Alþýðublaðið - 04.02.1955, Síða 7

Föstudagur 4, febrúar 1955
ALÞYÐUBLAÐIÐ
7
FÉLAGSLÍF
Islandsmeisf-
aramóf
í Handknatleik hefst 16.
febrúar 1955 með keppni í
meistaraílokki karla og 3. fl.
karla. Þátttökutilkynningar
ásamt þátttökugjöldum óskast
sendar HKRR, Hólatorgi 2,
fyrjr 7. febrúar 1955. Þátt-
tökutilkynningar og þátt-
tökugjöld fyrir 1. fjokk karla,
2. fl. karla, mfl. kvenna, 2,
flokk kvenna óskast sendar
fyrir 14. febrúar. Keppni í
þessum flokkum hefst vænt-
anjega um mánaðamót febrú.
ar — marz 1955. ÖIl félög
innan ÍSÍ hafa rétt til þátt-
töku. Allir keppendur verða
að hafa Jæknisvottorð. Þátt.
tökugjald fyrir mfþ er kr.
25,00. Þátttökugjald fyrjr
aðra flokka er kr. 15,00. Við-
talstími íþróttalæknis er á
íþróttavellinum á Melunum
þriðjudaga og miðvikudaga
kl. 5—7 e. h. Handknattleiks
ráð Reykjavíkur sér um mót-
Sfúkan Sepfína
heldur fund í kvöld kl. 8,30.
Erindi: Vestræn sájfræðj og
jóka.
Gestir velkomnir.
Droffningarsyslir
'HnrihalcJ af 3. síöu.
meta menningarlegar viðræð-
ur. Þótt ekki sé hún neinn bo-
héme, hefur hún hljóm- og
leiklistargáfur. Þóít hún sé
ekki neinn menntamaður, er
hún betur menntuð og skarp-
ari en flestir. Hún hefur sótt
til móður sinnar ekki aðeins
gott uppeldi, heldur og kímni-
gáfu, sem er eins mikill kostur
hjá konungborinni persónu
eins og öðrum.
Framkvæmd opinberra
skyldustarfa, sem tekur mikið
af tíma hennar, er henn; mikið
alvörumál. Það er ekkert frí,
að þurfa að hitta og ræða við
síbreytilegan fjölda íólks, eins
og hún þarf að gera ' Vestur-
Indíum, vera sífel't í viðhafn
arbúningi har sem stöðugt er
hlustað ef+ir hverju hen.nar
orði og athöfn.
Margrét nrinsessa. sem nldr
ei læzt vita meira en hún veit,
lítur á oninber störf sem
möguleika á að læra og atburð,
sem hægt er að hafa gaman af.
Síðan hún varð gjafvaxta
1951; hefur hý.n helgað s'g starfi
sínu í þiórVé'aginu. Hún hefur
valið sér úr hópi nánustu vina
.sinna nokkra, er haía nægilega
reynslu til að hjálpa henni til
að. verða hað, sem hún vill
verða: prin.sessa. sem skilur,
hjálpar og gleðst.

Gullna I
(Frh. af 5. síðu.)
tin Eden háði sína baráttu á
þessum slóðum. Oakland og
San Fransisco. — Hversu oft
hafði ég ekki gert mér þetta
umhverfi í hugarlund. Hversu
oft hafði ég ekki óskað þess, að
fyrir mér ætti einhvern tíma
að liggja að koma hér.
Enginn mun verða fyrir von
brigðum að koma til San Fran
sisco, þótt hann hafi áður gert
s.ér g'æstar hugmyndir. Inn-
siglingin er með afbrigðum
fögur. Þegar sjglt er utan af
Kyrrahafi á leið inn til borg-
arínnar, er fyrst íarið gegnum
tæplega tveggja kílómetra
sund, hið svoneínda Gullna
hlið. Er þá farið undir brúna
miklu, en hún er svo há, að
stærstu hafskip fljóta undir
har.a. Beggja vegiia sundsins
eru strendurnar hæðóttar, og
raunar klettóttar sunnan meg-
In, og leika sæljón þar tíðum
um klettana. Þegar inn um
hl.ðið er komið, blasir San
Fransisco-f'óinn við, og eru á
honum allmargar eyjar. Meðal
þeirra er klettaeyjan Alcatraz,
þar sem er ríkisfangelsi. Einn-
ig er þar 400 ekra stór eyja,
gjörð af mannahöndum, þar
sem heimssýningin 1939—
1940 hafði aðsetur. Nú er þar
flugvöl’ur flotans.
HEITIN EFTIR HEIL*
ÖGUM FRANZ.
San Fransiscoborg stendur
á 13 hæðum.
