Tíminn - 10.12.1964, Blaðsíða 3

FIMMTUDAGUR 10. (tesember 1964
TÍMINN
Leiðsögn um Breiða
fiarðareyjar
Um eyjar og annes
Bergsveínn Skúlason.
Fróði gaf út.
Breiðafjarðareyjar eru mikið
töfraland. Mun svo hafa verið
lengi, og margt í mannlífi og at-
vinnuháttum með öðrum hætti en
annars staðar á íslandi og hafa
staðhættir ráðið 'pv\. Þessi merki
lega eyjabyggð, þar sem kosta-
miklir bjargræðisvegir björguðu
mörgu mannslífinu úr klóm hung
urdauðans fyrr á árum, er nú
mjög eydd að fólki, en við það
er sem ævintýraveröld Breiða-
fjarðareyja öðlist enn meira seið
magn í augum þeirra, sem aðeins
hafa spurnir af henni.
Bergsveinn Skúlason er eyja
maður í merg og blóð. Hann er
fæddur þar og alinn upp, átti þar
frændlið sitt og staðfestu lengi
vel, þó að hann hyrfi þaðan eins
og fleiri. Hann naut lítillar mennt
unar en drakk í sig sögur og sagn
ir eyjafólksins, bergði af lindum
þeirrar menningac, sem dafnaði
í þroskagjöfulii einangrun og harð
ræði eyjanna, og á síðari árum
hefur hann setzt við þennan fræða
brunn rakið þræði minninga
sinna og annarra, heimsótt eyjarn
ar að nýju og rifjað upp gömul
kynni og ritað um þetta sjálfum
sér til hugarhægðar og öðrum
til ánægju og fróðleiks. Áður hafa
komið út tvær bækur með ýmsum
þjóðfræðaþáttum og mannlýsing-
um, og margt greina hefur birzt
í blöðum og timaritum.
Bergsveinn leggur ekki stund á
að glæsa þá mynd, sem hann lýs-
ir, eða beita hástemmdum stíl. En
frásögn hans er þvi trúrri og sann
ari. í bók þeirri, sem hann hefur
nú sent frá sér, gefur hann glögga
lýsingu á Vestureyjum Breiða-
fjarðar, — þ.e. Flatey og eyjum
þeim sem í hennar umdæmi eru.
Hann setur lýsinguna í umgerð
'ferðasögu um eyjarnar, þar sem
hann er að kanna gamlar slóðir
sjálfum sér til ánægju, en gerist
m leið hógvær leiðsögumaður íeo
andans. Hann velur bókinni nafn
ið Um eyjar og annes enda bregð-
ur hann sér í bókarlok upp á
Látrabjarg og Látraheiði. Hann
kallar bókna„Ferðaþætti og minn- 1
ingar frá Breiðafirði" að undir-
nafni. Nokkuð af efni bókarinnar
mun hafa verið flutt í útvarp eða
birt i blöðum, en stórum við það
aukið. Segir höfundur í formála,
! að hann eigi enn ýmislegt í fór-
um sínum um Breiðafjarðareyj-
1 ar og verið geti, að það
verði síðar búið til bókar, sem
j verði þá annað bindi þessa verks.
Bergsveinn lýsir sem gleggst
staðháttum og landkostum eyja
i þeirra, sem hann heimsækir, mann
, /írkjum, sem þar eru enn eða
voru til skamms tíma, vörum og
útræðl og vefur í dúkinn sagnir|
og sögur af lífsháttum og atvinnu
eyjaskeggja fyrr og síðar. Les-
andinn efast ekki um, að hann er
þar að segja frá sínu fólki, sem
hann þekkir og skilur. Fyrsti kafl
inn er um Oddbjarnarsker, þenni
an merkilega smáhólma úti í hafi, 1
hólrna, sem varð þéttsetin vertíð i
arborg á hverju vori áður fyrr.'
