Alþýðublaðið - 20.02.1928, Qupperneq 2

a
ALÞ.ÝÐUBLAÐIÐ
ALDÝÐUBLAÐIÐ
kemur út á hverjum virkum degi.
Afgreiðsla i Alpýðuhúsinu við
Hverfisgötu 8 opin frá kl. 9 árd.
til kl. 7 siðd.
j Skrífstofa á sama stað opin kl.
J 9 »/s—10 Vs árd. og kl. 8—9 síðd.
I4 Sirnar: 988 (afgreiðslan) og 1294
(skrifstofan).
Verðiag: Áskriftarverð kr. 1,50, á
mánuði. Auglýsingarverðkr.t),15
j hver mm. eindálka.
j Prentsmiðja: Alpýðuprentsmiðjan
j (í sama húsi, sömu simar).
Alþimgi.
Efiri deild.
Þar gerðist þetta á laugardag-
irm:
Frv. um fræðslunefndir var
aamþ. og senit til neðri deildar.
Aðalinnihald þesis er, að fræðslu-
máiastjóri, íorstjórá kenuaraskól-
ans og þriðji maður er Kennara-
félagið kýs, myndi fræðslunefnd,
er getur sagt skóJanefndum fyrir
í ýmsum greinum, hivernig haga
skul.i kenslunn'i. Samþ. til neðri
deildar var líka frv. um breyting-
una á þingsköpunum og síldare-
einikasölufrumvarp. Var hið síðar
nefnda samþ. með 8 atkv. gegn
2. Til 3. umræðu var vísað frv.
um sölu á landi Garðakirkju og
frv. ium sölu Garða á Akranesi,
en fil 1. umr. voru frv. um eink'a-
sölu á áfengi, er Ingvar og Páll
flytja, og frv. um breyting á lög-
um um Ianidsbankann (frá fjár-
hagsnefnd), er Ingvar hafði fram-
sögu í.
Mfeðri deild.
Verklýðsmál.
Aðalmálin, sem ‘til uimræðu
(komíu í n.j d. á laugardaginn, voru
tvö verklýðsmál, sem bæði voru
til 1. umr., um atvinnuleysis-
skýrslur, (írh. umræðunnar) og
um greiðslu verkakaups.
Þá er Jón Ól. þraut erindið við
að andmæla skýrslnasöfnuninni,
tó'k Jóhann úr Eyjum við og end-
urtók aö miklu leyti það, sjem
Jón hafði sagit við fyrri hliuta
umræðunnar. Fór hann þó það
lengra, að hann gaf í skyn, að
opinberar skýrslur, sem verk-
lýðsfélög létu safna um atvsnnu-
Jeysi, myndiu verða, hlutdrægar.
Héðánn bentj honum þá á, hjve
slík brigzl væru ósæmileg og
fjarri staðreyndum. Spurði hann
jajinframit, hvernig á því stæði,
að fhaldsmennirniir, sem talað
höfðu um máMð, viirlu ekki
látta fást vitiraeskju um atvinnu-
leysið með söfniun skýrslna um
það. Sigurjóin benti Jóhanni á,
að ekki myindi hann hafa tailað
fyrir miunn mjeiri hluta Vest-
mianmaeyjabúa, er hann mEelti
gegn frv. Spurði hann síðain,
hviort hann vildi heldur, að fjöldi
fólks hrektist á sveitina eða liði
hungur e-llegar að haldið væri
ipippi atvinnubótum, þegar nauð-
syn krefur. Ekki svaraði Jóíhann
því, en lét -sem söfnun atvinnu-
ileyisisskýrsla myndi draga fólk úr
sveitunum til kaupstaðanna vegna
vona um dýrtíðarvinnu. Héðinn
benti á, að skýrslur um atvinnu-
leyisið mynidu þvert á móti miklu
fremur verða mönnum til við-
vöTiunaj við að flytja hangað,
sem mikið atvin.niuiey;si væri,.
Enn þótti Jóhanni að frv. um
næturfrið ihafnarverkamanna og
uim söfniun atviinnuieysisskýxslna
væru gagnistæðs eðlás, en gætti
þess ekki, að mæturfriðunin
'myndii verðia til þess, að fleiri
rnenn hefðu vinnu. Sigurjón benti
á, að ráðið til þess að halda
fólkinu í sveiitunum er að gera
þær sem vistlegastar, en að því
hefir of lítið verið gert. Að því
ætti að stefna, en ektoi að hiimu,
að berjast gegn hagsbótum verka-
lýðisins í kaupstöðunum. Kvaðst
hann vona, að þeir Jóhann, sem
háðir væru á líkum aldri, lifðu
þiað, að atvininurekisturinn hér á
landi verði skipulagður sam-
kvæmt kenmimgum jafnaðanmanna.
