Alþýðublaðið - 05.09.1953, Qupperneq 6

ALÞYÐUBLAÐIÐ
Laug-ardagur 5. sept. 1953«
VI NA DELMAR
Filipus
J Bessason
! hreppstjóri:
AÐSENT BREF
Heill og sæll, ritstjóri.-
, Nú er miJkið rætt um þéring
tr þar syðra, og sýnist sitt
averjum, eins og oft vill verða.
Skiist rnér, að æskunni sé leg-
ið á hálsi fyrir það; áð,'hún sýni
eldri kynislóðinni ekki tiihlýði-
lega virðingu, eða sýni henni
jafnvel litil-svirðingu, þúi með-
al annars sér eldi;a fólk, án
þess þó að um náhá' kynningu
sé að ræða því til réttlæting-
ar. Vilja sumir hinna eldri að
þessu sé kippt í 1 ag, en nefna
þó yfirleitt ekki nein ráð, er til
þess megi duga.
Aldrei hafa hreppsbúar þér-
að mig á minni löngu hrepp-
stjóratíð, og hef ég þó haldið
allri virðingu minni. Hins veg
ar er mér minnisstæður brask-
ari einn úr borginni, sem
keypti hér jörð og ætlaði að
setja þar fyrirmyndarbú, en
allt fór það í handaskolum;
hann gekk með driíhvítt háls-
lín á virkum dögum, þéraði
alla og var þéraður af ölluan,
sem kunnu, og hlogu allir að
honum sem spjátrungi. Sést af
því, að þéringar þurfa ekki
endilega að tákna virðingu, og
geta jafnvel táknað hið gagn-
stæða, og eins hitt, að ekki er
alltaf þúað af virðingarleysi.
Mér finnst þessi , jþéringa-
krafa eldri kynslóðarinnar
bera vitni minnimáttarkennd.
Væri það og ekki að ástæðu-
lausu, því að sé okkur. eldri
kynslóðinni, sýnt virðingar-
leysi af hálfu þeirrar yngri,
omegum við okkur sjálfum um
kenna, hvort heldur sem slíkt
er sprottið af léiegu uppeldi
eða beinlínis því, að okkar eig-
in framkoma veki ekki virð-
ing-u með þeim yngri. Og hvort
heldur sem er, þá verður því
ekki kippt í lag með auknum
þéringum fyrst og fremst.
Finni viðkomandi ekki þörf
hjá sér til að sýna öðrum slíkt
virðingarmerki, hvort sem það
stafar af skorti á góðu uppeldi
eða af því, að honum lítist sá
ékki verðskulda slíkt virðing-
armerki, — en sýni honum það
þó, þá verður þéringin hræ-sni
eða jafnvel háð í munni hans,
og bví verri en ekki.
Haldi maður ekki virðingu
sinni án þéringa, þá á maður
ekki virðinguna skOið. Hins
vegar var það gömal venja og
þjóðleg hér á landi, að þéra
vissan klæðnað, svo sem hemp-
ur og einkennisbúning sýslu-
manna, og mætti gjarna halda
þeim sið áfram. Aldrei hafa
dauðir verð-i þéraðir með þjóð
vorri, þótt þéraðir.væru upp í
hástert meðan þeir lifðu, — og
svona er það.
Virðingarfyllst.
Filipus Bessason
hreppstjóri.
sem snöggvast ’í borðbrúuinni
og féll síðan með glamri á
gólfið. Eg veinaði um leið og
hann sletti á mig örsmáum,
heúum blóðdropum. Eg trúðf
því ekki að hún myndi deyja,
því einu sinni áður höfðu köll-
in í mér orðið til þess að henni
barst hjálp og heilsa á ný; og
enn á ný hljóp ég eins hratt
og fæturnir gátu boi’ið mig
niður brekkuna og yfir á
Spurneyeignina og yfir að
húsinu þar, sem einu sinni
hafði verið bon’abýli og ég
í kaJisði nöfnin íólksins þar
! aftur og aftur, en mér var ekki
! svarað. Ég skreiddist upp að
I aðaldyrunum og inn í grenið
og hurðin stóð opin. En bau
j voru þar ekki. Þar var enginn
I eldur. Það var þar ekki neitt,
1 sem bar þess inerki, að þar
hefði nokkur sála hafzt við
mánuðum s.iman. Eg æpti og
hrópaði: Frú >chieldstone! Frú
Sliieldstone. En mér var ekki
svarað. Og ég var ein með
kvöi mína og skelfingu og
bióðið úr Brand. n, sem >nú var
favið að þorna á höndunum.