; Næst litast höfundur um í Flat-
ey, en heldur þaðan í eyjaför, kem
ur við í Svefneyjum, Hvaílátrum,
Skáleyjum, Sviðnum, Ólafséyjum,
Herg'dsey og mörgum öðrum eyj-
um. Loks liggur leiðin norður á
Látrabjarg eins og fyrr segir.
Minnisverðar eru þær myndir,
sem höfundur bregður upp af
þeim Ólöfum i Hvallátrum, og
sést þar, að gott efni i meiri sögu
er þar óskráð.
Vel mætti að því finna. að Berg
sveinn skuli ekki hafa hagað
i fræðastarfi sínu og ritun um
' Breiðaf jarðareyjar og fólkið þar
betri grein fyrir því, sem er fram
andi í augum annarra landsmanna
vegna sérstöðu mannlífsins í
Breiðafjarðareyjum á fyrri tíð.
Mundi frásögn hans þá aukast að
almennu gildi. Þegar á allt er lit
ið búa aðrir varla yfir betri feng
til miðlunar en Bergsveinn og
er óskándi, að hann láti verða af
framhaldi, en með því fengist ef
til vill eitt trúverðugasta rit um
Breiðafjarðareyjar, sem völ er á,
og láti hann þetta niður falla, er
ekki víst, að úr verði bætt af
öðrum. Eg tel mig hafa orðið
margs vísari uim Breiðafjarðar-
eyjar við lestur þessarar bókar, og
| held að svo muni mörgum fara,
að honum opnist þar í fyrsta sinn
, glögg heildarmynd af Vestureyj
I um á Breiðafirði.
| Eins þáttar þókarinnar er vert
að geta sérstaklega, en það eru
myndirnar. Höfundur og útgef-
andi hafa haft þann hátt á að fara
með ljósmyndara í flugvél vestur
yfir Breiðafjörð og láta taka mynd
ir úr lofti af þeim eyjum. sem bók
in fjallar um, gefur þetta svo
glögga mynd af legu, lögun og
gerð eyjanna, svo og staðsetn-
ingu mannvirkja og afstöðu allri
að miklu Ijósara verður en þótt
með skipulegri hætti og dregið ritað væri langt mál til lýsingar.
þar saman það, sem saman átti. Eg hygg, að þegar á allt er lit-
Fyrir bragðið er fróðleikur sá, ið, sé ekki kostur á sanr.ari lýs-
sem hann hefur miðlað um þetta ingu á eyjum Breiðafjarðar og
allmikið í molum. Vel mætti og lífsháttum þar en í þessari bók.
lýsa ítarlegar ýmsu og gera sér - AK.
Bergsveinn Skidason
Skíðamót í nágrenni
Reykjavíkur í vetur
, Skíðaráð fteykjavíkur hefur nú
endanlega gengið frá keppnis-
skýrslu sinni fyrir veturinn 1965,
og að öllu forfallalausu verða
skíðamótin veturinn 1965 sem hér
segir: ,
31. janúar, Úrslit í firmakeppni
Skíðaráðs Reykjavíkur. Keppni
haldin í Hamragili. ÍR. annast mót
ið.
6. febrúar. Afmælismót KR. í
Skálafelli.
7 febrúar, Stefánsmót, haldið í
Skálafelli. KR. sér um mótið.
21. febrúar. Reykjavíkurmót í
Gustar úr ýmsum
Misvindi
Snæbjörn Jónsson.
