Alþýðublaðið - 23.10.1954, Qupperneq 7

IjaHííarda'íiu' 23. október 1951
ALÞYÐUEtLAÐIÐ
l
í Hróarskeidu
Framhald af 5. síðu.
inni (Arbeidersangbogen). Síð-
an flutti Oluf Caflsson stutta
hyatningarrœðu. Hvatti hann
þátttakendur til að hagnýta
sér sem bezt fræðslunámskeið
ið til þess að verða betur færir
um að útbreiða starf og stefnu
flqkksins hver á sínu svæði.
K. B. Andersen talaði einnig
og skýrði nokkuð frá starfsemi
lýðháskólans og starfsreglum
þar.
LUNDBERG ÁHUGASAM-
UR JAFNAÐARMAÐUR.
Að lokinni setningarathöfn-
inni dreifðust þátttakendur
um lestrarsal skólans. Er það
mjög rumgóður salur þar sem
blöð og bækur liggja frammi
til lestrar. Þarna hitti ég Norð
manninn og Svían.a.. Norðmað-
urinn Björn Leknes frá Þránd-
heimi var ungur maður rúm-
lega p. augur að aldri. Var
hann iðnaðarmaður að atvinnu
og hafði þegar starfað mikrð
í ve r k a 1 ý ð sb reyf ingu n n i í
Þrándíheimi. Svíarnir, Harry
Anderson og Bengt Blondahl,
báðir frá Stokkhólmi voru
nokkuð eldri og höfðu um
skeið verið fastir stárfsmenn
sænska ' Alfþýðusambandsins.
Um' miðnætti fór að fækka
í lestrarsalnum og flestir gengu
til. hvílu. Er ég kom til her-
bergis míns voru þar fyrir her
bergisfélagar mínir. Var þarna
yngsti danski þátttakandinn,
Ejnar Christiansen frá Árós-
um aðeins rúmlega tvítugur að
aldri og meðlimur í „hovedbe-
styrelse11 D.S.U. og Lundherg,
knattapyrnumaðurjnn frægi,
er margir íslendingar kannast
við frá þvi að hann kom hing-
að til lands með danska lands-
liðinu. Er Lundbevg mjög á-
hugasainur jafnaðarmaður og
á nú sætjí í borgarstjórn í Frið
riksborg fyrir danska Alþýðu-
flokkinn. Mjög heppilegt var
fyrir mig að fá Christiansen
fyrir herbergisfélaga einkum
þar eð hann átti uæt; í stjórn
D.S.U. Gat ég því iengið hiá ;
honurn ýmsar uppiýsingar um j
starfsemi dönsku unghréyfing
arinnar.
FYRIRLESTRAR OG
STARFSHÓPAR.
Árla næsta morgun háfst
kennslan. Var henni þanníg
hagað, að á skiptust fyrirlcstr-
ar og umræður í starfshópum.
(Gruppearbejde). Síðara form-
ið notar danski Alþýðuflokkur
inn mikið í fræðslustarff.eníi
sinni. Er það fólgið í því að
mál það, er áður hefur verið
flutt erindi um, er tekið fyrir
í starfshóp og rætt þar frapt
og aftur svo að allir verð: m'öð.
á nótunum og þátttakendum
gefið tækifæri til að spyrja
eins mik'.ð og þá lystir. Þarna
var skipulagið þanni.g áð:-öil-'
um þátttakendum var skip.t, í
fjóra starfshó'pa A B C og D.
Sérstakir kennarar (gruppe-
’n.i ■ ? : h.óxiiinúm
á víxl. Voru kennarar þarna
7 talsins.
Það sem gerir fræðslustarf
þetta allt miklu líflegra er það
að mikið er sungið inn á' milli.
Hver maður á Alþýðusöngbók-
ina og eru í henni fjöldinn all-
ur af baráttusöngvum. Vár
alltaf sungið undan hverjum
fyrirlestri qg stundum áður en
starfshópar tóku til starfa.
Einnig var á dagskránni dag-
lega liðurinn ,,söngur“. Var
hann venjulega strax eftir
morgunverð og augsýnilega til
þess ætlaður, að vekja mann-
skapinn áður en tekið yæri til
við námið.
Framhald.
>
S
S
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
N
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
i
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
V
s
s
Kuldahúíur
fyrir börn og fullorðna.
Kuldaúlpur
fyrir börn og fullorðna.
Kuldajakkar
fyrir börn og fullorðna.
UÍIarhosur
fvnr börn og fullorðna.
Nælon-gaberdine-
skyríur
Sporískyrtur
allskoíiar
Cowboy-skyrtur
drengja
Dreng j apeysur
Nærföt,
fjöldi tegunda.
Sokkar
fjölcli tegunda.
Skimihanzkar,
fóðraðir
Gaherdine-
rykfrakkar
Smábarnaföt,
fallegt úrval.
