Alþýðublaðið - 01.04.1954, Blaðsíða 5

Fimmtudagur 1. apríl 1934
ALÞÝÐUBLAÐEÐ
0
38 EYJAR
Færeyjar munu hafa byggzt
skömmu á undan íslandi. Fær
éyingar segja, að þeir víking-
er. sem sjóveikir urðu á leið-
§nni til íslands, haíi tekið sér
feólfestu í eyjunum. Þetta er
feðeins gaman þeirra, því eins
og allir vita, eru Færeyingar
einhver mesta sjósóknarþjóð
Sieimsins.
Eyjarnar eru á 62 stigi n.
br. um. 600 km. vestur frá Nor-
egi. Þær eru háar og hömrum
girtar, hrjóstrugar, svo að að-
eins 3% landsins er ræktað.
Hæsti tindurinn er Slættara-
tindur, 882 m.; hann er á Aust
íarey. Alls eru eyjarnar 18, en
ein, Litla Dimun, er óbyggð.
Mllli eyjanna eru straumhörð
isund, og þarf mikinn kunnug-
íeika til að ferðast um þau.
En látum nú Arne Petersen og
íélaga hans fræða okkur um
eyj arnar.
Færeyingar dansa þjóðdansa sína.
ff!
inu. Hann rúmar um 200 nem-
ÞORSHÖFN
— ffvað viljið þið nú segja
okkur um Þórshöfn?
,,Þórshöfn,“ segja þeir, og
fara sér að engu óðslega, „er á
Straumey (Streymoy), sem er
stærst eyjanna. íbúarnir eru
hálft sjötta þúsund talsins.
Næststærsti bær eyjanna er 'endur í allt.“
Klakksvík á Borðey, með 3000
íbúa. BLAÐAÚTGÁFAN
Þórshöfn stendur við tvo , OG SKÓLARNIR
grösuga voga, en á milli þeirra j — Já, ykkur veiíir sennilega
er Tinganes. Fremst á því nesi ekki af því, þar sem sjórinn er
var þingið háð áður. Þórshöfn ykkar akur. Einhvern tíma
er elzti bærinn og þó nú séu lærði ég málshátt, færeyskan,
þar reist nýtízkuleg steinhús, I „bundinn er bátlaus maður“.
er svipur hennar enn hinn En svo við snúum okkur nú að ^
sami. Gamlaf venjur og siðir jöðru. Þið gefið út blöð, er það j
haldast þar við engu síður en ekki?
á hinum smærri stöðum. J „Jú, stærsta biaðið er
Skammt frá bænum (um 11 Dimmalætting (á íslenzku Dag'
km.) er hið gamla biskupsset- j renning), það kemur út í 6000
. ar, Kirgjubær. Þar hefur eng- eintökum. Það er 76 ára gam-j
5m biskup verið, síðan hinn alt. Önnur blöð eru Dagblaðið,!
íyrsti lútherski biskup flúði, Tingakrossur og 14. septem- \
jpaðan fyrir ágengni sjóræn- ber.“
Rabbað við Færeyinga á Stokkseyri -
óðurland vil eg feg kalla
..Nokkuð, til dæmis sýni.r
það nú Karl XII., eftir 'Strind-
berg.“
i — Hvernig er það svo með
! öansskemmtanirnar?
I ..Dansskemmtanirnar eru oft
; á veturna. Þær heíjast kl. Ö
i og standa til 12.“
; — Dansið þið mesí færeyska
;aansa?
I „Venjulega bæði færeyska
; og enska danjsa. Færeysku
! dansarnir eru eini menningai.
i arfurinn, sem geymzt, hefur ó-
; brenglaður hjá okjsur.“
i — Já. þið hafið staðið ykkur
j vel þar. Ég þykist hafa lesið
i það einhvers staðar, að þessir
j dansar hafi verið dansaðir um
álla Evrópu á miðöldum.
„Þeir eru mjög gamlir og
d.anskvæðin eru mörg samin
upp úr fornum sögum, t. cL
Grettis sögu og Sigurðar sögu
Fáfnisbana."
— Þið eigið nú líka hetjusög
rr
? s
} TIL Stokkseyrar eru s
^komnir átta færeyskir sjó-S
•menn, sem munu róa hér áS
• bátunum í vetur. Þar eð)
^mér kom til hugar a'ð ein- S
^ hverjir vildu fræðast um*!
^ eyjarnar og ibúa þeirra, •
^spurði ég þessa gesti okkar^
Sfrétta frá þeirra heimahög-^
S um. t
S •
ingja árið 1557.'
SKOLAMALIN
—■ Hvað er að 'segja um
skólamál?