Um leið og ég virði fyrir
mér umhverfið, biaða ég í leið
arvísi, sem ég hafði keypt inni
í borginni. í bæklingnum er
stiklað á stóru í sögu San Fran
sisco. Hún er nefnd eftir hin-
um heilaga Franz af Assisi, en
það voru Spánverjar, sem
fyrst settust að á þessum odda
mi'li Kyrrahafsins og flóans
mikla. Þegar gullið fannst i
Kaliforniu árið 1848 voi’u þar
aðeins 14 hús og 60 manns, en
eftir tvö ár var íbúatalan orð-
in 20 000. Nú er fólksfjöldinn
á sjöunda hundrað þúsund
Það er mjög eftirtektarvert,
begar farið er um borgina, hve
fátt er þar af gömium og af-
'óea bvggingum. Þetta verður
skiljanlegra. þegar vi.tað er, að
árið 1906 brann borgin til
kaldra kola. Jarðskjálfti haíði
skemmt vatnsleiðslur, svo að
ekkert varð við e'd nn ráðið.
Borgin er því vel skipulögð,
götur breiðar og beinar, fagrar
byagingar. mörg stórhýsi og
skýskafar. Vatnsleiðslukerfi
borgarinnar er slórkostlegt
mannvirki og hið traustasta.
FJÖRUG BORG.
San Fransisco er fjörug
borg, miðstöð athafna og sigl-
inga. Þaðan liggvir le'ð'n til
hinna rómantísku eyja Kyrra-
hafsins og Austurlandanna
Tokkandi. Nú hefur stríðið við
Japan gert hana hálfu þýðing
arme’ri höfn en áður. Ég
reynd.i að fá gisfingn í horg-
inni, en svo var húsnæðisleys
ið mikið, að ég varð að láta
mér nægja að búa í Berkeley
meðan ég dva’di á þessum slóð
um. Þannig er nú ásfatt í öll-
um hafn.arborgum á Vestur
ströndinni. í SeaTle var full-
vrt við mig, að ég hefði fengið
síðasta herhergið, sem laust
var um nóttina, er ég kom þar
Her og floti og auknar skipa-
ymíðar hafa giörbreytt öl'um
aðstæðum. — I raun oa veru
voru þetta varla tímar til ferða
laga.
iliðið ...
Þótt ég verði að viðurkenna
þessa staðreynd, nýt ég eigi að
síður ágætlega þessarar stund
ar hér uppi í hlíðinni handan
við Gullna h'Iðið. Veður er á-
kjósanlegt, glaða sólskin, en
blessunarlega svalt þó. Það
ku'ar aðeins af Kyrrahafinu.
Enn verður mér slarsýnt á
San Fransisco-Oaklandbrúna,
þetta risamannvirki. Hún er
öll yfir 7 km. á lengd. San
Fransisco megin er hengibrú,
eða öllu heldur 3 bengibrúa-
samstæður, mi'li borgarinnar
og smáeyju í flóaniim. Gegn-
um eyna, sem er allhá, liggja
jarðgöng, en þegar út úr þeim
er komið tekur við geysimikil
brú. Þá er löng stöplasam-
stæða Oaklandsmegin. Brúin
hví'ir á 51 stöpli alls, og ganga
sumir þeirra allt að 237 fetum
niður í sjávarbotninn. Tvö
gólf eru í brúnni. Á efra gólfi
eru sex bílabrautir, en á því
neðra þriár braufir fyrir vöru
flutningabíla og tvær raf-
magnsjárnbrautir. Talið er, að
um 15 miTjónir ökutækja fari
um brúna á ári hverju. Hún
var fullgerð árið 1937 og kost
aði 77 milljónir doliara.
BRÚIN YFIR GULLNA
H-LIÐIÐ.
Þó að brúin vfir Gullna hlið
ið sé á engan hátt snnað eins
risamannvirki og San Fransis-
co-Oaklandsbrúint er hún samt
engan veginn neitt smásmíði.
Þetta er hengibrú. Hún er hart
nær 3 km. á lengd, en brúar-
hafið milli turnanna er undir
það hálfur annar km. og mun
það vera lengsta brúarbaf á
jörðinni. Hæð turnanna yfir
sjávarmál er 746 fet. Brúin er
mjög falleg, og mér frnnst hún
heilsteyptara mannvirki en
stærri brúin. Hún er öll rauð-
máluð, og gerir það hana enn
tilkomumeiri, þegar sólln
g'ampar á hana. Hún var einn
ig fuilgerð árið 1937 og kostaði
hún 33 milljónir doll.nra. — Yf
irverkfræðingur við báðar
þessar brúarframkvæmdir var
amerískur maður af sænskum
upnruna, Swanson að nafni.