Sb
rrn
„6EYSIR” h.f. |
) Fatadeildin.
I
Mál stúdenia
Framhald af 5. síöu.
enta, formaður Brynleifur
Steingrímsson, st. m'ed., frá
Þjóðvörn, gjaldkeri: og Jón
Hn. Aðalsteinsson frá Vöku, rit
ari.
ÍHALDIÐ ÆRIST
Vinstri-mennirnir gerðu með
sér málefnasamning í upphafi
og mun þar hafa verið kveðið
svo á, að samstarfið skyldi
helgað sjálfstæði þjóðarinhar
og baráttu fyrir hagsmunamál
um stúdenta. Samning þessiim
hefur ætíð verið haldið leynd-
um; kommúnistahlaðið hér í
bænum hefur þó reynt að gérá
sér mat úr þessu samkomulagi
og loglð miklu til sem við v.af
að búast. Er þá og skemmst
frá því að segja, að íhaldsblöð-
in tóku lygum kommúnista-
málgagnsins sem hinum einu
og sönnu upplýsingum uni
stefnu og skoðun meirihlula
ráðsins um sjálfstæö.smál þjóð
arinnar — og þóttust heldur
en ekki hafa komizt í feitt! ~~
Eftir stefnuyfirlýsingu ráðl-
ins var ekki beðið, heldur
trylltust íhaldsblöðin og jöpl-
uðu á því daginn út og d.ag-
inn inn, að kommúnistar réðu
nú öllum gangi mála. j ráðinu!
Áttu þeir þó t. d. engan mahn
í stjórn þess, þótt þeir ættu
rétt til hans vegna kjörfylg-
is síns. Á t. d. heildsalahlaðið
Vísi beit þessi staðreynd þó
e-kki, og hélt það þvj. fram, að
þetta yæri kommúnistískt her
bragð. Sjálfir vildu þeir ekki
nærri koma, en ýt.tu ..nyfsörh-
um sakley.singjum“ fram í stað
inn! Og er í Ijós kom að Iromin
únista hafði verið falin rit-
stjórn 1. des. blatSsins ærðuht
íh'alds'blöðin gjörsamlega; Væri
nú auðséð hverjir væru hús-
bændurnir á umræddu vingtri
heimili •— og myndi ’það Sann-
ast á hátíðaihöldum þéim.. er
framundan voru 3. desember
að venju.
S ANNLEIKURIN N
KEMUR í LJÓS
Margt fer þó á annan veg en
ætlað er, svo sem áður segir.
Almennur stúdentafundur, er
haldinn var að kföfu Vöku, og
var ætlað að lýsa yfir van-
trausti á vinstri- meirihlut-
ann vegna tilvonandi hátíða-
halda' 1. desember, brást þann-
Ig'Tyið, að lýst var yfir trausti
á vinstri-menn með miklum
atkvæðamun! Vökumenn höfðu
•áður . gert ítrekaðar tilraunir
til að komast úr þeirri minni-
hlqtakr-eppu. ér þeir voru
komnir í í ráðinu, og höfðu m.
al böðið öllum vinstrI-mönnun
um uþp á alísherjar samvinnu
í Stúdentaráði (og áttu þá
kommúnistar að fá að vera
með!) og skyldi allt það, er
vjnsfr.i-.merui höfðu samþykkt
um hátlðahöldin 1. des. stánda
sem stafúr á bók — og koma
tll framkvæmda!
Því s.amvinnutilb.oði, sem og
þeim, er á eftir fóru, var vís-
qð ejpdrgeið á bug, þar sem
Vöktunenn höfðu með, fram-
komiT'' sirini í stúdentaráðum
fyrrj^ ára (og þó einkum því,
er sat 1952—’53) lýst sig al-
gjörlega ósamstarfshæfa og
neytf'þar með aðra fulltrúa í
ráðina til að mynda meirihluta
meö kommúnistum. þótt slæm
ir væru og .séu, enda var nú.
jafrifráriit: sjálfsagt að sýna
stúdentum það svart á hvítu,
að vinstri-menn gætu unnið
saman, og slá iþannig Ibeztu á
róðuísvopn íhaldsins úr hönd-
um þess.
ÍEr og skemmst frá því að
eegja, að l.-desember-hátíða-
halda stúdenta hefur sjaldan
verið' hsðið með jafnmikilli eft
iryæntingu um land allt og
einmitt ,nú. Og fáir munu hafa
orðið fyrir vonbrigðum með
framkvæmd háíiðahaldayna
nema þeir Morgunblaðsmenn
og Brynjólfur Bjarnason. Óá-
nægja Morgunbla'ðsins stafaði
af því, að ekki var sá kommún-
ista-bragur á hátíðahöldunum,
sem það haföi vænzt, og í ann-
an stað af því að það, vegna
meðfædds vitsmunaskorts,
þorði ekki.-að hef.ja málefnaleg
ar deilur við bá; er komu fram
á vegum stúdenta bennan dag.
