Alþýðublaðið - 23.05.1954, Qupperneq 4

ALÞYÐUBLAÐIÐ
Sumiutlaghm 23. maí 1954
útgefEndl: Alþýöuflokkurinjc. Ritstjóri og ábyrgC«rxo*8t!K
Hundbcl ValdimcrssðQ Meöritstjóri: Helgi SœrntíndsscB.
Fréttastióil: Sigvaldi Hjálmarsson. Blaöamenjo: Loftur Gu&
mundsson og Björgvin Guömundsson. Auglýsingastjóri:
Möller. Ritstjómarsímar: 4901 og 4902. Auglýsinga-
sámi: 4906. AfgreiCslusími: 4900. AlþýOuprentsmiOjan,
Hvf. 8—10. ÁskriftarverC 15,00 á mán. 1 lausasölu: 1,00.
Bezfa úrræðið engar ráðstafanir
ALLIR andstöSuflokkar í-
kaldsins í bæjarstjórn Reykja-
víkur báru fram tillögu u|tn
búsnæðismálin á bæjarstjórnar
fundi í fyrradag.
Þeir lögðu til, að fram yrði
(ládjm fara skráning alHsi þess j
fólks, sem nú er húsnæðislaust
í bæimm.
Einnig töldu þeir nauðsyn-
legt að skráð yrði allt húsnæði
í bænum og aflað upplýsinga
um notkun þess.
I þriðja lagi skoruðu andstæð
ingar íhaldsins á ríkisstjórnina
að gera tafarlaust út bráða-
birgðalög, sem feli í sér eftir-
faraadi:
lög, se mfeli í sér eftirfarandi:
1. að hindrað verði, að húsnæS.
íslaust fólk sé borið út.
2. að' ráðstafa megi til afnota
fyrir húsnæðislaust fólk, því
(húsnæði eins.taklinga, ísem
umfram er eðlilega íbúðar-
stærð, miðað við f jölda heim j
ilismanna.
2. að taka megi til umráða ó- '
fuílgert iðnaðar- og verzlun-
arhúsnæði og annað óráð-
stafað húsnæ'ði, sem í skyndi
mætti gera nothæft sem
divalarstað til bráðabirgða
fyrir húsnæðislautst fólk“. (
Þetta leizt bæjarfulltrúum
íhaldsins ekki á. Að vísu var
ekki bægt að neita húsnæðis-,
skortinum, en samt gátu þeir
©Icki mannað sig upp í að mæla
með tillögunni eða greiða at-
kvæði með henni. Ekki áræddu
þeir heldur að rétta upp put-
ana á móti henni. — Ef t:l vil!
hefur það hvarflað að þelm, að
heir eru fulltrúar minniMuta
hæjarhúa, en minnihluti hæj-
arstjómar fulltrúi meiríhluta
borgaranna. — En hvað um
það. Þeir drápu tillöguna með
þvi að sitja hjá við atkvæða-
greiðsluna, átta taísins. Þar með
var fyrir því séð, að hún gat
ekki náð meirihluta, og taldist
þannlg fallin.
Þetta var ekki stórmannleg
framkoma hjá íhaldsfulltrúun-
utm í mesta vandamáli þeirra
verst settu — húsnæðislevsingj
anna í borginni. — Hiásetan
getur aðeíns túlkað brekleysi
og auminsriaskan íhaldsfulltrú-
anna eða há fulla ósvífni, nema
hvort tveggja sé.
Eins og sjálfsagt var, báru
fulltrúar allra andstöðuflokka
íhaldsins í hæjarstjórn einnig
fram svohljó'ðandi tillögu:
„Bæjarstjórn felur borgarstj
og bæjajþáðí, að láta fara
fram hið fyrsta, gagngera at-
hugun á því, hve mikið í
búðarhúsnæði ameriskir her
menn og erlendir starfsmenn
á vegum herliðsins, hafa á
leigu í Reykjavík.
Jafnframt verði athugað,
hve mikil brögð eru að því,
að hermenn og starfsmenn
Bandaríkjaherfq hafi urnráð
og afnot fbúðájrhúsnæðjis í
bænum, þótt þeir séu ekki
skráðir leigutakar þess.“
Þetta taldi íhaldið vera Bæj-
arstjórn Reykjavíkur óviðkom-
andi. Taldi það sjálfsagt að
velta af sér öllum vanda af
þessu máli og koma honum yfir
á húsaleigunefnd!