Þá kom hljóð úr horni, þiar sem
Jóim Ólafisson var. Kvaðst hann
illa treyista sér til skipulagning-
ar. Þarf ekki að efa, að það er
rétt álitfð.
Frv. fór ti,l 2. umr. með 13
atkv. gegn 9. Greiddu allir við-
staddir íhaldsmenn atkv. á móti
því, mema Hákon og Jóhann, sem
sögðu „já“. Aðrir viðstaddir
deildarmenn greiddu atkv. með
því, mema Láruis og Halld. Stef.
Þeir sögðu „mei“ eins og meg-
iimið af íhaldinu.
Firv um breyting á löguin um
greiðslu vertotoaups var einmig vís-
áð til 2. umr. eftir nokkurt þjark.
Sigiurjión skýrði nauðisyn slífcrar
réttarverndar fyrir verkalýðinn og
benti á, að öðru vísi hefði farið
á Þingeyri fyrir verkafólki þar,
ef verkakaupið hefði jafnan verið
greitt vikulega. Mun óþarft að
rekja það dæmi hér, því að það
hefir áður verið gert hér í blað-
inu.
Báðum þessum fxv. var vísað til
ailsbn.
Firv. um breytingar á lögum um
lögtak og fjárnám var afgreitt
til efri deildar.
J. A. J. flytur tvær þingsálykt-
unartillögur. Var eih umr. ákveðin
um hvora þeirra. Er önnur um,
að stjórnin láti ranmisaka og gera
kioistnaðaTáætliun um sundskála-
byggingu í Reykjamesi við fsa-
fjarðaxdjúp og enm fremur, að
hún láti rannsalra, hver að-staða sé
txl ibyggimgaT alpýbuskóla fyrir
Vosíurland. Him er um rannsókn
hafnarbóta ab Sœbóli í Abaluik,
sivo að vélbáitum verð.i trygg lega
Togararnir.
^Gyllir®, »Menja« og »Hannes
ráðherra® komu af veiðum í nótt.
ylla
kom í nótt frá Danmorkú.
Vitfirring og vizka.
Hernaðarbraskið og viðreisnar-
barátta jafnaðarmanna.
< III.
Eims o-g m-enn hafa séð á erlemd-
um skeytum, sem hingað hafa
bioriiist, sitja stjórramálamenn stór-
veldianm-a á sífeldum ráðstefnuim.
Þar ræða þeir um afvop-mun eða
takmörkuin herbúnaðar, um árá's-
arslríð og varnarstríð um ný-
'lemdur og greiðslur hemaðar-
skuida, um fnið og ófrið:
Þeir ferðast land úr landi og
borg úr borg. Þeir s-tofna þj-óða-
bamdalög, milliiríkjasambönd og
gera vimáttusamninga. Þeir reisa
friðiarhallir og minnismerki yfir
„:hetjur“ ófniðariiis.
Þieiir tala fagurt eims og preistar
í ijrediikunBrstóilii, en hyggja flátt
eiins og gyðdmgleigur skorpuisali í
iholu ,simn-i að húsábaki í fáitækra-
hvierfi istórboxganna. Það væri
isynid að segja, að samkundur
þeirra, ráð og g-erðir, fagurgali
þeiirra, loforð og liðugmæli séu
anmað en biekkingar, auðvirðileg-
ustu skoillaleikir grimmra ásæln-
ismanna og hemaðarbraskara.
Það er hægt að mefn-a nöfn, sem
í nútiðimni hlika bjart á himni
auð|valdsbra;skaranna, en mumu í
framitíðiinni verða svift ölluim
ljóma, og miinna á hræsni, spill-
ingu, blóðugt stríð og sárar min-n-
ángar.
Það er svo -sem ekki lítilijörleg-
ur ljóimii, sem er á þessum möfn-
um: Chamiberiain, Baldwin, Poin-
caré, Doumargue, Briand, Strese-
mann, Lúter, Marx, Kellogg, Goo-
fidge, Pilsudsky, Musso-limi, Primo
de Riverna og Woldemaras. Þetta
eru höfuðpersóniurnHr í skolla-
leiknum, -sem leikinn er í Genf,
Walshinjgtom, Lttndúimm og París.
Þeir ganga kjó-lklæddir að „frið-
1arboreánu“ og koma með friðar-
tillögiur isínar. SLeikjugljáinn í
augum þeirra dylur hernaðarand-
ann. Allar tillögiur þeirra eru fyr-
iríram þannig úr garði gexðar, að
þiær ná ekki fram að ganga, þiví
að allir vilja þeir frekar ófrið en
friið. Þeiir eru að eiras á lymskn-
legan hátt að reyna að kasía ryki
í augu þeirra, sem heima fyrir
stynja urndir byrðunum.