Og ég fór afrur heim í Co
berleyhúsið e us liratt og ég
komst, því aö við vorum einar
í heimi, sem virtist hafa
gleymt okkur. Eg dróst upp.í
eldhúsið til hennar og ég hlýt
að hafa verið komin með æði,
því ég kallaði á hestinn minn
og bað hami að koma inn og
hjjálpa mér; og þá heyrði ég
að útidyrnar opnuðust, pétt
eins og hesturinn hefði skilið
mig og væri nú að koma og
hjálpa mér; og þá loksins
létti mér og ég hneig niður á
gólfið og beið þess að hann
kæmi inn.
En það var Powell, sem kom
. fnn í eldhúsið. Eg veit ekki
j enniþá, hvað olli þVí, að ég
skyldi segja þetta orð, sem ég
sagði, því það hafði ég aldrei
gert fyrr. Eg sagði: Pabbi, ó,
elsku pabbi, hjálpaðu mér.
| Hann stóð eins og dáleiddur
og hann varð sem sagt sá ann
ar í röðinni, sem sá hvað fram
, hafði farið í eldhúsinu í Cobe
leyhúsinu. Svo beygði hann sig
•niður og bar mig inn í legu
. bekkinn í dagstofunni.
J Eg veit ekki, hversu lengi
það var, sem ég var meðvit
■ undarlaus. Þegar ég vissi næst
■ af mér, þá var hann að baða
á mér andlitið, ég man það svo
vel, hvað mér fannst mikil ró
og blíða í augunum hans.
Allt í lagi, Liz?
Allt í lagi með mig.
Hann dró skemil að legu
bekknum og settist á hann. Þú
hefur gott af að hvíla þig
þarna dálítið lengur, vina
mín.
Það vil ég, ég er ekki rétt
vel hress.
Hann kinkaði kolli. Eg get
vel skilið það, sagði haira.
Þetta var skelfilegt, sagði
ég-
Hann lét augun hvarfla af
mér. Connie sveik þessa
stúlku, sagði hann. Eða viltu,
kannske síður svara því?
Eg svaraði engu.
Han’n sagði: Þegar það rann
upp fyrir mér með hjálp
ýmissa smáatvika, að það væri
svo, þá vissi ég, hvar þú
37. DAGUR:
mundir niður komin. Eg vissi j
að þú myndir vera hjá henni,
ef hún hefði verið særð, og að
þú vildir hjálpa henni. Og þá
varð ég líka hræddur um þig.
Því þrátt fyrir allt myndi þér
ef til vill verða það á, að bera
hönd fyrir höfuð honum, og þá
gat vel verið, að hún í bræði
sinni .... ' i&W',
Nei, sagði ég. Það er ekki
ég, sem bar hönd fyrir höfuð
honum, þegar mest á reið. Það
var hún, sem gerði það, sem
fórnaði sér fyrir hann.
Powell sagði: Vitanlega.
Fólk tekur alltaf málstað Con
nie. Hvers vegna gerir fólk
það, Liz?
Og ég sagði: Af því að það
elskar hann. Þú getur ekki
•gert þér í hugarlund, hversu
heitt fólk elskar hann.
Nei, það get ég víst ekki,
sagði hann. Liz, barnið mitt.
Eins og ég held, að þú vitir
sjálf, þá myndi ég feginn vilja
gefa til þess mitt eigið líf, að
þú gætir orðið hamingjusöm,
og þó, — eða kannske einmitt
þess vegna, — hef ég fýrir
lngu gert það upp við mig, að
ef harni hefðl beðið þín, þá
myndi mér hafa verið það
þvert um geð, að þú giftist hon
um. Hann hefur aldrei verið
þess virði, að nokkur úthelti
einu tári fyrir hann. A.ldrei
átt það skilið, að nokki.r eign
aði honum ærlega hugsun,
hvað þá mei:'
Eg horfði framan í Powe1!,
og í hug minn kom sitt hvað,
sem ég myndi haía sagt, ef ég
hefði haft von um, að liann
myndi trúa.