ísafoldarprentsmiðja
' næbjörn Jónsson, sem lengi
-•‘k bóka-'erzlun þö sem enn
er við hann kennd í Reykja-
vík, er löngu kunnur maður
hér á landi af ýmsu cðru en )/eim
viðskiptum. Drýgstar til þeirraar
kynningar munu ólaðagreínar
hans hafa orðið, því að hann hef
ur löngum haft þann hátt á að
blanda sér í umræður dagsins um
menn og málefni og ekki farið
dult með álit sitt. Honum nefur
einnig býsna oft cekizt það svo,
að eftir var tekið, og ærið oft
biés þar úr annarri átt en venju
legast var, gat jafnvel hvesst nokk
uð. Þegar Snæbjörn gefur út úrval
eða sýnishorn greinnsafns ans,
hvort sem telja ber er vej við
hæfi að nefna bókina Misvindi
Snæbjörn Jónsson er gáfaður
maður, hreinlyndur og heiðarleg
ur í hugsun, skaprikur nokkuð og
opinskár og virðist þar fara saman
með dálítið kynlegum og óvenju
legum hætti varnarharka -jg ó-
hlifni undir högg. Snæbjörn lifir
! og skrifar með það Doðorð í huga,
sem hann gefur í upphafi oókar,
að ,,staðviðri er gott“, en mis-
vindi er alla tíð iifsanda loft ‘
; Annað greinasafn. Vörður og
■ vinarkveðjur, hefur áður komið
! út eftir Snæbjörn. Sú bók er að
; miklu leyti mannaminni og all-
miklu hógværari en þessi. lTér
koma ágreiningsefni iifs hans —
og þó líklega aðeins lítill kluti
þeirra, svo margt, sem hann hefur
haft á hornum sér. Ekki ber þó
aó skilja þetta svo, að allt efni
bókarinnar sé með þeim brag Má
t.d nefna allmörg mannaminni.
Svo eru þarna snarpar ádeilugrein
ar eins og um „alvöruiausa" miðils
i starfsemi og blaðamennsku, en
hvort tveggja ýfir nöp hjá &næ-
birni, og virðist hann þó ''o! trú
aður á framhaldslífið Grein bans
um íslenzka blaðamennsku er
allbundin við einstaka, parsonu-
lega atburði.
Kaflinn „íslenzkt tandráðamál“
eru gamlar érjur, sem bera of
mikinn svip uppvaknings til þess
að verða geðþekkur Sú saga er
öll of persónuleg og blóðmörkuð
. dægursárum, sem enn virðast
I ógróin en þó of gömul til þess að
! vekja nægilega samáð, og þyrfti að
| vera rituð af meira umburðarlyndi
i mati á því, sem liðið er.
Vopnaburður Snæbiarnar er oft
skemmtilegur, og hjarta hans virð
í ist aldrei skerast úr leiknum Það
j er mikil blessun. Glöggskyggni
hans er mikil en ærið oft einstreng i
; ingsleg.
| Málfar Snæbjarnar er oft
as.t sterkt og gott, og sérvizkan
gerir það oft forvitnilegt. Þótt á-
deilugreinarnar séu margar hverj
ac hressilegar, hygg ég að þær
n.ióti sín vart sem skvldi nú eftir
dúk og disk. Sú verður raunin
um fleiri en Snæbjörn Jónsson.
Beztu þættir bókarmnar eru um
menn fremur en málefni. Og þeg
a- Snæbjörn ritar um mennina
mun sannmæli það, er hann spgir
í hendingum í bókarlnk:
,,að hér fékk enginn overðskuldað
last
og enginn lof úr hófi, muntu
sk;ija“.
Hins vegar er eksi alveg 'íst,
að þessi sjálfsdómur standist ævin
Jósefsdal. Ármann sér um mótið.
28. febrúar. Reýkjavíkurmótið,
framhald. Ármann sér um mótið.
7. marz. Reykjavíkurmótið,
framhald. Ármann sér um mótið.
4. apríl. Stórsvigsmót Ármanns,
haldið í Jósefsdal.
Steinþórsmótið er ekki búið að
ákveða stað né dag fyrir.
Undanrásin fyrir firmakeppni
Skíðaráðs Reykjavíkur mun eins
og undanfarin ár vera haldin við
skála félaganna, og aðeins úrslita
keppnin haldin sameiginlega.
Skíðaráð Reykjavíkur.
