Tíminn - 11.11.1964, Qupperneq 7

ÞINGFRETTIR
ÞINGFRETTIR
MHWBKUDAGUR 11. nóvember 1964
TlMINW
7
JARDRÆKTARFRAMLOCIN
HAFA FARIÐ SÍLÆKKANDI
Ágúst Þorvaldsson hafSi í|
gær framsögu fyrir frumvarpi
œn breytingu á lögum um jarð |
rækt, en frumvarp þetta flytur |
hann ásamt Birni Pálssynij
Halldóri E. Sigurðssyni, Jónij
Skaftasyni, Halldód Ásgríms-
syni, Sigurvin Einarssyni og
Gfsia Guðmundssyni. Ef frum
varpið yrði að lögum myndi
það hafa í för með sér þessar
breytingar:
TU jarðræktar er nú kr. 1223,
60 á ha. eða um 10% af kostnaði,
en samkv. frv. 25% eða rúmlega
kr. 3000,00 á ha.
Til girðinga er nú kr. 1,84 á
metra eða nálægt 11% kostnað-
ar, en verður samkv. frv. 25%
eða nálægt 5 krónum á metra.
Til þurrheyshlaða er nú á rúm-
m. kr. 6,12 á steyptar lilöðui, en
kr. 4,59 á hlöður úr öðru efni, og
er þetta talið vera um 2,3% af
kostnaði. Samkv. frumv. verður
framlagið 15% eða sennilega ná-
lægt 50 kr. á rúmm.
Til votheyshlaða er nú á rúm-
m. kr. 33,65 eða um 8,5%, en
verður samkv. frv. 25% eða um
125 kr. á rúmm.
Til áburðargeymsla er nú rém-
m. á kr. 30,59 á áburðarhús og
kr. 18,35 á haugstæði eða um
8,5% kostnaðar. Samkv. frv.
verður framlagið 25% eða um 50
kr. á rúmm. í áburðarhúsi.
Til súgþurrkunarkerfa miðað
við gólfflöt er nú á ferm. kr.
91,77, og er það talið að vera
um 10% af kostnaði við súg-
þurrkunarkerfi með fasttengd-
um blásara. Samkv. frv. verður
framlagið 40% af kostnaði.
Til garðávaxtageymsla er nú á
rúmm. kr. 33,65 eða 8,5% kostn-
aðar, en verður samkv. frv. 15%,
eða nálægt 50 kr. á rúmm.
Ágúst Þorvaldsson sagði,. að
eins og kunnugt væri hefðu fram-
lög til þeirra framkv. í iarðrækt
og húsbótum, sem taldar væru í
frv. staðið í stað síðan 1959, en
áður höfðu framlögin verið greidd
samkvæmt vísitölu. Síðan 1959
hafa farið fram tvennar gengis-
breytingar til mjög mikillar verð-
lagshækkunar og kostnaðir við
framkvæmdir vaxið gífurlega —
Hluti sá, er framlög skv. jarðrækt-
arlögunum hefur því farið mjög
verulega lækkandi og er orðinn
lítils virði fyrir þá, sem íramkv.
ráðast í miðað við það, sem áður
var. í túnræktinni hefur þó verið
komið verulega til móts við þá,
sem minnstu túnin hafa ,;g hafa
þeár, sean hafa minna en 25 ha.
tún sérstakt aukaframlag þai til
þeirri túnstærð er náð. Á það
verður hins vegar að líta, að bónd
inn þarf sífellt stærra og stærra
tún og meiri framleiðslu til að
geta notið nútímaþæginda og
tækni og ennfremur til að hafa
við hinni sífellt vaxandi dýrtíð og
er því mikil nauðsyn að hækka hið
almenna jarðræktarframlag eins
og gert er ráð fyrir í þessu frum-
varpi.