'Varð ekki annað skílið af
orðum horgarstjóra, en að þáð
væri verkefni húsaleigunefnd
ar að sjá um útburð þelrra
Bandaríkiamanna af Keflavík-
urfluevelli, sem imeð ólöglegum
hætti hafa sölsað undir sig hús.
næði í bænum, og eru þannig
valdir að því, að íslenzkar fjöl
skvldur eru á götunni og geta
hvergi fengið þakíyfir höfuðið.
Það vantar alltaf m'kið þeg
ar viljann vantar. Og hann vant
aði greinilega í þessu máli.
TJndanbragðaleikurinn, sem val
inn var í hetta sinn. var því sá,
að vísa tillögunni til húsaleigu
nefndar.
Þannig mátti ekki afla vitn-
eskju um, hvaða húsnæði kynni
að vera unptekið af hermönn-
um, ekki skrá húsnæðisleysinej
ana — ekki skrá húsnæðið
bænum — ekki afla lagaheim-
ildar íil að taka Muta af lúxus-
íhóðum handa húsnæðislausu
fólki — ekki taka ófullgert hús
næði til hráðabirgða, og nota
fvrir fólk á eötunní — og ekki
krefiast bráðabirsrðalaga um að
hanna afj húsnæðbSarþt fóilk
sé horið út. — Stefna íhaldsins
er enn sú sama os hegar lögin
um verkamannahústaði voru
fvrst horin fram. Þetta er til-
fínuineavæl iafnaðarmanna.—
Bezta úrræðið er að gera engar
ráðstafanir.
Hafnfirðingar! Hafnfirðingar!
Söngfélag Verklýðssamtakanna í Reykjavík heldur
Samsöng
í Bæjarbíó sunnudaginn 23. maí kl. 1,30 e. h.
Stjórnandi: Sigursveinn D. Kristinsson
Einsöngvarar: Guðmundur Jónsson, óperusöngvari
vSesselja Einarsdóttir
Sæmundur Nikulásson
Undirleikari: Skúli Halldórsson
Aðgöngumiðar á staðnum frá kl. 11 f.h.
Richard Beck prófessor:
I HVERT SINN, er ég les
nýjá'Og skemmtilega férðasögu,
minnist ég fleygra orða skálds-
ins: „Að sitja kyrr á sama stað
og samt að vera’ að ferðast“.
Þær markvissu ljóðlínur hafa
orðið mér sérstaklega ofarlega
í huga við lestur ferðabókar
Sigurðar Magnússonar, kenn-
ara í ReykjavSk, Vegur var
yfir, er var ein af mörgum og
merkum bókum og athyglisverð
um, sem bókaútgáfan Norðri
gaf út síðast liðið háust. Jafn
framt sem þessi bók Sigurðar
er fjölþætt*að efni og meðferð
þess snjöll, eins og enn mun
sagt verða, er hún hin vand-
aðasta að öllum frágangi', prýdd
myndum, sem höfundurinn hef ,
ur sjálfur tekið á íerðum sín-1
um er auka bæði á fræði. og
skemmtigildi hennar, færir frá
sögnina nær lesandanum, því
að áhrif hennar verða tvígild,
þegar menn jiíta atburði iog
staðii hugskotssjónum og eigin
augum samtímis.
Þó að þetta sé fyrsta bók
Sigurðar Magnússonar, þá fer
því fjarri, að hann sé nokkur
nýgræðingur í ritmennskunni;
sannlei'kurinn er sá, að hann
er orðinn þjóðkunnur maður
heima á ættjörðinni fyrir
snjallar ritgerðir sínar og ágæt
útvarpserindi; enda getur eng-
umi þeim, sem lesið hefir ferða-
Iý|ingar hans eða aðrar rit-
smíðar, dulizt það, að þar held
ur á pennanum maður, sem er
óvenjulega glöggskyggn á menn
og atburði, og er í ríkum mæli j
gæddur þeim hæfileika að geta
fært það, sem fyrir sjónir hans
ber, í lifandi og litríkan bún-
ing máls og mynda. Þetta verð_
ur enn ljósara en áður, þegar
menn lesa hið nýja safn ferða-
lýsinga hans. sem allar eiga
sammerkt um bað. að vera prýð
isvel samdar, fróðlegar og
skemmtilegar.