„Skólaskylda er frá 7 til 14 hann er t. d. sagan Nóatún
ára. Síðan taka við miðskólar j sem hefur verið þýdd á mörg
og ----- _
Siöfn er menntaskóli. Kennslu
málið hefur verið færeyska
séu til eftir íslenzka höfunda,
og Arne hefur lesið Nátttröllið
glottir, eftir Kristmann og Vítt
sé ég land og fagurt, eftir
Kamban. Segir hann að sér líki
_ Það verður varla annað'þæ,r fl’ °g llefur 1 að
sagt en þið hafið nokkuð ies-1 Uota fæklfærlð’ fyrst hann er
efni. Þið eigið líka rithöfunda: I ^111^ koflnn’ tlf að læra að
„Helzti rithöfundur okkar . islfnfku^ °£^ Þa,“
nú er Villiam Heinesen. Eftir
ur frá söguöldinni.
„Já, marpar sagnir eru til
írá þeim tíma. Þekktustu per-
sónurnar eru Þrándur í Götu
og Sigurður Brestisson.“
— Eiginlega var Þrándur i
Götu ykkar Þveræingur, var
það ekki?
„Jú, svo mætti segja."
svipað og hjá okkur, en fram-
burður þeirra er mikið harðari.
Mállýzkur eru margar á eyjun 1 LANDBÚNAÐUR
um og hafa slæmar samgöngur
áður fyrr valdið því.
— Jæja, þetta er nú orðið
nokkuð langt samtal, en eftir
Færeyingar eiga sinn eigin ' er þó að minnast á margt. Vilj-
fána. í stríðinu, þegar hættu-! ið þið nú ekki segja mér eitt-
legt reyndist að sigla undir (hvað frá landbúnaðinum?
dönskum fána, eignuðust þeir j ..Landfcjúnaðurinn er okkm’
sinn fána. Það var árið 1940.'
mikilvægur, eins og öðrum
Fyrsta skiþið, sem s’gldi undir löndum. Mest er u.ni sauðfjár-
.onum var Sannda, sem sigldi ^ ræ]ít. Stofninn hefur stundum
til New York. Fanadagurinn er (fcomizt upp { 100 000 (hundrað
25. april. Ekki reyndist faninn þúsund) Féð gengur að mesta
þo skipunpo. næg Vernd, þvi sjálfala. Vetur eru það mi]dir.,
morg skip þeirra .æru skotin Lg féð ^ur að miklu leyti séð
eftir okkar höfunda. Þó fær-
eyskan sé lík okkar tungu, og
þeir skilji okkur nokkuð vel,
gagnfræðaskó'lar. í Þórs- j tungumál. Feðgar á ferð, eftir þeir erfitt meö að lesa ís
Heðin Brú, hefur komið út á ienzku f° aJ. nokkru neml;
Morg orð eru hja þeim stafsett
síðan 1918. Áður var danska
ritmálið, en færeyskan var töl-
uð alls staðar. Nú er aðeins rétt
armálið danska."
— Svo hafið þið sjómanna-
skóla.
„Já, já, sjómannaskóla höf-
am við tvo. Sjómannaskólinn í
íslenzku."
• — Hvernig er það, hafið þið
ekki bókasafn í Þórshöfn?
„Jú, þar er stórt safn bóka
og elnnig þjóðlegt safn, „þjóð-
minjasafn".
niður, þar- á meðal Sannda.
FÉLÖG OG DANS
— En hvernig er félagslífið?
„Við höfum skátafélög,
knattspyrnufélög og góðtempl-
arareglu, I.O.G.T. Knattspyrnu
félagið H.B. var stofnað 1904.
Einnig eru í Höfn (Þórs-
höfn) lúðrasveit og söngfélag,
að ógleymdu leikfélaginu,
Havnar sjónleikafélag."
— Starfar það mikið?
um sig sjálft. Meðal fjáreign
bænda er um 100 til 110 ær.
Kýr eru venjulega 4—5 og
mjólkin er seld til bæjanna. í
Þórshöfn er mjóikurbú, sem
framleiðir smjör og osta. Kart-
öflur eru ræktaðar nokkuð, en
ekki meir en svo, að rétt nægir
fyrir eyjaskeggja.“
— Notið þið ekki vélar
búskapinn?
Framhald á 7. síðu.
Bindin
ímariti
Á ÞESSUM TÍMUM, þegar
ISLENZKAR BÆKUK
— Þekkið þið nokkuð til ís- ’ um áfengismál og bindindis-
Þórs'höfn mun vera sá stærsti j lenzkra höfunda? jstarfsemi er margt ritað — og
sinnar tegundar í danska rík-i Þeir segja að nokkrar bækur enn fleira rætt — af vanþekk-
_________________________________________________________j ingu, ábyrgðarleysi og jafnvel
til þess ao blekkja, og félag
I stofnað beinlínis í þeim til-
gangi að rugla menn í ríminu
, og koma á undir fölsku yfir-
5300 ha. orkuver reist við Lagarfoss
á Fljótsdalshéraði fyrir Áusturland
ÞINGMENN Austfjarða í Neðri deild alþingis, þeir Ey-
steinn Jónsson, Halldór Ásgrímsson, Lúðvík Jósefsson og Egg-
ert Þorsteinsson flytja frumvarp til laga um breyting á lögum
am ný orkuver og nýjar rafveitur rafmagnsveitna ríkisins. Sam
kvæmt frumvarpinu á að virkja Lagarfoss á Fljótsdalshéraði í
alít að 5300 ha orkuver.