Þetta er nauðsynlegt, í 1. lagi
til að styðja bændurna fjárhags-
lega við framkvæmdirnar og í
öðru lagi til að reyna að koma í
veg fyrir að ræktunin og umbæturn
ar í sveitunum dragist saman, en
slíkt væri þjóðhagslega hættulegt.
Hér á landi munu nú vera um 90
þús. ha. ræktaðs lands. Talið er
að bændur séu tæplega 6000 eða
um 15 ha. ræktaðs lands á hvern
bónda í landinu að meðaltali
Nú er tala landsmann um 187
þús. Er þá tæplega ræktaður hekt
ari fyrir hverja 2 menn. Eftir 40
ár er talið lí'klegt, að íbúar lands-
ins verði 400 þús. Þá má ekki
vera búið að rækta minna en 110
þús. ha. til að halda sama hlut-
falli. Það þýðir ð rækta þarf til
jafnaðar 2750 ha. á hverju ári til
þess að líklegt væri að þörf þjóð-
arinnar fyrir kjöt og mjólk væri
fullnægt um næstu aldamót.
Hér þarf þó að setja markið
hærra svo þjóðin geti flutt út land
búnaðarafurðir, kjöt, ull, ullarvör-
ur og fl. Kindakjötsframleiðslan
var á s. 1. ári 12,201 tonn og er
það nálægt 65 kg. á hvern mann
í landinu. Ef þessi framleiðsla
stendur í stað yrði framleiðslan á
hvern mann komin niður í 30 kg.
um næstu aldamót miðað við að
íbúar í landinu verði þá um 400
þúsund.
Á s. 1. ári er talið að öll mjólk-
urframleiðslan hafi verið 113,5
milljón kg. og kom þá á hvern
íbúa 605 kg. Ef stöðnun kæmi í
mjólkurframleiðsluna þá yrði með
altalið á íbúa eftir 40 ár um 280
kg. Af þessu er ljóst, að ekki má
slaka á klónni.
Eðlilegasta form til stuðnings af
hálfu hins opinbera við landbún-
aðinn er einmitt að veita fjárfram
lög til ræktunar og bygginga í
sveitum meö fyrirgreiðslu um hent
ug peningalán til slíkra fiamkv.
og hjálpa ungu fólki við bústofnun.
í sveit, en fátt mun landbúnaðin-
um nauðsynlegra nú en einmitt
að frumbýlingar fái nauðsynlega
hjálp, því síðan tæknin kom til
sögunnar með öll hin dýru tæki,
sem nú þarf við búskap og dýr-
tíðin og fjármagnskos’tnaðurinr óx
eins og raun ber vitni þá er ungu
fólki gert ómögulegt að hefja bú-
skap í sveit nema þeim fáu sem
eru svo heppnir að erfa slíkt.
Fjárframlög, sem hið opinbera
veitir til stuðnings við jarðrækt
og byggingar í sveitum eru alveg
eins í þágu hins almenna borgara
í landinu eins og bóndanum, sem
umbæturnar gerir, því að þau
hjálpa til að tryggja næga fram-
leiðslu nauðsynlegrar og hollrar
vöru, sem allir þurfa á að halda
jafnframt sem þau stuðla á hóf-
legu verðlagi á þessum nauðsynja-
vörum.
Alþingi og ríkisvald á að hafa
þá stefnu í landbúnaðarmálum að
veita all ríflega aðstoð v:ð jarð-
rækt og aðra þá þætti í starfi
bænda, sem miða að aukinni og
bættri framleiðslu og þetta frum-
varp er í þeim anda. Það fyrir-
komulag er úrelt orðið, að miða
framlögin við ákveðna krónutölu
þar sem gengi og verðlag peninga
er mjög óstöðugt á þessum tímum
og þess vegna sjálfsagt að breyta
þessu í það horf sem frumv. gerir
ráð fyrir í ákveðinn hundraðshluta
af kostnaði.