Snæbjörn iónsson
iega, þegar Snæbjörn kemst ckki
h.já því að geta manna ■ tengslum
við málefni, sem aann sendi/ of-
urlítinn misvindisgust. AK.
Á VÍÐÁVANGI
Spyr sá sem ekki veit?
Morgunblaðið ræðir fyrir
nokkru um skattamál í „flak-
steinum“ og telur það fráleitt,
að Tíminn fullyrðir, að ,.auð-
stéttin hefur ástæðu til að
fagna því, að hún hefur fengið
miklu hagstæðri skattalö?" úr
hendi „viðreisnar“-stjórnarinn
ar. Síðan segir Moggi:
„Fróðlegt væri að fá skýr-
ingu á því, hvað það er, sem
Tíminn nefnir auðstétt hér á
landi. Morgunblaðinu er sem
sé ókunnugt urn, að slík stétt sé
til hér á Iandi, þót* auðvitað sé
Iiagur manna misiafn.“
Morgunblaðið þykist sen sé
ekki vita af neiuni auðstétt hér
á landi. Spyr sá, sem ekk'i veit?
Ofan á allt antiað í skattamál
um þykjast talsmcnn stlórnar
innar ekki sjá neina auðsiétt.
Almenningi í landinu þarf ekki
að benda á þá ‘tétt“. Tákn
hennar sjást í svo mörgu, m.a.
hve cinstök fyrirtæki og eiw-
staklingar gerast nú umsvifa-
milkir.
„Heilbrigð og eðlileg"
Menn eru ekki búnir að
gleyma skattaálögunum frá í
sumar, „sjokkinu" sem htiinil
in fengu, eins og Hannes á
horninu lýsti réttiíega. íhaldið
varð svo hrætt við þá óánægju
öldu og lofaði oót og betiun,
sveikst að vísu um að lagfæra
álagningu á álögðum sköuum
í ár en hefur lofað því hátíðleg
ar hvað eftir annað lagfæringu
á skattalörgunum I vetur á þingi
Nú bregður hins vegar svo við,
að Morgunblaðið segir í gær
um þetta og breytingarnar síð
ustu:
„Skattalögin voru gerð heil
brigð og eðlileg, bæði að því
er varðar skattlagningu á ein
staglinga og eins á atvinnu fyr
irtæki, en þeim var með hin
um nýju lögum heimilað að
halda eftir nokkru af hagnaði
sínum til að endurnýia tæki
sín og styrkja reksturinn."
Þarna hafa menn það svart
á hvítu, hve mikil alvara fylgir
því loforði að lagfæra eigi hið
viðurkennda ranglæti, sem
skellt var á s.L vetur með
skattalagabreytiugnnni. Nó eru
skattalögin „heilhrigð“, af því
að þunganum var vellt af auð
rnönnum yfir á almenning, og
,,eðlileg“, af því að þessir menn
ráða Sjálfstæðisflokknum og
gera hann út. Menn ættu sér-
staklega að taka eftir þessari
yfirlýsingu núna, f.ð skattalög
in séu „heilbrigð og eðliieg,,
fyrst og fremst“ að því er varð
ar skattalagningu á einstakl-
inga“, eins og svo greinilega er
orðað. Af því geta menn séð
hvaða leiðréttinga er von af
íhaldsstjórninni í skattamálum
í vetur.
Moggi ætti að spyrja
Benedikt
Menn muna gtóggt, hvíiíkur
flemtur greip Alþvðuflokkinn,
þegar skattskrain kom úr í
sumar. Þá áttuðu sumir forvstu
menn hans sig á þvi. hvað þeir
^höfðu gert. Benodikt Gröndal
skrifaði þá frægan ieiðara sem
hófst á forsíðu b'aðsins þar
sem hann fordæmdi álagning-
una, og ekki sízt álagnineuna
á félög og fyrirtæki en líka
hlífðina við auðmennina ug auð
félögin. Hannes a borninu hef
ur ekki heldur verið myrkur f
máli: Nú segir Moggi þessum
Framh t> bls 14