Chamberlain og Bal-dwin eru
foryistumenn emskra auðvalids-
sinna. Þeir eru augu þeirra og
eyru. Ekki lítur út fyrir, að þeir-
leggi áherzlu á að vinna að friðí.
Her Br-eía er aukinn dag frá degi.
Herskipunum fjölgar og hermenn
eru sendir til nýlendanna. Millj-
ónum er eytt í hermaðiimn í Kína,
-og istórar hersveitir hafast a-ð
staðafdri váð í Indlandi til að
g-æta „hagismiuna brezkra þegna“.
En í Engliandi sjálfu svelta náma-
m-ennirmir, þúsumdir þ-eirra ganga
aovinnufaueir.. Alt er í ni-ðurníÖsl,u.
Keilogg og Cooliidige, forseti
Eandarííkjarana, flagga með friðar-
fánanum á hvierTi fniðarráósiíefnu,
en mökkurinn stendur n-óít og
dag upp úr reykháfum hegagna-
ver.ksmiöjanna í Ameriku. Nýjaxi
uppfymdingar eru gerðar á sviði
morðtólaivis.iínida, ný tundurskeyti
eru búi-n txl og eiturgasið er full-
komnað. M ill j ó na m æri ngarn i r,
nudda hendurnar, byggja sér nýja
skemtibústaði. og kaupa ný lys-ti-
skip. Em í fátækrahv-crfum New-
York, Detroit, San Frandisco, Bos-
ton- og Chicag-o getur að líta sára
eymd, fátækt og glæpi. Öreigarnir
hafast þar við í dauniilum h-ol-
um. Sum> börn- þeiirra deyja úr
hungri, kulda og herklum, en him
alast upp í pestarbæíimu og ern
d-æmd til æfilan,grar viistar í
myrkri og glæpum. Oft getur þar,
að lí-ta nakið barn, skríðamdi á
hnjámum með blóðugar varir. Það
hefir reynt að sleikja tó-ma kjöt-
eða mjólkfir-dós, sem ka-stað hefir
-verið út úr húsum þeirra, seml
„betur mega“.
Poincaré, Brjand og Doumorgue
boma -hrosahidi til sa-mkuindanna,
smjaöra þar, g-efa lof-orð og
svíkja. En heima í Frakklaihdií
flatmaga bamkastjórar, hershöfð-
iingjar og iðjuhöldar og bíða eftir
ávöxtum mæsta óf-xúðar. Og í Tu-
nis, Algier og Morrocco kúgal
Fr-akkar og pyn-da s-aklauisa, en
hálfmentaða þjóðfiokka; og í Sýú-
lamdi ,er storknað blóð á strætuim
Oig manma-raþöfeum frá því i fyrra
og hitteðfyirra. Sama á við umt
Þýzkaland, Japan, Italíu, Pólland
o. s. frv. (Frh.)
IiaBadSBúsaiaðai'feaiffikl*
Á alþingi hefir k-omið fraim
frumvarp f.rá íhaldsflokkmxm um
rekstursfé fyrir lan-dbúmaðinn.
Með þes,su hafa íhaldsmenm viður-
kent, þótt seint sé, að lánsfjálr
er þörf fyrir Landbúnaðinn, og
að bamkaxnir hiafa haft hainn út-
urndan undamfarið, en fyrirkomu-
lagið á þessu framboði þeirra
geðja-st mér ekki; en úr þiyí í-
baldsmenn hafa nú rétt fram
h-endina og rétt upp hmefann, er
áðiír hefir verifi krept-ur um féð
mema itil útgerðar eða verzlunar,!
þá væri rétt að gera þeim ekki
hægt ium vik að kreppa hann afit-
-ur að sér, og ef nú þykir til-
tækilegt að fá nýtt útlent lán,
5 .miilljónjr og það fæs-t vi'óurkent
undanhragðalaust að , þiað gangi
tí.1 að efla rekstur landbúraaðar-
ins, þá vil ég að sporið sé stigið
tí.l fulls og á réttan hátt, og að
stofnaðuT v-erði sérstakur banki
fyrir lamdbúnaðinn.
Ræktunarsjóðuriran er góð stofra-
-un og þörf, það sem hann nær,
og má þá stofnun skoða sem
vfsi að land-búnaðarbaraka, en lán
úr honium eru bumdin vjð ákveðin
vetrk, aðallega ræktun í og bygg-
ingar, og ætti hann að verða
sameinaður himum nýja larad-
búnaðarbanka.
Fyrir mokkrum árum skriíaði ég
grein um þetta efni í „Lögréttu",