Ingólfur .Jóivsson, landbún&ðar-
ráðherra, sagði, að ríkisstjórnin
myndi innan skamms leg^ja fram
frumvarp til jarðræktarlága. sem
byggt væri á samkomulagi, sem
Eramhald a 15. siðu
Hækka verður
til hafnargerðanna
Gísli Guðmundsson hafði í gær
framsögu fyrir frumvarpi um
hækkun ríkisframlags til hafnar
gerða. Frumvarp þetta flytur hann
ásamt þeim Jóni Skaftasyni, Hall
dóri E. Sigurðssyni, Halldóri Ás-
grímssyni, Óskari Jónssyni, Sigur-
vin Einarssyni og Birni Pálssyni.
Gísli minnti á að 1958 fól Al-
þingi með þingsályktun ríkisstjórn
inni að láta endurskoða hafnalög
in og gera 10 ára áætlun um hafn
argerðir. Nefndin sem verkið
vann skilaði áliti haustið 1961 og
afhenti ríkisstjórninni frumvarp;
til nýrra hafnalaga. Síðan hefur!
ekkert frá ríkisstjórninni heyrzt
og ekkert tilkynnt um að slíkt
frumvarp verði lagt fyrir Alþingi
það er nú situr. Þetta frumvarp
sem einnig var flutt í fyrra er
um bráðabirgðaákvæði meðan beð
ið er eftir nýjum hafnalögum,
ákvæði til bráðabirgða til lagfær-
ingar á fjármálum hafnanna þann-j
ig að t'ramlög 'ríkisins til helztu
hafnarmannvirkja, sem að jafnaði
eru mest aðkallandi verði hækkuð
úr 40% í 65% af kostnaði.
Gísli sagði að í iögum frá 1946,
um hafnargerðir og lendingabæt
ur væru taldii upp 113 hafnarstað
ir, þar sem gert er ráð fyrii að
ríkissjóður leggi fram fé til hafn
arframkvæmda Fram til ársloka
1960 hafði ríkissjóður lagt fram fé
til framkvæmda nál. 90 af þess
um 113 stöðum (sums staðar þó
mjög lágar upphæðir), og hefur
víst engin teljandi breyting orðið
á þeirri tölu síðan. Þessum 113
stöðum, sem taldir eru upp lög-
unum, er skipt í tvo flokka Á 35
stöðum eru kallaðar hafnir, en
á 78 stöðum lendingarbætur. Rík-
ísframlagið er í lögum ákveðið
40% af framkvæmdakostnaði
nema um sé að ræða „lendingar
bót“, sem hefui ekki kostað meira
en 1.6 millj. kr þá er ríkisfram
lagið 50%. Ríkisstjórninni er heim
ilað að ábyrgjast lán allt að þeirri
upphæð, sem hafnar- og lendingar
bótasjóði ber að greiða. þ.e. 50
eða 60% af stofnkostnaðinum.
Lengst af hafa flestir hafnar
sjóðir orðið að taka lán til að
greiða sinn hluta framkvæmda-
kostnaðar að inestu i>ða öllu leyti.
enda um svo háar upphæðir að
ræða, að engin von er ti! að
hægt sé að greiða tiema mjög lít
inn hluta þeirra af tekjum sveitar
félaga, þegar framkvæmdir eiga
sér stað Slík lán eru tekin með
ríkisábyrgð Við þetta bætist svo,
að ríkissjóður hefui ekki haft tok
á að standa skil á sínum hluta að
fullu jafnóðum, og hafa þá safnazt
skuldir til bráðabirgða, sem engin
ríkisabyrgð er fyrir, en bráða-
lán tekin út á væntanlegt lögboð
ið ríkisframlag.
Höfnunum er yfirleitt hvergi
nærri lokið og hafa því ekki enn,
þá tekjuöflunarmöguleika, sem
þær kunna að hafa síðar, þegar
áhrifa af hafnargerðinni er farið
að gæta á þróur. atvinnulífs og
íbúafjölda Gangur málsins er þá
sá. að hafnarsjóðirnir hafa komizt
i vanskil vegna lána, sem fyrir-
sjáanlega voru þeim um megn, og
ríkissjóður hefur orðið að greiða
vexti og afborganir.