Þegar ég ligg hérna uppi í
hlíðinni og virði fyrii mér ö'I
þau geysilegu mannvirki, sem
gerð hafa verið umhverfis
þenran flóa, brýrnar, skrauf-
garðana, bvggingarnar, hafnir
og uppifyJ’.inigairj, verður ‘mér
ljóst hvílíkt ógnarfjármagn
burft hefur til þess að kom-a
bessu ö'lu í kring. En þetta er
líka auðugt land. í raun og
veru má segja, að móðir nátt-
úra hafi dekrað við Kaliforn
íu, beinlínis ausið yfir hana af
gnægtum sínum. LoftTagið
ná'gast það að vera fullkomið.
landslagið er fiölbreytt og
heillaudi, fróðrarríkið stór-
kostlegt. Gull er þar mikið í
iörðu, og margir aðrir máTmar
í ríkum mæli. og har eru einn-
ig hinar mestu olíulindir. Það
er því næsta eðlilegt, að Kali-
to”níu hafi verið valin möre-
fal'eg nöfn, svo sem H%
-rullna fylld, E1 Dorado (óska-
land' ð) o. s. frv. Og einkunnar
orð fvlkisins er runnið frá gul1
leitartímuþum, gríska orðið
Eu”eka. ÍÉg hef fundið bað.)
Ég hrekk upp ur huffleiðing
nai. mínum og lestri le'ðárvís-
'sins við það. að ég hevri í bíl,
og begar ég lít upp, sé és, að
áæt'unarhíllinn rejinur inn í
t*ornið. Ég tek undir m:g
=tökk. Það vill mér til happs,
að hann stanzar fáar mínútur
í miðju þorpinu, svo að ég næ
í hann, lafmóður af hlaupun-
um.
í GARÐINUM.
Eftir örstund er ég aftur á
miðri brúnni yfir Gullna hliðið.
Þá tek ég þá ákvörðun að fara
ekki aftur inn í borgina, he.d-
ur eyða því, sem eftir er dags
ins, í Gullna hliðs garðinum.
Þess vegna stíg ég ú‘ úr bíln-
um handan við brúna.
S. J.
- - i *----------
íslenzkir guiismiðir
(Frh. af 5. síðu.)
Segir höfundur þar næsta ýt
arlega og á mjög skipu'egan
hátt sögu íslenzki’a gullsmíða
frá upphafi vega og fram á
vora daga, eins og fyrr getur,
og er ritgerðin í þessum köfl-
um: — ,,Heiðið skart“, ,Orm-
ur og dreki“, „Rómanskir kal-
eikar og helgiskrín“, „Got-
neskt kirkjusilfur“ og „Víra
virki og 'oftskorið verk“.
Mig brestur að vísu alla sér-
þekk ngu í þessum fræðum,
en hitt dylst ekki, að hér fer
höndum um hugþekkt efni
prýðilega listfróður maður,
sem glöggt skyn ber á slíka
hluti, og fer sinna ferða í á-
^yktunum. Hefur hann jafn
framt byggt þennan merkis-
þátt í sögu íslenzks listiðnaðar
á traustum heimildum, og er
því mikinn fróðleik að sækja í
þessa ritgerð hans. Henni er
einnig þannig farið um málfar
og stíl, að hún er hin skemmti
legacta aflestrar.
Aftan við hana er góður út-
dráttur á ensku. Þá er það eigi
síður bæði hin mesta bókar-
prýði og eykur stórum á gJdi
þessa afmælisrits, að aftan við
það eru yfir 30 framúrskarandi
eóðar myndir af íslenzkum
=kartgripum í Þióðminiasafni
íslands og Nationalmuseum
Danmerkur, en framan við
mvndirnar er skrá vfir þær
með gagnorðum skýringum á
íslenzku os ensku. Gerði Gunn
ar Rúnar Ólafsson liósmvnd-
irnar af gr num í bióðminia-
safninu, en Niels E'swing, liós
mvndari Arið NationaTmuséum
í Kaupmannahöfn, liósmvndir
gripanna, sem bar eru. E ga
beir báðir bakkir skilið fyrir
nrýðnegt v.erk.
Afmælisr’t betta, sem er öll
um h'utaðeigendum t’l sæmd-
ar. er góðu.r skei'fpr tf! heild
arsögu ísTenzks listiðn.aðar, og
’m'dur iafnfrarot fáigurlfipa o«
varanlePa á lofti mron'ngu
hins merka manns, sem bað er
he'gað, og starfsem-. hans.
,,Lögberg.“
p’ramhald af 4. siðu.
það einmitt það, sem varð þess
valdandi, að ha.nn fór að taka
þátt í stjórnmálum. Árið 1918
hafði hann þegar náð þeim
frama, að vera kjörinn ritari
þjóðvarnarflokksins í Trans-
vaal. Ekki var hann samt orð
inn afhuga búskapnum, því að
nú setti hann á stofn nautabú
í fé'agi við bróður sinn. Þjóð-
ernisofstæki hans var honum
að vísu öruggt til vegsauka í
stjórnmálunum, eh það spillti
að mi'nnsta kosti ekk; fyrir, að
hann var einn af fræknustu
rugbyleTkurum Suður-Afríku.
