
svo gamall, en fornlégur er
hann mjög og fannst í tröð
unum á Holti undir Eyjafjöll
um.
HORNÍSTÖÐ
OG BEIZLISSTENGUR
Meðal annarra fornra
muna eru þarna hornístöð og
hornbeizlisstengur. Þar er
einnig kvarði með Hamborg-
aralin, að því er talið er frá
því um 1709, pundari með
steinlóði og stendur á lóðinu
1723', kistulás með ártalinu
1761 og sjóvirki, sem er sér-
stök gerð klifbera, er notaðir
voru til að flytja fisk af sönd
ÁTTUÐ AÐ KOMA
FYRIR 5—10 ÁRUM
Magnús segir, að fleira
muni vera til enn í sveitum
af fornum munum en flesta
grunar. Þó hefur fólk oft á
orði, er komið er til þess í leit
að þjóðlegum fornum mun-
um, að betra hefði verið að
koma fyrir 5—10 árum, og
virðist því sem nokkuð hafi
glatazt liin síðustu ár. Magn-
ús telur og, að byggðasöfn
séu ómetanleg fyrir skóla, og
virðist sem nemendur eigi
mjög auðvelt með að gera sér
grein fyrir lífsháttum liðinna
kynslóða með því að skoða
forn áhlöld og gripi.
Ssldarfunnur

Framhald af 8. siíðu.
ÓVENJULEGT ÁR
Þá er það líka stórt atriði, að
bvrjað var óvenjulega snemma
að salta. Búið er að salta- í rúirt
lega 130 000 tunnur á sama
tírna- sem síldarsöltun var að
hefjast á venjulegum árum áð-
ur. Þá er hitt ekki lítið atriði,
að u.ndanfarið hefur ekki feng
izt nærr.i nóg .síld upn í samn-
inga. T. d. í fyrra ek'ki nema
um 30 000 tunnur upp í samix-
in-ga um ca. 200 000 tunnur.
GETA STÖÐVAZT
Söltunarstðvar hér og þar
geta ístöðvazt vegna tunnu-
skorts, en ekki getur það orðið
lengi, þar eð tunnur eru á leið
til landsins. Þá er og nokkuð
til af tunnum í landinu, en það
veldur erfiðleikum1, að söltun-
arstöðvarnar eru mjög dröifð-
ar allt frá Húnafloa til Reyð-
arfjarðar og illt að segja um
fyrirtfram, hvar mest verður
þörfin.
MIKIÐ TIL FRYST
í byrjun síldarvertíðar voru
til 10rv- meiri tunnur. er samn-
ingar hljóðuð.u upp á.
SKIP Á LEIÐINNI
Þrjú skip eru. nu á leiðinni
til landsins með tunnur. Sel-
foss og Dísarfell með um 20000
tunnur til Norðurlandsins, og
Arnarfell með 20000 til Faxa-
flóahafna. Þá munu Revkja-
foss og Jökulfell taka tunnur
og flytja þær hingað um -miðj-
an rnánuð.
Síldveiðiskipin ao ieila
aflur ú! nyrðra
SÍLDVEIÐISKIPIN fyrir
norðan eru nú að leita út á mið
in aftur, og vap veður heldur
að lægja. Hafði eitthvað orðið
vart við síld austur við Langa
nes, ena víst lítið sem ekkert
veiddist.
A annað hundrað skip, inn.
lend og útlend, lágu í höfn á
Siglufirði, meðan hvassast var
og einnig allmörg á Raufar-
höfn.