Ekki verður lengur h.iá því kom
izt að viðurkenna að á-
kvæði nafnariaga um ríkisframlag
til hafnargerða eru úrelt orðin
Þau verða að hækka til mikilla
muna Þá fjmst kann að verða von
til þess. að hafnarsjóðir geti stað
ið straum af lánum sínum Þetta
er nauðsynja og sanngirnismál,
eins og nú er ástatt og þolir ekki
bið
Emil Jónsson sjávarútvegsmála
ráðherra, sagði að frumvarp at-
vinnutækjanefndar og vitamála
stjóra væri enn til athugunar hjá
ríkisstjórninni og þeim aðilum,
sem málið skipti Ræddi ráðherr-
ann síðan um þá erfiðleika, sem
við væri að etja í þessum málum
og gat þess meðal annars. að á
mörgum stöðum, þar sem hafr.ar
bætur væru nauðsynlegar hefðu
sveitarfélögin ekkert fjármagn til
framframkvæmda. Ráðherrann
taldi, að tæplega myndi verða
langur dráttur á því að frumvarp
til nýrra hafnarlaga yrði lagt fyr-
ir Alþingi.
Gísli Guðmundsson sagðist vil.ia
vænta þess, ef svo færi að iangur
dráttur yrði á því að nýtt frum
varp um heildarendurskoðun
hafnalaga kæmi fram. þá myndi
ráðherrann ljá þessu frumvarpi
um bráðabirgðaákvæði lið, því
að mjög aðkallandi væri að breyta
kostnaðarákvæðum laganna Ekki
kvaðst Gísli hissa á þvi, þótt sveit
arstjórnir hefðu tjáð ráðherran-
um. að þær hefðu ekkert fjármagn
en vildu bæta hafnir. Þannig er
ástandið víða, að svéitarfélögin
hafa ekkert fé handbært til hafn
arframkvæmda enda tekjumögu-
leikar hinna fámennari staða litl-
ir. en hafnarbætur eru víða spurn
ing um líf eða dauða þessara staða
og menn hafa þá trú, að bætt
hafnaskilyrði hafi í för með sér
eflingu atvinnulífsins, er leiði aft
ur til verulegra tekna hafnarsj.
j -á- JÓHANN IIAFSTEIN, dómsmálaráðherra, hafði í gær framsögu
1 fyrir frumvarpi ríkisstiórnarin'nar um hreppstjóra og tveim fylgi-
frumvörpum um meðferð einkamála og skipti dánarbúa.
j ÖLAFUR JÓHANNESSON taldi ekki seinna vænna að setja heild-
arlöggjöf um hreppstjóraembættin, því núgildandi Iöggjöf ei orð-
in úrelt og í molum. Rakti Ólafur stuttlega sögu hreppstjóraem-
bættisins og þróun löggjafar um þau efni. Hann sagðist ’ afa kosið
að í frumvarpinu væru fyljri ákvæði og viðameiri um verkefni og
valdsvið hreppstjóra, en frumvarpið gerði ráð fyrir að ráðherra
ákveði það að vcrulegu leyti með reglugerð, einnig taldi Ólafur
vafasamt að launabætur hreppstjóra skv, frumvarpinu gætn talizt
nægar, þar væri ekki nógu vel við hreppstjóranna gert.
■ ÁSGEIR BJARNASON bar þá fyrirspurn fram til dómsmálaráð-
herra við umræðn um skipti dánarbúa, hvað liði endurskoðun
skiptalaga, sem Alþingi liefði mælt fyrir um á síðasta þingi. að
fram skyldi ,fara. Ráðherrann kvaðst ekki geta svarað því á þessu
stigi, en myndi koma upnlýsingum um málið til bingdeildarmanna.
TÖMÁS KARLSSON RITAR