ISigurður nefnir bók sína
Vegur var yfir, og gefur með
|því hefti henrnar réítftlega í
skyn, að hann hefir löngum
ferðast „efri leiðina“ á þessum
atburðaríku og oft harla ævin-
Sigurður Magnús'son
■
týralegu langferðum sínum, og
þá sérstaklega nseo flugyélum
Lioftleiða. Hann hefi'r verið
maður svo víðförull, að til forna
myndi hann hafa nefndúr ver-
ið /Ságurður víðförlíi. í þeitn
þrettán íréttaþáttum, sem eru
í bók hans, segir frá ferðum
hans í þrem álfum heims, og
raunar fjórum, því að vikið er
þar einnig að för hans í hina
fjórðu álfuna. Kennir hér þess-
vegna sannarlega margra grasa
og þeirra góðra að sama skapi,
svo að einkennilega mun þeim
lesenda farið, er slæst í för með
höfundi og ekki hrífst með af
frásagnargleði hans, ljóslifandi
lýsingum hans á íjölbreyttum
viðfangsefnum', léttum stál hans
og góðlátlegri kímni.
í fyrsta þættinum greinir frá
Skotíands- og Englandsferð, og
er þar á mjög skemmtilegan
hátt lýst heimsókn brezku. kon
ungsfjölskyldunnar tilí Edin-
borgar, og enn fremur eru í
þættinum einkar snjallar lýsing
ar á víðfrægu vaxmy ndasafni
Madame Tussaud í Lundúnum
og á Hyde Park, hinum ein-
stæða almenningsgarði í hjarta
heimsborgarinnar.
Annar kafli, „Vestan hafs og
austan“, er bæði prýðisvel
skráður og hefir auk þess sér-
stakt sögulegt gildi’. þvi að þar
er lýst fyrsta íslenzku áætlun-
Finnskir tónleikar
SÍÐASTLEÐINN SUNNUl-
DAG voru hall'dnir tónleikar
í Þjó^leikjhúsjíniu í 'Sjamibandi
við finnsku iðnsýninguna. —
Jussi Jalas stjórnandi finnsku
óperunnar í Helsinki, stjórnaði
finnskum tónverkum eftir
Unno KLami, Leevi Madetoja,
Toivo Kuula og Jean Sibelius,
sem flutt voru af symfoníu-
hljómsveitinni. — Einsöngvari
var Antti Kosinen, tenór. Auk
þess söng karlakórinn Fóstbræð
ur fjögur fimnsk lög, undir
stjórn Jóns Þórarinissonar, tvö
eftir Kuula og tvö eftir Sibel-
ius. Jussi Jalas er hér að góðu
kunnur sem, hlj ómsveitarstj óri
frá því að hann hingað kom
í hitteðfyrra, en þá var einnig
hin fræga finmska óperusöng-
kona Aulikki Rautavaara með
honum við tónlistarflutning
hér.
Jussi Jalás, sem. er einn
fi'emsti hljómsveitarstj. Fin.na,
stjórnaði symfómíuhliómj'Veit-
inni í tónverkum ofannefndra
tónskálda. Fyrst var leikið
Karel'ía-forleikur og „En saga“
eftir Sibelius, og náði stjórro-
andi óvenjugóðum tökum á
hljómlsveitinni. Síðan tsungu.
Fóstbræður fjögur finnsk lög:
„Hjártans sáng“ og „Vad har
brutit tonenas válde“ eftir
Sibelius, og „Aftonstámning“
og „Frihetssáng“, eftir Toivo
Kuula. Var söngur Fóstlbræðra
einn listrænasti þáttur tón-
verka þessara, og lagavalið
prýðilegt.
Síðan lék hljómsveitin þætti
úr Kalavalasvítu eftir Klami,
mjög eftirtektarvert tóntverk:,
en Antti Koskinen söng með
hliómsveitinni 6 lög eftir
Madeto.ia og Sihelius, 3 eftir
hvorn. Bar söneur hans vott
um mikla kunnáttu og rersónu
lega mieðferð viðfanesefnanna.
— Að lokum lék hljómsveitin
„Fimlandia“, sem er eitt þekkt
asta tónvrk Sibeliusar.
