Tíminn - 11.11.1964, Side 11

MTOVIKUDAGUR 11. nóvember 1964
TIIVKBNN
UPPREISNIN
IÁ BOUNTY
Charfes Nordhoff og James N. Hall
' :o
svo vel dregið, að maður gat nærri því heyrt vindinn þjóta í
greinum þess.
Það var naumast nokkur maður á skipinu, sem ekki hafði
lært orð eða setningar á máli Tahitibúa, og þessi orð létu
þeir óspart fjúka, þegar þeir töluðu saman sín á milli. Sumir
þeirra voru orðnir furðanlega góðir í málinu og gátu talast
við án þess að nota nokkurt enskt orð. Allir vorum við klædd
ir að sið Tahitibúa. Það var einkennileg sjón að sjá alla skip-
verjana einn morguninn vera að þvo þilfarið með aðeins vefj-
arhött á höfðinu og mittiskýlu úr sama efni, og allir töluðu
saman á máli Tahitibúa. Ef Englendingur, nýkominn heiman
að, hefði skyndilega komið til okkar, hefði hann ekki þekkt
okkur sem landa sína.
En ef nánar var athugað, þá höfðu orðið fleiri breytingar á
skipverjum. Störfin voru unnin, eins og áður, en glaðværðin
var minni. Og þetta átti við um yfirmennina jafnt og óbreytta
sjómenn. Ég held að aldrei hafi skipverjar á neinu af skipum
Hans Hátignar stefnt heimleiðis í daprara skapi en skipverj-
arnir á Bounty.
Ég ræddi um þetta við Nelson einn daginn. Hann var alltaf
á daginn í stóru káetunni, þar sem hann vökvaði plöntur
sínar og hlúði að þeim. Ég var í órólegu skapi um þessar
mundir, og mér var huggun í því að tala við Nelson. Hann
var hinn trausti klettur í þessu vanstillta hafi. Ég trúði
honum fyrir því, að ég væri kvíðafullur — án þess ég vissi,
hverju ég kviði — vegna þess anda, sem ríkti meðal skip-
verja. Nelson áleit þetta ástæðulausan ótta.
— Finnst yður það nokkuð einkennilegt, þó að skipverjar
séu dálítið ólundarfullir yfir því að þurfa að yfirgefa þessa
paradís? Ég er raunar undrandi yfir því, að þeir skuli ekki
vera enn þá ólundarfyllri. Hverju geta þeir búizt við, þegar
þeir koma heim? Áður en þeir eru búnir að vera viku í landi,
verða þeir teknir og settir sem nýliðar um borð í eitthvert
af skipum hans hátignar. Og hver veit, hvernig ástandið verð
ur, þegar Bounty kemur til Englands? Við getum verið komn
ir í ítríð við Frakkland, Spán, Holland eða eitthvert annað
land. Það er því ástæðulaust að öfunda þá sjómenn, sem
koma í brezka höfn. Þeir fá ekki einu sinni tækifæri til að
eyða kaupinu sínu, áður en þeir eru sendir af stað aftur. Sjó-
mannsævin er ömurleg, Byam, það er ekki vafi á því.
— Álítið þér, að við munum lenda i styrjöld við Frakka?
spurði ég.
— Stríð við Frakka er alltaf yfirvofandi, sagði hann bros-
andi. — Ef ég væri sjómaður, myndi ég formæla styrjöldum.
Hugsaðu um það, hversu vel okkur hefur liðið í paradís Tahi-
tibúa. í fyrsta sinn í sögunni hefur verið farið með sjómenn
eins og þeir væru menn. Þeir hafa haft nægan mat, lítið að
gera, og nóg af konum. Þegar við fórum frá Tahiti, var ég
23
undrandi yfir því, að þeir skyldu ekki allir vera flúnir upp í
fjöllin. Það hefði ég gert, ef ég hefði verið sjómaður.
Þegar dagar liðu og við fjarlægðumst Tahiti, varð dvölin
þar nærri því eins og draumur í endurminningu okkar. Og
smám saman fór lífið að ganga sinn vanagang um borð. Eng-
ir óþægilegir viðburðir högguðu rósemd okkar. Bligh gekk
sínar venjulegu göngur á þilfarinu, en hann talaði sjaldan við
nokkurn. Oftast var hann niðri í klefa sínum, þar sem hann
vann af dugnaði að því að kortleggja eyjarnar. Þannig gekk
allt sinn vanagang, þangað til að morgni hins 23. apríl. Þá
komum við auga á Namuka, eina af Vináttueyjunum. Bligh
hafði komið hér áður, ásamt Cook, og hann hafði í huga að
ná í vatn, áður en haldið væri lengra áleiðis til Endeavour-
sundsins.