Og hann sagði víð mig: Þú
grætur ekki vegna þess. að
hann kemur h-. .n með osssa
Veronicu sem kc rvna s-ín’.. Þú
grætur heldur vegna þess að
nú hefurðu séð hann í réttu
ljósi.
Eg leit ekki framan í hann
og þorði ekki að svara.
Þiað er tómk ikinn, sem á
þig sækir, barnið mitt. Þú
hefur verið svipt einum dag
drauma þinna. Það er alltaf
sárt og viðkvæmt, þegar fram
tíðarvonir bresta, en ráð er
þar við eins og ávallt. Finna
sér eitthvað til þess að lifa
fyrir; búa sér til von í stað
þeirrar, sem brast og getur
áldrei rætzt.
Fyrir mig er ljfið eyðilagt,
sagði ég. Eg get aldrei eignast
neina drauma, engar vonir til
þess að lifa fyrir.
Hann brosti öðru vísi en ég
hafði séð áður.
Eg hef reynsluna, sagði hann. j
Og ég fullvissa þig um, að allt
af er hægt að eignast eitthvað
til þess að lifa fyrir.
Eg hrissti höfuðið. Aðrir
geta það kannske, sagði ég. En
ekki ég. Eg settist upp og fann
mig nú reiðubúna til þess að
leggja á mig þá raun að ganga
fram hjá eldthúsdyrunum og
út í vagninn. Eg get gengið,
sagði ég. Eg get vel gengið,
Powell. Það er ekkert að mér.
En Powell, viltu taka . að þér
það, sem þarf að gera fyrir ..
fyrir Brandon?
Vitanlega, _vina mín. Hugs
aðu ekki um það. Eg .skal sjá
um það allt.
Og í sama bili grét litla
stúlkan hennar Brandon, og’
við höfðum hvorugt munað
eftir henni fyrr en nú.
Powell fór inn fyrir og kom
með hana fram.
Eg horfði á litla angann og
sagði: Þú verður líka að sjá
um barnið, því nú á það engan
að.
Hann var þögull. Horfði
niður á litla barniS hans Con
nie Coberley og vesalingSins
hennar Brandon: Og innan
stundar hóf hann upp augiit
sitt og sagði við mig um leið
og hann fékk mér litla sakleys
ingjann:
Eg hef líka séð vel fyrir
þessari.
Þið haldið kannske að ég
hafi gleymt honum Brett,
bróður mínum, meðan öll þessi
ósköp dundu yfir. En svo var
ekki. Nóttina næstu á eftir
svaf ég hjá Róbertsonfólkinu,
af því að okkur- Powell fannst
ekki vel á því fara að farið
væri með litla barnið heim til
okkar, með)[;n Coberleyfólkið
dveldi þar sem gestir hans.
Morguninn eftir fór ég til
hans Brett. Eg komst ekki hjá
því að heilsa frú Lankton, og
ég hafði beyg af því en það
reyndist ástæðulaust. Hún var
miklu elskulegri heldur en ég
gat búizt við, þegar þess var
gætt hvernig ég hafði komið
fram við hana í sambandi við
veru Bretts á heimilinu.
Mér þykir fyrir því, frú
Lankton, ef það kemur sér illa
fyrir þig, en mig langar til
þess að biðja þig að gera svo
vel að lofa mér að tala við
hann Brett.
Hamingjan sanna. Er það
svo sem ekki sjálfsagt. Held
urðu að ég sé einhver þræla
haldari? Hvað er eiginlega að
þér, ungfrú Elísabet? Við, sem
vorum svo góðar vinkonur?
Eg blóðroðnaði. Eg ætla
ekkert að afsaka mig, né út
skýra fyrir þér framkomu
mína. Svo mikið vil ég þó
segja, að allt það, sem okkur
bar á milli, var mér að kenna
og ekki þér. Finnst þér það
ekki nóg í bili, frú Lankton?
Meira en nóg. Hún rétti mér
henidina. Mér hefur alltaf fall
ið vel við þig, ungfrú Elísa
bet. Og ég vona, að sama megi
segja um hvað okkur hérna
á heimilinu snertir,_
Brett kom inn í þessu, og frú
Lankton vék hæversklega úr
herberginu.
Hann horfði á mig athugul
um, sp'urulum augum. Hann
virtist fin’na það á sér, að ég
hefði fréttir að færa honum.
En hann heiisaði mér með
kossi- og um leið muldraði
hann eitthvað í þá átt, að það
væri orðið langt síðan við
hefðum sést.