Forsetaraiónin voru við«tödd
á tómleikum: þessum, og Biarni
Benediktsson. menntam;áSaráð-
herra. fl’nt+i ávarn áður en beir
Irnfiii-t vufhiálrnur Þ. Gíslason
útvamectió-ri. bað menn. að
hiiómlniknrum loknum, að rúa
úr sæt.nm og bj'óna ferfalt
húrra fyrir finrisku listamönn
unum. Þórarinn Jónsson.
arflugi til Ameríku, er mark-
aði jafnframt þáttaskil í sögu
íslenzkra flugferða og sam-
göngumála. í þætti þessum er
e:nnig sagt frá hónferðum ís-
lsndinga til Norðurlanda, mpð-
al annars sigurför söngflokks-
ins' ,,Geysis“ á Akureyri til
Noregs . sumarið 1952. ,. { .
í þriðia þætti, „Hebreaihæð",
víkur sögunni til Stuttgart, og
kveður bar mjög við annan tón
bvi að þar greinir frá ævintýra-
’egrm. viðskiptum við svarta-
ma^kaðsbrask suður þar.
' Tveir næstu kaflarnir, „Sam_
e:gnarþorp í ísrael" og „Shal-
omdraumur og veruleiki", fialla
um Gyðingaland liið nýja: lýs-
ir fvrri kafknn á sérstaklega
skilmerkilegan og skilningsrík
an hátt miög m.erkilegu þjóð-
f l'a.gsfvj irbrigð|. en 'í seinni
kafOanum eru þun.g örlög Gyð-
ingabióðarinnar túlkuð með
samiúðiarríkum og listrænum
bætti, er grápur hug lesandans
föstum tökum'.
Hverfur höfundur nú aftur
norður á bóginn, og er sjötti
báttur, „Yfir Dumbshafi' — úti
í Tröllábotni“, ítarleg og mjög
greinargóð og glögg lýsing á
flutningaferð loftleíðina til
Grænlands í ágúst 1951; en í
siöunda kafla, „Numrð staðar
í Noregi“, er mjög skemmtiilega
lýst för til fjalla og selia í svip-
miklu landi forfeðra vorra og
frænda.
Síðari Muti bókari'nnar mun
þó flestum íslenzkum lesendum
enn nýstárlegri en fyrri hlut-
inn, þó prýðilegur sé og fróð-
legur um margt, því að í seinni
þáttunum lýsir höfundur ferðl-
um sínum til Austurlanda; eru
þeir þættir hver öðrum snjall-
ari og bera ágætt vitni næmri
athyglisgáfu hans og miklum.
frásagnar'hæfi'leikum1.
„Hreppaflutningur í Hong
Kong“ segir frá dvöl höfurnd-
ar á sjúkrahúsi bar í borg, er
tvísýnt var um líf hans af hita-
sótt; serai betur fór biðu hans
eigi þau örlög að liiika ævidög_
um austur þar, fiarri' ættjarðar
ströndum og í greininni „Horft
yfir Hong Kong“ iýsir hann út
sýn af VTctoríutindi yftir þá
miklu merkisborg. rekur sögu
hennar í megindráttum, og lýs-
ir lífinu í fiskimannabæ á þeimi
slóðum og ferð „ut>o í sveit“ £
nágrenni borgarinnar.
Njæistu tveir ferðpfbættiirnir
eru frá Thailandi, eða Síam,
eins og það nefndist. begar ég
og aðrir jafnaldrar mínir vor-
um að læra landafræði á yngri
árum. „Frá landí hvítra, helgra
fíla“ er prýðisgóð frásögn um
land og þióðhætti, en kaflinn,
„Barizt í Bangkok“ er bráðlif_
andi, hressileg lýsinga á þjóðar
íbrótt þeirra Thailendinga, sér-
kennisamblandi hnefaleíks og
glímu, g^mmiilegum V:|k og
ófögrum.
í kaflanum „Siglt yfir sögu-
slóðir“ er komið víða við og
brugðið upp glöggum svipmynd
um af ýmsum þeim ævintýrum,
sem höfundurinn rataði í, þegar
hann var í Austurför sinni.
Lokakaflinn, „FIiótið“, lýsir
síðan bátsferð á Menam-fljóti
í Thailandi, og er sú frásögu
fráfc^erfllega sampn, bæð|i um
glöggskyggni og Iistræna efnis-
meðferð, og get és tekið heil-
um huga undir ummæli Krist-
manns Guðmundssonar rithöf-
undar um þá afbragðslýsingu
Framhald á 7. síðu.