oftar en nokkur annar veitir
í blöðunum ýmsa fræðslu um
bandi við mörg þau fyrirbrigða
menningar- og skernmtana] ífs-
ins, sem valda nú ábyrgurn.
leiðtogum þjóðanna miMum
og margvíslegum erfiðleikum
Samkvæmt frumvarpinu skal
leggja frá orkuverinu aðalorku
veitu til Egilstaða, Seyði'sfjarð
ar, Neskaupstaðar, Eskifjarð-
ar, Búðareyrar í Reyðarfirði
og Búðakauptúns.
í greinargerð segir:
Að frv. þessu standa auk
ílutningsmanna aðrir þing-
menn af Austurlandi, þeir Lár-
?as Jóhannesson, Páil Zóphóní-
asson og Vilhjálmur Hjálmars-
son.
Alþingi setti á sínum tíma
Fjarðarár í Seyðisfirði eða
Grímsár á Völlum.
Mikið hefur verið rætt um
virkjun Lagarfoss, en fram að
þessu hefur hún verið álitin
svo kostnaðarsöm, að hún
kæmi ekki til greina, a. m. k.
að svo stöddu.
Nú í vetur hefur farið fram
ýtarleg athugun og samanburð
ur á virkjunarmöguleikum
eystra og þá í því sambandi
bent á nýja leið til virkjunar
Lagarfoss, ódýrari en áður hef
heimildarlöggjöf um virkjun ur til greina komið.
ástand og ráðstafanir á sviði
áfengisvandamálsins með er-
lendum þjóðum.
Hvert 'blað Einingar er tólf og áhyggjum. Hann skilur, að
alllstórar síður, svo að það er (trúleysi á æðri mattarvöld, á
ekkert lítið lesmál, sem hún ' möguleika mannanna til rneim
flytur á ári hverju. Hún birt-'ingar og þroska og á sanna
'skini bruggun áfengs öls og ir fjöld^ greina um áfengis- og mannhelgi stuðlar að því, á-
hömlulausri sölu á öllurn teg-, bindindismál, skýrslur og skil- J sam-t vanmati á siðrænum
undum áfengis, er það mjög ríl^' Ijrá fjölmörgum löndum verðmætum að vevkja viðnáms
áríðandi, að þorri manná fáti heims, umsagnir viturra og þrótt al'lra, sem veilir eru, og
sem gleggsta fræðslu um þessi ábyrgra manna frá ýmsum tím freistar þeirra óreyndu og leit
mál, og ætti hverjum samvizku um og þjóðum, og útdrætti úr , andi til víxlspora og stundum
sömum manni að vera ' það ræðum og greinum, sém birzt örlagaþrunginna glæpa. Eins
keppikefli að afla sér hennar. hafa á erlendum vettvangi eða og gefur að skilja, getur les-
Án öruggrar og staðgóðrar hér á landi. Ritstjórinn leggur1 andanum virzt, að hann sé
þekkingar á ástandinu í áfeng- mjög mikla áherzlu á staðgóða J ekki um hvaðeina sammála rit
ismálunum. hér á landi og er- og .skilríka fræðslu, og í þeim stjóranum, en um málin er
lendis, fyrr og nú, getur eng- ellefu árgöngum, sem þegar fjallað af alvöru og íhugun og
inn. senL ekki hefur því meiri eru komnir út af Einingu, er. oftast staðgóðri þekkingu.
lífsreynslu og dómgreind var að finna geipifróðleik um flest, Árangur af Einingu koslar
ast hinar háskalegu og hörmu- sem gerzt hefur á sviði áfeng-; tuttugu krónur, en einstök hlöð
legu blekkingar og tekið á- isvandamálsins í menningar-1 tvær krónur. Ýmsir árgang-
byrga, skynsamlega og þjóð- löndum heims. arnir fást enn, þá heilir, ea
holla afstöðu. | En auk fræðslunnar um jafnvel í þeim. 'sem eru það
Hér á landi, er gefið út rit, áfengis- og bindindismálin flyt ekki, er mikil og staðgóS
sem, einkum er helgað þessum ur Eining fjölda greina um
málum. Það er mánaðarblaðið menningarmál almennt og um
Eining, en ritstjóri hennar er hvers konar siðræn efni. Rit-
Pétur Sigurðsson, rithöfundur j stjóranum er það auðsýnilega
og fyrrverandi eríndreki, Stór(ljóst, að ábyrgðarleysið í áfeng
stúku fslands, sá maður, semiismálunum stendur í nánu sam
fræðsla um áfengisvandamál-
ið og mörg önnur þeirra málá,
sem hver hugandi inaður þarf
að taka afstöðu til. Ýmsir saxm
ir alvörumenn meðal sllra
FramhaM á 7. siðu...