En að reýria í briðja lagi að
koma kolrimúni.stastimpli á
hina mætu prófessora, Jóhann
Sæmundsson og Guðm. Thor-
oddsen, 'hafði það heldur ekki
kjark til —_tæpast mun viljann
hafa skort!
Brynjólfur var næstum jafn
óánægður Morgunblaðinu fyr-
ir bá sök. að kommúnistastimp
il.inn vantaði á hátíðahöldin.
Geta stúden.tar verið ánægðir
vegna óánægiu þessara manna:
bað sýnir að þeir eru á réttri
léið, — enda er almenn ánægja
H.k.iand: meðal stiídenta vegna
þessara hátíðahalda.
HAGSMUNAMÁL
STÚDENTA'
í hagsmunamálum stúdenta
hefur vinstri-meirihluti Stúd-
entaráðs verið • hinn giftu-
drýgsti, en í þeim málum. hef-
ur bó fulltrúi lýðræðissinnaðra
sósíalista borið hita og þunga
dagsins og haff alla forystu.
Vöku-afturhaldið hefur hins
yegar forusðizt gjörsamlega öll
um þeim hagsmunamálum stúd
enta. er það iþorði og ekkert
borið fram.
Stúdentaráð starfrækti nú
sem áður Vinnumiðlun stúd-
enta, og var yerksyið henpar
fært ú't, þannig að hún starfar
nú mest aút, árið. Forvstu fvr.ir
henni !h,afði ViJnjálmur Þór-
ballsson, stud. iur., er skipaði
3. ,sæti á lista jafnaðp.rmanna
við síðustu kosningar. Vann
Vinnumiðlunin mikið og gott
starf, og munu stiídentar vafa-
laust minnast þess við kom-
andi kosningar.
Stúdentaráði tókst að fá auk
j.ð fé til Lánasjóðs stúdenta,
þrátt fyrir öfíuga andspyrnu
íhaldsins, — og kann að vera
að sú svikasaga -þess verð: nán-
ar rakin síðar. Stúdentaráð
hélt uppi bókmenntakynningu
og aðra menningarstarfsemi
studdi ráðið mjög. I tíð þess
var efnt til stofnunar Félags-
heimilis stúdenta h- f-, er mun.
væntanlega -senn hefjast handa
um framkvæmdir. í tilefni af
1G ára afmæli lýðsveldisins gaf
ráðið út biað helgað 'því, og
skrifuðu í það ýmsir mætir
menn og gegnir. Eitstjqri þess
var Björgvin Gutímundsson,
stud. oecon., er átti sæti á lista
jáfnaðarrnanna við síðustu
kosningar.
Fulltrúi lýðræðissinnaðra só
s-íalfsta í ..studentaráði braut
upp á ýmsum málum, og fengu
þau að vísu misiafna afgreiðslu.
Þannig hefur hann fyrir nokkru
lagt til að athugaðir verði
miöguleikarnir á stofnsetningu
Ferðaþjónustu stúdénta, en
slíkar stofnanir þykja sjálf-
sagðar með stúdentum í öðr-
um löndum og n;jóta þeir, er
á vegum þeirra ferðast, að vísu
allmikiu betri kjara víða en
aðrir ferðamenn. Er málið nú
í athugun. Þá er, fvrir hans til
hlutan, verið að athuga rnögu-
le.ika á iþví, að ríkisútgáfa
námsbóka annist útgáfu og
(eða) sölu allra beirra náms-
bóka, er stúdentar þurfa. Hann
hefur átt mjög öflugan þátt í
.eflingu Lánasióðs og foeitt sér
fyrir því, að unnið er nú að
sameiningu hins gamla Lána-
sjóðs og þess nýja. Til eflingar
félagslífi stúdenta lagði ihann
til snemma í vetur, að tekin
yrðú upp umræðukvöld, er
hefðu getað orðið til hins
mesta gagns og ánægju. Ráðs-
menn létu sér ekki muna um
að fella þá tillögu. Sömu út-
re.'ð fékk tillaga, er hann bar
fram þess e.fnis, að reynt yrð
að komast að samningum: við
Strætisvagna Reykjavíkur um
nokkra lækkun fargialda í
svipuðum dúr og sú fargjalda-
lækkun er, sem fetet í sölu far-
miðablokka. Minna mætti á
fleira, en þó verður að láta
betta nægja. Stjórn Stúdenta-
ráðs skipa nú Björn Hermanns
son. st. jur. formaður (fulltrúi
frjálslyndra); Sigurður Guð-
mu-ndss'on, stud. med., gjald-
'keri (fulltrúi jafnaðarmanna)
og Jón Hn. Aðalsteiqsson, stud.
theol.. ritari (fulltrúi Vöku).