Hvernig líður þér, Brett?
Vel, held ég. En þér?
Eg fullvissaði hann um það,
að mér liði vel og Powell og
Laurel frænku líka, og svo beið
hann eftir því að ég segði ein
hverjar fréttir, og þegar ég leit
framan í hann, þá sá ég að
hann var alveg hraustur. Þessi
tómleiki og þessi ótti, sem áð
ur hafði varpað skugga á svip
hans, allt slíkt var gersamlega
lioríið.
Brett. Eg verð að segja þér
frá nokkru, sem ér í sjálfu .sér'
mjög hryggilegt. Það — það
er varðandi hana Brandy.
Brandy? át hann eftir mér.
Hann stóð upp og stóHiTin
skrubbaðist eftir gólfinu og
gaf frá sér ónotalegt hljóð.
Hvar er hún?
Bróðir minn, seztu niður, þú
getur ekki hjálpað henni.
Hann horfði f”i‘man í mig og
las hugsanir mínav Liz, ....
þú átt við .... að iiirn ....
‘ hún sé dáin?
I Já, Brett. Og þú verður að
bera þig vel. Þu raátt ekki
láta bugazt. Þú velður að iæra
að líta á Brandon eins og konu,
I sem fyrir hendingu eina skýtur
■ upp í lífi þínu, án þess að for-
I sjónin hafi ætlazt til þess að
þið fylgdust lengi að.
j Hann krosslagði handlegg-
ina á borðinu, lagð:st fram á
þá, huldi andlit sitt á. milli
; þeirra og grét. Og ég lét hann
gráta án þess að trufla hann,
vonaði að sorgia myndi innan
skamms hverfa úr hugskoti
hans og safnast til minninganna
um- orustuna við Fredericks-
burg, sem nú orðið voru hæ'tt-
ar að buga hann, þótt hann
j rifjaði þær upp.
j Innan stundar lyfti hann
j höfðinu og sagði: Þú vissir að
ég elskaði hana, var það ekki?
Og það gladdi mig, að hin
skyndilega sorg hafði ekki
truflað hugsanir hans. Að hann
hugsaði jafn skýrt núna og áð-
ur en hann fór í stríðið og
bilaðist. Hún var mjög falleg,
sagði ég. Sérhverjum ungnm
manni var vorkunn, þótt hann
Hann sagði: Hún var mitt
hálfa líf, Elísabet.
Eg hris'sti höfuðið. Nei,
Brett. Því að þú átt eftir að
lifa mjög lengi.
En hún hefur verið mér fyr-
ir öllu, síðan ég sá hana í
fyrsta skipti. Hún hefur verið
mér allt, síðan í orustunni við
Fredericksburg. Og ég sá, að
hún var farin að safnast fram
í augnakrókana á nýjan leik.
Og hann sagði: Guð einn veit
hvað um mig hefði orðið, ef hún
hefði ekki komið inn 1 líf mitt.
Hún gaf mér eitthvað til þess
að hugsa um, til þess að vinna
og lifa fyrir.
Og í raun og veru átti hún
það ekki skilið, að hann eign-
aði henni allt það góða, sem
hann gerði, því- í raun og veru
var hún vond. En ég leit á
bróður minn og ég var gersam
lega rugluð, því að ég gat ekki
séð að hún hefði á nokkurn
hátt haft vond áhrif á hann.
Hvemig mátti það vera, ef
hún hefði verið vond, og ef
þrá hans eftir henni hefði í
sjálfu sér verið syndsamleg?
Og þó hafði hann að hennar
áeggjan lagt á sig þetta erfiði,
sem hann alls ekki þoldr líkam
lega, og sem fjölskylda hans
hafði svo miklar áhyggjur af.
Lífið, sem hún bjó hc'num, var •
á engan hátt líkt því, sem viö_
sem elskuðum hann. myndum
kjósa honum. Og . þó hafði
hann fengið heilsu sína vegna
hennar en ekki okkar veg'ia;
og þó fannst mér hún vond.
Og svo var það hún, þrátt fyr
ir allt, sem læknaði hann, en
ekki við. Var það þá hún, sem
var góð og við vond, en ekki
öfu’gt? Eg vissi ekki mitt rjúk-
arndi ráð.
Hann sagði: Hvað kom fyrir
hana, Liz?