Þól.t einkennilegt sé, nýtur
þessi ibrezki knaítleikur svo
mikiha vir.sælda suður þar, að
þeir, sem þar skara fram úr,
eru tald'.r með þjóðhetjum,
Um þetta leyti kynntist
hann afríkön.sku Ieikkonunni
Marda Vanne, og kvæntist
henni. Um aðra rómantík er
víst ekki að ræða á ævihraut
hans, enda varð það hjóna-
band ekki langætt. Nú er hann —
kvæntur konu „við sitt hæfi“,.
dóttur prests við hina hol-
lenzku siðbótarkirkju. Hjóna
skilnaðir eru hneykslismál I
þeim hópi, sem hann telst nú
til, og þess vegna má ekki
minnast á hjónaband hans og
leikkonunnar fremur en það
hafi aldrei verið.
iStrijdom reykir ekki og
bragðar vín aðeins t 1 þess að
móðga ekki hina mörgu vín-
framleiðendur. sem að flokki
hans standa. Nú he1gar hann
allt sitt líf og alla s:na krafta
baráttunni fyrir skdyrðislausu
drottnunarvaldí þjóðflokks
síns í Suður-Afríku, Og nú,
þegar verið er að grafa með
moksturvsélum djúpa og
breiða skurði til að einangra
svæði svartra manna frá aðset
ursstöðum hinna hvítu, sér
hann hylla und’r það.. að
draumurinn mikli verði að
veruleika.
' ------—. -
Kosningar í bæjarsljórn
Framhald af 1. siðu.
Flskimannasj. Kjalarnesþings
var Guðbj. Ólafsson sjálfkjöri-
inn. Þorsteinn Þorsteinsson
fyrrverandi bagstoí'ustjóri var
kjörinn tll að semja verðlags
skrá. í stjórn Eftivlaunasjóðs
Reykjavíkurbæjar urðu sjálf-
kjörin: Petrína Jakobsson. Auð
ur Auðuns og Geir Hallgríms
son. Endurskoðendur bæjar
reikni.nga voru kjörnir: Ólaf-
ur Friðriksson, Eggert Þor
bjarnarson og Ari Thorlacíus.
Til vara: Magnús H. Jónsson, 'r
Björn Steffensen og Guðm.
Hjartar. Endurskoðandi reikn
inga íþróttavalTarins var kjör
1 i.nn Gunnar Benediktsson.
Endurskoðandi styrktarsjóðs
sjómanna og verkamannafélag
anna í Reykjavík var kjörinn
Alfreð Guðmundsson.
V;ð kosningu á 2 endurskoð
endum Músiksjóðs Guðjóns
Sigurðssonar komu fram 2 list
ar: C listi með Hailgrími Ja-
kobssyni og D listi með Jóni
Þórarinssyni og Sigurði Þórð
arsyni. H’aut C listi 5 atkv. og
D listi 8 atkv. Alfreð Gíslason
kaus hér lista kommúnista.
Hlutu kosningu þeir Hallgrím
ur Jakobsson og Jón Þórarins
son. I ve'.tinealeyfisnefnd h’utu
kosningu Sigurður Guðgeirs-
son af lista kommúnista oa Jón
Sigurðsson af lista íhaldsins.
Greidil Atfreð Gíslá son hér
elnnig atkvæði með kommjin
istum.
Forseti bæjarstjórnar var
endurkjörin frú Auður Auð-
uns og varaforsetar eins og
áður Sieurður S aurðsson og
Guðm. H. Guðmundsson.
ALFREÐ í SAMVINNU
VIÐ KOMMÚNÍSTA.
Eins og sést á þessari frá-
söan af kosningunum hafa þau
tíðindi gerzt á þassum bæjar
stjórnarfundi, að Alfreð Gísla
son bæjarfu'ltrúi hafði full-
kom'ð samstarf við bæði
kommúnista og þjóðvarnar-
menn um nefndarkosningar
aðrar en kosningu í bæjarráð
og framfærslunefnd, greiddi
meðal annars atkvæði gegn
uppástungu Magnúsar Ásl-
marssonar fyrir hönd ATbýðu
flokksins um Tómas Vigfússon
í bvp'ót.ngarnef;íd,. Var þetta
gert bvert ofan í sambykktir
Alibýðuflokksmanna íyrir fund
inn.
Ræiarfulltrúi Framsóknar-
Fokksins, Þórður Biörnsson,
sat hjá við allar atkvæðagreiðsl
ur.