Lýðræðissinnaðir sósíalistar
ékýrðu fréttamaniinum svo
frá, að þeir gengju glaðir og
reifir til komandi kosningq og
eirskis mvndu beir láta ófrqist
að til að hlúa að og efla fvlgi
ritt í kosningunum. Hugsión
i af naðarste.fnu n n ar, sj álf stæði
b-ióðarinnar og hagsmunamál
stúdenta væru þelrra leiðar-
rijörnur og hinni góðu barát.tu
hu gsi ó.nam annann a mvn'du
beir berjast af hörku, en full-
um drengskao.
Æskan og I.andið óskar hin-
nm úngu baráttu- og hugsjóna
mönnum. allra heilla í komandi
sosnmgum.
Kormákur.
Heimskaufalöndin
Framhald af 4. síðu-
ÚRSKURÐAÐ ÓHÆFT
VEDURSTÖÐIN VIÐ
SNÆFELLSJÖKUL.
Veðurathugunarstöð var
rannsóknarárið höfð við rönd-
ina á Snæfellsjökli, og kost-
uðu hana Svisslendingar og
Danir. Dvöldu bar nær árlangt
.Svisslendirigurinn Zinegg og
Daninn Jensen, og þóttu rann-
sóknir þeirifa að ýmsu merki-
legar. Var hús handa þeim
reist í um 600 stika hæð, við
jökulröndina að austanverðu,
og sér þar bæði norður á Breiða
fjörð og suður á Faxaflóa. Var
húsið sett véstanveft í stóran
sprengigíg, sem myndazt hef-
ur eftir ísqld. En úr honum er
haldið að komið hafi hið mikla
vikurgos, þegar Iilóðust upp
vikurbingffnir stóru, 'sunnan
við fipri’ð. en þ. i v'
Vikurfélagsins (J. Loftsson).
Ferðafélagið fékk hús rann-
sóknarmannanna, er þeir fóru
þaðan. En það fauk þrem árum
einna í ofveðrinu mikla, þeg-
ar franska rannsóknarskipið
Pourqoui pas? fórst yfir Mýr-
um og allt lifandi á skipinu,
nema einn maður og einn máv-
ur. Fórst þarna hinn frægi
norðurfari dr. Gharcot, er kom
ið hafði fjór.tán sinnum til ís-
lands. Hafði hann skipulagt og
stjórnað franska rannsóknar-
leiðangrinum til Suðurheims-
skautslandsins, er dvaldi Iþar
syðra árin 1908—1910 og heit-
ir þar eftir honum Charcots-
land. (Það er suður af Eld-
landi).
Strandið varð kl. 4,30 að
morgni 16. september árið
1936. Bakst skipið á skerið
Hnokka og sökk. Staður þessi
er undan Straumfirði á Mýr-
um. Fórust þarna 33 menn, en
einn komst af, af því að menn
voru fyrir, þar sem hann bar
að landi, og gátu hjálpað hon-
um úr briminu. Maður þessi
hét Gonidec ...Eugene og grét
sáran og lengi, er hann heyrði,
að dr. Charcot og allir félag
arnir hefðu farizt. En er hann
hafði náð sér. kom í ljós, að
þetta var yaskur maður msð
afbrigðum. enda mesti burða-
maður. Mun vaskleika hans að
þakka, að hann einn komst lif-
andi upp undir landssteinana.
UPPGÖTVUN
FERÐAFÉLAGSINS.
Ferðafélagið lét gera annað
hús og stærra á sama stað og'
hitt hafði staðið. Varð það til
þess, að veitt var eftirtekt mik
illi breytingu;- er varð á þess-
um stað á tveim áratugum. En
óvíst hvort eítir henni hefði
verið tekið, fyrr en þá seint
og síðar mei.r, ef 'Ferðafélagið
hefði ekki endurreist húsið. —
En breytingiri er sú, að þegar
húsið var reist, fyllti jökuOinn
alveg skarðið, sem er milll
fjallsins og gígsins, sem er aust
an yið það, og var þá ekkert
skarð sjáanlegt. En nú, eftir
22 ár, hefur jökullinn bráðnað
svo, að komin er 50—:60 stika
brekka vestan við húsið <iiður
að jöklinum. (Jóhs. Kolbeins-
son). Munu allir jöklar á ís-
landi vera ,að minnka og lík-
legast allir jöklar á jörðunni.,
Lesari.
Neyfendasamtök
Frh. af 8. síðu.)
saman, aðallega eftir sænskum
fyrirmyndum samkvæmt nið-
urstöðum „Rannsóknastofnun-
ar heimilanna“ í Svíþjóð. Kem
ur bæklingurinn út í nóvem-
ber.
PB^gBHgsa*as«BiaEBæagsi