Það hafði frétzt um skipkomuna og voru margir hinna inn
fæddu, ekki einasta frá Nomuka, heldur einnig frá eyjunum
í kring, komnir á staðinn. Þegar við höfðum varpað akkerum,
vorum við umkringdir af bátum. Og þilfarið var þéttskipað
villimönnum. í fyrstu truflaði þetta starf okkar um borð, en
allt komst í röð og reglu, þegar tveir höfðingjar komu um
borð, sem Bligh kannaðist við frá því hann hafði komið þarna
árið 1772. Við gátum komið þeim í skilning um, að það yrði
að reka fólkið af þilfarinu, og þeir tóku svo hraustlega til
verka, að eftir stundarkorn voru engir á þilfarinu, nema
skipshöfnin, höfðingjarnir og fylgdarlið þeirra. Bligh skip-
stjóri kallaði á mig, og bað mig að vera túlk. Það kom í ljós,
að kunnátta mín í máli Tahiti-búa kom að litlu gagni hér. En
með bendingum og einstökum orðum gátum við gert þeim
skiljanlegt, til hvers við hefðum komið. Þegar höfðingjarnir
höfðu kallað nokkur skipunarorð til mannanna á bátunum,
hröðuðu þeir sér að landi.
Cook skipstjóri hafði gefið eyjunum nafnið Vináttueyjarn-
ar, en það var fjarri því, að mér sýndist íbúarnir vingjarn-
legir. Þeir voru svipaðir Tahiti-búum á vöxt og litarhátt —
og það var bersýnilegt, að kynþátturinn var sá sami, en fram
hleypni þeirra og frekja féll mér ekki í geð. Þeir voru rumm
ungsþjófar og stálu öllu, sém hönd á festi. Christian var
þeirrar skoðunar, að ekki væri vert að treysta þeim, og stakk
upp á því, að send væri vopnuð varðsveit með þeim, sem
sendir voru í land eftir viði og vatni. Bligh skipstjóri hló að
slíku:
— Þér ætlið þó ekki að gefa í skyn, að þér séuð hræddur
við þessa betlara?
— Nei, skipstjóri, en mér finnst við hafa ástæðu til þess
að gæta allrar varúðar í umgengni við þá. Samkvæmt minni
skoðun .. .
Hann fékk ekki að ljúka við setninguna.
—Og hver hefur spurt um yðar skoðun? Skollinn sjálfur,
hef ég þá ekki ráðið hjartveika kerlingaruglu næstráðandi á
skipið! Komið, herra Nelson, við verðum að gera eitthvað tii
þess að friða þessa hugleysingjá. Svo fór hann ofan í skips-
bátinn. Nelson fór á eftir honum, því að hann þurfti að ná í
nokkrar bráuðávaxtaplöntur í stað þeirra, sem höfðu visnað á
leiðinni. Svo fóru þeir í land ásamt höfðingjunum tveimur.
Þetta samtal hafði farið fram í viðurvist margra, og ég
tók eftir því, að Christian veittist örðugt að stilla sig. Bligh
hafði þann óheppilega sið, að gera slíkar athugasemdir við
yfirmenn sína, án þess að hugsa hót um það, hverjir væru við
NÝR HIMINN - NÝ JÖRD
EFTIR ARTHÉMISE GOERTZ
34
um að hún myndi sækja það aftur,
jafnskjótt sem hann sneri við
baki.
— Léztu endurnýja meðalið
hennar?
— Já, svaraði Cumba, nokkuð
hikandi röddu. — Ég fékk meðal
ið.
— Þú fékkst ekki það meðal,
Mama Cumba! Ef þú villt ekki
segja sannleíkann, skal ég gera
það. Gladys sneri sér. að lækn-
inum. — Hún fékk lyfsalann,
herra Chauvin. til að afhenda
sér góferdupt i hylkjum og
greiddi það sama verði og piliurn-1
ar þínar. Og góferdupt er ekki
annað en mold úr kirkjugarðinum.
— Eáið mér það. Hann rétti i
fram höndina. — Allez, allez! Og I
fljótt nú! bætti hann við og
brýndi raustina.
Cumba stakk höndinni inn um
gat á rúmdýnunni og tók þar dós
nokkra. Hann stakk dósínni í
treyjuvasa sinn.
— Ég kem aftur, Súsú! Hann
klappaði henni á vangann.
— Borðaðu það sem Gladys gefur
þér og sofðu eins mikið og þú get
ur.
— Ég get ekki sofið. sagði Súi-
íma og stundi við. — Það er þetta
minni sem eitthvað er bogið við.
Það vill ekki láta míg gleyma.
Hann stóð upp og ætlaði að
fara, en hún greip í frakka hans
! og hélt honum föstum.
— Vik ekki fara til þessa stað-
ar langt í burtu — ekki fyrr en .
I Súsú vera íarin héðan?
i Hann hikaði andartak. Hann i
var með bréf i vasanum, þar sem
sjúkrahúsið í Ancon var tilkyrint,
að hann kæmi aftur um miðjan
mánuðinn. Súsú myndi lifa fram í
ágúst. Hvað gerði til með nokkr-
ar vikur?
— Ég skal vera kyrr, Súsú!
Hann gekk rakleitt til lyfjabúð
arinnar. Þar kom hann að Guy
Chauvin, lyfsalanum, sem vai að
setja saman Dbbells upplausn.
— Jústin yngra, syni baicarans,
er illt í hálsi. mælti Guy til skýr
ingar. Daufa viskýlykt lagði að
vitum læknisins.
— Einn góðan veðurdag ert
þú viss með að blanda karbóli í
lyfin, og úr því þurfa viðkomandi
sjúklingar ekki á neinum hálsi
að halda Eða ’pá refaeitri? Elleg-
ar klórali?
— Hvað — hvað er þetta? Guy
varð skjálfhentur. — Hvað eruð
þér að tala um klóral?
— Ég á við, að þú skulir ekki
framar vera að tefja þig við að
hræra neitt saman af þessu drasli.
Viktor gekk að hillu, sem var
hlaðin dularfullum jurtum og ásta
drykkjum. Hann tók fangið fullt
af flöskum og krukkum. Þar voru
tegundir eins og Mittisband djöf-
ulsins, vítissteinn, jómfrúmjólk,
saleprót. Hann gekk að gluggan-
um og dembdi öllu saman út um
hann, svo það mölbrotnaði Við
ljóskersstólpann sem þar stóð. Síð
an sneri hann við eftir meiru.
— Almáttugur! Hvað eruð þér
að gera, maður! hrópaði lyfsal-
inn, en læknirinn hratt honum
frá sér.
Niðri á götunni var fólk tekið
að þyrpast saman. Þetta var um
________________________________11
það leyti, sem morgunpósturinn
var afgreiddur, og hópurinn fyrir
framan pósthúsið vék til hliðar,
er glerbrotunum rigndi niður.
Fyrst vissu menn ekki hvaðan á
þá stóð veðrið, og er þeír komu
auga á læknirinn, jókst undrun
þeirra um allan helming. En
smám saman tóku þeir að skoða
eyðileggingarstarfsemi þessa sem
skemmtiatriði. Þeir hlógu og
hnipptu hverir í aðra og skoruðu
á lækninn að skjóta í mark f
stóran og mikínn hrosshaus úr
steypujárni, er hékk yfir dyrun-
um.
— Húrra, Miche le docteur!
Gefið honum einn á nasirnar!
— Látið hann fá eitt skot í aug
að, vesalings skepnuna!
— Gefið honum einn góðan
skammt af laxerolíu!
— Ha, ha, Alex Grvois rakari
skellihló. — Það er allt töfrarusl-
ið, sem hann er að tæma út um
gluggann! Þá getur blessuð konan
mín ekki kastað peningum sínum
lengur út fyrir það!
Allir hlógu.
„Ha, ha“. Ovide Clauzat beinlín-
is veinaði af hlátri. „Hestur, sem
er svo fullur af töfralyf jum, hlýtur
að verða hreinn og beinn verndar-
grípur“. Þeir menn svartir
og hvítir, er trúðu á lyfin, störðu
felmtri slegnir á glerbrotin um
gangstéttina og furðuðu sig ber-
sýnilega á því, að ekkert skyldi
bera þarna við, töfrum þrungn-
ara, en stækur þefur.
Þegar læknirinn fann herra Bid
ault, var hann að temja kreólskan
fola. Lasare húskarl hans horfði á
handan frá vatnspóstinum og var
harla alvarlegur svipur á svarta
andlitinu.
— Miché le maire ekki komast
langt með þennan hest.
— Hvað gengur að honum? Fol
inn var dökkbrúnn og lækninum
fannst hann kannast við hann.
— Það gengur ekkert að hon-
um. Þáð er Miché le naire, sem
eitthvað gengur að. Þessi hestur
hatar þann mann,
— Og hatur hans eykst enn
meir, ef svona uppeldisaðferðir
eru notaðar.
Bidault lúbarði folann með
svipu sinni, sparkaði í nárana á
skepnunni og bölvaði hástöfum.
Hesturinn stóð með útglennta fæt
ur og fékkst ekki til að hreyfa
sig úr stað. — Það er hestur
Miché Clouzats. Hann heitir Plútó.
Miché le Maire tók hann sem
greiðslu upp í skuld.
Læknirinn gekk til hestsins.
— Ég var að skoða mjólkurbú yð-
ar rétt áðan. Hann leit framan í
borgarstjórann. — Það er óþrifa-
legt og heilsuspillandi.
— Er það hvað? Bidault lyfti
svipunni til hálfs. Hann var þegar
orðinn eldrauður í framan af við-
ureigninni við hestinn, en varð
nú allmiklu dekkri. Svitinn
streymdi niður vanga hans
Ingólfsstræti 9.
Sími 19443.